ไส้ติ่ง

ข้อมูลเบื้องต้น

เป็นอวัยวะส่วนหนึ่งของร่างกายที่ยื่นออกไปจากลำไส้ใหญ่ส่วนต้น

มีลักษณะเป็นถุงคล้ายนิ้วมือยาวประมาณ 10 ซ.ม. อยู่ส่วนล่างข้างขวาของช่องท้อง

ไม่ใช่อวัยวะที่มีความจำเป็นต่อระบบทางเดินอาหาร 

เนื้อเรื่อง

 ไส้ติ่งอักเสบ มีสาเหตุจากการอุดตันภายในของรูไส้ติ่ง เช่น มีเศษอาหาร อุจจาระ พยาธิ เนื้องอก อุดตันทำให้มีการติดเชื้อแล้วเกิดการอักเสบขึ้น

อาการแสดงของไส้ติ่งอักเสบ

  1. ไส้ติ่งอักเสบอย่างเฉียบพลันอาการจะเป็นอย่างรวดเร็ว ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการปวด แบบแน่น หรือมวนท้องรอบๆ สะดือและย้ายมาปวดบริเวณส่วนล่างขวา มีคลื่นไส้อาเจียน รับประทานอาหารไม่ได้ และมีไข้

  2. ไส้ติ่งอักเสบเรื้อรัง    จะมีอาการปวดท้องเป็นๆ หาย ๆ ไม่รุนแรง

อาการแทรกซ้อน

  1. ไส้ติ่งอักเสบแตก ลุกลามกลายเป็นเยื้อบุช่องท้องอักเสบเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ อาจเกิดขึ้นหลังจากมีอาการไม่กี่วัน

  2. ไส้ติ่งอักเสบกลายเป็นฝี จะมีไข้สูง และมีก้อนกดเจ็บที่ท้องน้อยข้างขวาด้านล่าง

รักษา

  ไส้ติ่งอักเสบอย่างเฉียบพลัน

แพทย์จะทำการผ่าตัดโดยตัดไส้ติ่งออกทันที ถ้าไส้ติ่งแตกแพทย์จะวางท่อบริเวณแผลผ่าตัด

และเย็บปิดแผลเฉพาะชั้นกล้ามเนื้อเปิดชั้นไขมันและผิวหนังไว้ เพื่อล้างแผลทุกวัน

ประมาณ 3 - 5 วัน จนกว่าแผลจะสะอาด และไม่มีหนองแล้วจึงจะเย็บปิดแผล

  ไส้ติ่งอักเสบเรื้อรัง

ไม่จำเป็นต้องผ่าตัดทันที แพทย์จะพิจารณา รักษาตามอาการโดยเฝ้าดูอาการอย่างใกล้ชิด

งดน้ำงดอาหาร ให้น้ำเกลือ และยาปฏิชีวนะก่อนแล้วจึงจะนัดผ่าตัดภายหลัง

 * หมายเหตุ*

การปฏิบัติตัวก่อนและหลังผ่าตัดเหมือนการผ่าตัดทั่วๆไป กรณีไส้ติ่งอักเสบอย่างเฉียบพลัน

แพทย์จะทำการผ่าตัดฉุกเฉิน ให้งดน้ำงดอาหาร โกนขนบริเวณหน้าท้อง และให้น้ำเกลือ

ถอดฟันปลอมก่อนเข้าห้องผ่าตัด และเข้าห้องผ่าตัดทันที

สภาพหลังการผ่าตัด

  มีแผลผ่าตัดบริเวณหน้าท้องค่อนไปทางขวา

  บางรายมีท่อระบายสารคัดหลั่งออกจากร่างกายโดยสายจะต่อจากร่างกายบริเวณแผลหน้าท้อง

  ได้รับน้ำเกลือจนกว่าจะพ้นขีดอันตรายและรับประทานอาหารได้ดี

  กรณีไส้ติ่งอักเสบ แต่ไม่มีไส้ติ่งแตกลักษณะของแผลผ่าตัดจะปิดไว้ประมาณ 7 วันจึงจะเปิดทำแผลและตัดไหม ต้องระวังไม่ให้แผลโดนน้ำเพราะจะทำให้อักเสบและเกิดการติดเชื้อได้ง่าย และจะอาบน้ำได้หลังตัดไหมแล้ว

