::: ประมวลพระบรมราโวาทและพระราำรัสเี่ยวับเศรษิพอเพีย :::
พระบาทสมเ็พระเ้าอยู่หัวภูมิพลอุลยเ
ั้แ่พุทธศัรา ๒๔๙๓ - ๒๕๔๕
ที่เี่ยว้อับ
ปรัาอเศรษิพอเพีย
ารทำาน
วามริานทุอย่าถ้าทำ้วยน้ำใรั ย่อมมีทาสำเร็ไ้ผลี เมื่อพบอุปสรรใๆ อย่าเพิ่ท้อแท้ะหมำลัใ่ายๆ ั้ใทำให้ี ิหาทาที่ะแ้ไผ่อนลายอุปสรร่าๆ ้วยเหุผลและหลัวิา ไร่อ้วยวามสุุมรอบอบและเยือเย็น านะลุล่วไป้วยี ารทำาน้วยน้ำใรั้อหวัผลานนั้นเป็นสำั
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ ุฬาลร์มหาวิทยาลัย: ๒๕ ราม ๒๕๐๖)
ารทำาน อย่าใหัมีุภาพ ให้ไ้ผลบริบูร์ ะทำอย่าไรเบื้อ้น ้อทำวามเห็นให้ถู้อในานที่ะทำเสีย่อนโยใ้ปัาไร่รอให้เห็นเหุที่แท้ ผลที่แท้ ที่ถู้อรามเป้าหมายที่พึมุ่หวั แล้ววาแผนารอันแน่นอนที่ะำเนินาร่อไป ้วยหลัวิา ้วยวามร่วมมือปรออัน และสำัที่สุ ้อมีวามพาเพียร ไม่ย่อหย่อนในอันที่ะระทำ่อไปนว่าะเป็นผลสำเร็
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยเษรศาสร์ : ๑๙ ราม ๒๕๑๖)
อันารทำานนั้น ล่าวโยสรุป ึ้นอยู่ับวามสามารถสออย่าเป็นสำั ือวามสามารถในารใ้วิาารอย่าหนึ่ ับวาม สามารถในารสัมพันธ์ิ่อและประสานับผู้อื่น ไม่ว่าะในวานเียวันหรือ่าวานัน อีอย่าหนึ่ ทั้สอประารนี้ ย่อมำเนินวบู่ไป้วยันและำเป็นที่ะ้อระทำ้วยิใที่ใสสะอาปราศาอิ ้อระทำ้วยวามิวามเห็นที่อิสระ เป็นลา ถู้อามหลัเหุผล ึะมีวามระ่าแ่มแ้เิึ้น
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัยศรีนรินทร์วิโรสลา : ๑๙ สิหาม ๒๕๑๗)
แ่ารทำานใ็าม แ่ละนวระศึษาานและสภาพทั่วไปให้ทั่วถึ่อน เพื่อะไ้ทราบว่า ะร่วมานนั้นๆ อย่าไร เพราะโยทั่วไป สภาพาร์และอุปร์่าๆ มัไม่เหมือนที่าหมายไว้ ะ้อ ทราบว่า สภาพอผู้ทำานในระยะศึษาับผู้ทำานในระยะ ปิบัิานริๆ ย่อมแ่าัน ำเป็น้อใ้ไหวพริบัแปลัวเอ ให้เ้าับสภาพในปัุบัน
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยอนแ่น : ๑๙ ุมภาพันธ์ ๒๕๑๙)
วามริ ๕๐ ปี ว่า ๕๐ ปีนี้ ็พยายามทำามที่ มี วาม สามารถที่ะทำ และมานึูว่า ารทำานอะไร็าม ะทำนเียวไม่ไ้ แล้ว็ท่านที่มาในที่นี่ ทั้้า…. ทั้้านอ้าในามรายานมีถึหมื่นหพันน ็ไ้เห็นโยรและนที่อยู่้านอ ้านอวั ้านอประู ็ยัมีถึประมาหสิบล้าน ทุน็มีวามสามารถทั้นั้น
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๓)
ารทำลาย/ารสร้าสรร์
ารล้มเลิทำลายทุสิ่ทุอย่า้วยวิธีารอันรุนแรนั้นย่อมทำวามปั่นป่วนและแร้าวให้เิึ้นทั่วไปึ่เป็นอันรายอย่ายิ่่อ ีวิอประเทศาิ ล่าวือารทำลายนั้น ะทำให้มีวาม ่อเนื่ออโราน่าๆ าอนล วามแร้าวะทำให้เสียำลันีที่ะมาร่วมานเป็นประโยน์…………….
