พระอาทิตย์และพระจันทร์

เนื้อเรื่อง

RIYUE
พระอาทิตย์ พระจันทร์
ธาตรี เจริญพรพิมลกุล
     ดวงอาทิตย์เป็นแหล่งกำเนิดแสงสว่างและความร้อน ทั้งสองสิ่งนี้เป็นเงื่อนไขสำคัญของการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิต แสงจันทร์ทำให้กลางคืนที่มืดมิดเปลี่ยนไปเสมือนหนึ่งบทกวีและภาพวาด ความกลมและเว้าแหว่งของมันส่งผลกระทบต่อกระแสน้ำขึ้นและลง ยุคโบราณคนเชื่อว่าการเกิดและอยู่ร่วมกันของพระอาทิตย์กับพระจันทร์เป็นสิ่งสำคัญที่หล่อเลี้ยงสรรพสิ่ง ภาพวาดบนก้อนอิฐในสมัยราชวงศ์ฮั่น ภาพของหนวี่วและฝูซีซึ่งคนจีนเชื่อว่าเป็นบรรพบุรุษของมวลมนุษย์เป็นงูสองตัวที่มีหัวเป็นคนต่างพันรัดกันอย่างแนบแน่น ในมือของหนวี่วาประคองพระจันทร์ไว้ ส่วนในมือของฝูซีประคองพระอาทิตย์เอาไว้ มนุษย์คือทายาทแห่งพระอาทิตย์กับพระจันทร์ ความสามารถในการวิวัฒนาการของมนุษยชาติก็ได้มาจากพระอาทิตย์และพระจันทร์
     ภรรยาของตี้คู่ชื่อซีเหอได้ให้กำเนิดพระอาทิตย์สิบดวงด้วยกัน ซีเหอและบรรดาลูกชายของเธออาศัยอยู่ทางทิศตะวันออกอันแสนไกลโพ้น ณ ที่ซึ่งมีชื่อว่าฟูซัง (ต้นหม่อนขนาดใหญ่ในเทพนิยายโบราณอยู่ในทะเลไกล กล่าวกันว่า พระอาทิตย์ออกจากที่นี่) บรรดาลูกชายของซีเหอจะมาทำหน้าที่หมุนเวียนผลัดกันส่องแสงสว่างให้แก่โลก ซีเหอผู้แม่เป็นผู้ขับรถศึกที่เทียมด้วยมังกรหกตัว ส่งบุตรชายเดินทางไปในท้องฟ้า ยามท้องฟ้าใกล้จะสว่างพวกเขาจะออกมาจากฟูซัง อาบน้ำชำระล้างร่างกายแล้วขึ้นรถศึกเตรียมออกเดินทางไป และเวลานี้เองก็คือเวลาที่พระอาทิตย์กำลังโผล่พ้นจากพื้นน้ำทะเลขึ้นมา เป็นเวลาที่ผู้คนตื่นนอนเตรียมตัวกินอาหารเช้าพวกเขาไปถึงเจิงเฉวียน เวลาเที่ยงไปถึงภูเขาคุนอู๋ เมื่อพวกเขาไปถึงภูเขาเหนี่ยวชื่อเป็นยามที่ชาวนาเสร็จภาระงานกำลังกลับสู่เคหะสถาน ตำแหน่งที่เรียกว่าเปยเฉวียน คือจุดหมายปลายทางของการโคจร แม่ผู้ส่งลูกเดินทางไกลมาจะให้รถศึกมังกรหยุดพัก ในหนึ่งวันพวกเขาต้องเดินทางยาวไกลถึง 507,309 ลี้ ซีเหอ คือเทพแห่งดวงอาทิตย์ในตำนานของจีน
     อักษรจีนโบราณตัวri เป็นรูปพระอาทิตย์เป็นกลม ๆ จุดที่อยู่ตรงกลางหมายถึง ”นกกาสามขา\" เป็นนกเทพที่อาศัยอยู่ในดวงอาทิตย์ มันมีขาสามขาลักษณะคล้ายนกกา มีคนเชื่อว่าเทพนิยายนกกาสามขานี้คือการบันทึกการสังเกตของคนโบราณที่มีต่อจุดดับบนดวงอาทิตย์
     ตามตำนานเล่าสืบต่อกันว่าภรรยาอีกคนของตี้คู่ชื่อฉางซีได้ให้กำเนิดพระจันทร์สิบสองดวง เหตุเพราะว่าเธออาบน้ำให้บรรดาลูกชายของเธอทุกวัน ดังนั้นแสงจันทร์จึงส่องแสงสุกสกาวนุ่มนวล ลูกชายทั้งสิบสองของฉางซี ได้ผลัดเปลี่ยนกันเข้าประจำการบนท้องฟ้าซึ่งเป็นที่มาว่าในปีหนึ่งมีสิบสองเดือน
