พันธุกรรมที่แย่

ข้อมูลเบื้องต้น

                                                พันธุกรรมที่แย่..

         ยาใจ เป็นลูกศิษย์ที่ผมเคยเป็นอาจารย์ที่ปรึกษา  เคยสอนมา และทั้งยังเคยช่วยเหลือให้เธอรอดพ้นจากการถูกรีไทร์ช่วงสมัยเรียน ปวช. สาขาบริหารธุรกิจ   ยาใจ เป็นลูกสาวคนโตของนายสวัสดิ์ พนักงานขับรถ อีกหน่วยงานหนึ่งที่สังกัดกรมในกรมเดียวกันกับที่ผมทำงาน ผมกับนายสวัสดิ์รู้จักกันเพียงผิวเผิน  ช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ หน่วยงานพี่หน่วยงานน้องจะจัดงานเลี้ยง ผมกับเขาจึงได้มีโอกาสได้นั่งสังสรรค์พูดคุยแลกเปลี่ยนกัน

         ผมเห็นยาใจ ตั้งแต่เธอเรียนชั้นประถม 3 จนเรียนจบชั้นมัธยมตอนต้น หลังจากที่เธอจบชั้น ม.ต้นแล้ว นายสวัสดิ์ จึงฝากบุตรสาวให้เข้าเรียนที่สถาบันแห่งนี้  ปีนี้เป็นปีแรกที่มีการทดลองเปิดสอนในระดับปวช.  ผมได้ถูกมอบหมายให้เป็นอาจารย์ที่ปรึกษาของนักศึกษากลุ่มนี้เพียงแค่เทอมแรก ปีแรกที่เพิ่งมีการเปิดสอนมีนักศึกษาที่อยู่ในเกณฑ์จะถุูกรีไทร์เกือบ 20 คน   หนึ่งในจำนวนดังกล่าวคือ ยาใจนั่นเอง และในเทอมเดียวกันนี้ มีนักศึกษาถูกรีไทร์ไป 10 คน

         นศ.ที่อยู่ในเกณฑ์ที่ถูกรีไทร์ ณ เวลานั้น เริ่มมีอาการเสียขวัญ ยาใจ จากที่เคยเป็นคนร่าเริงกับซึมเซาอย่างผิดสังเกต ในฐานะที่ผมเป็นอาจารยที่ปรึกษา จึงได้เรียกนักศึกษาที่มีเกรดต่ำกว่า 2.00 เข้าพบ เพื่อวางแผนการลงทะเบียนเรียนให้ ยาใจ สามารถเรียนจบชั้นปวช.  ปวส..และสามารถสอบเรียนต่อในระดับปริญญาตรี ในสถาบันอีกแห่ง ในจังหวัด จากนั้นบิดาของเธอได้วิ่งเต้นฝากให้เข้าทำงานในที่เดียวกัน  แรกๆที่เธอพบกับผม ในร้านค้าสวัสดิการของสถาบัน เธอจะเป็นฝ่ายทักทายก่อนเสมอ 

                                          **********************************

        ครั้งที่ผมยังเป็นอาจารย์ที่ปรึกษาของยาใจ  ได้เห็นภาพเด็กสาวหน้าตาดี  ยิ้มแย้มแจ่มใส เป็นคนดีมีน้ำใจให้เพื่อนๆ และครูบาอาจารย์ เวลามีปัญหาเรื่องการเรียน หรือปัญหาส่วนตัว เธอมักจะมาขอคำแนะนำปรึกษาเสมอๆ  ยาใจเป็นคนสุภาพ นอบน้อม ผมยังนึกชมเชยและเคยเปรียบเทียบกับลูกพนักงาน ในหน่วยงานแห่งว่า  เด็กสาวคนนี้ .ช่างแสนดีจริงๆ วันหนึ่ง ผมได้ขี่จักรยานยนต์ขึ้นไปยังที่ทำงานซึ่งสังกัดกรมเดียวกันแต่ต่างบทบาทหน้าที่กัน วันนี้ผมตั้งใจจะมาหาอาจารย์ธำรงค์ซึ่งมาบรรจุพร้อมกัน ขณะที่ผมเดินผ่านห้องธุรการ .ได้ยินเสียงทักทายออกมา

“อาจารย์มาหาใครคะ  ”  ยาใจทักทาย 

“อาจารย์ธำรงค์ น่ะ  ครับ”

