วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #66 : พระคาวุต : วรรณกรรมลพบุรี

ปล.บทความนี้กระผมได้คัดย่อมาจากวิทยานิพนธ์ของอาจารย์ของกระผมเอง ถ้าหากเกิดข้อผิดพลาดประการใดขึ้นมา กระผมก็ขออภัยมานะที่นี้ด้วยนะครับ

.
.
.

นิทานคำกลอนเรื่องพระคาวุตเป็นนิทานคำกลอน ต้นฉบับเป็นเอกสารที่ยังไม่เคยตีพิมพ์มาก่อน มีจำนวน 2 ฉบับ 

ฉบับที่ 1 ชื่อเรื่องพระคาวุต เป็นวรรณกรรมท้องถิ่นของจังหวัดลพบุรีเขียนในสมุดไทยขาว เส้นหมึก อยู่ที่สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี 

ฉบับที่ 2 ชื่อเรื่องพระคาวุท เขียนในสมุดไทยดำ เส้นดินสอขาว ต้นฉบับอยู่ที่หอสมุดแห่งชาติ

ทั้งสองฉบับมีเนื้อหาต่อเนื่องกัน นิทานคำกลอนเรื่องพระคาวุตมีรูปแบบคำประพันธ์แบบกลอนนิทาน ขึ้นต้นด้วยวรรครับมีจำนวนคำในวรรค 7-9 คำ และเพิ่มลักษณะพิเศษของกลอนด้วยกลบทมธุรสวาทีและสิงโตเล่นหาง 

จุดมุ่งหมายในการแต่งเพื่อความบันเทิงและสอนใจ กวีเขียนคำอุทิศขอให้มีอานิสงส์เป็นผู้มีปัญญาว่องไวและบรรลุพระนิพพาน สมัยที่แต่งเมื่อพิจารณาจากรูปตัวอักษร อักขรวิธีตลอดจนพิจารณาจากเนื้อหาและลักษณะคำประพันธ์สันนิษฐานว่าแต่งในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

เนื้อหานิทานคำกลอนเรื่องพระคาวุตเป็นแบบนิทานจักรๆ วงศ์ๆ มีความสนุกสนาน สำนวนภาษางดงาม แต่วรรณกรรมเรื่องนี้ยังไม่เคยเผยแพร่และไม่มีผู้ศึกษามาก่อน...

.
.
.

ผมถือโอกาสนี้ขออนุญาตอาจารย์นำบทความมากล่าวกับจับความไปตามสไตล์เกรียนๆของกระผมนะขอรับ เอ้า! เชิด!

ท้าวพิสุริยการ ครองเมืองมหิน มีมเหสีที่ถือกำเนิดมาจากดอกบัวชื่อ นางโกมลรัศมี เมื่อนางตั้งครรภ์ได้ 3เดือน ก็นึกอยากจะไปเดินเล่นที่อุทยาน เดินเล่นอยู่ดีๆก็เผลอหลับไปซะอย่างนั้น นกหัสดินจึงโฉบเอานางออกไปกินนอกเมือง โชคยังดีที่ พระฤๅษีโฆสิต มาช่วยเหลือนางไว้ได้ทัน นางโกมลรัศมีก็อยู่กับพระเจ้าตาจนคลอดโอรสออกมาชื่อ พระคาวุต ฤๅษีโฆสิตจึงสอนวิชาการต่อสู้และเวทมนตร์คาถาให้

เมื่อคาวุตมีอายุได้ 7 ปี พระฤๅษีก็ให้พามารดากลับบ้านเมืองโดยตาแกมอบไม้เท้าวิเศษแก่พระคาวุต และมอบพัดวิเศษที่โบกไปเป็นไฟบรรลัยกัลป์แก่นางโกมลรัศมีเอาไว้ป้องกันอันตราย 

