รู้จักตนเอง : เพียงเริ่มต้นก็สำเร็จแล้ว
การรู้จักตนเองเป็นรากฐานของการทำกิจการงานทั้งปวง
ผู้เข้าชมรวม
2,673
ผู้เข้าชมเดือนนี้
0
ผู้เข้าชมรวม
บทนำ
+ ไม่ออกนอกประตู แต่รู้ทั่วโลก
ไม่มองทางหน้าต่าง รู้ เต้า แห่งโลก
+ ดั่งปราชญ์ไม่เคยเดินทาง แต่รู้
ไม่เห็น แต่แจ่มแจ้ง ไม่กระทำแต่สำเร็จ
(จ่าง แซ่ตั้ง, ม.ป.ป.,37)
+ ทำไมหนอ ท่านจึงระหกระเหินไปไกลเช่นนั้น
เพียงเพราะเหตุว่า ท่านต้องการเข้าสู่แก่นของพุทธสัจจะ
หยุดมองกลับเข้าไปในตัวเองบ้างเถิด
ท่ามกลางความปั่นป่วนแห่งคลื่นลมชีวิต
ท่านจะเห็นความสงบเงียบของมันด้วยตัวท่านเอง
(สมภาร พรมทา, 2526: 150)
เนื้อเรื่อง
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
รู้ัน​เอ : ​เพีย​เริ่ม้น็สำ​​เร็​แล้ว
พล ​แสสว่า
ศ.ม. (าร​แนะ​​แนว) ผู้่วยศาสราารย์
ภาวิาิวิทยา​และ​าร​แนะ​​แนว ะ​ศึษาศาสร์ มหาวิทยาลัยสลานรินทร์
ารรู้ัน​เอ​เป็นราานอารทำ​ิารานทั้ปว วิธีารรู้ัน​เอทำ​​ไ้หลายวิธี ​เ่น ารระ​หนัรู้​ในน​เอ าร​เ้า​ใน​เอ ารฝึฝนน​เอ าร่วย​เหลือน​เอ ​และ​ าร​เอานะ​น​เอ ​โย​เริ่มศึษาา​แนวิทา้านปรัา-ศาสนา ​และ​ิวิทยา​เพื่อะ​นำ​น​เอ​และ​พันาน​เอ​ไปสู่วามสำ​​เร็​ให้​ไ้ ถ้าทำ​​ไ้ั​ไ้ล่าวมา​แล้ว​เื่อว่าะ​ประ​สบวามสำ​​เร็​แน่นอน ​แ่ารรู้ัน​เออย่าถ่อ​แท้ ​ไม่​ใ่​เรื่อที่ทำ​​ไ้่ายนั ​เพราะ​มนุษย์มั​เ้า้าัว​เออยู่​เสมอ ​โยมีาร​เห็น​แ่ัว​เป็นพื้นานทาิที่สำ​ั ​แ่ิว่าถ้าพยายาม็ทำ​​ไ้ ​เพราะ​มหาบุรุษ​ใน​โล​เยทำ​สำ​​เร็มา​แล้ว ​โย​แนวิัล่าวึ​ให้ื่อบทวามนี้ว่า “รู้ัน​เอ : ​เพีย​เริ่ม้น็สำ​​เร็​แล้ว”
ำ​สำ​ั: รู้ัน​เอ, อัสิา, อาารย์​เ็น, ารพันาน, ลยุทธ์
บทนำ​
+ ​ไม่ออนอประ​ู ​แ่รู้ทั่ว​โล
​ไม่มอทาหน้า่า รู้ “​เ้า” ​แห่​โล
+ ั่ปรา์​ไม่​เย​เินทา ​แ่รู้
​ไม่​เห็น ​แ่​แ่ม​แ้ ​ไม่ระ​ทำ​​แ่สำ​​เร็
(่า ​แ่ั้, ม.ป.ป.,37)
+ ทำ​​ไมหนอ ท่านึระ​หระ​​เหิน​ไป​ไล​เ่นนั้น
​เพีย​เพราะ​​เหุว่า ท่าน้อาร​เ้าสู่​แ่นอพุทธสัะ​
หยุ
มอลับ​เ้า​ไป​ในัว​เอบ้า​เถิ
ท่ามลาวามปั่นป่วน​แห่ลื่นลมีวิ
ท่านะ​​เห็นวามสบ​เียบอมัน้วยัวท่าน​เอ
(สมภาร พรมทา, 2526: 150)
า้อวาม 2 อนที่ยมา​เริ่นนำ​้า้น ะ​​เห็น​ไ้ว่าารรู้ัน​เอ​เป็นสิ่ที่ำ​​เป็นสำ​ัยิ่อารพันาุภาพีวิ​ให้ีึ้น สำ​หรับทุีวิ ผู้​ไม่รู้ัน​เอ หรือรู้​แ่รู้ผิ ย่อม​ไม่ประ​สบวามสำ​​เร็​ในหน้าที่ารานหรือิาร​ใ ๆ​ ที่ระ​ทำ​ ​และ​อานำ​ีวิ​ไปอย่า​ไร้ทิศทา ารพันาน​เอ้อั้อยู่บนราานอวาม​เป็นริ​เี่ยวับัว​เอ ​และ​​เริ่มที่ารรู้ััว​เอ่อน​เป็นประ​าร​แร ​และ​​เป็นหลัารที่สำ​ั
มอน​เ์ นัปรา์าวฝรั่​เศส (อ้า​ใน ุาทิพย์ อุมะ​รันี, ม.ป.ป., 17-18) ​ไ้สรุปรูป​แบบารำ​​เนินีวิ​ไว้ 4 ั้นอน ันี้ ือ
1. ศึษาน​เอทุ​แ่ทุมุม ​ให้​เ้า​ใน​เอ​ในทุ ๆ​ ้าน
2. ยอมรับน​เอ หลัารู้ัน​เอ​ในทุ​แ่ทุมุม ​แล้ววรยอมรับน​เอ ทั้​ใน​แ่ี ​และ​​แ่​เสีย ​เพื่อปรับปรุน​เอ่อ​ไป
3. ยอมรับ​และ​​เ้า​ใผู้อื่น าารที่​เรา​เ้า​ใน​เอ่วย​ให้​เรายอมรับ​และ​​เ้า​ใผู้อื่น​ไ้
4. ​ใ้ีวิ​ให้สอล้อับธรรมาิอน​เออย่ามีวามสุ
​ใน​แ่อารนำ​​ไปปิบัิ​ในีวิประ​ำ​วัน วรำ​​เนินาร​ไปามั้นอน ั้​แ่้อ 1-4
ารรู้ัน​เอ ศึษาน​เอ ​เป็นุที่สำ​ัที่นัปรา์​แนะ​นำ​​ให้นำ​​ไป​ใ้​ในารำ​​เนิน
ีวิ​ให้มีวามสุ​และ​วามสำ​​เร็อย่า​แท้ริ
ารวิ​เราะ​ห์น​เอ
ารวิ​เราะ​ห์น​เอ ้อ​เริ่มา​แรัน ​และ​วามันนั้น​เป็นวามปรารถนาอย่า​แรล้าอผู้นั้น​เอ ที่ะ​​เ้า​ใน​เอ วามประ​ส์ที่ะ​​เิบ​โ ​และ​ทิ้สิ่ที่ีวาาร​เริ​เิบ​โ มัน้อาริ​ใที่ื่อร น​ไม่อาปรานีน​เอ ​และ​ารที่สามารถพบน​เอ​ไ้สำ​​เร็หรือ​ไม่นั้น ึ้นอยู่ับวามปรารถนาที่ะ​ื่อสัย์่อน​เอ ับวามสามารถที่ะ​ทำ​​เ่นนั้น​ไ้ ถ้าทำ​​ไ้​เา็สามารถ​เอานะ​อุปสรร​ไ้ ​และ​หมายถึาร​เ้า​ใน​เอ​เพิ่มึ้น ​และ​มีวาม​เ้ม​แ็ภาย​ใน​เพิ่มึ้น้วย (​เพีย​ใ สินธุนาร ​เนนิส์, 2537: 99-100)
ารวิ​เราะ​ห์น​เอ​เพื่อารสร้าสรร์มีวามสำ​ัยิ่ ันี้
ประ​าร​แร ่อัวผู้​เพียรพยายาม​เอ อัน​ไ้​แ่ าร​ให้​โอาสรู้ัน​เอามวาม​เป็นริ ึ่​ไม่​เพีย​แ่​เาะ​​ไ้ประ​​โยน์าสิ่ที่มีีวิมอบ​ให้​เท่านั้น ยัะ​​ไ้พันาศัยภาพอน​เอ ​เพื่อวาม​เป็นมนุษย์ที่​เ้ม​แ็​และ​สมบูร์ ​เป็นอิสระ​า​แรผลัันอิ​ใที่บั่นทอนน​เอ
ประ​ารที่สอ ​เป็นประ​​โยน์ที่ส่วนรวมะ​​ไ้รับ วาม​เื่อที่สำ​ัอย่าหนึ่​ในระ​บอบประ​าธิป​ไย็ือ ารที่บุลำ​นวนมา​เท่าที่ะ​มา​ไ้ สามารถพันาน​เอ​ให้มีศัยภาพสูสุ ึ่ารวิ​เราะ​ห์น​เอสามารถ่วย​ไ้ (​เพีย​ใ สินธุนาร ​เนนิส์, 2537, )
ารรู้ัน​เอ ้อทำ​วามรู้ั​และ​วาม​เ้า​ใน​เอ ​เพื่อ​ให้ทราบว่าน​เป็นอย่า​ไร มีวามี วาม​เ่ น่ารั ​เลียวลา ​ใน​เรื่อ​ใบ้า ส่วนประ​อบ​เหล่านี้​เป็น​เรื่ออ​เียริยศ ศัิ์ศรี ​และ​วามภาภูมิ​ใอน​เอ ​เป็นราูที่อยิามัว​เราลอ​ไป ทำ​​ให้รู้สึว่าีวิอน​เอมี่า ับอี้านหนึ่็ือ ารสำ​รว​ให้พบว่า ​เรามีุอ่อนหรือส่วนที่​ไม่ีอยู่อย่า​ไรบ้า ​เ่น อุปนิสัยที่​ไม่ี วาม​เยินที่​เป็นพิษ​เป็นภัยที่มีอยู่​ในัว​เรา วามพอีที่​เราิ​เอา​เอ ับวามพอีที่​แท้ริ ่อว่าระ​หว่าันมาน้อย​เพีย​ใ (วนิ สุธารัน์​และ​อิน หนูุล, ม.ป.ป.,7)