“อาจารย์ เข้าไปในเมืองค่ะ เพิ่งออกไปเมื่อครู่นี้ นี่เองค่ะ มีอะไรจะให้หนูช่วย หรือฝากบอกถึงอาจารย์ บ้างคะ  ”

 “ไม่มีหรอก  ผมแวะมาคุยธุระ เล็กน้อยเอง  ”

   ผมเกิดความรู้สึกประทับใจ กับลูกศิษย์คนนี้ ที่มีน้ำใจดีงาม  เวลาผ่านไปอีก  2  ปี …ผมพบยาใจที่ห้องเดิมในที่ทำงานของเธอ ที่ร้านค้าสวัสดิการ ตลาดของหมู่บ้านและทุกๆที่ ที่พบกัน ยาใจเมินเฉยทำเหมือนคนไม่รู้จัก  ผมพยายามคิดในทางบวก 

“เธอคงอายคน จึงไม่กล้ายกมือไหว้ กระมัง   นี่ขนาดเดินสวนกันไปมาตั้งหลายรอบแล้ว  ”ผมคิด

“ช่างเถอะ  เวลาเปลี่ยน คนอาจเปลี่ยน อย่าไปฟุ้งซ่าน  ” ผมคิด เพื่อความสบายใจ 

      ผมพยายามหาคำคอบ..ว่าทำไม ???? ยาใจ จึงเปลี่ยนแปลงไปเป็นคนละคนไปได้  เธอเกลียด หรือเธอโกรธเราด้วยเรื่องอันใดหรือ ผมพยายามนึกๆๆว่า.. ผมไปทำอะไรให้เธอถึงกับจงเกลียดจงชังถึงขั้นผีไม่เผากัน  ปรากฎว่า หาคำตอบไม่ได้จริงๆ แต่…พอจะ สันนิษฐานของต้นตอของปัญหานี้ได้ คือ….

     ช่วงหนึ่ง..ที่ผมกำลังสร้างบ้าน ซึ่งกำลังใกล้จะเสร็จ  ขณะที่ผมได้ร่วมวงดื่มสุรากับผู้รับเหมากับลูกน้องอีก 4 คน จู่ๆ พี่สวัสดิ์ พ่อของยาใจซึ่งขี่จักรยานผ่านหน้าบ้านที่พวกเรานั่ง ก็แวะลงมานั่ง แม้เขาไม่ได้ถูกเชิญ.. แต่โดยมารยาทในฐานะที่ผมเป็นเจ้าบ้้านจึงเรียกเขามานั่งล้อมวงด้วย

   “เชิญครับพี่ ไปไหนมาหรือครับ” ผมพูด

  “ไปตลาดพอดีเห็นผู้รับเหมาก่อสร้าง เลยแวะมาหา ครับ ”

  “สักแก้วครับ พี่หวัด  ” ผู้รับเหมา พูด พร้อมเทเหล้าพื้นบ้านส่งให้ เขายื่นมือมารับพร้อมกระดกเข้าปาก พร้อมยื่นมือไปตักกับแกล้มเข้าปาก  มันเป็นเรื่องที่แปลก ที่ร้อยวันพันปี เขาไม่เคยที่จะแวะคุยกับผม แต่วันนี้ ลมเพลมพัดหอบเขามาถึงถิ่นที่ผมอยู่ได้อย่างไร ผมก็ยังสงสัย  ผมพยายามรักษามารยาทเจ้าบ้านที่ดี เขาเดินเข้ามานั่งฝั่งตรงกันข้ามกับที่ผมนัั่ง บรรยากาศการดื่มเหล้ากำลังเพลิดเพลิน มีการร้องรำทำเพลง มีเพียงพี่สวัสดิ์เพียงคนเดียว ที่ลุกจากที่นั่งแล้วเดินไปเด็ดสมุนไพรที่ผมปลูกอย่างเช่นพริก ใบมะกรูด ใบย่านาง ใบตำลึง โดยมิได้ขออนุญาตเจ้าบ้านเลย ผมมองเขาด้วยสายตาเชิงตำหนิ พยายามข่มใจ  เขาเด็ดพืชชนิดต่างๆได้หอบใหญ่  จากนั้นยังถือวิสาสะ เดินรอบบ้านของผมเพื่อหาหนังสือพิมพ์เก่ามาห่อพืชที่เขาเก็บมา 