ระหว่างทาง ทั้งสองพบกับอมนุษย์ชื่อ เขี้ยวกาง จึงต่อสู้จนชนะ เขี้ยวกางพาพระคาวุตกับนางโกมลรัศมีไปหาพราหมณ์ผู้วิเศษชื่อ พระสัญรปัญญู เพื่อขอแก้ววิเศษที่อมแล้วจะสามารถเดินบนผิวน้ำและป้องกันสัตว์ร้ายในน้ำได้

หลังจากนั้นได้เดินทางต่อและเข้าหยุดพักบนเกาะ ผีเสื้อน้ำตนหนึ่งขึ้นมาจากมหาสมุทรเห็นนางโกมลรัศมีก็หลงรัก (เข้าใจว่าเป็นชาย ไม่งั้นคงจะฉิงฉับกันอลวน)

จึงสะกดให้ทั้งหมดหลับไปและลักนางไปไว้ในถ้ำทองใต้มหาสมุทร นางโกมลรัศมีหลอกให้ผีเสื้อน้ำพาออกมานอกถ้ำแล้วหลอกให้ผีเสื้อรำตามเพื่อจะบูชาพระอิศวร ผีเสื้อน้ำก็โง่ร่ายรำจนเหนื่อยอ่อน 

นางจึงใช้พัดวิเศษพัดผีเสื้อน้ำจนเสียชีวิตในที่สุด

นางโกมลรัศมีจึงรอดพ้นและเดินทางต่อมาจนเข้าเมืองพาราณสีได้รับการช่วยเหลือจากโยคี 4 ตนและบุตรสาว โยคีสงสารจึงให้บุตรสาว 4 คนติดตามนางไปเพื่อตามหาพระคาวุตต่อไป

ฝ่ายพระคาวุตเมื่อตื่นขึ้นมาไม่พบเด็จแม่ก็ติดตามหาจนรู้ว่าผีเสื้อน้ำขึ้นมาลักนางไป พระคาวุตเดินทางกลับเมืองเพื่อไปหาเด็จพ่อเพื่อแจ้งข่าวให้ทราบเพื่อออกติดตามหา พระคาวุตเดินทางหลงเข้าเมืองลังกาพบกับ คาวิน บุตรเศรษฐีเมืองลังกา คาวินได้ชวนคาวุตไปอยู่ที่บ้านตน หลังจากนั้นก็นำเรื่องขึ้นทูล พระเจ้าจันทรราช เจ้าเมืองลังกา 

พระเจ้าจันทราชให้นำพระคาวุตเข้าเฝ้า แล้วพอใจในรูปร่างหน้าตาของคาวุต จึงรับไว้เป็นลูกบุญธรรม สินสะกำ พี่เลี้ยงพระคาวุต จึงออกติดตามหานางโกมลรัศมี 

นกมาบอกว่านางอยู่ที่เมืองบุรำจึงเดินทางไปหาซึ่งนางก็ฝากสารมาถึงท้าวพิสุริยการทันที

ท้าวพิสุริยการยกทัพออกติดตามหานางมาในทะเลผ่านเมืองเงาะ ซึ่งเป็นด่านเมืองบุรำ อันมี พญาเงาะกระเต็น เป็นเจ้าผู้ปกครอง กองทัพทั้งสอจึงเข้าปะทะในที่สุด ด้วยสกิลพ่อพระเอกจึงสามารถเอาชนะเมืองเงาะได้อย่างสบายๆ เมื่อเดินทางมาถึงปากน้ำเมืองบุรำไม่สามารถเข้าเมืองได้เพราะทางแคบ 

ยายชีมันทะลี ซึ่งอาศัยอยู่ในป่าเมืองบุรำจึงบอกมนตร์มหาระเบิดเปิดทางน้ำให้ท้าวพิสุริยการอ่านมนตร์เปิดปากน้ำเข้าไปเมืองบุรำได้สำเร็จ ต้นฉบับจบเพียงนี้