  กรณีไส้ติ่งแตก แพทย์จะเปิดทำแผลประมาณ 2 - 3 ครั้งต่อวันจนกว่าแผลจะสะอาดไม่มีหนอง แพทย์จึงจะเย็บปิดแผลไม่ต้องเปิดทำแผลและนัดมาตัดไหมอีกครั้ง และต้องระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ จนกว่าจะถึงวันนัด

  การวิ่งออกกำลังกาย หรือยกของหนักควรเริ่มหลัง 6 สัปดาห์หลังผ่าตัด

คำเตือน เรื่อง ไส้ติ่งอักเสบ

     ถึงแม้ว่า ปัญหาไส้ติ่งอักเสบ จะพบไม่บ่อยในเด็กเล็ก แต่ก็ยังมีโอกาสพบได้ และ มักจะทำการวินิจฉัยได้ยาก ทั้งนี้เพราะอาการต่างๆจะดูไม่ชัดเจน และจะคล้ายกับอาการปวดท้องทั่วไป และ เด็กมักจะไม่สามารถบอกอาการปวดท้องที่เขามี ได้ชัดเจนอย่างผู้ใหญ่

     ในรายที่มีอาการชัดเจนจะเริ่มด้วย อาการปวดท้อง มักจะเป็นรอบสะดือ และ ในหลายชั่วโมงต่อมา อาการปวดท้องจึงจะชัดเจนมากขึ้น และย้ายมาปวดมาก บริเวณหน้าท้องด้านขวา ตอนล่าง (ตำแหน่งที่พบบ่อยที่สุด) หรือ อาจจะเป็นที่อื่นๆ ที่ผิดไปจากปกติ แล้วแต่ตำแหน่งของปลายไส้ติ่งจะชี้ไป เช่น ถ้าไปทางด้านหลัง ก็อาจจะรู้สึกปวดไปทางข้างหลัง และเจ็บหน้าท้องบริเวณนั้น ถ้าถูกกด ความเจ็บนี้ อาจทำให้เด็กเดินกระเผลก หรือ เดินตัวงอ นอกจากนั้น ก็จะมีอาการไม่อยากอาหาร คลื่นไส้ และ เริ่มมีอาเจียนตามมา

     แต่ถ้าเริ่มด้วยมีอาเจียน เป็นอาการนำมาก่อน แล้ว จึงตามมาด้วยปวดท้อง มักจะเป็นปัญหาท้องเสีย หรือ อาหารเป็นพิษ

     ในบางรายอาจจะมี ไข้ต่ำๆ (38-38.5 เซลเซียส) และ บางครั้งจะมีถ่ายบ่อย ท้องอืด แต่อุจจาระ จะไม่ได้เป็นน้ำมาก อย่างในกรณีท้องเสีย

     ถ้าอาการปวดท้องของเด็ก ทำให้นึกถึง เรื่องไส้ติ่งอักเสบ แม้ว่าอาการจะยังไม่ชัดเจน เป็นเพียงแค่สงสัย ก็ควรจะนำเด็กไปปรึกษาแพทย์ แม้ว่าอาการของเด็กในตอนแรกดูจะมาก และต่อมาในเวลาไม่กี่ชั่วโมงต่อมา เด็กดูยังปวดท้องอยู่ แต่อาการดีขึ้น ก็ยังอาจเป็นไส้ติ่งอักเสบได้ เพราะอาการปวดท้อง ที่ต่อมาดีขึ้นบ้างนั้น อาจเป็นจากการที่ไส้ติ่งเพิ่งแตกในช่องท้อง ซึ่งถ้าทิ้งไว้จะยิ่งมีอันตราย จึงควรพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจดูให้แน่ชัด

---

 ขอขอบคุณ

คุณ พรนภา ทรัพย์นุต

หอผู้ป่วยศัลยกรรมชาย ร.พ.รามาธิบดีค่ะ