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์: ๑๘ สิหาม ๒๕๑๕)
……็เห็นว่าารสร้าสรร์ที่แท้ริน่าะทำ้วยวิธีารอันละมุนละม่อม ทั้้วยวามรู้วามสุุมรอบอบ ประอบ้วยเหุผลให้ทุฝ่ายทุนไ้ร่วมมือแ้ไสิ่ที่วรแ้ไ ส่เสริมสิ่ที่วรส่เสริม พร้อมับสร้าสิ่ที่วรสร้าใหม่ให้มีึ้นสมบูร์บริบูร์ามที่้อาร ..…
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์ : ๑๗ สิหาม ๒๕๑๕)
ารประอบอาีพ
อให้ทุนรำลึถึอุมิอวิาีพที่มุ่หวั ะบำบัทุ์บำรุสุแ่ประานเหนือสิ่อื่นใ และรัษามรรยาทอารประอบ อาีพโยเร่รั หมั่นฝึฝนนเอให้ทันสมัยในวิทยาาร ประอบโรศิลปะอยู่เสมอ
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรและอนุปริาบัรอมหาวิทยาลัยแพทยศาสร์ : ๑ เมษายน ๒๓๙๘)
ารผลิ/าราย/ ารบริโภ
ารส่เสริมที่สำัอย่าหนึ่ ที่ำลัเร่ระทำอยู่ะนี้ ือ ารเพิ่ม ผลผลิ โยที่ถือว่า ผลผลิเป็นที่มาอรายไ้ ารผลินั้น ทุนเห็นไ้ไม่ยาว่า มีวามเี่ยวพันถึวาม้อาร ลา ารำหน่าย วิธีัิาร ลอนถึารนำรายไ้ หรือผลประโยน์าารผลิมาใ้สอย บริโภ้วย ันั้น ารเพิ่มผลผลิที่ถู้อ ึมิใ่ารใ้วิาารทาารเษรเพื่อเพิ่มปริมาารผลิแ่เพียอย่าเียว แ่หา้อเป็นารใ้วิาารทาารเษรประอบับวิาาร้านอื่นๆ ่วยให้ผู้ผลิไ้รับประโยน์อบแทนแราน วามิ และทุนอเาที่ใ้ไปในารผลิอย่าเ็มเม็เ็มหน่วย ทั้ให้สามารถนำผลอบแทนนั้นมาใ้สอยปรับปรุานะวามเป็นอยู่ ให้มั่นึ้นไ้้วย
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยเษรศาสร์ : ๑๘ ราม ๒๕๑๑)
ารลทุน
ารลทุนอย่ามานั้นบอให้เาทราบว่า ไม่่อยเห็น้วย เพราะว่า เยทำโรานเล็ๆ ที่ทาภาเหนือ ใ้เินสามแสนบาท เพื่อที่ะเอาผลิผลอาวบ้านาวเามาใส่ระป๋อแล้วาย ็ไ้ผล เป็นโรานเล็ๆ บอว่าที่เาลทุนเป็นล้าน รู้สึว่าเสี่ย เาบอว่า้อ ทำอย่านั้น เา็ลทุน ทำไปทำมา สับปะรที่อำเภอบ้านบึ ทาลบุรี ็มีไม่พอ เมื่อมีไม่พอ้อไปสั่สับปะรมาาปราบุรี สับปะราปราบุรี้อนส่มา ็้อเสีย่าใ้่ายมา ทำไปทำมาโราน็ล้ม อย่านี้็แสให้เห็นว่า ทำโรารอะไร ็้อนึถึนาที่เหมาะสมับที่เรียว่าอัภาพ หรือับสิ่แวล้อม
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๐)
ารศึษา
ท่านทั้หลายะระหนัอยู่แล้วว่า ารศึษาเล่าเรียน เป็นเรื่อที่ไม่มีสิ้นสุ ผู้ปรารถนาวามเริในารประอบิารานะ้อหมั่นเอาใใส่แสวหาวามรู้ให้เพิ่มพูนอยู่เสมอ มิะนั้นะลายเป็นผู้ที่ล้าสมัยสมรรถภาพไป
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์: ๒๓ ุมภาพันธ์ ๒๕๐๔)
ารประอบิารานหรือารำเนินีวิ ะใ้วิาารที่ไ้ศึษามาแล้วเท่านั้นยัไม่เพียพอ ำเป็นะ้อศึษาหาวามรู้เพิ่มเิม ให้ทันับเหุาร์อยู่เสมอ
