วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #321 : มาดามบัตเตอร์ฟลาย สาวเครือฟ้า โจโจ้ซัง

มาดามบัตเตอร์ฟลาย (Madama Butterfly) เป็นอุปรากรความยาว 3 องก์ ประพันธ์โดยจาโกโม ปุชชีนี (Giacomo Puccini) คำร้องโดยลุยจิ อิลลิกา (Luigi Illica) และจูเซปเป จาโกซา (Giuseppe Giacosa) 

เปิดการแสดงครั้งแรกเมื่อปี 1904 

เรื่องราวของนายทหารอเมริกันนาม ร.อ.พิงค์เกอร์ตัน (Pinkerton) ผู้ไปประจำการที่เมืองนางาซากิ (Nagasaki) ในปี 1904 และได้แต่งงานกับเกอิชา ซึ่งเป็นสาวน้อยอายุเพียง 15 ปีนามว่า โจโจ้ซัง (Ciocio-san)

โจโจ้ซังมอบกายถวายใจให้แก่นายทหารหนุ่มจนถึงขั้นยอมเปลี่ยนศาสนา แม้ว่าจะต้องยอมถูกประณามและยังถูกตัดขาดจากคนรอบข้าง แม้แต่ผีบรรพบุรุษด้วย ทั้งคู่ครองรักอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข กระทั่งพิงค์เกอร์ตันกลับสหรัฐ

เมื่อพิงค์เกอร์ตันกลับมาที่นางาซากิอีกครั้งพร้อมกับภรรยาใหม่ที่เป็นชาวอเมริกัน โจโจ้ซังจึง "เซ็ปปูกุ/ฮารากิริ"

รุ่นดั้งเดิมมี 2 องก์ แสดงรอบปฐมทัศน์เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 1904 ที่โรงอุปรากรลา สกาลา (La Scala) ในมิลาน ได้รับการยอมรับน้อยมากแม้จะมีนักร้องที่มีชื่อเสียงหลายคน ปุชชีนีจึงแบ่งองก์ที่สองเป็นสององก์ (รวมกันเป็น 3 องก์) ทำให้วันที่ 28 พฤษภาคม 1904 การแสดงในเบรสเซียและประสบความสำเร็จอย่างสูง

มาดามบัตเตอร์ฟลายอยู่ในรายการอุปรากรที่มีการแสดงทั่วโลกมากที่สุด อันดับที่ 7 ของโอเปราเบส

.

.

.

สำหรับดินแดนสยามนั้น รัชกาลที่ 5 ได้ไปทอดพระเนตรการแสดงมาดามบัตเตอร์ฟลายที่เมืองปารีส ดั่งที่ได้มีการปรากฎในพระราชนิพนธ์ไกลบ้านนั้น....

"ค่ำไปดูลครคอมิกออปรา ตามที่ได้กะไว้แต่แรก เปนเรื่องที่เลื่องฦๅว่าดีนัก เรียกชื่อเรื่องว่ามาดามบัตเตอไฟลย์ ผู้ที่เปนมาดามบัตเตอไฟลย์นั้นคือมาดามคาเรที่เคยดูแล้วแต่ก่อน เสียงเพราะแลใช้บทดีมาก"

หลังจากนั้นกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ก็ได้นำมาดัดแปลงเป็นบทละครร้องเรื่อง สาวเครือฟ้า แสดงถวายหน้าพระที่นั่ง โดยเปลี่ยนสถานที่จากญี่ปุ่นเป็นเชียงใหม่ เปลี่ยนบทนางเอกเป็นเครือฟ้า และเปลี่ยนบทพระเอกเป็นร้อยตรีพร้อม 

.

.

.

ที่นางาซากิ ก็ได้มีจัดสร้างรูปปั้นจาโกโม ปุชชีนี ผู้รจนาบทละครมาดามบัตเตอร์ฟลาย และรูปปั้นของทามากิ มิอูระ (Miura Tamaki) ผู้รับบทเป็น “โจโจ้ซัง” คนแรกกำลังยืนเคียงลูกชายรอคอยการกลับมาของคนรัก