ลำดับตอนที่ #7
คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #7 : ลำดับชั้นราชวงศ์
ลำดับขั้นและตำแหน่งนางในมีการทำอย่างจริงจังในสมัยจักรพรรดิคังซี ซึ่งสามารถแบ่งตำแหน่งในวังหลังได้ดังต่อไปนี้
Tai Huang Tai Hou (太皇太后)
เรียกลำลองว่า Tai Mu (太母) หรือรู้จักกันในชื่อ "ไทฮองไทเฮา" ตำแหน่งของจักรพรรดินีในจักรพรรดิองค์ก่อนหน้านับขึ้นไป 2 ขั้น หรือเป็นพระอัยยิกาในจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน อาจจะมีฐานะเป็นพระอัยยิกาแท้ๆ หรือพระอัยยิกาเลี้ยงของจักรพรรดิก็ได้ เช่น เซี่ยวจวงไทฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 康熙秘史)
Huang Tai Hou (皇太后)
เรียกลำลองว่า Tai Hou (太后) หรือรู้จักกันในชื่อ "ฮองไทเฮา" ถ้าจักรพรรดิองค์ปัจจุบันไม่ได้เป็นพระโอรสที่เกิดแต่จักรพรรดินีองค์ก่อน ในรัชสมัยนั้นอาจจะมีไทเฮาได้ 2 พระองค์ คือตำแหน่งของจักรพรรดินีในจักรพรรดิองค์ก่อนหน้านับขึ้นไป 1 ขั้น เรียกว่า หมู่โห้วหวงไท่โห้ว (母后皇太后) และตำแหน่งพระมารดาในจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน (ซึ่งไม่ได้เป็นจักรพรรดินี) เรียกว่า เซิ่งหมู่หวงไท่โห้ว (聖母皇太后) โดยที่ไทเฮาที่เป็นอดีตจักรพรรดินีจะมีศักดิ์สูงกว่าไทเฮาที่เป็นพระมารดาของจักรพรรดิ
เช่น เหรินเซี่ยนฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิคังซี อดีตเคยเป็น เซี่ยวฮุ่ยจางฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิซุ่นจื้อ (จากเรื่อง 深宮諜影), ฉงชิ่งฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง อดีตเคยเป็น ซีกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 新還珠格格)
Huang Tai Fei (皇太妃), Huang Tai pin (皇太嬪)
เรียกลำลองว่า "ไท่เฟย" (太妃) กับ "ไท่ผิน" (太嬪) โดยจะมีคำว่า "太" หรือ "皇考" อยู่ในพระนาม ถ้าจักรพรรดิองค์ปัจจุบันเป็นพระโอรสที่เกิดแต่พระชายาหรือพระสนมที่มีชาติกำเนิดต่ำต้อย พระชายาหรือพระสนมผู้นั้นไม่สามารถขึ้นเป็นฮองไทเฮาได้ แต่จะได้รับตำแหน่งเป็นไท่เฟย ซึ่งเป็นตำแหน่งรองจากฮองไทเฮาอีกขั้นแทน
พระชายาหรือพระสนมที่เป็นพระมารดาเลี้ยงให้แก่จักรพรรดิตั้งแต่ยังเป็นองค์รัชทายาท เมื่อทรงขึ้นครองราชย์แล้วอาจจะแต่งตั้งพระมารดาเลี้ยงให้มีตำแหน่งไท่เฟยได้เช่นกัน และสามารถเลื่อนตำแหน่งไท่เฟยตรงนี้ขึ้นเป็นฮองไทเฮาได้
เมื่อเปลี่ยนรัชสมัยใหม่ องค์จักรพรรดิจะมีการแต่งตั้งพระชายาหรือพระสนมในจักรพรรดิองค์ก่อน ที่มีความสมควรหรือเหมาะสมขึ้นเป็นตำแหน่งไท่เฟย หรือตำแหน่งไท่ผิน เพื่อให้เกียรติพระนางเหล่านั้น เช่น ฉินไท่เฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 宮鎖珠簾)
Huang Hou (皇后)
ตำแหน่งจักรพรรดินีองค์ปัจจุบันของจักรพรรดิ มักรู้จักกันในชื่อ "ฮองเฮา" ภรรยาเอกซึ่งมีตำแหน่งเดียวและมีศักดิ์สูงสุดในการปกครองฝ่ายใน ไม่นับรวมขั้นกับพระชายาและพระสนมอื่นๆ เป็นหงส์ที่จะอยู่เคียงข้างมังกร ซึ่งก็คือองค์จักรพรรดิ มีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 10 คน สำหรับพระมารดาในจักรพรรดิที่เป็นพระชายาหรือพระสนม เมื่อสิ้นพระชนม์ก็จะได้รับการแต่งตั้งเป็นฮองเฮาทุกพระองค์ เช่น เซี่ยวตวนเหวินฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิหวงไท่จี๋ (จากเรื่อง 孝庄秘史), จี้ฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง (จากเรื่อง 新還珠格格)
รองจากตำแหน่งฮองเฮาซึ่งเป็นจักรพรรดินี จะเป็นตำแหน่งพระชายาและพระสนมอีกหลายตำแหน่ง มีหลายคนเทียบยศแตกต่างกันออกไป ซึ่งไม่มีอันไหนถูกหรือผิดจริง ดังนั้นในที่นี้จะเทียบตามความเข้าใจของผู้เขียนนะคะ ทั้งหมดสามารถแบ่งได้ 3 ขั้นใหญ่ๆ ได้แก่
1) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นสูง มี 2 ตำแหน่ง คือ
Huang Gui Fei (皇貴妃)