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์ : ๒๕ ุลาม ๒๕๐๕)
ารให้ารศึษาเป็นานที่ละเอีย ับ้อน และว้าวามา ะ้อระทำโยอาศัยวามรู้ วามสัเำ และวามลารอบอบอย่าสู ทั้้ออาศัยวามเสียสละอทน วามเพียรพยายาม วามสุริ และวามเมาอันว้าวา้วยพร้อม ึะสำเร็ผลที่พึประส์ไ้
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัยศรีนรินทรวิโร มหาสาราม : ๒๕ มิถุนายน ๒๕๑๙)
้อพันาอาีพวามเป็นอยู่อประานเป็นอาีพไม่ใ่เพีย แ่ปลูผั ถั่ว าให้หลานเฝ้า แ่เป็นเรื่ออวามอยู่ีินี วามรู้ารศึษาที่ล่าวว่า ้อ่วยให้ารศึษาีึ้น เพราะถ้าารศึษาไม่ี นไม่สามารถทำาน ารศึษา้อไ้ทุระับ ถ้าพูถึระับสู หมายวามว่า นัวิทยาศาสร์ั้นสู ถ้าไม่มีารเรียนั้นประถม อนุบาล ไม่มีทาที่ะให้นไทยึ้นไปเรียนั้นสู หรือเรียนั้นสูไม่ี ึ่เี๋ยวนี้็ยัไม่ี เพราะั้นสูนั้น้อมีราานาั้น่ำ ถ้าไม่มี็เรียนั้นสูไม่รู้เรื่อ
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๖)
ู้เิน
มีเินเือนเท่าไร ะ้อใ้ภายในเินเือน .....ารทำแร์นี้เท่าับเป็นารู้เิน ารู้เินนี้นำมาใ้ในสิ่ที่ไม่ทำรายไ้นั้นไม่ี อันนี้เป็น้อสำั เพราะว่าถ้าู้เินและทำให้มีรายไ้ ็เท่าับ ะใ้หนี้ไ้ ไม่้อิหนี้ ไม่้อเือร้อน ไม่้อเสียเียริ
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๐)
ู้เินนั้น เินะ้อให้เิประโยน์ มิใู่้สำหรับไปเล่นไปทำอะไรที่ไม่เิประโยน์
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๐)
เษรรรม
เศรษิอประเทศไทยเราึ้นอยู่ับารเษรเป็นส่วนให่ ะนั้นท่าน้อระลึถึภาระอันสำัยิ่นี้อยู่เสมอ และ่วยันฟื้นฟูเษรรรมอประเทศให้เริ้าวหน้าไปโยรวเร็ว
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัย เษรศาสร์ : ๑๘ เมษายน ๒๕๐๓)
ท่านะทำานอะไร็าม อให้ระลึไว้ว่า านเษรรรมนี้ ว้าวามา ั้แ่ารผลิรวมทั้าร้นว้าเพื่อารผลิ ารัิาร นระทั่ ารำหน่ายผลผลิ แ่ละนพยายามทำานให้สุวามสามารถ วามรู้วามำนาอัว และร่วมมือ ันทุๆ ฝ่ายารเษรึะ้าวหน้าเป็นผลีถึส่วนรวมไ้ ….
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัย เษรศาสร์ : ๙ ราม ๒๕๐๗)
วามเริ/วามเริอประเทศ
สมัยนี้ เป็นสมัยพันาประเทศ เราำลัร่วมันำเนินโรารพันา่าๆ อย่าเร่รีบ และไ้รับผลีาโรารเหล่านั้นแล้ว อย่าน่าพอใ หลายประาร วามเริอประเทศ นั้น หมายถึ วามเริอประานเป็นส่วนรวม สม่ำเสมอทั้ประเทศ
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรและอนุปริาบัรอมหาวิทยาลัยเษรศาสร์ : ๒๐ ราม ๒๕๑๐)
