คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ตอนที่ 91 : ถนนสิบสามห้าง "ศรีสำราญ"
-ถนนสิบสามห้าเยมีห้าสิบสามห้าอยู่ริๆ หรือ อยู่ที่ไหน-
-ำว่า ‘สุา’ เรียันมาึแ่สมัยใ-
ถนนสิบสามห้า เป็นถนนสายสั้นนิเียว อยู่ระหว่า้าวับวรนิเวศวิหารและ้าลายอหรือเรียันทั่วๆ ไปวาลาบาลำพู
เมื่อยัเ็ๆ หสิบว่าปีมาแล้ว ามย่าไปวับวรฯบ่อยๆ ำไ้ว่ามีรถราวิ่ผ่าน้าน้าำแพวั บารั้ย่าไม่ให้พ่อหรือลุๆ มารับที่วั “พาันึ้นรถรา้าวั ึ่้นทาอยู่ร้ามลายอฟาลาทุเรียนที่มีึแถวึ่มีร้านายเสื้อเิ้ื่อัในสมัยโน้นือร้าน ‘นพรัน์’
รถราสายนี้เรียว่า สายหัวลำโพ ั้้นรหลีรถราัล่าว เรียว่า ‘หลีรถรา’ เพราะ้นทา้อมีราแยให้หลีันไ้ ระหว่าเปลี่ยนรถพ่ว ทั้ยัเป็น้นทาและหลีร่วมอรถราสอสาย้วยัน ือสายรอบเมือับสายหัวลำโพ
สายรอบเมือออา้นทาัล่าววิ่ผ่านหน้าวับวรฯ นานไปามถนนรอบำแพเมือ (เาะรันโสินทร์) ออเิสะพานผ่านฟ้า ั้ามเิสะพานไปามถนนมหาัย ผ่านหน้าุลหุโทษ (ปัุบันเป็นสวนรมีนาถ) ผ่านสะพานหันออไปท่าเียน ผ่านท่าพระันทร์ แล้วเ้าถนนพระสุเมรุ บรรบ้นทาที่รถออ ันั้นรถราสายนี้ึออรถสอทาย้อนันา้นทาเียวัน ือออผ่านหน้าวับวรฯ ับออผ่านไปทาถนนพระอาทิย์ รถราสายนี้เป็นรถันเียว ไม่พ่ว
ส่วนรถราสายหัวลำโพ ออา้นทาเียวันับสายรอบเมือ ือหลีหน้าลาทุเรียน วิ่ร่วมราันนิเียว็เลี้ยววาโ้ัเ้าถนนสิบสามห้า ำไ้แม่นทีเียวว่าเลียบ้าำแพวั มิใ่ฟา้าลายอที่มีึแถวเรียันอยู่
รถราสายหัวลำโพผ่านถนนสิบสามห้านี้ วิ่ไปามถนนะนาว ผ่านเสาิ้า ึ่บ้านลุนหนึ่อยู่แถวนั้น บารั้ย่าึถือโอาสไปเยี่ยมเยือน เพราะนั่รถราทอเียวถึที่ สะวและสบาย้วย เนื่อานโยสารน้อย ยิ่ั้น ๑ ที่มีเบาะสีาวรอให้นั่้วยแล้ว ยิ่ว่า เพราะเสีย่าโยสารถึเท่าัว แ่สา์สอสา์ ึ้นเป็นสามสา์สี่สา์็นับว่าแพมาไม่ใร่มีใรอยานั่ ะอีแ่มีเบาะรอเท่านั้น
เล่าเสียยืยาว เพราะมีภาพรถราาหอสมุแห่าิอยู่ภาพหนึ่ ึ่เ้าใันว่า เป็นรถราผ่านถนนสิบสามห้า โยเ้าใว่ารถราวิ่ทาฟาห้อแถว ส่วนฟาร้ามือ้าวับวรฯ
แ่ ามวามเ้าใอผู้เล่าึ่ึ้นรถราสายหัวลำโพ ผ่าน้าวัไปเสาิ้าบ่อยๆ ำไ้แม่นว่ารถราสายนี้ เลี้ยวโ้้ามหัวถนนสิบสามห้า เลียบ้าวับวรฯอย่าแน่นอน