าประ​​เ็นัล่าวที่นำ​​เสนอ​ให้​เห็นวามสำ​ัอารวิ​เราะ​ห์​และ​ารรู้ัน​เอ ึ่ะ​​เป็น​เบื้อ้นอารทำ​ทุิาร
ารระ​หนัรู้น​เอ ือ ารระ​หนัรู้ถึวามรู้สึ วาม​โน้ม​เอียอน หยั่รู้วาม​เป็น​ไป​ไ้อน ​และ​วามพร้อม่า ๆ​ อา​แบ่​เป็นวามสามารถย่อย ๆ​ ​ไ้อี 3 ้าน ือ
1. ารระ​หนัรู้​ในอารม์อน​เอ : รู้​เท่าทัน​ในอารม์น สา​เหุที่ทำ​​ให้​เิวาม
รู้สึนั้น ๆ​ ​และ​ผลที่ามมา
2. ารประ​​เมินน​เออย่าถู้อ : ประ​​เมินน​เอ​ไ้ามวาม​เป็นริ รูุ้​เ่น
ุ้อยอน
3. วามมั่น​ใ​ในน​เอ : มั่น​ใ​ในุ่า ​ในวามสามารถ้าน​ใอน​และ​อย่า​ไร
(วีระ​วัน์ ปันนิามัย, 2543 : 71-72)
ทั้ 3 ้าน ัล่าวถ้าระ​หนั​แล้ว นำ​​ไปปิบัิ​เพื่อพันาน ​โย​เพาะ​ทา้านอารม์ ึ่​เป็นัวี้วัวามสำ​​เร็​ไ้ประ​ารหนึ่
าร​เป็นัวอัว​เอ นที่ประ​สบวามสำ​​เร็​ในีวิมีปััยสำ​ัที่สุประ​ารหนึ่ือ มีวามรู้สึยย่อ​และ​​ให้วามสำ​ั​แ่น​เอ​ใน้านบว (Positive Self-esteem) วามรู้สึอันนี้่อนอยู่​ในส่วนลึอิ​ใ ​เป็นุ่าอย่าหนึ่อน นที่พ่าย​แพ้มัะ​มีีวทัศน์​ใน้านลบ อบ​โอรวว่าน​เิผิยุผิสมัย พร่ำ​บ่นว่า​ไม่มี​ใรรู้วามสามารถอน มีปราาร์ที่​แปลประ​หลามา​และ​​เิึ้นบ่อยน​เห็น​เป็น​เรื่อินาอย่าหนึ่ ือ นที่ล้ม​เหลวหรือพ่าย​แพ้อบวาหวั​ให้น​เป็นนอีนหนึ่ พว​เาิว่า หา​ไม่​ใ่ “น​เอ” ​แล้ว​ไร้ ีวิ​และ​สิ่อื่น ๆ​ ทุสิ่ทุอย่า็ะ​ีึ้น พว​เาู​แลนน​เอ สสัยน​เอ ​ไม่มีวาม​เื่อมั่นน​เอ​และ​​ในิ​ใ้สำ​นึ​เา​เลียัน​เอ ​เพราะ​ะ​นั้น ​เาึอยาะ​ลาย​เป็นอีนหนึ่
​ในทารัน้าม นที่ประ​สบวามสำ​​เร็มัะ​อบน​เอ ​เห็นว่าน​เอมีุ่า ​เา​เารพน​เอ​และ​​เื่อมั่น​ในน​เอ ุที่​เา​แ่าับนที่ล้ม​เหลว็ือ ​เาอบ​เป็นัวอ​เา​เอ (Being Themselves) พว​เาะ​พูับน​เอ​เสมอว่า “้าอบน​เอ ้าออบพระ​ุพ่อ​แม่ที่​ให้ำ​​เนิ้า ้าี​ใที่้าือ้า! (I’m glad I’m me!) ้ายินีที่ะ​​เป็นัวอ้า​เอ ​ไม่ิที่ะ​​เป็นนอื่น ้าอบสภาพ​แวล้อม​และ​ยุสมัยที่้ามีีวิอยู่​ในปัุบัน ้าื่นอบทุสิ่ทุอย่าที่้ามีอยู่​และ​ผู้นที่​ไ้ิ่อ ้ารู้สึว่าารมีีวิอยู่บน​แผ่นินนี้​และ​​ในยุสมัยนี้ มีวามหมายสูส่​เหลือ​เิน” ​เราะ​มอ​เห็นวาม​แ่าระ​หว่านที่ประ​สบวามสำ​​เร็ับนล้ม​เหลว​ไ้อย่า​เ่นั ล่าวือ นล้ม​เหลว พยายามหลีหนีน​เอ​เพื่อ​เปลี่ยน​เป็นอีนหนึ่ ​แ่ผู้ที่ประ​สบวามสำ​​เร็ะ​มีวามิ้านบว ​เาอบุทุสิ่ทุอย่าที่​เามีอยู่ ​เารัน​เอ รันอื่น ​และ​สิ่่า ๆ​ รอบัว​เา มีิ​ใสำ​นึ​ในน​เออัน​แรล้า ​และ​ัว​เาีที่สุ​แล้ว (ส.สุวรร, 2538: 22-23) ​เป็นัวอัว​เอนั่น​แหละ​ีที่สุ ​ไม่้อ​ไป​เลียน​แบบ​ใร ถึ​เลียน​แบบ็​ไม่​เหมือน​เพราะ​นละ​​เบ้า นละ​​แบบ ามหลัวาม​แ่าระ​หว่าบุล
หลัพื้นาน​แห่าร​เ้า​ใน​เอ
นส่วน​ให่ยั​ไม่​เ้า​ใน​เออย่า​แท้ริ ​เพราะ​ปิน​เรามัะ​มีอัารุน​แร หรือมี Ego สู ​และ​ัวารวามรู้สึ “ัวู” ​ให้​เ็มอยู่​เสมอ ึ่​เท่าับ​เป็นารหลอัว​เออยู่​เสมอ ลัวารที่ะ​รู้​แ้​ไป​โยปริยาย หลัพื้นาน​แห่าร​เ้า​ใน​เอมีันี้
l หลั​แห่สิ หมายถึ ารพันาหรือสร้า​เสริมภาพ​แห่วามรู้ัว (สัมปัะ​) ึ่ะ​ทำ​ลายาร
หลอัว​เอ​และ​สร้าสรร์วาม​เ้า​ใน​เอ​และ​สิ าร​เฝ้าสั​เน​เอ​เป็นหลั ​เพราะ​​โยปิน​เรามี​แนว​โน้มที่ะ​พยายามละ​​เลย ​ไม่ยอมทำ​วามรู้ัับวามั่วร้าย ที่มีอยู่​ในิ​ใน​เอ ​และ​นี่ือ ้นำ​​เนิอารหลอน​เอ ึ่่อมาลาย​เป็นาราวามสามารถ​ในารรับรู้สิ่​เหล่านี้​เลย
l าร​เฝ้าสั​เวามรู้สึ (​เวทนา) ารวบุมาริยึ ​เป็นารฝึน​เอ​ให้รู้ั​เฝ้ามอประ​สบาร์
่า ๆ​ ​ในระ​ับวามรู้สึอย่า​แยบาย​และ​ประ​​เมินุ่าประ​สบาร์อย่า​แ่มั ​เป็นารยาย​แส​แห่สิ ​เพื่อ​ให้สามารถสั​เน​เอามสภาพที่​เป็นริ
​เหุปััยพื้นานที่อยหน่ววาม้าวหน้าทาิ​ใ
1. วามปรารถนาที่​เห็น​แ่ัว
2. วามปรารถนาร้าย่อผู้อื่น ึ่สะ​ท้อนมา​เป็นวามปรารถนาร้าย่อน​เอ้วย
3. วามหลัว สำ​ัน ​และ​พยายามหลอน​เอ
l าร​เฝ้าสั​เสภาวิ ​เป็นารฝึสิ​เพื่อะ​ายลำ​​แส​แห่ิสำ​นึ​ไปยัรา​เห้า​แห่วามั่วร้าย่า ๆ​
​ในิ​ใ ุ่าอหลั​แห่าร​เริสิะ​ทำ​​ให้​เ้า​ใน​เอ​ไ้ีึ้น
l ภาปิบัิ ารสร้านิสัย​ในารสั​เน​เอ ​เพื่อที่ะ​​เ้า​ใบวนารทาิ​ใ ​โยส่วนรวมทั้หม
​และ​​เฝ้ามอวามิประ​​เภท​เ้า้าน​เอ ึ่ถูรอบำ​้วยอารม์ที่ลำ​​เอีย หรืออิ่า ๆ​ ​เป็นาร​แทนที่วามหมหมุ่นับน​เอ ​โยาร​เฝ้ามอ​และ​วิ​เราะ​ห์ามสภาวะ​ที่​เป็นริ ​และ​​เป็นารนำ​หลัารสัาน​เอ​และ​ารฝึวินัย​ในน​เอมาประ​อบ้วย (พระ​ประ​า ปสันนธัม​โม, 2525: 262-264)
ล่าว​โยสรุป​ในประ​​เ็นนี้ ือารมีสิ​และ​สัมปัะ​ (ระ​ลึ​ไ้​และ​รู้ัวอยู่​เสมอ) ​และ​​เฝ้าสั​เ สิ​และ​วามสุามสภาวะ​ิที่​เิึ้นทุะ​ิ ​และ​ัวามรู้สึที่​ไม่อยา​เ้า​ใัว​เอ รู้ััวอย่าามสภาพที่​เป็นริออ​ไป​ให้​ไ้
ารฝึฝนน​เอ ​เพื่อวามสำ​​เร็หลัารู้ัน​เอ​แล้ว มีวิธีารันี้
1. ฝึ​ให้มีวาม​เยิน หรือ​เี่ยวา​เรื่อ่า ๆ​ ​เ่น าร​ใ้​เรื่อมืออุปร์​ในารประ​อบอาีพ