   “มันช่างไร้มารยาท จริงนายคนนี้  ” ผมคิดในใจ

   ทุกคนในวงเหล้ามองพฤติกรรมที่นายสวัสดิ์ กระทำ ต่างมองว่าพี่สวัสดิ์ละเมิดสิทธิส่วนุคคลจนน่าเกลียด เมื่อผมหมดความอดทนจึงได้ถามออกไป

   “พี่ครับ ผมขอถามหน่อยว่า ผักพวกนี้ พี่มาปลูกตั้งแต่เมื่อไหร่ จริงๆ ถ้าต้องการจะนำไปกิน ก็ควรจะขอกันก่อน  ผมไม่ได้หวงอะไรเลย ถามช่างพวกนี้ดูก็ได้ เขาก็เคยขอผมเอาไปกิน" ผมพูด

   เขานิ่งไม่ตอบอะไร .. หนำซ้ำยังมานั่งดื่มเหล้าในวง เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น ทั้งยังเสียมารยาทในการนำเหล้ามาเทดื่มกินหน้าตาเฉย  ผมเห็นกิริยาของเขาเช่นนี้ จึงเกิดความรู้สึก ..ที่รู้สึกจะไม่มีความสุขอีกแล้ว

   “เดี๋ยวเราดื่มกันอีกคนละหนึ่งรอบ แล้วปิดวงนะ  ” ผมพูด  ทุกคนเห็นด้วย หลังจากดื่มกันครบรอบแล้ว พวกเราทุกคนจึงทยอยกันกลับบ้าน เขาจูงจักรยานไปที่ถนนแล้วขี่กลับบ้าน  ในใจเขาคิดอะไรกับผม  ผมเดาไม่ถูก….??

    นี่คือประเด็นเดียว ที่ผมคิดว่าเรื่องนี้  พี่สวัสดิ์คงอาจนำเรื่องราวดังกล่า วไปเล่าให้ยาใจฟัง และนี่จึงเป็นสาเหตุให้ยาใจเกลียดผมก็อาจเป็นได้ ระยะหลังๆเวลาที่ผมพบพี่สวัสดิ์ในงานสังคม เช่นงานขึ้นบ้านใหม่ งานบวช   เขาจะมึนตึงเรียบเฉยอาจมีทักทายกันบ้าง ก็เป็นไปโดยมารยาทเท่านั้น  และหากจะต้องนั่งกินเลี้ยงในโต๊ะเดียวกัน ผมกับเขาต่างก็ไม่ได้ปริปากพูดคุยกัน ท่ามกลางความสงสัยของคนอื่นๆ โดยปกติผมจะไม่เอาเรื่องไร้สาระมาคิดให้เปลืองสมอง แต่สำหรับพี่สว้สดิ์ มันกับเป็นเรื่องที่ผิดปกติ เพราะเขาเป็นฝ่ายแสดงออกถึงความยะโส เนื่องจากเขามีความใกล้ชิดกับผู้บริหารเป็นการส่วนตัว ดังกรณีที่ยาใจได้เข้าทำงาน เพราะใช้ระบบเส้นสายและมีประโยชน์ต่างตอบแทนกันและกัน   นับแต่ยาใจ เคยทำดีกับผม เพียงครั้งเดียว.. ครั้งที่พบกันที่หน้าห้องธุรการในที่ทำงานของเธอแล้ว  ต่อจากนั้นเธอกลับมึนตึง เฉยเมย แกล้งทำเป็นไม่รู้จักผมเรื่อยมา  นับเป็นความเจ็บปวดไม่น้อยสิ่งที่เคยมองว่า เด็กคนนี้ เป็นคนดีมีน้ำใจ  วันนี้….มันไม่ใช่แล้ว  ยาใจคนนี้ ไม่ใช่คนเดิมที่เพื่อนๆและครูอาจารย์เคยชื่นชมเมื่อครั้งอดีต

  “ปล่อยเขาไปเถอะ  กรรมใดใครด่อ กรรมนั้นคืนสอง  ” ผมคิดในใจ

    คิดได้ดังนี้..ผมจึงรู้สึกสบายใจมากขึ้น จากนี้..ขอให้นึกเถิดว่า ยาใจคนนี้  ผมไม่เคยรู้จัก  ผมไม่เคยสอนหนังสือเธอ  ผมไม่เคยช่วยเหลือเธอ  จิตใจจึงสงบและรู้สึกสบายใจ

