ผะหมี่ (มาเล่นทายปริศนากัน)

ผะหมี่

ผะหมี่ เป็นการละเล่นปริศนาคำทายอย่างหนึ่ง เดิมเข้าใจว่าเป็นการละเล่นในหมู่ชาวจีนมาก่อน ซึ่งถือเป็นการเล่นประลองปัญญาและฝึกสมองในหมู่นักปราชญ์และกวีชาวจีน นำมาเผยแพร่ในประเทศไทย คำว่า ผะหมี มาจากภาษาจีนแต้จิ๋ว ผะ (拍) แปลว่า ตี ส่วน หมี (謎/谜) แปลว่า ปริศนา ดังนั้นคำว่า ผะหมี จึงแปลว่า การตีปริศนา

ภายหลังคนไทยได้นับมาประยุกต์ถามปริศนาแบบไทย เริ่มตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 โดยเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ (ฐานันดรศักดิ์ของรัชกาลที่ 6 ในขณะนั้น) ทรงพระราชนิพนธ์ปริศนาให้ข้าราชบริพารเป็นการภายในส่วนพระองค์  โดยปริศนาที่ใช้ถามจะเขียนด้วยคำประพันธ์ไทยเช่น โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน และคำตอบของปริศนา (หรือเรียกว่าธง) จะมีความสัมพันธ์กันในรูปแบบต่าง ๆ มีการเล่นอย่างแพร่หลายในกรุงเทพมหานคร และแพร่ไปยังจังหวัดต่าง ๆ เช่น ชลบุรี ราชบุรี สมุทรปราการ โดยในจังหวัดชลบุรีจะเรียกผะหมีว่า โจ๊ก

ปริศนาผะหมี่มีหลายลักษณะดังนี้

1. ปริศนาผะหมีภาพ เป็นการใช้ภาพตั้งเป็นปริศนา เช่น ในภาพมีรูปปลาอยู่สองตัว คำตอบคือปลาทู (สองภาษาอังกฤษว่าทู) เป็นต้น
2. ปริศนาผะหมีคำตัดต่อ คำตอบของปริศนาจะมีการเพิ่มหรือตัดคำ หรือสลับตัวอักษร เช่น ขนม ตัดตัวหน้าเป็น นม ตัดตัวหลังเป็น ขน เป็นต้น
3. ปริศนาผะหมีคำเดี่ยว เป็นปริศนาผะหมีที่ธงหรือคำตอบของปริศนาเป็นคำๆ เดียว เช่น ก๊ก กุ๊ก เก๊ก กั๊ก เป็นต้น
4. ปริศนาผะหมีคำผัน คำตอบของปริศนาจะผันตามเสียงวรรณยุกต์ เช่น ปา ป่า ป้า ป๊า ป๋า เป็นต้น
5. ปริศนาผะหมีพ้องหน้า คำตอบของปริศนาจะพ้องคำหน้ากัน เช่น แม่น้ำ แม่ทัพ แม่มด แม่บ้าน เป็นต้น
6. ปริศนาผะหมีพ้องกลาง คำตอบของปริศนานั้นคำกลางจะพ้องกัน เช่น นกสองหัว หมาสองราง ข้าสองเจ้า บ่าวสองนาย เป็นต้น
7. ปริศนาผะหมีพ้องหลัง คำตอบของปริศนาจะพ้องคำหลังกัน เช่น แม่น้ำ ลูกน้ำ ม้าน้ำ ตาน้ำ เป็นต้น
8. ปริศนาผะหมีลูกโซ่ คำตอบจะมีความเกี่ยวเนื่องกับคำตอบก่อนหน้า เช่น กอไก่ ไก่ฟ้า ฟ้าแลบ แลบลิ้น ลิ้นชัก เป็นต้น
9. ปริศนาผะหมีคำผวน คำตอบของปริศนาจะเป็นคำผวน เช่น นาช้ำ (น้ำชา) นาก๊ก (นกกา) นาไต (นัยน์ตา) นาทริด (นิทรา) เป็นต้น
10. ปริศนาผะหมีสุภาษิต คำพังเพย คำตอบเมื่อนำมารวมกันแล้วจะเป็นสำนวนโวหารต่าง ๆ เช่น จับ ปลา สอง มือ; เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นต้น

ที่มา วิกิพีเดีย

เมื่อรู้ที่มาของผะหมี่แล้ว เรามาลองเล่นทายปริศนากันดู ซึ่งเป็นกลอนที่เจ้าของไอดีนี้แต่ง แล้วโพสต์ตั้งกระทู้ไปนานแล้ว ก็เลยเก็บรวบรวมมาไว้ เผื่อใครที่ยังไม่รู้และไม่เคยเล่นกัน สนุกๆ อย่าเครียด

เริ่มเลยนะครับ เม้นทายด้านล่างได้เลย....