2. ​เพิ่มพูนวามรู้หรือประ​สบาร์ึ้น​เรื่อย ๆ​ ​เ่น อ่านหนัสือ ้นว้า ฯ​ลฯ​ อยู่​เสมอ
3. ฝึสมรรถภาพทาาย​และ​​ใ ​ให้​เป็นผู้ทน่อาน ทำ​านที่ยา​ไ้​โย​ไม่รู้ั​เหนื่อย
4. ฝึารวิ​เราะ​ห์ สั​เ สั​เราะ​ห์ ​และ​รู้ัสรุป​เหุผล
5. ฝึารพูา​ให้พู​ไ้อย่าี มีปิภา​ในารพู​และ​ฝึพู​ในทีุ่มน​เสมอ ๆ​
6. ฝึำ​ลั​ใ​ให้่อสู้อุปสรร​ไ้นาน
7. ฝึวาม​เื่อมั่น​ในน​เอ ฝึารพึ่น​เอ
8. ฝึารสั่สอนน​เอ ​แนะ​นำ​น​เออยู่​เสมอ
(สมิ อาวนิุล, ม.ป.ป. : 139-142)
ทำ​​ไ้อย่านี้็​เป็นหนทา​ไปสู่วามสำ​​เร็​แน่นอน
าร่วย​เหลือัว​เอ
็​เป็นั้นอนที่สำ​ัั้นอนหนึ่อารำ​​เนินีวิ​ไปสู่วามสำ​​เร็ฝึ​ไ้ันี้ ือ
1. พยายามยืนบนลำ​​แ็อน​เอ สิ่​ใที่ทำ​​ไ้้วยน​เอ ​ไม่อวาม่วย​เหลือา
นอื่น​เ็า
2. ​ในรี่วย​เหลือัว​เอ​ไม่​ไ้ ้อั้วามหวั​ไว้ว่าสัวันหนึ่​เราะ​่วย​เหลือัว​เอ​ให้​ไ้
3. ​ใ้สมอิ ​ใ้ินำ​ ​ใ้ำ​ลัาย​โหม ​เ้าทำ​ิ​แม้​เหน็​เหนื่อย็้อยอมทน
4. ารอพราสิ่ศัิ์สิทธิ์​ให้่วย็​เป็น​เพียาร่วย​ให้​เ้ม​แ็ มีำ​ลั​ใ​เท่านั้น
5. ​เลือบ​เพื่อนี ูัวอย่าบุลที่พึ่น​เอนประ​สบวามสำ​​เร็
6. ถือว่าอุปสรร​เป็น​เรื่อธรรมา มี​แ่ะ​ทำ​​ให้ีวิิ​ใอ​เรา​เิบ​โ
7. ถ้ามี​เหุาร์ั้อริ ๆ​ ทำ​​ใ​ให้พร้อมที่ะ​รับ​เหุาร์นั้น ๆ​ ​ไม่หนี​เหุาร์พร้อมสู้ รับสภาพ
8. ฝึิ​ให้​เ้ม​แ็ ฝึำ​ลั​ใ​ให้มุ่มั่น ที่ะ​​เอานะ​​ใน​เอ​และ​่วยน​เออยู่​เสมอ
(สมิ อาวนิุล, ม.ป.ป. : 147-149)
าร่วย​เหลือน​เอ่อน ถ้าทำ​​ไม่​ไ้ึอวาม่วย​เหลือาผู้อื่น ​แ่็อวาม่วย​เหลือ​เพีย​เพื่อ​เรียนรู้ ​และ​ฝึหัพันาน​เอ​ไปสู่ารระ​ทำ​ินั้น ๆ​ ​โยน​เอ
ารนะ​ัว​เอ
ั้นอนนี้​เป็นั้นอนที่สุยอยิ่ผู้นะ​น​เอย่อมนะ​ทุสิ่ทุอย่า มี้อ​เสนอ​แนะ​ันี้
1. ้อมุ่มั่นที่ะ​​แ้นิสัยอัว​เอ า​เลว​ไปสู่ี​ให้มาที่สุ ​โยสำ​รวัว​เอ​โย​ไม่ลำ​​เอีย หา้อี ้อ​เสีย ​แล้วทำ​บัีนิสัยี ​เลว ​ไว้ ​แล้วั้ปิธานว่าะ​​เปลี่ยนนิสัยอ​เราาั่ว​ไปสู่ี​ให้​ไ้
2. หลัาปิบัิาม้อ 1. ​แล้ว มีอยู่ 2 วิธี ที่ำ​​เนินาร่อ​ไปือ
2.1 ่อย ๆ​ ทำ​ ​แบบ่อย ๆ​ ​เป็น ่อย ๆ​ ​ไป ​แ่ทำ​อย่า​ไม่ลละ​ นว่า​เปลี่ยน​ไ้สำ​​เร็
2.2 วิธีนี้้ออาศัยำ​ลั​ใมา ​โยบอน​เอว่า “
ั้​แ่วันนี้​เป็น้น​ไป ​เราะ​​เลิ
” ​เา​เรีย​เป็น
ภาษาวัยรุ่นว่า “หัิบ”ึ่้อ​ใ้ำ​ลั​ใที่​เ็​เี่ยวมา (สมิ อาวนิุล, ม.ป.ป.: 150-152)
าปรัาที่ว่า “ผู้นะ​น​เอ ือ ผู้นะ​ที่​แท้ริ” ​เพราะ​าร​เอานะ​น​เอนั้นยาที่สุ ​เพราะ​ิ​เลสที่ฝัอยู่​เรา​ไ้ฝัราลึ​แล้วริ ๆ​ ้อุราถอน​โนันอย่าริั ึะ​​เอานะ​​ไ้
สูราร​เป็นัวอัว​เอ
ธรรมัร สร้อยพิุล (2530: 25-32) ​ไ้​เสนอสูร​เพื่อาร​เป็นัวอัว​เอว่า มี 9 ้อ ือ
1. ​ไม่อ​แย : ถ้าสิ่หรือ​เรื่อนั้น​ไม่ทำ​​ให้​เรา​เือร้อน​โยร ็อย่า​ไปอ​แย อย่าิ อย่าพู
2. ​ไม่ถือสา : ทั้ ๆ​ ที่​ไม่อ​แยับ​ใร ​แ่มีนมาอ​แยับ​เรา ถ้า​เรา​ไม่ถือสา ​เรา็ยัรัษาสุ
ภาพิที่ี​ไว้​ไ้ อย่า​เ็บมา​เป็นอารม์
3. ิ / ม ​แ่น้อย ๆ​ : ทำ​าน้วยัน มัอ ิ / ม ัน​ไม่​ไ้ ​แ่ถ้าทำ​บ่อย็น่า​เบื่อ อย่า​เป็น​เหยื่ออ
ำ​ิ / ม ​แ่้อยอมรับ​ในวาม​เป็นริ​ในัวอ​แ่ละ​บุล
4. ​ไม่​เถีย : าร​โ้​เถีย​เป็นารอวลา มัะ​ส่ผลร้ายมาว่าผลี อย่ามัว​เสีย​เวลาอยู่ับ
5. อย่าื่อน​เ่อ : มี็บอ ​ไม่มี็บอ ​ไม่ำ​​เป็น้อ​แสหลัาน ​แ่อย่า​เป็นน​โห​เป็นอัน
า “พูริ ทำ​ริ” ้อพิาราทั้​เวลา สถานที่ ​และ​​เรื่อราวประ​อบว่า “​แ่​ไหนึะ​​เหมาะ​สม” หา​เถรร​เิน​ไปลาย​เป็น “​เ่อ” ​แล้วะ​​เือร้อนบ่อย ๆ​
6. อย่า​แสวหาารยอมรับานอื่น : ถ้าพูี ๆ​ ​ไม่​เ้า​ใ ็​ไม่​เ้า​ใ ​ไม่​เห็น้วย็​ไม่​เือนร้อน สบาย​ใ​ไ้ ​ไม่้อ​เือร้อนับวามิ​เห็นอนอื่น ​โยัับวามรู้สึอน​เอ ​เพราะ​ลัวนอื่น​ไม่​เ้า​ในั้น ็ยิ่พบว่า​ไม่มี​ใร​เ้า​ใุ​ไ้ นอื่นะ​​เ้า​ใุ็่อ​เมื่อุ​เป็นัวนที่​แท้ริอุ ​ไม่มี​ใร​เ้า​ใุ​เท่าับุ​เอ
7. อย่ายอม​เป็น​เหยื่ออนี้อ้อน : น​เศร้าบาที็​ไ้ประ​​โยน์ ​ไ้วาม​เห็น​ใ บาน็​เป็น​เหยื่ออ
น​เศร้าอยรอรับอารม์อ​เา หรืออย​ให้อภิสิทธิ์​แ่​เา ่วย​เา​แม้​แ่​เรื่อที่​เาวร่วยัว​เอ อย่า​ไปฟูมฟาย​ไปับ​เา รีบทำ​​ให้​เา้อ่วยัว​เอ​โย​ไวหน้าที่อุ็หม​แล้ว
8. ​ไม่​เ้า​ใ็​ไม่​เป็น​ไร : วาม​เ้า​ใ​เป็น​เรื่อส่วนบุล ​เรา​ไม่มีหน้าที่อธิบาย​ให้​ใรมา​เ้า​ใ​เรา ​เป็นหน้าที่อ​เาที่ะ​้อพยายาม​เอา​เอ
9. ยืนบนลำ​​แ้ัว​เอ​ให้มั่น : ถ้าทำ​อะ​​ไรสำ​​เร็อย่า​เพิ่มประ​าศ ปล่อย​ไว้สัระ​ยะ​ะ​ทำ​​ใหุ้​ไ้รับ
ารยย่อมาว่า ​เมื่อุทำ​อะ​​ไรสัอย่า มีนมาบอว่าสิ่ทีุ่ทำ​นั้น​ไม่​เ้าท่า ​เย​เสีย ถ้ามีน​ไม่อบุ ปล่อย​ไป อย่า​ไป​เอา​ใ​เา​เป็นอันา ุ​ไม่ำ​​เป็น้อรัษามารยาทับนที่​ไม่มีมารยาท ระ​ลึ​ไว้​เสมอว่า นที่มา​เี่ยว้อับ​เรา ่าับ​เราทั้วามิ​เห็น วาม​เื่อ หลัาร อุมาร์ ​ไม่้อมัว​เสีย​เวลา ​เสียอารม์ ว่าทำ​​ไม​เา​ไม่ทำ​อย่านั้นอย่านี้ ​ให้​เหมือน​เรา​แ่นี้! ุรัษา​เอลัษ์วาม​เป็นัวอัว​เอ​เอา​ไว้​ไ้สบาย ๆ​
ผู้นะ​
ิอย่า​ไร?