ทั่วประเทศ มีสิ่ที่ทำแล้วบพร่อ ถ้าบพร่อ นระทั่ทำให้ที่รนั้น เริึ้นไม่ไ้ แ่็ ็เริไ้พอสมวร ็เพราะว่ามีนไป่วย แ่็ยัไ็าม ็ไ้ให้นัเรียนไ้เห็นว่า ในที่ที่แร้นแ้น มันไม่เริึ้นมาไ้ อย่าที่วระเิเริไ เพราะว่าไปทำอะไร ที่ไม่ถู้อ ไม่ถูหลัวิา อันนี้ อะไร็าม ทั้นี้็อยาให้ เ็เาไ้ทราบ ไ้เห็น ็เ้าใว่า เารู้ เาไ้เห็น และ็ไ้เิวามรู้ึ้นมา และเาะ้อหาวามรู้เอ่อไป ไม่ใ่ว่าะไปบอ เรา้อทำอย่านั้นๆ แล้ว็ เา็ทำ แล้ว็ไ้ผล แ่นี่เาให้เห็นับัว ัวเาเอไ้เห็นว่า ในภูมิประเทศที่แร้นแ้น มันทำไ้ เพิ่มึ้น เพิ่มวามเริไ แ่ว่าที่ ที่นไม่่อยอยาทำ มัน็เริไม่ไ้ หรือเริ้า ถ้าเริ้า ็เท่าับว่าถอยหลั ทั่วประเทศ็เป็นอย่านี้
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๔)
เรื่ออวามิที่ััน มีนละมาราน เาเรียภาษาอัฤษ ว่า double standard double ็สออย่า standard ็เ์ เ์ หรือมาราน มารานที่มี ๒ อย่า ือหมายวามว่า เราิว่า สำหรับัวเราอะไรี แล้ว็บอ แ่ว่าไปพูับอีน ไปพูอีอย่าว่า อันนั้นเป็นีสำหรับเา เป็น double standard อย่าสำหรับเรานไทยถือว่า ทำอะไรอย่านะี แ่เราไปบอว่าอ อ่าประเทศเาพูอย่านั้น เาไม่ี เนี่ยเรามี double standard ไอ้ำว่า double standard เนี่ย มันทำให้ ทำให้วามเริไม่เิึ้น แ่ว่าอาะนึว่า วามเริเิึ้นไ้ เพราะว่าเราไป้มเาไ้ เราไป เราไปหลอเาไ้ แ่วามริ double standard นี้มีทั่ว ทั่วไป ทั่วโล ไม่ใ่เมือไทย เมือไทยไม่เย ่อนนี้ไม่ มีเท่าไหร่ double standard ่าประเทศมีมาว่า แ่ว่าเี๋ยวนี้เมื่อ อย่าที่ว่าพูภาษาฝรั่ เรา็้อมีบ้า
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๔)
วิธีปลู้าวไม่เหมือนอเรา เราเพิ่พบวิธีปลู้าวในพรุ ทำให้นราธิวาสมีินแล้วายไ้ อันนี้นี้หมายวามว่า ้อสอนให้เ็ๆ มีินนาาร อนนี้ฝ่ายมลายูเา็มีเทโนโลยีสู เรา็ื่นมรับาลมาเลเียเาเ่ มีวามสามารถ ลา แ่อนนั้นเาปลู้าวไม่เป็น ้อเอานไทยไปสอน แ่ที่เราสอนไ้ านที่มีวามรู้แล้วเรียนเี่ยวับารเษร แล้วมาพลิแพลให้สามารถทำให้ินมีผลิผลไ้ อันนี้เป็นสิ่สำัเี่ยว้อับเศรษิ วามเป็นอยู่ สามารถเลี้ยัวไ้ถึมาเรื่อเศรษิพอเพีย ที่้าวหน้าไม่ใ่เพียแ่ปลูพอินอย่านั้น มัน้อมีพอที่ะั้โรเรียน แม้แ่ศิลปะเิึ้น ประเทศาิถือว่าประเทศไทยเริในทุทา ไม่หิว มีิน ือไม่น มีิน มีอาหารใ หรืออะไรอื่นๆ ให้มาๆ
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๖)
ยัไ็อบใท่านทั้หลายที่มา แล้ว็มาให้พร แล้วมาึรื้นัน อให้มีสุภาพอนามัยที่แ็แร อย่าเรียเินไป ือ ว่าเรียแล้ว็สุภาพไม่ี ็ให้สุภาพี ๆ านให้เรียบร้อย ไ้สามารถที่ะปิบัิภาริ่า ๆ โยที่ไม่ทะเลาะันมาเินไป ือ สัเูหมู่นี้นหนึ่พูอย่า นหนึ่พูอีอย่า มันทะเลาะัน ทะเลาะันไม่มีประโยน์ ิแ่ี ๆ แล้ว็บ้านเมือ็ะเรียบร้อย ถ้าบ้านเมือเรียบร้อย ทุน็มีวามสุ ็อให้ทุนทำาน ทำาร ทำอะไรมีวามสำเร็เรียบร้อย ทุนมีวามสุ บ้านเมือเริ ็อให้ไ้มีวามสำเร็ทุประาร