1. ปริศนาผะหมี่ กลอนแปด

1.1 ปริศนาผะหมี่กลอนแปดพ้องหน้า 

               ตามท้ายคำแต่นำหน้าของจำกัด
 
               เจ้ากษัตริย์ผู้ถูกจัดว่าเกรียงไกร

               ทรัพย์สมบัติพัสถานมากเหลือใช้

               หนึ่งยางไม้ใช้ทำยาเพื่อรักษา


1.2 ปริศนาผะหมี่กลอนแปดพ้องหลัง 

             ชื่อนางฟ้าธิดาขอมหอมสะคราญ

             นามหนึ่งนั้นมันคือเมืองสองเรื่องยา

             เมื่อสิ้นสุดจำหยุดรักต้องจากลา

             ชื่อนี้หนาอาศัยอยู่ซากพืชสัตว์


1.3 ปริศนาผะหมี่กลอนแปดพ้องหน้า 

           เหนือกว่ามากแต่อยากบอกคือชาคริต

           รู้ร่วมคิดทั้งผิดถูกอย่างเด่นชัด

           ฝากดูแลแค่ชั่วคราวใช่ป้องปัด

           มันยาวจัดรวบรัดเขียนสั้นๆครับ


1.4 ปริศนผะหมี่กลอนแปดสำนวน สุภาษิต 

         ของเหลวนี้ทุกชีวีมีเลี้ยงกาย

         ไม่ใช่ตายแค่ไม่เคลื่อนเลื่อนขยับ

         ชื่อเป็นปลากายางูเกินสู้จับ

         วัดระดับกับพื้นนั้นมันไม่ตื้น

         สำนวน สุภาษิตคือ...........

2. ปริศนาผะหมี่ กาพย์ยานี 11

 

2.1 ผะหมี่พ้องหน้า 

ที่พักสูงสองชั้น                   ยื่นไปนั้นระเบียงนอก

คิดแล้วก็ไม่ออก                  โปรดช่วยบอกตอบให้ที

จะแบ่งให้เท่าๆ                    ถัวกันเอาเท่าที่มี

ไหวพริบก็ต้องดี                  ระแวงทีให้แน่ใจ

2.2 ผะหมี่พ้องหน้า 

หยาบโลนสกปรก              คล้ายลามกที่ทำไป

ห้วงน้ำอันเวิ้งใหญ่             แต่รสไซร้เค็มยิ่งเกลือ

พูดคุยกันเสียงดัง              โต้เถียงยังกับไม้เบื่อ

ไหลออกมาไม่เผื่อ             ล้นออกเหลืออย่างกับทิ้ง

2.3 ผะหมี่พ้องหลัง 

หากทำผิดคิดได้                   ยอมรับไปว่าทำจริง

พระนอนกายแน่นิ่ง                ไม่ไหวติงดับชีวี

งานเลี้ยงต้องมีเขา                เพราะว่าเราไปกินฟรี

กระดาษหลากหลายสี            ข้างในมีคนสิ่งของ

2.4 ผะหมี่ สำนวน สุภาษิต 

ฝ่ามือหรือของแข็ง              ตีอย่างแรงจนเสียงก้อง

ศีรษะมีชื่อรอง                    ชื่อที่สองเรียกเกศา

ฝ่ามือค่อยทาบลง               แล้วบรรจงเลื่อนไปมา

ตรงข้ามกับด้านหน้า            รู้ไหมว่าบทนี้คือ....

สำนวนสุภาษิตคือ........................................


3. ปริศนาผะหมี่ โคลงสี่สุภาพ

3.1 ผะหมี่พ้องหน้า  

เครื่องตวงมีถาดชั่ง                      น้ำหนัก ตุ้มห้อย

เครื่องหมายต่างรูปลักษณ์             บอกไว้

สบประมาทหยามพักตร์                หมายไว้ ให้อาย

ชั่วฝังจิตเรื่อยไป                         รู้สึกถึงกรรม


3.2 ผะหมี่พ้องหน้า

กระเทยเรียกหญิงนี้                   คล้ายค่าง สัตว์ป่า

ถือเครื่องสานตาห่าง                  ใส่ของ

ทำให้ช้าลงบ้าง                        พยุง เอาไว้

ชูคอขึ้นดูมอง                           แลเห็นถ้วนทั่ว


3.3 ผะหมี่พ้องหลัง  

ประชุมเพื่อหาข้อ                     เสนอ ร่วมกัน

อธิษฐานให้เจอ                       ดั่งใจ

บังเอิญแน่จริงเหรอ                  ตั้งใจ ให้เป็น

พื้นกว้างสีทองใหญ่                  ปลูกข้าวเลี้ยงปลา


3.4 ผะหมี่สำนวน สุภาษิต 

ร่างกายถ่ายของเสีย                ทิ้งไป สีเหลือง

หมดทางสู้ไม่ได้                      ต้องพ่าย

ชักนำเรียกจูงใจ                      เชื้อเชิญ ไปด้วย

ฟาดลงดังใจหมาย                   เสียงดังก้องขึ้น

ลองเล่น ทายสนุกๆกันนะครับ ได้ไม่ได้ไม่ต้องซีเรียส