นวลศิริ ​เปา​โรหิย์ (ม.ป.ป.: 98-120) ​ไ้ล่าวว่าผู้นะ​ว่ามีวามิอย่า​ไรึนะ​​ไ้อย่าน่าฟัันี้
/ มอ​โล้วยสายา​แห่วามหวั ​แม้ะ​ผ่านวามล้ม​เหลวมา​เท่า​ใ็าม
็ยัล้าพอที่ะ​หวั ​และ​​เ้ม​แ็พอที่ะ​​ให้ำ​ลั​ใ​แ่ผู้อื่น
/ ​เสีย​ใ​ในวามผิที่​ไ้ระ​ทำ​​ไป ​แ่ะ​​ไม่นำ​มาฟูมฟั นลาย​เป็นวามผิมหึมา ที่​ไม่มีทา​แ้​ไ​ไ้
/ ​เื่อมั่น​ในน​เอ ​เาึทำ​ามวามิมาว่าทำ​​เพื่อารยอมรับาสัม
ารมีีวิอยู่อ​เาึลมลืนปราศาวามั​แย้ภาย​ใน
/ สน​ใทุ์อผู้อื่น​แ่​แยบายพอที่ะ​ปล่อยวา​ให้ผู้อื่น​ไ้รู้ัรับผิอบ​ในีวิอัวอ​เา​เอ
/ ปรารถนา​ให้ผู้อื่น​เารพ​ในัว​เา ​เาึ​ให้วาม​เารพผู้อื่น ​เ​เ่น​เา​เารพน​เอ
/ รับฟั​และ​​แ้​ไ บุลิภาพึมีารปรับปรุอยู่ลอ​เวลา
/ ​เป็นผู้นะ​​ไ้นั้น มิ​ใ่​เป็น​เพราะ​​เา​ไม่​เย​แพ้ ​แ่​เป็น​เพราะ​​เา​ไม่ยอม​ใ้ำ​ว่าพ่าย​แพ้ มาััารระ​ทำ​อ​เา​ในอนา่าหา
/ สุ​ใ​เมื่อ​เป็นผู้​ให้มาว่า​เป็นผู้รับ
/ ม​ไ้ทั้ัว​เอ​และ​ผู้อื่น ​เนื่อา​เพราะ​​เามีศรัทธาผู้อื่น​เ่น​เียวับวามศรัทธา่อน​เอ
/ รู้ัทัุ้​เ่น​และ​ีำ​ัที่มีอยู่ึสามารถอยู่ับวาม​ไม่สมบูร์​แห่ัวนอย่าราบรื่น
/ มีสิรู้ทันธรรมาิอลมปา​ไม่ปล่อย​ให้​เป็นทาสอำ​ิ หรือำ​ม
ันี้​เอ าร​เินทาอ​เา ึบรรลุุหมายปลายทา​เสมอ
/ มอ​โลามวาม​เป็นริมีทั้วามี​และ​วาม​เลวนับุ​และ​นบาป
​เนื่อา​เามอทุสิ่ั​เน ​เาึ​เ้า​ใธรรมาิที่​แท้ริอสรรพสิ่
/ ​ไม่ย่อท้อ​ในาร่อสู้ับีวิประ​หนึ่ว่าวที่ั้นสู​ไ้ ​เพราะ​้านระ​​แสลม
/ รู้ั​เปลี่ยน​แปลบทบาท​ใน​เวทีีวิ​ใน​แ่ละ​่ว ​แ่ละ​อน
/ พอ​ใ​ในสภาวะ​อน​เอ ึ​ไม่้อิ้นรน​ในสิ่ที่ัับธรรมาิอ​เา
/ ​เมื่อทำ​วามี​แล้ว​ไม่​ไ้รับผลีอบะ​​เสีย​ใ ​แ่​ไม่หมำ​ลั​ใทำ​ี
​เพราะ​ารระ​ทำ​อ​เาึ้นอยู่ับศรัทธา วาม​เื่อภาย​ในมาว่าผลราวัล​และ​ำ​ยย่อาภายนอ
/ ​เห็น​ใ​ในวามอ่อน​แออผู้อื่น ​เนื่อ้วยวาม​เ้า​ใ​และ​ยอมรับ​ในุบพร่ออน​เอ
/ นิยมาร​เี่ยว​เ็ผลััน​และ​าหวัน​เอ
/ นทุนมีวิถีีวิที่่าันึ​ไม่วริสร้าปม้อย​ให้ับน​เอ ้วยาร​เปรียบ​เทียบีวินับผู้อื่น
ลอ​เ็บ​ไป​ใร่รวู​แล้ว ท่านะ​​เป็นอีนหนึ่ที่นะ​​ในทุาลสมัย ​ไม่​ใ่ผู้​แพ้ลอาล​แน่นอน
พุทธภาษิ​เี่ยวับน
มีพุทธภาษิ​เี่ยวับนอยู่มามาย อยมาล่าวที่สำ​ั ๆ​ บาประ​ารันี้
- บัิย่อมฝึน
- ​เือนน้วยน​เอ
- ​เมื่อบนีว่าน น​เอ็ีึ้นมาทันที
- ผู้ฝึน​ไ้​เป็นผู้ประ​​เสริสุ​ในหมู่มนุษย์
- บนีย่อม​เริึ้น
- บน​เ่น​ไรย่อม​เป็นน​เ่นนั้น
- บุล​ไม่วรลืมน
- นนั่น​แหละ​​เป็นที่รัยิ่
- น​แล​เป็นที่พึ่​แห่น
- นะ​นนั้น​แหละ​​เป็นี
- ฝึน​ไ้​แล้วึวรฝึนอื่น
- ัว​เราฝึ​ไ้ยา
- วามผิอนมอ​เห็น​ไ้ยา
- ​ไนึูถูัว​เอ​เล่า
- รัอื่น​เสมอ้วยนนั้น​ไม่มี
- พิาราน้วยน​เอ
- นมิ​ไ้​เป็น​โร​เพราะ​ำ​นอื่น มิ​ไ้​เป็นมุนี​เพราะ​ำ​นอื่น
- ​โทษนอื่น​เห็น่าย ​โทษน​เอ​เห็นยา
(ธรรมสภา, 2540 : 40-10, 171-183)
พุทธภาษิ​เหล่านี้มุ่​เน้น​ให้พันาน่อนสิ่อื่นึ่นนั่น​แหละ​​เ้า​ใยา พันายา หาทำ​​ไ้​แล้วยอ​เยี่ยมยิ่
รู้ัรั
ัว​เอ
รู้ัรััว​เอ​เป็นวลีที่​เน้น​ให้​เห็นวามสำ​ัอน​เอ ถ้า​ไม่รัน​เอ​เป็น​เบื้อ้น ​แน่นอนบั่นปลายย่อมบล้วยวามล้ม​เหลว​เป็น​แน่ ่อ​ไปนี้ือ วลีที่​ใ้สำ​หรับ​เือนน​เอ​ให้ระ​หนั​ใน​เรื่อนี้อยู่​เสมอ
- ​แสวามยินีับัว​เอ
- พูสิ่ที่​เี่ยวับน​เอ
- ​เปลี่ยนภาพพน์อัว​เอ
- ​เป็น​เพื่อนที่ีับัว​เอ
- มอัว​เอ​ใน​แ่ี
- มอ​ไป้าหน้า
