เส้นบางๆ

เนื้อเรื่อง

เส้นบางๆ

มีคำกล่าวว่า คนบ้ากับอัจริยะนั้น กั้นกันด้วยเส้นบางๆ

มีคำถามว่า เส้นบางๆที่ว่าเนี่ย เส้นใคร
หรือคำกล่าวนั้นกล่าวกับใคร

เป็นข้อเท้จจริง หรือคำสอน หรือเป็นสถิติ....
----

อัจริยะ ถ้าเขาจะอัจริยะ เขาก็อัจริยะ หรือถ้าจริงๆแล้วเขาบ้า เขาก็บ้า และเส้นบางๆกไม่ได้เกี่ยวอะไรกับเขาเลย ..เขาก้เป็นอย่างที่เขาเป็น

งั้น เป็นไปได้หรือไม่ ที่คำกล่าวที่ว่า"เส้นบางๆ" ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับคนที่ถูกมอง แต่เกี่ยวข้องโดยตรงกับ "คนที่มอง"
----

มีภาษิตนึง ขี้แพ้ชวนตี คือพอแพ้ก็พาลหาเหตผลสารพัดว่าอย่างนั้นอย่างนี้เพราะไม่ยอมแพ้ ประมานเกมแพ้แต่คนไม่แพ้อะไรประมานนั้น
และ"เส้นบางๆ" ก็มักจะขาดก็ตรงแถวๆนี้บ่อยเหมือนกัน

เช่นลูกอาจจะไม่พอใจคุณพ่อที่ห้ามนู่นห้ามนี่
เส้นบางๆที่กั้นระหว่าง คุณพ่อใจร้ายกับคุณพ่อเข้มงวด ก็จะขาดผึง
แล้วคุณพ่อก็อาจจะถูกยัดเยียดข้อหา "ใจร้าย"

หรือใครบางคนที่แพ้คนหมู่มาก ก็สามารถยัดเยียดข้อหาให้คนหมู่มากว่า "รุม" แม้ว่าความจริงจะเป็นว่า เขาพยามจะช่วยแก้ความดื้อดึงของคนคนนั้น ด้วยเจตนาดี

จากตัวอย่างที่ยกมาสองสามอัน เราอาจจะเริ่มมองเห็นว่า นิสัยอย่างที่ว่นั้น "เหมือนเด็ก" แต่พูดอย่างนี้ ก็เป็นการทำให้เด็กๆเค้าเสียชื่อเหมือนกัน เพราะจริงๆเด็กๆก็ใช่ว่าจะนิสัยอย่างนี้ซะทุกคน ...เลยน่าจะใช้คำว่า "เชียตัวเองสุดใจ" อาจจะดูปลอดภัยสุด

อาการ "เชียตัวเองสุดใจ" ก็คือเข้าข้างตัวเองสุดใจนั่นเอง
คือโอ๋สุดๆ ..ผิดไม่ได้ แพ้ไม่ได้ ถ้าแพ้ก็ต้องเพราะมีสาเหตไม่เที่ยงธรรมเข้าแทรกแซง

.....
--------


ประมาณหนึ่งปีก่อน ผมไปก่อเรื่องไว้กับกลุ่มเล็กกลุ่มนึงไว้
เสร็จแล้วก็ยังเต็มด้วยนิสัยจองหอง ประมานว่า ถึงข้าจะผิด แต่ข้าก็ต้องยังมีฟอร์มเฟร้ย ไงๆก็ต้องเท่ตลอดศก
ผมเลยแอบคุยกับคนนึงในกลุ่มเล็กๆนั้น ว่า คุณช่วยนัดกลุ่มให้ทีนะ ผมีเรื่องอยากแถลงหน่อย ..ซึ่งจริงๆเรื่องที่ว่าเนี่ย กคือขอโทษพวกเค้านั่นล่ะ ..นี่ขนาดจะขอโทษยังอุตส่ามีฟอร์มอีก

แต่หลังจากนั้นไม่มีกี่สิบนาที กลับรู้สึกอะไรบางอย่างขึ้นมา
นั่นคือ...

เพราะเริ่ม "มองตัวเอง" จาก "ด้านหลัง"
อ่าวเฮ้ย เรานิสัยเอาแต่ใจเหมือนเด็กเลยว่ะ
..อายมาก ว่าทำอะไรแบบนั้นลงไปได้ไง ..รีบตามไปแอบคุยกับคนคนนั้นอีกที ท่าทีเปลี่ยนไปมาก อ่อนน้อมลงเยอะจนตัวเองยังแปลกใจ
รีบบอกเค้าว่า ไม่ต้องนัดแล้ว ไว้ผมจะคุยจะขอโทษกลุ่มตอนประชุมย่อยตอนเช้าเอง
เฮ่อ..โล่งอก....

-----
เส้นบางๆ...