ึอยาะเ้าใว่า รถราที่เห็นเป็นรถราสายรอบเมือ ึ่เป็นรถันเียว ึแถว้าๆ รารถือึหน้าลาทุเรียนเป็น่วยาวแถวเียวับร้านนพรัน์ ัล่าว ส่วนประูเมือที่เห็น้าเสาไฟฟ้าเป็นประูเมือเยื้อวับวรฯ เิสะพานที่เห็นทาวาเป็นสะพานเี้ยๆ ้ามลอเล็ๆ ้าวับวรฯ ที่ไหลออลอบาลำพู
หาเป็นัที่เ้าใ ฟาวาอรารถะเป็นอาาเวับวรฯึ่ปัุบันนี้เป็นโรเรียน (วั) บวรฯ นั่นเอ
ทีนี้เ้าุที่ถามมาว่า ถนนสิบสามห้านั้นมีห้าสิบสามห้าริๆ หรือ
ำถามนี้มีำอบาหนัสือเรื่อ “ำนานวับวรนิเวศวิหาร” พระนิพนธ์อสมเ็พระมหาสมเ้า รมพระยาวิราวโรรส อนหนึ่ันี้
 |
| ประูศรีสุาวศ์้านะวันพระบรมมหาราวั อยู่ใล้ับ ‘อุโม์’ หรือ ‘ศรีสำรา’ อาววัหลว เห็นำๆ หลัประู ือำแพพระราานั้นใน ประูนี้เป็นทาเ้าอออาววั ไปสู่ประู่อุ ึ่เป็นประูั้นนออยู่เยื้อๆ ันับประูศรีสุาวศ์ |
“...้านะวันพ้นพ้นลอูวัออไปมีึ่ออิถือปูนั้นล่า ัแะถือปูนั้นบนแถวหนึ่ เรียว่า สิบสามห้า ำว่า สิบสามห้า นั้น ไ้ยินว่าไม่ไ้หมายเอาำนวนส่วนแห่ึนั้นที่ทำเป็นมุยื่นออมา (แ่) หมายเอาึนินี้อันมีในเมือีนแห่ใแห่หนึ่ (ึ่) มีำนวนเท่านั้น ัมีรูปในรอบระิฝา อันส่เ้ามาายื่นในรั้นั้น...”
ึสิบสามห้านี้สร้าในสมัยรัาลที่ ๔ ถนนผ่านหน้าึึเรียว่าถนนสิบสามห้า ่อมาปลายๆ รัาลที่ ๕ ไ้รื้อลสร้าึ้นใหม่
ามำนานวับวรฯ ว่าเิม้าวัมีลอูึน่าะเ้าใว่า ่อมาลอูนี้ะถมเป็นถนน โย้นไม้ริมลอเอาไว้ ถนนสิบสามห้าึลายเป็นถนนว้า มี้นไม้อยู่ลาถนน ลายเป็นเาะลาถนนทุวันนี้ เมื่อมีรถรา รารถเลี้ยวโ้วาัหัวถนนไปามถนน้าำแพวัที่เยเป็นลอูัล่าว
ำถามถึำว่า ‘สุา’
ไ้้นูหนัสือเ่าๆ บรราที่มีอยูู่แล้วไม่ปราำนี้เลย ึเาเอาว่าะเป็นำิึ้นใหม่ไม่เิน ๗๐-๘๐ ปีมานี้เอ โยเทียบับำว่า toilet อฝรั่ ใ้เป็นื่อทั่วไปอสถานที่ ไม่ว่าหนัหรือเบา
สมัยโบราสถานที่ันี้เรียว่า ‘เว็’ ่อมาไม่ทราบว่าสมัยใ แ่ใ้มา่อน ‘สุา’ แน่ๆ เรียว่า ‘ส้วม’ บาแห่สะว่า ‘่วม’
ภาษาาววัเรียว่า ‘ศรีสำรา’ ปราหลัานในพระราพศาวารภาที่ ๑๓ เรื่อำนานวัหน้าเี่ยวับเรื่อนี้ว่า