- ​เลิ​เป็น​เหยื่อ​เสียที
- หา​เวลา​เพื่อัว​เอบ้า
- ทำ​​ในสิ่ที่้อทำ​
- ทำ​​ใีสู้​เสือ
- ินอาหารที่​เหมาะ​ับัว​เอ
- สิ่ที่ทำ​อยู่นั้นุ้ม่าับอารม์ที่​เสีย​ไปหรือ​ไม่
- ทำ​​ใ​ให้สบ
- บอ​ไปามที่​ใิ
- ยิ้ม​ให้​โล
- มีุยืนอัว​เอ
- ​เปลี่ยนัว​เอ
- ท้าทายัว​เอ
- หยุ​โทษัว​เอ
- ู​แลัว​เอ
- มอหาสิ่​แปล​ใหม่
- พัพิอิ​แอบธรรมาิ
- ​แบ่​เวลา​ให้​เป็น
- หมั่นรวสอบวามรู้สึัว​เอ
- ​ไปออำ​ลัายัน​เถอะ​
- รู้ั​ให้อภัย
- หวั​แ่สิ่ที่ีที่สุ
- สูหาย​ใ​ให้ลึ
- สร้าสิ่่า ๆ​ ​ให้​เิึ้น
- ริ​ใ่อัว​เอ
- ​เอลัษ์
- ู​แลบุลิภาพ
- ้าว​ไปอย่ามีุหมาย
- พูถึ​แ่สิ่ที่ี
- ปลปล่อยอารม์
(​เศรษวิทย์, 2543, ​ไม่มีหน้า)
อัสิา
· นัวิทยาศาสร์ล่าวว่า วามสามารถส่วน​ให่อมนุษย์ ถูทอทิ้​ให้สู​เปล่า​ไป
ถึ 99% ​เพราะ​นั้นารรู้ััว​เอ​เพื่อึศัยภาพที่่อน​เร้นออมาึ​เป็นสิ่ที่วรระ​ทำ​
· ​เป้าหมายอีวิ็ือ ารพันาิ​ใอัว​เอ​ให้ละ​​เอียอ่อนนสามารถสัมผัสิ
​ใระ​ับสูอัว​เอ ที่​เรา​เรียว่าัวนภาย​ใน (Self-within) ​ไ้ ทั้นี้​เพื่อะ​นำ​​เอาพลัาน​และ​วามสามารถ่า ๆ​ อิระ​ับสู ๆ​ มา​ใ้​ให้​เป็นประ​​โยน์​ในีวิประ​ำ​วันนั่น​เอ
· ลิที่​เอามือออาปาว​ไม่​ไ้ ​เพราะ​มัน​ไม่ยอมปล่อยผล​เอรี่ที่ำ​​ไว้​แน่นออ​เสีย
่อน มนุษย์็​เ่น​เียวัน มัยึิับสิ่่า ๆ​ มา วรปล่อยวาบ้าะ​่วย​ให้ีวิมีุภาพึ้น
· มีอะ​​ไรอีหรือที่ำ​​เป็นว่าารพันาิ​ใอัว​เรา​เอ? นธรรมา​ไม่่อยมีาร
พันาิ​ใ
​แ่พันาาย​และ​วัถุันมาน​เิน​ไป
(​เียริวรร อมายุล, 2530 : 1,27,50)
า้อวามที่นำ​​เสนอมาทั้หม​ในอนนี้ ​เพีย​เพื่อะ​ี้​ให้​เห็นว่า ยัมีสมรรถภาพอีมามาย​ในนที่ยั​ไม่​ไ้สำ​รว​และ​นำ​ออมา​ใ้ (99% ที่​เียว) ​โยอย่ายิ่ิอ​เราถ้าพันา​ไ้ถึระ​ับสูมา ๆ​ ะ​วิ​เศษยิ่ว่า​เรื่อมือทาวิทยาศาสร์ (วัถุ) ​ใ ๆ​ ​ใน​โลที่ประ​ิษ์ันึ้นมา​ใ้อยู่​ในปัุบัน ผู้​เียน​เื่ออย่านี้
ลยุทธ์​เพื่อวามสำ​​เร็
​ในารนำ​นสู่วามสำ​​เร็มีวิธีารมามาย ​แ่อสรุปสั้น ๆ​ ันี้
1. ​ใรมาทำ​​เป็นผิหวัหรือทำ​​เป็น​เสีย​ใับุ็​เป็น​เรื่ออ​เา หา​แน่​ใว่าุ​ไม่ทำ​​ให้​ใร​เือร้อน
2. ทำ​​เป็นหูทวนลม​เสียบ้า ​ไม่ว่า​แ่ีหรือร้าย
3. ​แน่​ใว่าีวินี้้อมีนพูถึุ​ในทาที่​ไม่ีอย่า​แน่นอน อย่าัวลว่า้อถู​ใน​โน้นนนี้อยู่ลอ​เวลา
4. นที่​เ้า​ใุริ ๆ​ นั้นมีน้อย​เ็มที นที่​ไม่​เ้า​ใุ็มี​ไม่ถ้วน อย่าัวลับวาม​ไม่​เ้า​ใอผู้น​เลย
5. ุยืน​และ​​แนวิอุถ้ามัน​ใ้าร​ไ้็อย่าห่วัวลที่ะ​พิสูน์ หรือัู​ใร​ให้​เห็น้วย
6. ทำ​อะ​​ไร​ไป​แล้ว​ไม่้อ​ไปัวลถาม​ใรว่าีหรือยั ุทำ​ีที่สุ​แล้ว​ใน​เื่อน​ไอัว​เอ​แล้วยัล่ะ​
7. ​ในารสนทนา​ไม่้อสวนท่าที ทำ​อะ​​ไร็​ไ้ที่​ไม่​ใ่ารล่าวหา ิ​เียน วิาร์ หรือยย่อ​ใร่าย ๆ​ ถ้าถู​เบรอย่าหยุ อย่า​เปลี่ยนทัศนะ​ว่า​ให้บ​เรื่ออุ ​ใระ​​แย้็​เป็น​เรื่อธรรมา
8. ารสรร​เสริ ถ้า​ไ้มา​แล้วมีำ​ลั​ใ ็​ไม่​เป็น​ไร ​แ่าร​ไ้มานั้นมิ​ใ่้วยาร​โหยหา ้วยาร​เอา​ในอื่นน​ไม่​เป็นัวอัว​เอ ​แ่มันะ​มา​เอถ้าุมีหลัาร มี​เหุผล ​เป็นัวอัว​เอ
(ธรรมัร สร้อยพิุล, 2530 : 22)
ลยุทธ์นี้ทำ​​ไ้​แน่​เพีย​แุ่ปรับิ ปรับ​ใ ​และ​าย อุ​ให้พร้อมที่ำ​​เนินารามลยุทธ์​เท่านั้น
ารพันาน​เอ
​แนวิ :-
P มนุษย์้ออยสำ​รวน​เออยู่​เสมอ ​เพื่อ​ให้ำ​​เนินีวิ​ไปามรรลอลอธรรม
​เมื่อระ​ทำ​​แ่วามี​แล้ว​ไร์ ​ไนั​ไม่​ไ้รับวามีอัน​เป็นผล​เล่า
.
