เจ้าทุย : มนต์เสน่ห์แห่งท้องทุ่งที่กำลังจะหายไป

                          
              ** เป็นส่วนหนึ่งของการเขียนสารคดี .......

             เจ้าทุย  :   มนต์เสน่ห์แห่งท้องทุ่งที่กำลังจะหายไป
              แสงสีทองทอแสงอยู่บนปลายฟ้า    หมอกควันสีขาวล่องลอยท่ามกลางท้องทุ่ง   ไม่นานก็กลั่นตัวรวมกันเป็นหยาดน้ำเล็ก ๆ ตกลงบนยอดหญ้า   อากาศเริ่มเย็นมากขึ้น   ทำให้รู้สึกถึงความหนาวเหน็บที่กำลังจะเข้ามาในไม่กี่วัน   ถนนสีดำสายเลียบปราศจากการวิ่งของรถลา  นี้คงเป็นเพราะว่าผู้คนยังนอนหลับใหลอยู่บนที่นอนอันอบอุ่น    มันเป็นภาพที่แปลกตาอย่างมาสำหรับข้าพเจ้าที่ไม่เคยได้ตื่นทันเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นเลยสักครั้งเดียว  ก็คงนับตั้งแต่เข้ามาเรียนที่มหาวิทยาลัยมหาสารคามละมั่ง    ข้าพเจ้ายังไม่เคยได้เห็นบรรยากาศที่สวยงามอย่างนี้มาก่อนเลย   
บนถนนบริเวณที่นั่งท่านข้าวต้มอยู่ในขณะนี้เมื่อคืนยังมีรถยนต์จำนวนมากวิ่งกันเกลื่อนกลาด
    เครื่องยนต์ส่งเสียงรบกวนอย่างน่ารำคาญและยังมีฝุ่นปลิวอยู่อย่างคับคั่ง   แต่เวลานี้ข้าพเจ้ากลับไม่พบความวุ่นวายเหล่านั้นเลย   ดวงตาทั้งคู่กลับได้เห็นภาพ   ชายชราคนหนึ่งเดินเท้าเปล่า  
ในมือถือไม้เรียวยาวไว้คอยไล่สัตว์สี่ขาที่เดินอยู่ด้านหน้าแก    เสียงเดินที่หนักแน่นผสมผสานกับเสียงระฆังที่หอยอยู่บนคอทำให้ต้องหันไปมองดูว่าเป็นเสียงอะไร
   เมื่อมองไปก็ทำให้เห็นควาย  5  ตัวเดินเกาะกลุ่มกันอยู่ข้างถนน 
ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่น่าเชื่อว่าท่ามกลางสิ่งหรูหราและความเจริญนั้นจะยังคงมี
  "ควาย"   เดินอยู่ข้างถนนให้เราได้พบเห็นกัน  
เนื่องจากหมู่บ้านในละแวกนี้ส่วนใหญ่ได้ทำพื้นที่ที่ว่างเปล่าเป็นหอพักไปเสียแล้ว    และคนส่วนมากก็หันไปใช้รถไถนากันหมดแล้วเพื่อช่วยผ่อนแรงในการทำงานให้สะดวกมากยิ่งขึ้น  นอกจากนี้ชาวบ้านส่วนใหญ่ก็หันมาทำงานทางด้านบริการค้าขายให้กับนักศึกษามากกว่าที่จะทำไร่ไถ่นาเหมือนอย่างแต่ก่อน   ทำให้หลายคนขายควายที่มีอยู่ทิ้งไป    เพื่อแลกกับเงินที่จะนำมาลงทุนในการเปิดร้านค้าขาย   มีเพียงกลุ่มคนที่ไม่รู้จะทำอะไรเพราะไม่รู้เรื่องการตลาดเท่านั้นที่ยังคงใช้ชีวิตเป็นชาวนาต่อไป
   แต่คนกลุ่มนั้นกับเป็นเพียงผู้สูงอายุที่มีอายุมากแล้ว  
ซึ่งเราไม่รู้ว่าพวกเขาจะรักษาควายไทยไปได้แค่ไหนกัน  
เพราะพื้นที่หมู่บ้านข้างมหาลัยกลายเป็นพื้นที่ในการหาผลกำไรไปหมดเสียแล้ว
             โดยทั่ว ๆ  ไปควายเป็นสัตว์มีสี่ขา 
เท้าเป็นกีบตัวขนาดใกล้เคียงกับวัวโตเต็มวัยเมื่ออายุระหว่าง  5-8 ปี 
น้ำหนักตัวผู้โตเต็มวัยโดยเฉลี่ย 520 - 560  กิโลกรัม ตัวเมียเฉลี่ยประมาณ  360
- 440   กิโลกรัม  ตัวผู้จะใหญ่กว่าตัวเมียเล็กน้อย  มีผิวสีเทาถึงดำ
(บางตัวมีสีชมพู เรียกว่า ควายเผือก) มีเขาเป็นลักษณะเด่นเฉพาะตัว
ปลายเขาโค้งเป็นวงคล้ายพระจันทร์เสี้ยว    ควายเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม  
ลูกควายจะกินนมแม่จนอายุประมาณ 1.5 ปี 
โดยจะเจริญเติบโตใช้แรงงานได้ระหว่างอายุ 2.5- 3  ปี   ช่วงที่ใช้งานได้เต็มที่
คือระหว่างอายุ 5-8 ปี  ซึ่งแต่ละตัวจะใช้งานได้จนอายุย่างเข้า 20 ปี 
อายุควายโดยทั่วไปเฉลี่ยประมาณ 25 ปีเพียงเท่านั้น
            