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๕)
วามื่อสัย์สุริ/วามเพียร
้าพเ้าใร่อให้ท่านทั้หลายมั่นอยู่ในวามื่อสัย์สุริ ถือเอาประโยน์ส่วนรวมเป็นที่ั้ เพราะุธรรมอันนี้เป็นมูลาน อันสำัที่ะยัวามเริ และวามเป็นปึแผ่นแ่สัม เป็นบ่อเิ แห่วามสามัีลมเลียว วามื่อสัย์ที่ว่านี้ หมายถึ วามสุริ ื่อร่อหน้าที่าราน ่อนเอและ่อผู้อื่น ที่เี่ยว้อ มีเนาบริสุทธิ์ไม่เอารัเอาเปรียบ สำหรับท่านที่ใ้วิาหมาย ย่อมินวามถึารรัษาวามเป็นธรรม ไม่บิเบือน วามหมายอัวบทหมาย เพื่อประโยน์อนเอ้วย วามื่อสัย์สุริะเป็นเสมือนหนึ่เราะุ้มภัยแ่ท่านลอไป ับทพระรานิพนธ์ในพระบาทสมเ็พระุลอมเล้าเ้าอยู่หัวที่ว่า “สุริือเราะบั ศาสร์พ้อ”
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาล ัยธรรมศาสร์ : ๒๓ พฤษภาม ๒๔๙๖)
ท่านทั้หลายที่สำเร็ารศึษาและะไ้ออไปประอบารานเริ่ม้นีวิใหม่อท่านนั้น ้าพเ้าอฝาิไว้เป็นเรื่อำับใ มีุธรรม้อหนึ่ที่สำั ึ่ท่าน้อปิบัิอย่าเร่รัอยู่เสมอ ือ วามสัย์สุริ ประเทศบ้านเมือะวันาถาวรอยู่ไ้ ็ย่อมอาศัยวามสัย์สุริเป็นพื้นาน ท่านทั้หลายะออไปรับราาร็ี หรือประอบิารานส่วนัว็ี อให้มั่นอยู่ในุธรรมทั้ ๓ ประารือ สุริ่อบ้านเมือ สุริ่อประาน และสุริ่อหน้าที่ ท่านึะเป็นผู้ที่วรแ่ารสรรเสริอ มวลนทั่วไป ้าพเ้าอแสวามยินี่อท่านทั้หลาย ในเียริ ที่ท่านไ้รับ ท่ามลาสันนิบานี้และอให้ท่านรำลึถึเียรินี้ และรัษาไว้้วยวามสัย์สุริ ให้สมับพุทธภาษิ ว่า “นย่อมไ้เียริือื่อเสียเพราะวามสัย์”
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ ุฬาลร์มหาวิทยาล ัย : ๑๒ มิถุนายน ๒๔๙๗)
ท่านะ้อสุริ่อบ้านเมือ สุริ่อประานและสุริ ่อหน้าที่ ..... นอาวามรู้และวามสุริประำัวแล้วท่านวร มีหรือัุ้หมายให้แน่วแน่ในารานที่ะระทำนั้น แล้วใ้วามิไร่รอว่าะทำอย่าไรบ้า ..... และารใ้วามิัว่านี้ำเป็น้อ ใ้สิวบุม มิะนั้น ็ะเป็นวามิที่ฟุ้่านึ่ประเทศาิ ไม่พึปรารถนา
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ ุฬาลร์มหาวิทยาล ัย : ๗ ราม ๒๔๙๘)
่อนที่แ่ละนะออไปประอบาราน ำเนินีวิ่อไป ใร่อให้ิไร่รอให้เ้าใโยแ้ัว่า ารที่ศึษาสำเร็ไ้นี้ ัวท่านเอ ้อพาเพียรบาบั่นอย่าหนัยิ่มาโยลอ ทั้ไ้อาศัย รูอาารย์ สถานศึษาและปััยอื่นๆ อีมา ึ่นับว่าเป็นาร ่วยเหลือที่ท่านไ้รับาผู้อื่น ือประานเป็นส่วนรวม เมื่อไ้บาบั่นสร้าวามสำเร็ในารศึษา้วยนเอมาไ้ั้นหนึ่แล้ว อให้มุ่มั่นสร้าวามสำเร็ในีวิ่อไป อย่าให้เสียทีที่ไ้ทำวามเพียร พยายามมา ในส่วนที่ไ้รับวาม่วยเหลือสนับสนุนาผู้อื่นนั้น ็สมวรอย่ายิ่ที่ะไ้อบแทน