                                           ***************************************

        ที่ร้านสะดวกซื้อ ปากทางเข้าสถาบันการศึกษา ผมเข้าไปหาซื้อหนังสือพิมพ์ ซื้อขนม รวมของเบ็ดเตล็ดต่างๆเพื่อนำมาใช้กินกับกาแฟและปรุงอาหาร  เมื่อเลือกซื้อได้แล้วจึงเตรียมนำเอาสิ่งของไปให้แคชเชียร์คิดเงิน  ผมยืนต่อแถว ท่ามกลางลูกค้าคนอื่นๆ  ผมได้พบยาใจกับลูกสาวของเธอซึ่งกำลังเดินผ่านประตูเข้ามาในร้านและไล่ๆกันมานั้น มีลูกศิษย์ รุ่นแรกๆ ที่ผมเคยสอนได้เดินมาทักทายด้วยการยกมือไหว้  ผมรับไหว้เขา

   “อาจารย์ มาซื้ออะไรหรือครับ  ”นิวัฒน์  ทักทาย 

    นิวัฒน์ เป็นศิษย์รุ่นแรกๆ ที่ผมสอนเขา  วันนี้อายุของเขาเข้าเลข 5 แล้ว สำหรับยาใจเพิ่งจะมีอายุใกล้ 30 ปี

  “มาซื้อหนังสือพิมพ์กับซาลาเปา จะเอาไปกินกับกาแฟ น่ะ  ” ผมพูด

  “ เดี๋ยวนี้ วัฒน์ ยังทำงานอยู่่ที่เดิมหรือเปล่า   ”

  “บริษัท..ให้ผมไปทำงานที่จังหวัดแพร่ครับ  ” 

  “ลูกๆล่ะ ทำงานกันหรือยัง  ”

  “ ทำงานกับผมครับ พอดีบริษัทต้องการช่างไฟฟ้าพอดี ลูกผมเรียนจบวิทยาลัยเทคนิค แผนกไฟฟ้าครับ”

   “ดีเลย  พ่อลูก ทำงานด้วยกัน  ”

   ระหว่างที่ผมยืนคุยกับนิวัฒน์ลูกศิษย์รุ่นอาวุโส..แม้ยาใจจะเห็นผม เธอกลับนิ่ง.เมินเฉย เหมืิอนคนไม่รู้จักกันผมค่อนข้าง งงงวยกับพฤติกรรมของเด็กรุ่นหลังที่เป็นศิษย์ที่ผมเคยช่วยเหลือเกื้อกูลให้อนาคตเธอจนมีหน้ามีตา แต่กลับมีพฤติกรรมไม่เหมาะสมทั้งปัจจุบันเธอก็มีบุตรแล้วควรน่าจะเป็นแบบอย่างที่ดี  วันนี้เด็กหญิงวัย 4 ขวบ    ซึ่งไร้เดียงสา กลับถูกพ่อแม่รังแกฉัน ในการบ่มเพาะ สิ่งที่เป็นความหยาบกระด้าง  เรื่องอย่างนี้..ผมคงไม่โทษเด็ก  โดยปกติที่ผมเคยพบลูกศิษย์ที่มีลูก พวกเธอมักจะบอกลูกๆ ว่า

   “สวัสดีคุณครู ของแม่สิลูก”และเด็กๆ เหล่านั้นก็จะปฎิบัติิตาม  จากที่ดูกิริยาของแม่ลูกคู่นี้ ดูจะเป็นคนแข็งกร้าว  ไม่มีมารยาท พันธุกรรมของพ่อสู่ยาใจ  จากยาใจ สู่บุตรสาวของเธอ บอกตรงๆ ว่าผมสงสารเด็กหญิงคนนี้ที่มีแม่เช่นนั้น..เธอสามารถฆ่าลูกได้  โดยการปลูกฝังสิ่งไม่ดีงาม อย่างเลือดเย็น ลูกของเธอคงซึมซับความไม่ดีไม่งามเข้าไปโดยไม่รู้ตัว