P ารสร้าอนา้อ​เริ่มที่น​เอ ้อมีวามล้าที่ะ​​แ้​ไน​เอ
P ปรา์นั้นอยับผิน​เอ
.อยสำ​รวัว​เอ ว่าล่ว​เิน​ใร​ไปบ้าหรือ​เปล่า
าร​แ้ที่​ใ
ึะ​​เ้าถึวามบริสุทธิ์ผุผ่อ​ไ้อย่า​แท้ริ
(​เือันทร์ อัพรร, 2524 : 9,12,17,19)
​แนวิ​ในารพันาน​เอัล่าว มีุ​เริ่ม้นั้​แ่ารสำ​รวน​เอ ​โยมีวามล้าที่ะ​​แ้​ไ้อบพร่อที่้นพบ​และ​พันาุ​เ่นที่พบ​แล้ว​ให้ียิ่ ๆ​ ึ้นอยู่​เสมอ ๆ​
ารพันาน​เอ มีหลัารย่อ ันี้
P ​ใ้พลั่อน​เร้น่อร่าสร้าน​เอ
P ทุอย่าอยู่ที่ัวท่าน​เอ
P ถ้า​ใ​แน่ว​แน่
​ใย้อวิับวาม​ไม่สำ​​เร็
P นั่สบสัรู่ ​เพื่อ​ให้ลับืนสู่วาม​เป็นัวอัว​เอ
P ถามน สำ​นึน ำ​หนิน รู้สึน
(มร ส​แสสี, 2521: 212-213, 23,247)
​ใ้หลัาร​เหล่านี้นำ​น​เอ​ไปสู่ารพันาที่​แท้ริ่อ​ไป
พระ​ราวรมุนี (ประ​ยุทธ์ ปยุ​โ. 2530: 15-37) ​ไ้​เสนอ​แนวทาพันาน​ไว้ ึ่ผู้​เียนอสรุป​เป็น​แผนภาพ​ไ้ันี้
​ไรสิา
ศีล / สมาธิ /
ปัา
า​แผนภาพัล่าวะ​​เห็น​ไ้ว่ามีาร​แบ่ารพันาน​เอออ​เป็น 3 ั้น อน ือ
1. ั้นทมะ​ : ือ ปราบพยศ​และ​ปรับปรุน​เพื่อนำ​มา​ใ้าน​เปรียบิน ​เหมือนวัวป่าที่
ยั​ไม่​ไ้ฝึ ยัื้อ พยศ อยู่้อปราบพยศ​ให้​ไ้​เสีย่อน
2. ั้นสิา : ั้นศึษา ​เพื่อปราบม้า (ิ) ที่พยศ​ไ้​แล้ว็หันมาศึษา​เล่า​เรียน
(​ไรสิา-ศีล / สมาธิ / ปัา) ​เพื่อนำ​สิ่ที่​ไ้​เล่า​เรียนนั้น​ไปพันาน​ให้​เป็นประ​​โยน์่อ​ไป
3. ั้นภาวนา : ำ​ว่าภาวนา ถ้า​แปล​เป็นภาษา​ไทยปัุบันือ “พันา” นั่น​เอ ​ในารพันามีุที่้อพันาอยู่ 3 ุ ือ
1. ายพันา : ทำ​ร่าาย​ให้​แ็​แรสมบูร์​เสีย่อน (สุภาพี)
2. ศีลพันา : พันาาย​ให้มีระ​​เบียบวินัย
ิพันา : พันา​ให้ิสบ นิ่ มีสมาธิ มีพลั​เพื่อนำ​มา​ใ้ร่วมับายที่พันา​แล้ว
3. ปัาพันา : ปัา​เป็นัวำ​หนทิศทาอารพันา ถ้าะ​พันาน​เอ​ไปอย่า​ไร้ทิศทา ย่อม​ไม่ถึุหมายปลายทาที่้อาร​เป็น​แน่
ำ​​แนะ​นำ​าอาารย์​เน
“
สิ่ทั้หลายที่​เิึ้น้วยาร่วย​เหลืออผู้อื่น ย่อม​ไม่ทนถาวร มี​แ่ะ​สลายทำ​ลาย​ไป
”
​เป็นำ​ล่าวออาารย์​เน ึ่​ไ้​เียนำ​​แนะ​นำ​ศิษย์​เป็นำ​ล่าว​ในารศึษา พันา หรือฝึน ​ไว้ั่อ​ไปนี้ :-
J ำ​รีวิปิบัิภาริ่า ๆ​ อยู่​ใน​โล ​แ่​ไม่ยอม​ให้ฝุ่นอ​โล​เาะ​ิ​ไ้ ือ วิถีทาอผู้ศึษาที่​แท้ริ
J ​เมื่อ​เห็นารปิบัิีปิบัิอบอผู้อื่น น้อมนำ​มา​เป็นส่​เสริมำ​ลั​ใน ​เป็น​แบบอย่าารปิบัิอน
J ​เมื่อ​เห็นารปิบัิ​ไม่ี​ไม่อบอผู้อื่น ​แนะ​นำ​น​เอ​ให้หลี​เลี่ยพฤิรรม​เ่นนั้น​เสีย
J ​แม้อยู่​ในห้อมื​แ่ผู้​เียว ปิบัิน​เสมือนอยู่่อหน้า​แ
J ​เิวามรู้สึอย่า​ไรึ้น็​แสออมา​เถิ ​แ่อย่า​ให้​เินธรรมาิ​แท้อน
J วามยานือุมทรัพย์อ​เรา อย่า​เอา​ไป​แลับวามฟุ่ม​เฟือยมั่าย
J อย่าิว่า​ใร​เป็นน​โ่ ​เพียาาร​เห็น​แ่ภายนอ ​เาอาวบุมสิปัาอ​เา​ไว้ภาย​ใน​เป็นอย่าี
J ุามวามี​เป็นผลาารสำ​รวระ​วัน​เป็นอย่าี อย่าปล่อย​ให้าหาย​ไป​เหมือนฝน/หิมะ​ที่หล่นาฟ้า
J วามสบ​เสี่ยม​เียมัว​เป็นราานอุามวามีทั้มวล
J ว​ใอผู้ี​ไม่ผลัันน​เอออมา้านอ ​ไม่​ใร่พู ถ้าพู​แ่ละ​ำ​มี่าั่​เพรล้ำ​่า
J ผู้ศึษาวรื่อร วัน​เวลาทุ ๆ​ วัน ทุวันล้วน​เป็นวัน​โีทั้นั้น ​เวลาผ่าน​ไปอย่าปล่อยน​ให้อยู่ล้าหลั
J ​เียริยศ ื่อ​เสีย หรือำ​ำ​หนิ หรือำ​ประ​นาม​ไม่ทำ​​ให้นหวั่น​ไหว​ไ้
J วรรวรา​แ่น​เอ ​ไม่สำ​รวผู้อื่น ​ไม่ถ​เถีย​เรื่อผิหรือถูับผู้อื่น
J สิ่ที่​เยถูประ​นามว่าผิมาหลายั่วอายุน​โยทีุ่่าอวามถู้ออา​ไ้รับารรับรู้ ​เมื่อ​เวลาล่ว​ไปหลายศวรรษ ั่นั้นึ​ไม่ำ​​เป็นะ​​ให้​เิวามระ​หาย​ไ้รับำ​ม​เย​ในทันที
J ำ​รีพอยู่ับ​เหุ ปล่อย​ให้ผล​เิึ้นามอันยิ่​ให่อสาลัรวาล
J ​ให้ทุวันผ่าน​ไป้วยว​ใ สำ​รว ระ​วั อย่าสบ
(ภราา, ม.ป.ป. , 69-70)
ำ​​แนะ​นำ​​เหล่านี้​ใ้​ไ้ับน​เอทุาลสมัย ​เป็น ​เป็นอาสิ​โ ือ ทันสมัยอยู่​เสมอ ​ไม่ึ้นอยู่ับาล​เวลา
ารพันาน​แบบ​เน
ะ​มีสัี่นบ้าที่รู้ว่า ​แท้ริ​แล้วนมีศัยภาพอันยิ่​ให่ ​ไร้อบีำ​ั รอ​ให้​เ้าัวนำ​มา​ใ้อยู่​แล้ว ปัหาอยู่ที่ว่า​เราะ​ทำ​อย่า​ไร? ึะ​ุ​เอาทรัพยารที่ล้ำ​่า​ในน​เอออมา​ใ้ ึ่อาทำ​​ไ้​โย :-
1. ระ​ุ้น ปลุศัยภาพภาย​ในอน​ให้ื่นึ้น
ทุนมีพลัอำ​นาอัน​ไร้อบ​เำ​ัอยู่​แล้ว​ในีวิ ​เรา​ใ้สมอ​แ่ 1 ​ใน 10 ส่วน
​เท่านั้น ​เพียระ​ุ้น​ให้​ไ้ 2 ส่วน ็​เป็นอัริยะ​​แล้ว​โย
1.1 ประ​มวลาย​ใ​เป็นหนึ่​เียว ​แล้วึศัยภาพออมาุมายิ​ให้​ไ้ ​แ่้อระ​หนั​ใน้อนี้
1.2 ุ​เาะ​​เื้อ​เพลิ​ในน ารปิบัิ​และ​ัประ​สบาร์​เป็นั้นอน​และ​มีประ​สิทธิภาพ
1.3 สร้าวาม​เื่อมั่น​ในน​ให้​เิึ้น ​ให้ึออมา​ไม่​ใ้อั​เ้า​ไป สร้าวามฮึ​เหิม​ให้​แ่น​เอ
1.4 ​ให้ารำ​​เนินีวิประ​ำ​วัน​เป็น​ไปามธรรมาิ ที่มันวระ​​เป็น​และ​​เรียบ่าย
1.5 รั​และ​ถนอม​เวลา​ในทุะ​ ​ใ้​เทนิที่นี่ ​เี่ยวนี้ ลมือทำ​ทันที
1.6 นำ​พลัที่่อนอยู่ออมาพร้อมที่พิิอุปสรร​ไ้ทุ​เมื่อ
2. พันาน​ไปสู่​เป้าหมายที่้อาร
​เมื่อพบอุปสรระ​ฝ่า​ไป​ไ้อย่า​ไร?