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัยเียใหม่: ๒๙ มราม ๒๕๑๓)
.....ในานะที่ะเป็นรูบาอาารย์หรือหัวหน้าานในวัน้าหน้า ำเป็น ้อมีวามสุริยุิธรรม ทำัวให้เป็นัวอย่าและเป็นที่พึ่อผู้อยู่ ใ้บัับบัา ไม่ยอมพ่ายแพ้แ่วามโลภ วามลืมัว วามริษยาแร้าวัน ้อมุ่มั่นในประโยน์อันยั่ยืนไพศาลอส่วนรวมเป็นเป้าหมาย ึะไ้เื่อว่า ะประสบวามสำเร็และื่อเสียเียริุ ทุๆประารัที่ปรารถนา ……
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ สถาบันเทโนโลยีพระอมเล้า : ๒๕ ุลาม ๒๕๑๖)
บันี้ไ้่มู่ท่านทั้หลายอย่ารุนแรแล้ว ว่าท่าน้อายทุน แ่ทำไมท่านหัวเราะ? ็เพราะว่าทุนะปลอภัย ถ้ามีวามมั่นใริๆ ว่าเรา้อมีวามื่อสัย์ มีวามั้ใที่แน่วแน่ ทำอะไร ไม่ใ่ทำสำหรับไ้ื่อเสียส่วนัว หรือไ้อำนา แ่ทำเพื่อรัษา ส่วนรวม ือ ส่วนรวมที่เป็นที่อยู่อเราเป็นที่อาศัยอเรา ทุน้อ มีวามมุ่มั่น ไม่ิถึสิ่ที่มามู่เรา ้อิ้วยเหุผล
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๑๗)
ในที่นี้ ้าพเ้ามีวามประส์ะี้ให้เห็นว่า นเราะแสวหาแ่วิา ารฝ่ายเียวไม่ไ้ ผู้มีวิาารำเป็นะ้อมีุสมบัิในัวเอ นอาวิาวามรู้้วย ึะนำนนำาิให้รอและเริไ้ ุสมบัิที่ำเป็นสำหรับทุนนั้น ที่สำัไ้แ่ วามรู้ัผิอบ ั่วี วามละอายั่วลัวบาป วามื่อสัย์สุริ ทั้ในวามิ และารระทำ วามไม่เห็นแ่ัว ไม่เอารัเอาเปรียบผู้อื่น วามไม่ มั่าย หยาบาย ับอีอย่าหนึ่ที่สำัเป็นพิเศษ ือวามยัน หมั่นเพียร พยายามฝึหัประอบารานทุอย่า้วยนเอ ้วยวามั้ใ ไม่ละเลย ไม่ทอทิ้ ุสมบัิเหล่านี้เป็นอ์ประอบที่สำั ที่ะทำให้ารศึษาสมบูร์เป็นประโยน์ริ เป็นสิ่ึ่รูะ้อปลูฝัให้เริึ้นในัวนัเรียนให้รบถ้วน เพื่อให้เ็เิบโึ้นเป็นนเ็มน เป็นนที่สามารถสร้าประโยน์ให้แ่นเอและประเทศาิไ้ .......
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาล ัยศรีนรินทรวิโร : ๒๒ มิถุนายน ๒๕๒๐)
เ่นบอว่าะทำาน้วยวามื่อสัย์สุริ ็เห็นไ้ว่า วามื่อสัย์สุรินี้ ือไม่โ ือไม่อรัปั่น ือไม่โมย ไม่ทุริ นี่็พูไ้่ายๆแ่ปิบัิไ้หรือเปล่า เพราะบาอย่ามัน ไม่ใ่โมย บาอย่าไม่ใ่อรัปั่น บาอย่าไม่ใ่ทุริแท้ แ่ว่าเป็นารทำให้นอื่นเาทุริไ้ หรือเป็นารระทำที่แสออมา ้านอว่าไม่ทุริ แ่ว่าเป็นารทำให้นอื่นเาทุริไ้ หรือเป็นารระทำที่แสออมา้าวนอว่าไม่ทุริ แ่็้าใน็อาะทุริ็ไ้ หรือ้าในไม่ทุริ แ่้านอทุริไ้ ารปิานนั้นึ้อทราบและึ้และาบึ้ ........