   นี่ขนาดผม เคยมีบุญคุณกับเธออย่างมาก เธอยังทำกับผมได้ขนาดนี้ นับประสาอะไรกับคนอื่นๆ เธอจะไม่มึนตึงและ ยะโส -โอหัง  ผมไม่ได้ใส่ใจกับศิษย์คนนี้  หลังจากผมจ่ายเงินให้กับพนักงานแล้ว ผมจึงเดินออกมาจากร้านเพื่อจะกลับมาบ้าน ที่บริเวณหน้าร้านสะดวกซื้อ มีป้าที่ขายกล้วยทอดซึ่งเห็นผมยืนคุยกับนิวัฒน์ครู่ใหญ่ จึงทำให้เธออดสงสัยไม่ได้

 “อาจารย์รู้จักกับคุณนิวัฒน์ ด้วยหรือ”ป้าขายของ ถาม

 “อ๋อ ..รู้จักสิครับ เขาเป็นเหมือนทั้งน้องทั้งลูกศิษย์ ผมเคยสอนเขามาเมื่อ ยี่สิบกว่าปีที่แล้ว ” ผมพูด

 “ไม่น่าเชื่อเลย  ” ป้าพูด

 “ป้ายังดูว่า คุณนิวัฒน์ยังจะแก่กว่าอาจารย์เสียอีก   ”

  “ใกล้เคียงกันน่ะป้า  เขาอ่อนกว่าผม สักสามปีเอง “  

 "แต่ เอ๊ะ…แล้วยาใจ ไม่เคยเรียนกับอาจารย์หรือ   เท่าที่ฉันทราบ เขาจบจากสถาบันนี้นี่  ”

   “ผมไม่รู้จักและไม่เคยสอนเธอมา ครับ ”

  “ถึงว่า ..ไม่เห็นเธอทักทายกับอาจารย์ เลย ..แต่ว่า เธอเคยเล่าให้ป้าฟังว่า เธอเรียบจบระดับชั้นปวส.บริหารธุรกิจมานี่ ” ป้าพูด

 “เอ ผมว่า .ผมไม่เคยสอนลูกศิษย์ ที่มีนิสัยแย่ๆเช่นนี้นะ  ตลอดเวลาที่ผมสอน ผมเน้นเรื่องคุณงามความดี  ความมีน้ำใจและคุณธรรมกับลูกศิษย์ ถ้าเธอเคยเรียนที่นี่ ต้องรู้จักผม อย่างแน่นอน   ”

“ช่างเถอะ ไม่ได้สอนก็ไม่ได้สอน " ป้าพูดพร้อมมีสีหน่้า งงๆ 

“เท่าที่ป้า รู้จักกับยาใจ ผมอยากทราบว่า เธอเป็นคนอย่างไร ”  ผมถาม

 “ที่บ้านนี้มีนิสัย เหมือนกันทั้งบ้าน ”  ป้าพูด

  “ไม่เข้าใจ  ”

  “บ้านนี้ เขาชอบทำบุญ ทุกเช้าพวกเขาจะมาซื้อขนมที่ป้าทำขายไปใส่บาตรเ ขามักจะทำบุญเอาหน้า แต่มีนิสัยหยิ่ง ไม่เคย ให้ความร่วมมือช่วยเหลือสังคมเลย”

    ผมขอตัวจากป้าที่ขายของหน้าร้านสะดวกซื้อ  วันนี้สมองผมสับสนมากกว่าทุกคร้ั้ง    เพราะนึกถึงเด็กเล็กไร้เดียงสาลูกสาวของยาใจที่เป็นผ้าขาว เมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมและในสังคมครอบครัวเช่นนี้ เธอคงจะมีรอยด่างเป็นตำหนิ กลายเป็นเด็กที่ป่วยทางจิตใจ ไม่นอบน้อม ไม่มีมารยาท ก้าวร้าว เห็นแก่ตัว ดังตัวอย่างที่แม่ และตาของเธอถ่ายทอดพันธุกรรมให้รับรู้ทั้งทางตรงและทางอ้อม 

      ผมหวังว่า…ลูกไม้ช่วงรุ่นหลาน  คงอาจเป็นลูกไม้หล่นห่างต้น  และ อย่าได้รับเอายีนพันธุกรรมจากตาและแม่ ที่ไม่ดีติดตัวเธอมาเลย     

                                                         เพี้ยง……

                                                  (ขลุ่ย    บ้านข่อย)

                                                       ๕ กย ๖๖