“ลานพระราวับวรฯ ้านใ้ับ้านะวัน ระั้นิำแพวัั้นนอ ้านใ้มีแ่ทาเิน ้านะวัน็เห็นะเป็นเรือนพวอเฝ้าาววั ทำนออย่า้าพระราวัหลว มีสิ่ึ่วรล่าวอยู่้า้านะวัน แ่ ๒ อย่า ือ ท่อน้ำอย่า ๑ ศรีสำราอย่า ๑ ท่อน้ำนั้น็ือประปาในั้นแรสร้าพระราวับวรฯ ถึพระราวัหลว็เหมือนัน ุเป็นเหมือให้น้ำไหลเ้าไปไ้แ่แม่น้ำ อนปาเหมือ้านอ่อเป็นท่อรุาราเหล็ ้าบนถมิน แ่้าในวัเปิเป็นเหมือน้ำมีเื่อนสอ้า ัน้ำใ้ไ้าม้อาร
ศรีสำรา นั้น ือเว็อผู้หิาววั ปลูเว็ไว้ที่ริมแม่น้ำ แล้วทำทาเินเป็นอุโม์ ือ่อผนัทั้สอ้ามีหลัาลุมแ่ประูวัไปนแล้วที่ถนน้านอวัรผ่านอุโม์็ทำสะพาน้าม ผู้หิาววัลไปศรีสำราไ้แ่เ้าน่ำ เหมือนับเินในวัไม่มีผู้ายมาปะปน”
เมื่อแรเ้าใว่า ‘ศรีสำรา’ นี้ เป็นำใ้ันเพาะาววัหน้า เพราะไม่เยพบในเรื่ออวัหลวในเรื่อ ‘สี่แผ่นิน’ ออาารย์ ม.ร.ว.ึฤทธิ์ ็ไ้ทราบแ่ว่าาววัหลวเรียสถานที่ว่า ‘อุโม์’ เพราะสภาพเป็นอุโม์อย่าเียวับในวัหน้า
เพิ่อ่านพบในหนัสือ ลัทธิธรรมเนียม่าๆ ภา ๑๗ เรื่อหมายรับสั่บาเรื่อในรัาลที่ ๑ และที่ ๒
ในหมายรับสั่เรื่อานศพเ้าศรีฟ้าในสมเ็เ้าฟ้ารมุนอิศรานุรัษ์ (พระโอรสพระอ์เล็ในสมเ็ฯ เ้าฟ้ารมพระศรีสุารัษ์ สมเ็พระพี่นาเธอพระอ์น้อยในรัาลที่ ๑) พ.ศ.๒๓๕๘ ที่วัสระเศมีว่า
“้วยพระยารัษมเียร รับพระราโอารใส่เล้าฯทรพระรุาโปรเล้าฯสั่ว่า...ฯลฯ...
เมรุสามสร้าพลับพลา นวน แลที่สร ที่ลบัน ที่ศรีสำรา และโร้าในแ่สำรับาวหวานนั้น รื้อเสียบ้า ยับ้า ำรุหัพัไปบ้า ให้สี่ำรว สนมำรว รับเล่อพันพุ พันเทพรา ้านละ ๑๕ น ๓ ้าน ๔๕ น เบิไม้ไผ่ าหวาย ระแ ่อาวพระลัราาร แลยืมผ้าาว่อพระลัวิเศษทำึ้นให้เหมือนอย่าเ่า อย่าให้าสิ่หนึ่สิ่ใไ้เป็นอันาทีเียว เร่ทำให้แล้วทันำหนมานี้เป็นารเร็ว”
แสว่า ‘อุโม์’ อาววัหลวนั้น ริๆ แล้ว็เรียว่า ‘ศรีสำรา’ เ่นัน
ในลายพระหัถ์สมเ็ฯ รมพระยาำรฯ ในเรื่อ ‘สาส์นสมเ็’ ทรอธิบายำว่า ‘ศรีสำรา’ ว่า
“ำศรีสำรา นั้น ไ้ทราบวามหมายแล้วเป็นำเมร เียนเ่นนี้ ‘ศรีสำราล’ สรีว่าผู้หิืออรัปั่นมาาำว่า ‘สรี’ สำราล ว่าทำให้เบา
(ทุ์) เป็นพวเียวับำที่ว่า ส่ทุ์”