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา: ๔ ธันวาม ๒๕๒๑)
ุธรรมทั้ห้าประารนี้ พิาราให้ีแล้ว ะเห็นว่า่า็เป็นเหุเป็นผล่อเนื่ออาศัยันและเื้อูลส่เสริมึ่ันและันอยู่ทั้หม เ่น ศรัทธาวามเื่อถือึ่เป็น้นเหุให้เิวามพาเพียร วนวายนั้น ะ้ออาศัยวามยั้ิและปัาเป็นเรื่อพิาราวินิัย ปัา วามรู้ั ะเิมีไ้็้ออาศัยวามั้ใเพิ่พินิ ันั้น ึำเป็นที่ะ้อสร้าเสริมุธรรมทุๆ ้อให้รบ ให้เป็น านอันแผ่ว้า สำหรับรอรับารานไ้ทั่วถึมั่น ึะสามารถทำานสำเร็ผลเลิศไ้โยสมบูร์ บริบูร์และเป็นประโยน์่วยัว่วยผู้อื่นและส่วนรวมไ้้วย
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอ มหาวิทยาลัยรามำแห: ๑๓ ธันวาม ๒๕๒๒)
ไม่ทราบว่า ื้อหนัสือทอแไ้หรือยั วันละ ๒๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๐ เล่ม ๗ วัน ็ ๑๔๐,๐๐๐ เล่ม ็ทั้หมมี ๒๐๐,๐๐๐ ็ถ้าอย ้อมีวามเพียรอย ถึเวลา็ื้อไ้ เราะให้็ให้ไม่ไ้ ไม่มี
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๕)
วามั้ใ
เมื่อท่านั้ใี มีแผนานี มีหลัวิา มีเหุผล มีสิรอบอบในานที่ทำแล้ว ะเิวามทราบระหนั้วยนเอึ้นว่า านที่ทำนั้น ะไ้ผลีแน่นอน แม้อายัไม่ปราผลในปัุบัน ทันาเห็น ็ะแน่แ่ใไ้ว่าะสำเร็ลุล่ว้วยีในเวลา่อไป
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยเษรศาสร์ : ๑๙ ราม ๒๕๑๖)
ประเทศไทยนี่ ทำไมยัอยู่ไ้ ็เพราะพวเราทุนสร้าวามี ือ ปิบัิ ในสิ่ที่สุริ โยบริสุทธิ์ใและั้ใี อามีผิพลาบ้า แ่ว่าไม่ไ้ั้ใผิพลา ั้ใทำี
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๑๗)
ที่พูมาทั้หมนี้ ฟัแล้ว อาะน่าลุ้มใ แ่ถ้าูอีแ่หนึ่็อาะน่าสบายใ น่าสบายใ เพราะูไ้ว่า ถ้าเราปิบัิอย่าเรียว่ารไปรมา ้วยวามั้อั้ใสันิหนึ่ –บอว่าสันิ- ็พอไม่้อั้อั้ใอย่าเร่เรียมาเินไป แ่ให้สม่ำเสมอ สม่ำเสมอนี้็แบบเียวับที่พูถึพอเพีย สม่ำเสมอในทุอย่า พอเพียในทุอย่า
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๑)
วามเป็นัวอัวเอ
วามเปลี่ยนแปล่าๆ ที่เิึ้นอย่าไม่เยมีมา่อนในบ้านเมือ อเรา ทำให้เิวามรู้สึว่าประเทศไทยและนไทยำลัเสื่อมล ำลัะถูลืนหายไปับอิทธิพลแห่วามเสื่อมในโลปัุบัน วามรู้สึเ่นนี้ไม่รับวามรินั เพราะนไทยเรามีวามเป็น ัวอัวเอ มีสมบัิทั้ทาวัถุและิใอย่าอุมสมบูร์ มาแ่เิมเป็นารยาที่ะถูลืนหรือถูทำลายอย่าที่ิัน
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์ : ๕ สิหาม ๒๕๑๔)
วามพอใ / วามไม่พอใ
นที่อยู่้าหน้า ็อาะอยาไปอยู่้านอไ้ นที่อยู่้าหน้า็อาอยาไปอยู่้าหลั นที่อยู่้าหลั็อาอยาไปอยู่้าหน้า ไม่มีวามพอใสันิเียว แ่็้อัระเบียบอะไรอย่าหนึ่ อย่าใ เพื่อให้วามปรารถนาอแ่ละนไ้ผลพอสมวร ถึัอย่านี้
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๑๙)