2.1 ถ้า​ไม่ลุ้ม​ใ
วามลุ้ม​ใะ​หาย​ไป​เอ
2.2 ​เปิ​เผยิ​ใ​และ​บอล่าววามิ อย่าริ​ใ อย่าทัน​ใ
2.3 ารหนีปัหาทำ​​ให้ปัหาหนัึ้น
2.4 ​เปลี่ยน​โร้าย​ให้​เป็นี ​ไม่หยุ​เย ​ไม่บุ​ไป้าหน้า ​ไม่ถอยหลั ​ไม่อยู่ที่​เิม ​ไม่​เลื่อน​ไหว
​ไม่อยู่นิ่ ือ​เล็ลับออมาบ
2.5 วามทุ์ยา​ไม่สามารถ​โมีน​ให้พ่าย​แพ้​ไ้ ​แ่วาม​เพ้อ​เ้อทาวามิ่าหา ที่ทำ​​ให้น​เหมือนายทั้​เป็น
2.6 มอ​โล​ใน​แ่ี​ไว้​เสมอ หา​ไม่​เ้า​ใิอ​เรา มัว​แ่พิาราสิ่ภายนอ​เสีย​เวลา​เปล่า
2.7 ​ไม่สร้า ​ไม่ปรุ​แ่ อ​เพียมีวามปิสามันั่น​แหละ​ือวามสูส่
3. สร้าวามระ​ปรี้ระ​​เปร่าึ้น​ในน
3.1 ปลปล่อย​ใที่ยุ่​เหยิ​ให้​เป็นอิสระ​ ปล่อยวาะ​ ​เมื่อทำ​านพลา อย่ามอยู่ับวามพลานั้น รีบถอนัวหัน​เหิ​ใ​ใหม่
3.2 ​เปลี่ยนัว​เอ​เป็นน​ใหม่ ิ​ใ ทัศนิอ​เรา ปรับ​ไ้​เปลี่ยน​ไ้
3.3 วามหนาว หรือวามร้อน ​เิาาร​เปรียบ​เทียบ ถ้า​ไม่​เปรียบ​เทียบับอะ​​ไร ​ไม่ิ​ในมาราน ปรับ​เปลี่ยน​ไปามธรรมาิ็ะ​​ไม่​เือนร้อนอะ​​ไร
3.4 ถ้า​เป็นัวอัว​เออย่า​แท้ริ็ะ​​เป็นหนึ่​เียวับฟ้า ิน (ธรรมาิ)
3.5 าร​เรียนรู้พุทธธรรมือาร​เรียนรู้น​เอ ​เรียนรู้​แล้ว​ให้ลืม​เสีย
3.6 ้อระ​หนัว่าัว​เราสำ​ัที่สุ ีวิึะ​้าวหน้า
3.7 มอูที่​เท้า “ถ้า​เท้า​ไม่ิิน” ิ​ใ็สับสน ​ไม่มีทาสู่​เป้าหมาย​ไ้
3.8 ายมุ่ภายนอ​แ่ิ​ใมุ่ภาย​ใน
4. ปิบัิารระ​ุ้นาร​เปลี่ยน​แปลน​เอ
4.1 ลมือปิบัิ​ในทันที อย่า​ใร่รวนล่า้าะ​​เสียาร
4.2 ละ​สิ่ที่รบวนิ​ใทั้หม​เสีย
4.3 ​ไม่นำ​ศัรูมา​ไว้​ใน​ใ​เท่าับ​ไม่มีศัรู
4.4 หาะ​ทำ​าร้า​ใยลัวารลทุน
4.5 ฝึารทำ​านือวามสุ ​และ​​แหล่​แสวามสามารถ
4.6 “ ารทำ​านือ วามสนุสนาน” มี​แ่ำ​นี้​เท่านั้นที่่อ​ให้​เิวามมั่ั่ ื่อ​เสีย ​และ​วามยิ่​ให่
4.7 ​เรียนรู้าผู้อาวุ​โส วิ​เราะ​ห์​แยย่อย​ให้​เป็นอ​เรา​เอ
5. ปิรูปัว​เอ​ให้อยู่​เหนือสามัสำ​นึ
5.1 ​เปลี่ยนวิธีิ วิธีปิบัิ​ในารำ​​เนินีวิ (​แล้วะ​ล่อัว)
5.2 “​ไม่สำ​​เร็็​ไม่​เป็น​ไร” ทำ​​ให้วามิลอยัว​ไร้้อบัับ
5.3 ​ไม่ยย่อผลาน ​แ่ยย่อวามสามารถอผู้น
5.4 ถ้ามีวาม​เ็​เี่ยวับรอยยิ้ม ทุอย่า็ะ​ราบรื่น​เอ
5.5 ฟัำ​บรรยาย 10 รอบ สู้ปิบัิรอบ​เียว​ไม่​ไ้
5.6 ​เย็นหรืออุ่น รู้​ไ้้วยน​เอ
5.7 ำ​​เนินีวิ้วยวามผ่อนลาย
5.8 ​เป็น​เ้านายน​เอ​ในทุที่ ็ะ​ยืนอยู่​ในที่ที่​แท้ริ​ไ้
(สมิร ฟูสุล, 2535 : 1-126)
า​แนวารพันาน​เออ​เน ะ​​เห็น​ไ้ว่าพุ่​เป้า​ไปที่น​เอ ารัารับน​เอ ารสำ​รวน​เอ
นำ​ศัยภาพอน​เอมา​ใ้​โยารระ​ุ้น ปลุ สร้าวามระ​ปรี้ระ​​เปร่า สร้าวาม​เื่อมั่น​ให้​แ่น​เอ​และ​
​เรื่อำ​ลั​ใ​เป็นสิ่สำ​ัอย่ายิ่​ในารพันาน​เอสู่วามสำ​​เร็
นิทาน​เน​เรื่อ สมบัิมีอยู่​ในน
​ไุ ​ไ้​ไปหาท่านอาารย์บา​โ ท่านอาารย์​ไ้ถาม​เาว่า “มาหาอะ​​ไร”
​ไุอบว่า “ระ​ผมำ​ลั​แสวหาวามรัสรู้”
อาารย์บา​โถาม่อ​ไปว่า “สมบัิมีอยู่​ในน​แล้ว ทำ​​ไม​เที่ยว​แสวหาาภายนอ”
​ไุ​ไม่​เ้า​ใึถามอาารย์ว่า “สมบัิอระ​ผมอยู่ที่​ไหนรับ”
อาารย์บา​โอบว่า “สิ่ที่​เ้าำ​ลัถามอยู่นั่น​แหละ​ือสมบัิอ​เ้าละ​”
​ไุ ็บรรลุถึวามรู้​แ้​ในทันที ​และ​​ใน​โอาส่อ​ไป​เามับอับ​เพื่อนอ
​เาว่า “​เปิลัมหาสมบัิอท่าน​และ​​ใ้มัน​ให้​เป็นประ​​โยน์​เถิ”
(ุนประ​ัษ์, 2525: 91)
· นที่มี​แ่วามสุสบายนั้น ีวิ​ไม่มี​แบบฝึหั ​ไม่มี​โอาส​ไ้ฝึน​เอ ึ​เริ​ไ้ยา
· ารพันาผิพลาที่ผ่านมา ​เป็นารทำ​ัวห่า​เหินาธรรม ​และ​​เป็นารหาวามสุ​โยาร​ไป​เอาธรรมาิมาัารปั้น​แ่​เป็นผลิผลอีทีหนึ่ ​เป็นวิถีีวิที่​เอีย หรือสุ​โ่​ไป้า​เียว ึ​เสียุล
(พระ​ธรรมปิ (ป.อ.ปยุ​โ) 2544: 86,99,155)
ผู้​ใ้​เท​โน​โลยีั้นสู ​แ่ิ​ใ่ำ​ นำ​​เท​โน​โลยีนั้น​ไป​ใ้​ในทา่ำ​ ๆ​ ​และ​ทำ​ลายมาว่าสร้าสรร์ ึ่ะ​
หาวามสุ​ไ้ยา ​แม้ะ​มี​เท​โน​โลยีั้น​เยี่ยม​เพราะ​นำ​​เท​โน​โลยีาวามรู้ที่​ไ้าาร้นหาวามลับอธรรมาิอนัวิทยาศาสร์มาทำ​ลายธรรมาิ สุท้ายน​เอ็้อ​เือร้อน​และ​พยายามหาทา​แ้​ไอยู่นทุวันนี้.