ควายจึงเป็นเสมือนกับลมหายใจของชาวนาที่ทำงานเกี่ยวกับการเกษตรกรรม  
เมื่อถึงเวลาทำนาหรือลงนาของชาวบ้าน  
ควายจะเป็นเสมือนเพื่อนยามยากที่ทนต่อดินฟ้าอากาศ  
สู้งานทุกอย่างไม่เคยท้อหรือเหนื่อยกับงานที่ทำและควายยังเป็นสัตว์ที่มีมานานตั้งแต่สมัยอดีต
   ซึ่งปู่ย่าตายายของเราต่างให้ความสำคัญอย่างมาก  ทั้งเป็นอาหาร 
และเป็นพาหนะในการเดินทาง  
นอกจากนี้นายทองเหม็นแห่งหมู่บ้านบางระจันก็ขี่ควายออกไปรบ   
ซึ่งเป็นการบอกให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ของสัตว์สี่ขาที่เรากำลังให้ความสำคัญน้อยลงในเวลานี้
             ความยิ่งใหญ่ของควายในเวลานี้ไม่มีให้เราได้เห็นอีกแล้ว  
ควายเวลานี้ไม่ได้อยู่ตามท้องทุ่งสีเขียวหรือสีเหลืองทองอีกต่อไป   
แต่กลับนอนอยู่ตามโรงฆ่าสัตว์ที่รอคอยความตายอย่างน่าสงสาร
              ปัจจุบันสัตว์เหล่านี้กลับถูกมองข้ามไป    
เมื่อความเจริญเข้ามาถึงแน่นอนว่าไม่มีใครต้องการที่จะมีชีวิตแบบดั้งเดิม   
ที่ต้องคอยไล่ควายออกไปท้องนาและคอยเดินตามหลังควายเวลาไถนาหรือปลูกข้าวอีกต่อไป
   
ในเมื่อโลกเรามีเครื่องอำนายความสะดวกมาทดแทนทุกอย่างก็ย่อมมีการเปลี่ยนแปลงไป
             ทำให้ควายกลายเป็นเพียงภาพที่ดูเลือนลางอยู่เบื้องหลังของท้องนา  
ที่ไม่มีวันจะขึ้นมาเป็นภาพที่ดูชัดเจนได้อีกต่อไปเหมือนดั่งแต่ก่อน