บ่อยครั้งเรามักจะชอบยัดเยียดข้อหาให้คนอื่นเขา เพื่อตัวเองจะดูดีขึ้น หรืออาจจะเหมือนการปลอบใจตัวเองกลยๆตามกลไกจิตวิทยาก็ได้
แต่กลไกทางจิตวิทยา ใช่ว่าทุกอย่างมันจะดี เสอไป ตรงกันข้าม
ถ้าเราลองนึกๆดู จะพบว่า
กลไกทางจิตวิทยา บันทึกไว้แต่อะไรร้ายๆซะส่วนใหญ่ แต่จะว่าไปก็ถูกแล้วล่ะ เพราะเรื่องดีๆไม่ต้องบันทึกหรอกเพราะไม่มีอันตราย ไอ้เรื่องร้ายๆนั่นล่ะต้องศึกษาดีๆ คนจะได้ระวังตัว
เห้นไหม ผมใช้เส้นบางๆไปแล้ว ..คือคิดในแง่ดี
หรือจริงๆมันอาจะไม่ใช่คิดในแง่ก็ได้
แต่เป็นคิดใน"แง่จริง"

------
เรามักจะชอบพิพากษาคนอื่น และการพิพากษาก็มีซ้ายกับขวา
คำว่าพยามช่วยกัน สามารถข้ามเส้นบางๆ เป็นคำว่า รุม ได้
คำว่าเข้ามงวด สามารถข้ามไปเป็น ใจรายได้
คำว่าคอยแนะนำ สามารถข้ามไปเป็น จ้องจับผิดได้
คำว่าคอยสอน ก็สามารถมองว่าเป็นการขี้บ่นได้

และจริงๆแล้ว มันก็ไม่ใช่แล้วแต่ว่าใครจะมอง เพราะจริงๆคำว่าพยามช่วยกัน มันก็ไม่ใช่รุมอยู่แล้ว
หรือคำว่าคอยแนะนำชี้ทางให้ ยังไงมันก็ไม่ใช่จ้องจับผิดแน่นอน
มันเชคได้ เพราะทุกอย่างมันมีที่มาจากเจตนา และเจตนาก็แฝงร่องรอยหลักฐานทิ้งไว้ให้สืบเสมอ

แต่จนแล้วจนรอด คนเราก็มักจะ "เชียตัวเองสุดใจ"
"โอ๋ตัวเองสุดขีด"
แล้วก็พิพากษาคนอื่น ให้ข้ามเส้นบางไปยังฝั่งที่ตัวเองพอใจซะงั้น ...เพื่อความพอใจของตัวเอง

และการทำเช้นนี้มากๆเข้า ในที่สุดก็ติดเป็นนิสัย ครั้งแรกๆในชีวติอาจจะพอรู้ตัวว่ามันผิด แต่พอทำจนชำนาญก็จะเริ่มชิน และ"ใจบอด" มองไม่เห็นความจริง
กลายเป็นคน โอ๋ตัวเอง และเชียตัวเองสุดใจขาดดิ้น
พร้อมเสมอที่จะพิพากษา ใครก็ได้ให้เขาเข้าอยู่ในด้านตรงข้ามของเส้นบางๆที่กั้นไว้

....เพียงเพื่อหลอกให้ตัวเองสบายใจ....

----
การพิพากษาหรือพิจารณาตะดสินเอาด้านไดด้านนึงเราคงเลี่ยงไม่ได้ครับ ที่จะต้องทำมัน เพราะชีวิตเต้มไปเด้วยการต้องตัดสินใจไม่เว้นแต่ละชั่วโมง

แต่ในการพิพากษานั้น เราต้องระลึกเสมอว่า มันมีเส้นบางๆกันอยู่ด้วย "ความจริง"
และ "อคติ" ของตัวเราเอง มักจะแอบ ตัด "เส้นบางๆ" นั้นทิ้ง เพื่อให้ความดีความชั่วมันไหลปนกัน เพื่อเราจะพิพากษามั่วๆได้ตามใจชอบ ให้ถูกใจเรา

เราไม่ควรไปยุ่มย่ามหรือใช้อคติเราไปแตะเส้นบางๆ เพราะเส้นบางๆคือความจริง ที่แยกแยะสิ่งต่างๆอยู่ให้เราเห็น ให้เรารู้ตัว
การใช้อคติเข้าไปยุ่งกับเส้นบางๆ จนขาดนั้น แท้จริงแล้วก็ไม่ได้เป็นอันตรายกับตัวใครมากกว่าเราเองเลย

เราจึงฝึกที่จะยอมรับความจริง ยอมรับความผิด ยอมอาย ยอมเสียเกียรติบ้าง เพื่อเห็นแก่ "เส้นบางๆ" ที่จะยังคอยบอกเราได้ว่าอะไรดีอะไรชั่ว