วามไม่พอในี้เป็นอไม่ี มีวามไม่พอใที่ไหน วามเือร้อน็เิที่นั่น ...... เป็น้อสัเว่า นเรา วามพอใแท้ๆ ะมีไม่ไ้ เพราะว่าถ้านไหนมีวามพอใแท้ๆ นนั้น พูไม่ริ เพราะว่าไม่มีใรที่มีวามพอใแท้ๆ แม้ะเป็นพระ ะเรียว่าะมีวามพอใแท้ๆ็ไม่ไ้ ....... พระอรหัน์มีวาม สำเร็ ไม่ใ่วามพอใ มีวามสำเร็ว่า ไม่้อพอใแล้ว ะนั้นนที่มีวามพอใไมพอในี้ ็ลำบาที่ะมีวามพอใ ริๆ แม้แ่นเียว ทุน็มีวามพอใลำบา นี่เป็นวามิ ที่เิึ้นอย่านี้ ึมาิว่าถ้าใรในที่นี้ เิมีวามไม่พอใึ้นมา ็อบอว่าออภัย แ่ว่าแ้ยา ....... มีวิธีที่ีที่สุสำหรับทำให้พอใ ็ือระับวามไม่พอใ ะระับวามไม่พอใอแ่ละน ไ้อย่าไร? ิให้ีๆ เรามาในวันนี้มาทำอะไร? ็ไ้สำเร็ประโยน์แล้ว ือไ้มาและไ้ล่าวให้พรโยวิธีารมีผู้รับมอบันทะเป็นผู้ล่าว อย่านี้็เป็นวิธีอย่าหนึ่ที่ะทำให้ระับวามไม่พอใ ถ้าระับวามไม่พอใแล้ว ็ะเิวามพอใพ อสมวร ้อนี้เป็น้อสัเอย่าหนึ่
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๑๙)
เยั้้อสัเไว้ปีที่แล้วว่านที่อยู่้านอเาบ่น ว่าไม่ไ้อยู่้าใน ส่วนนที่อยู่้าในนี้ เาอาะไม่บ่น แ่ายเาบ่น (เสียหัวเราะ) ายเาบ่นว่าในนี้แน่น ร้อนนะเป็นลมัน เป็นอันว่านที่อยู่้านอ ็อยาอยู่้าใน นที่อยู่้าใน็อยาไปอยู่้านอ (เสียหัวเราะ) นี้เป็นเรื่อแร ที่ไ้ประสบในวันนี้ในานนี้ ือ วามพอใอ แ่ละนไม่ทนถาวร
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๒๑)
ในประเทศาิ ถ้าัันมา เินไป เย เยบอ เยพูว่านััน นบอว่าทารุพูอย่านี้ พูหนัเินไป วามริ หมามันััน แ่น็ัเหมือนัน ็เลยที่เยบอ นัันนี่ นที่มาฟับอว่า พูหยาบาย ที่ริมันไม่ไ้หยาบาย ทะเลาะันหยาบ ายว่าััน พอัันแล้ว ทะเลาะมันหยาบาย ัันมันรไปรมา ็ัันอย่า ไม่รุนแรเินไป แ่ว่าในที่สุ็เ้าใัน ็มีวามสุ มีวามสบ ไม่แ่ัวนะ เอ๊ะ ี่ปีแล้วที่พูมา ไม่ทราบใรำไ้ แ่ว่ายัไ็าม ที่พูถึลัวเวลาพู หลุปาออไป หลุปาออไปว่า เี๋ยวะหาว่า หยาบาย เี๋ยว หาว่าพูแรเินไป เียวหาว่าพูปิ ถ้าฟัแล้ว มีวามสุ แล้ว็มาให้พร เรา็ให้พร ับทุท่านที่ อยู่ที่นี้ว่า ให้มีวามสบ วามสุ วามเริ วามพอใ พอใ อย่าที่รู้ว่านอื่นเาพอใ้วย เหมือนัน ไม่ใ่พอใ แล้วนอื่นไม่พอใ อ่อ อิไว้ ว่าทำให้ัวเอ มีวามพอใ โยที่ ให้นอื่นเาเสีย นอื่นเาไม่พอใ นอื่น เา เา เสียใอันนี้ไม่ี ไม่ให้พร ถ้ามีวามพอใ แล้ว็สามารถ ให้นอื่นมีวามพอใ อันนี้ีให้พร แล้ว็อ พอแล้ว ็อ ให้พร
(พระราำรัสเนื่อในโอาสวันเลิมพระนมพรรษา : ๔ ธันวาม ๒๕๔๓)
วามรับผิอบ/รับผิ/รับอบ
สำัที่สุ ้อเ้าใวามหมายอำว่า “วามรับผิอบ” ให้ถู้อ อให้เ้าใว่า “รับผิ” ไม่ใ่ารรับโทษหรือถูลโทษ “รับอบ” ไม่ใ่ราวัลหรือรับำมเย ารรู้ัรับผิ หรือยอมรับว่า อะไรผิพลาเสียหาย และเสียหายเพราะอะไร เพียในั้น มีประโยน์ ทำให้บุลรู้ัพิารานเอ ยอมรับวามผิอนเอโยใริ เป็นทาที่ะ่วยแ้ไวามผิไ้ และให้รู้ว่าะ้อปิบัิแ้ไใหม่ ส่วนารรู้ัรับอบหรือรู้ว่าอะไรถู อันไ้แ่ถูามวามมุ่หมาย ถูามหลัวิา ถูามวิธีารนั้น มีประโยน์ทำให้ทราบแ้ว่า ะทำให้านเสร็สมบูร์ไ้อย่าไร ัไ้ถือปิบัิ่อไป .…….......... วามรับผิอบ ือ หน้าที่ที่ไ้รับมอบหมายให้ทำ ะหลีเลี่ย ละเลยไม่ไ้
(พระบรมราโวาทในพิธีพระราทานปริาบัรอมหาวิทยาลัยเษรศาสร์ : ๑๖ ราม ๒๕๑๙)