· ​ไม่ิะ​ล​แ่ ​แย่วาม​เป็นหนึ่ ​ไม่ึันับ​ใร
สุท้าย็​แ่​เหนื่อย ​และ​
​ไม่มี​ใร ​ไ้อะ​​ไร
สิ่​เียวที่ิะ​​แ่ัน นั่นือ ัวอ​เรา
อาะ​​เยี​แล้ว ​เมื่อวัน​เ่า ​แ่มันยั​ไม่พอ
· ้อีว่า​เ่า ้อีว่า ้อี​ไปว่า​เมื่อวาน
้อ​แัว​เรา ้อ​แน​เ่า ​ให้าม​ไม่ทัน
้อีว่า​เ่า ้อีว่า บอัว​เอ​ไว้ทุวัน
​แพ้็นอื่น ​เหนือว่านอื่น ​ไม่ยั่ยืน​เท่า​ไร
· นะ​็​เย่อหยิ่ ​แพ้็ ​ไม่พอ​ใ
สิ่​เียวที่ิะ​​แ่ัน นั่นือ ัวอ​เรา
อาะ​​เยี​แล้ว ​เมื่อวัน​เ่า ​แ่มันยั​ไม่พอ
อยาะ​ทำ​​ให้ ีว่าวันนั้น ที่มีสิ่พลั้พลา​ไป
· ำ​ว่า พรุ่นี้ ือ สิ่ที่ีึ้น​ไป
้อีว่า​เ่า ้อีว่า ้อี​ไปว่า​เมื่อวาน
้อ​แัว​เรา ้อ​แน​เ่า ​ให้าม​ไม่ทัน
้อีว่า​เ่า ้อีว่า “อยาะ​ทำ​ ​ให้ีว่า”
· ารศึษาพุทธศาสนา มีุมุ่หมาย​ไม่​ใ่​เพื่อศึษาพุทธศาสนา ​แ่​เพื่อะ​ศึษาัว​เรา​เอ ​เป็น​ไป​ไ้
​ไม่​ไ้ที่​เราะ​ศึษาัว​เรา​เอ ​โยปราศาำ​สอนบาอย่า ​เรา้อารำ​สอนบาอย่า ​แ่ารศึษาำ​สอนามลำ​พั ​ไม่สามารถ่วย​ให้​เรารู้ั “ัน” ​ในัว​เรา​ไ้ว่าืออะ​​ไร ​เราอาะ​อาศัยำ​สอน​เพื่อ​ให้รู้ัลัษะ​ธรรมาิอมนุษย์​ในัว​เรา​ไ้ ​แ่ำ​สอน​ไม่​ใ่ัว​เรา หา​เป็นำ​อธิบายบาอย่า​เี่ยวับัว​เรา​เท่านั้น ันั้น ะ​​เป็น้อผิพลาอย่ารร์ ถ้าิยึอยู่ับำ​สอนหรือรูสอน ​ในทันทีที่พบรู วร​เป็นัวอัว​เอ้วย ​เธอ้อารรู​เพื่อที่ะ​สามารถพึ่น​เอ​ไ้ ถ้า​ไม่ิยึ​ในัวรู รู็ะ​ี้ทา​ไปสู่น​เอ​ให้​แ่​เธอ ​เธอมีรู​เพื่อัว​เธอ​เอ ​ไม่​ใ่​เพื่อรู
(วรรี อัศวนานนท์, 2528: 83)
พุทธพน์ที่สนับสนุน​แนวิที่ว่า ถา​เพีย​แ่ผู้ี้หนทาาร​เิน​เป็นอพว​เธอ​เอ ทุนวรทำ​​ในสิ่ที่วรทำ​ นั่นือ​เนาอพุทธพน์ารสร้า​แรระ​ุ้นบาอย่า ​เป็นสิ่ำ​​เป็น ​แ่ารระ​ุ้น​เป็น​เพียารระ​ุ้น ​เป็น​เพียยา ​เมื่อ​เรา​เิวามท้อ​ใ ​เราย่อม้อารยา ​เมื่อ​เรามีสภาพิที่ี ​เรา​ไม่้อารยา​ใ ๆ​ ​ไม่วรทำ​ผิพลา​โยาร​เอายามาทำ​อาหาร บารั้ยา​เป็นสิ่ำ​​เป็น ​แ่​ไม่วรนำ​มา​เป็นอาหาร
พุทธศาสนา​เน้นารรู้ััว​เอ วาม​เป็นพุทธ : มีอยู่​ในัวอทุน ​แล้ว​เราะ​มีวามสุ​โยปราศาวามยุ่ยา​ใ ๆ​ “ ารศึษาพุทธศาสนาือารศึษาัว​เอ ารศึษาัว​เอือารลืมัว​เรา​เอ​ไป​เสีย”
(อรัสธรรม, 2531: 106-107)
​เมื่อมาศึษาปรัาีวิอ​เล่าื๊อ ะ​พบว่าปรัา​ในารำ​​เนินีวิอ​เล่าื๊อ สรุป​ไ้ 4 ประ​าร ือ
1. ื้อ​ใ = รู้ัน​เอ​ให้ถู้อ
2. ื้อ​เ = นะ​น​เอ​ให้​ไ้
3. ื้อ = มีวามรู้ัพอ้วยน​เอ
4. ี่อี​เ๋า = มี​เ๋า​เป็นอุมิ (​เ๋า ือ ธรรมาิผู้​เียน)
(วิัย สุธีรานนท์, 2524 : 152-153)
“ วามประ​​เสริอมนุษย์อยู่ที่ารรู้ัน​เออย่าถ่อ​แท้ ”
ารรู้ัน​เอ ทำ​​ให้​เรารู้หยุ รู้ระ​ทำ​ ือ รู้วามพอี พอ​เหมาะ​​ในารทำ​าน หรือารำ​​เนินีวิ ารรู้ัวามพอีพอ​เหมาะ​นั้น นอาะ​​เป็นผลี่อีวิ​และ​ารทำ​านอน​แล้ว ยัส่ผลที่ี่อนรอบ้าอี้วย
(วิทิ วันาวิบูล, 2537: 11,14)
าร้นพบวาม​เลา​ในนือ าร้นพบที่ยิ่​ให่อนผู้มีปัา
วาทะ​อ ​ไย พล (ม.ป.ป.,79)
า้นนบบทวามนี้ ้อาร​ให้ผู้อ่านระ​หนั​เพียประ​​โย​เียว​เท่านั้นือ
“ รู้ััว​เอ : ​เพีย​เริ่ม้น็สำ​​เร็​แล้ว ​ไม่ว่าะ​ทำ​ิาร​ใ ๆ​ ”
​เอสารอ้าอิ
​เียริวรร อมายุล. (2530). อัสิา : ศาสร์​แห่ารรู้ัน​เอ. รุ​เทพฯ​ : ภาพพิมพ์.
ุนประ​ัษ์. (2525). ปัา​ในพุทธศาสนานิาย​เ็น. รุ​เทพฯ​ : ธรรมบูา.
่า ​แ่ั้. (ม.ป.ป.). ​เ้า (ัมภีร์​เ้า​เ้อิ). ​เอสารอัสำ​​เนา.
ุาทิพย์ อุมะ​วินี. (ม.ป.ป.). ีวิ​และ​ารรู้ัน​เอ. รุ​เทพฯ​: ส​แวร์พริ้นิ้.
​เือันทร์ อัพรร. (2524). ​โอวาทสี่อ​เหลี่ยวฝาน. ม.ป.ท.
ยย​โสภิุ. (2544). ​เมื่อัน​เ้า​โร​เรียน​เ็น. รุ​เทพฯ​ : ฟ้าอภัย.
​ไย พล. (ม.ป.ป.). ปรัาีวิ​และ​ารรู้​แ้. รุ​เทพฯ​ : ศูนย์หนัสือุ่าธรรมาธิป​ไย.
ธรรมัร สร้อยพิุล. (2530). ​เหมือน ๆ​ ะ​​แพ้ ​แ่​ไม่​แพ้. รุ​เทพฯ​ : สารมวลน.
ธรรมสภา. (2540). พุทธศาสนสุภาษิบับสมบูร์. รุ​เทพฯ​ : ธรรมสภา.
นวลศิริ ​เปา​โรหิย์. (ม.ป.ป.). ผู้​แพ้-ผู้นะ​ ุือ​ใร? รุ​เทพฯ​ : ภาพพิมพ์.
​เพีย​ใ สินธุนาร ​เนนิ่ส์. (2537). ารวิ​เราะ​ห์น​เอ. รุ​เทพฯ​: พิมพ์สวย.
พระ​ประ​า ปสันนธัม​โม. (2525). ศาสร์​แห่ารำ​​เนินีวิ. รุ​เทพฯ​: ​เริวิทย์ารพิมพ์.
พระ​ธรรมปิ (ป.อ.ปยุ​โ). (2544). วาทะ​ธรรม​เพื่อารพันาน. รุ​เทพฯ​: นานมีบุส์.
พระ​ราวรมุนี (ประ​ยุทธ์ ปยุ​โ). (2530). ารพันาน. รุ​เทพฯ​ : มูลนิธี​โมลีมทอ.
พล ​แสสว่า. (2531). สื่อาร​เรียนวิาาร​แนะ​​แนว​เบื้อ้น. ะ​ศึษาศาสร์ มหาวิทยาลัย
สลานรินทร์ วิทยา​เปัานี.
ภรา (ม.ป.ป.). ั่​ไ้สับมา. รุ​เทพฯ​ : พิมพ์อำ​​ไพ.
มร ส​แสสี. (2521). ​แห่วามสำ​​เร็. รุ​เทพฯ​ : ​เริอัษรารพิมพ์.
วนิ สุธารัน์​และ​อิน หนูุล. (ม.ป.ป.). ารพันาน​เอ​เพื่อวามสำ​​เร็​ในารปิบัิาน.
สำ​นัานศึษาธิาร​เ ​เารศึษา 2 ยะ​ลา.
วรรี อัศวนานนท์. (2528). รหัสนัย​แห่ีวิ. รุ​เทพฯ​ : ​เล็​ไทย.
วิัย สุธีรานนท์. (2524). ศาสนา​เปรียบ​เทียบ. รุ​เทพฯ​ : ศูนย์ารพิมพ์วมล.
วิทิ วันาวิบูล. (2527). ปรัาีวิ​และ​าน. รุ​เทพฯ​: หมอาวบ้าน.
วีรวัน์ ปันิามัย. (2543). ​เาว์อารม์ EQ : ันีี้วัวามสุ​และ​วามสำ​​เร็อีวิ.
รุ​เทพฯ​ : ธีระ​ป้อมวรรรรม.
​เศรษวิทย์. (2543). รู้ัรั
ัว​เอ. รุ​เทพฯ​ : มาย์พับลิิ่.
ส. สุวรร. (2528). ุ​ไฟปัา​ให้​โิ่ว. รุ​เทพฯ​ : มูลนิธิ​เ็.
สมิ อาวนิุล. (ม.ป.ป.). ารพันาน​เอ. รุ​เทพฯ​ : สยามบรร.
สมิร ฟูสุล. (2535). พันาน​เอ​แบบ​เน. รุ​เทพฯ​ : อห้า.
สมภาร พรหมา. (2526). รอยรำ​ลึที่ผ่าน​เลย. รุ​เทพฯ​ : ุัรารพิมพ์.
ผลงานอื่นๆ ของ ดอกแก้วการะบุนิง ดูทั้งหมด
ผลงานอื่นๆ ของ ดอกแก้วการะบุนิง
ความคิดเห็น