     อี้ได้รับยาชนิดหนึ่งที่กินแล้วสามารถเป็นนิรันดร์จากซีหวังหมู่ ฉางเอ๋อร์หญิงงามเลื่องชื่อภรรยาของอี้ แอบกิน “ยาอมตะ\"นี้เข้าไป แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือนางถูกลงโทษให้กลายเป็นคางคกมีชีวิตที่อ้างว้างโดดเดี่ยวตลอดกาลบนดวงจันทร์ หลังจากที่ฉางเอ๋อร์ถูกสาปขึ้นไปอยู่บนดวงจันทร์แล้ว อี้ก็ได้เฝ้าแต่คิดถึงภรรยาที่ได้กระทำความผิดตลอดทุกวันคืน ในคืนขึ้นสิบสี่ค่ำเดือนอ้ายตามปฏิทินจันทรคติ มีคนผู้หนึ่งมาขอเข้าพบอี้และบอกว่าตนเองเป็นผู้ที่ฉางเอ๋อร์ส่งมา เขาได้บอกกับอี้ว่า \"พรุ่งนี้เป็นคืนพระจันทร์เต็มดวงให้ท่านใช้แป้งข้าวเจ้าทำเป็นลูกกลม ๆ ลูกกลม ๆที่ว่านี้ต้องกลมคล้ายกับพระจันทร์ ให้ท่านเอาลูกกลม ๆที่ทำด้วยแป้งนี่ต้มแล้วไปวางไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ให้ตะโกนชื่อของฉางเอ๋อร์ดัง ๆ เธอก็จะสามารถกลับมาอยู่กลับท่านได้\" อี้ ได้ทำตามคำของเขาและก็ได้พบกับฉางเอ๋อร์จริง ๆ ลูกกลม ๆที่ว่านี้ก็คือทังถวาน หรือเรียกอีกอย่างว่า เอวี๋ยนเซียว กล่าวกันว่านี่คือความเป็นมาของการที่ชาวจีนเรียกวันขี้นสิบห้าค่ำเดือนอ้ายตามปฏิทินจันทรคติว่าเป็นเทศกาลเอวี๋ยนเซียว เทศกาลเอวี๋ยนเซียว คือเทศกาลที่สมาชิกในครอบครัวจะกลับมาอยู่กันพร้อมหน้า ทังถวาน คืออาหารที่เป็นสัญลักษณ์ของเทศกาล
     บนดวงจันทร์มีต้นเอวี่ยกุ้ยสูง 50 ฟุตจีน (จ้าง) ใต้ต้นมีชายคนหนึ่งใช้ขวานฟันต้นเอวี่ยกุ้ย แต่ว่าพอเขาเงื้อขวานขึ้นปากแผลบนต้นที่เพิ่งฟันก็งอกกลับเหมือนเดิมอีก ทำไปอย่างไรก็ไม่ได้งาน ทำอย่างไรก็ไม่มีวันสำเร็จ ชายผู้นี้ชื่ออู๋กัง เนื่องจากขณะที่เขากำลังบำเพ็ญตนเพื่อเป็นเซียนนั้นได้ทำความผิด จึงถูกลงโทษให้ทำงานที่ลำบากและไม่มีวันเสร็จสิ้นอยู่ที่นี่ ในตำนานชาวบ้านของจีนพระจันทร์ถูกเรียกว่ากว่างหานกง (วังเย็น) กว่างหานกงคือสถานที่กักขังเซียนที่ทำความผิดเอาไว้ แสงสีสลัว กลมบ้างเว้าบ้างของดวงจันทร์ทำให้เกิดจินตนาการมากมายแก่มนุษย์ ในประเทศจีนพระจันทร์เต็มดวงเป็นพยานของความรัก พระจันทร์ที่แหว่งเว้าคือสัญลักษณ์แห่งการพลัดพลาดจากกัน บทกวีจีน พระจันทร์เป็นหัวข้อที่ถูกยกขึ้นมาใช้บ่อยที่สุด
     ตัวอักษรจีนโบราณyue คือภาพคล้ายของพระจันทร์เสี้ยว จุดดำแสดงถึงเงามืดของหลุมบนดวงจันทร์ ฉางเอ๋อร์ อู๋กัง ต้นเอวี่ยกุ้ย คางคก หรือเรื่องราวต่าง ๆที่คนจีนเล่าสืบต่อกันมาอย่างฉางเอ๋อร์ไปสู่ดวงจันทร์ อู๋กังตัดต้นกุ้ย นิทานปรัมปราเหล่านี้ต่างก็เป็นจินตนาการของคนจีนที่มีต่อเงามืดบนดวงจันทร์ทั้งสิ้น