อ่านว่า "หวงกุ้ยเฟย" เป็นตำแหน่งรองลงมาจากฮองเฮา "พระอัครชายาผู้สูงศักดิ์ในองค์จักรพรรดิ" มีอำนาจในการปกครองวังหลังรองจากฮองเฮา ตำแหน่งนี้จึงมีได้เพียง 1 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น หวงกุ้ยไท่เฟย (皇貴太妃) หวงกุ้ยเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 8 คน เช่น ต่งเอ้อหวงกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิซุ่นจื้อ (จากเรื่อง 少年天子順治王朝) ภายหลังสิ้นพระชนม์ได้รับแต่งตั้งเป็น เซี่ยวเซี่ยนตวนจิ้งฮองเฮา, เสี้ยวอี้เหรินฮองเฮา เคยเป็น ถงเจียหวงกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 紫禁惊雷)
Gui Fei (貴妃)
อ่านว่า "กุ้ยเฟย" เป็นตำแหน่งรองลงมาจากหวงกุ้ยเฟย "พระราชชายาผู้ล้ำค่า" ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 2 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น กุ้ยไท่เฟย (貴太妃) พระราชชายาขั้นกุ้ยเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 8 คน เช่นเดียวกับหวงกุ้ยเฟย เช่น ตเวินซู่หวงกุ้ยเฟย เคยเป็นเหนียนกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 宮鎖心玉), ฉือสี่ไทเฮา (ซูสีไทเฮา) เคยเป็น อี้กุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิเสียนเฟิง (จากเรื่อง 蒼穹之昴)
2) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นกลาง มี 2 ตำแหน่ง คือ
Fei (妃)
อ่านว่า "เฟย" เป็นตำแหน่งพระชายาในองค์จักรพรรดิ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 4 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น ไท่เฟย (太妃) พระชายาขั้นเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 10 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 6 คน เช่น ติ้งเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 康熙微服私訪記), ยวี๋กุ้ยเฟย เคยเป็น ยวี๋เฟย, ลิ่งเฟย ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ภายหลังสิ้นพระชนม์ได้รับการแต่งตั้งเป็น เซี่ยวอี๋ฉุนฮองเฮา (จากเรื่อง 新還珠格格), ฮุ่ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 紫禁惊雷)
Pin (嬪)
อ่านว่า "ผิน" เป็นตำแหน่งพระสนมเอกในองค์จักรพรรดิ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 6 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น ไท่ผิน (太嬪) พระสนมเอกขั้นผินมีขันทีรับใช้ได้ 8 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 6 คน เช่น ซีผิน ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 宮鎖心玉), เสียงเฟย เคยเป็น เสียงผิน ในสมัยจักรพรรดิเต้ากวาง (จากเรื่อง 大清后宮)
3) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นต่ำ มี 3 ตำแหน่ง คือ
Gui Ren (貴人)
อ่านว่า "กุ้ยเหริน" เป็นตำแหน่งพระสนมในองค์จักรพรรดิ กุ้ยเหริน หมายถึง ผู้ทรงเกียรติ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน พระสนมขั้นกุ้ยเหรินมีขันทีรับใช้ได้ 4 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 4 คน เช่น อันกุ้ยเหริน ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
Chang Zai (常在)
อ่านว่า "ฉางจ้าย" เป็นตำแหน่งสนมระดับล่างในองค์จักรพรรดิ ฉางจ้าย หมายถึง คงอยู่ตลอดเวลา ให้ความหมายเทียบได้กับสนมอยู่งาน ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน สนมขั้นฉางจ้ายมีขันทีรับใช้ได้ 3 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 3 คน เช่น ชุนฉางจ้าย (ในเรื่องเป็นเซี่ยตงชุนฉางจ้าย) ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
Da Ying (答應)
อ่านว่า "ตาอิ้ง" เป็นตำแหน่งสนมระดับล่างในองค์จักรพรรดิ ตาอิ้ง หมายถึง รับปาก,รับคำมั่น ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน สนมขั้นตาอิ้งมีขันทีรับใช้ได้ 1 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 2 คน เช่น อิงตาอิ้ง ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
ตำแหน่งกุ้ยเหริน ฉางจ้าย และตาอิ้ง หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเลื่อนตำแหน่งเป็นขั้นผิน (嬪) และมีคำว่าหวงข่าว (皇考) นำหน้าอยู่ในพระนาม เพื่อบ่งบอกว่าเป็นสนมของจักรพรรดิองค์ก่อน แต่ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งนั้นก็มีเป็นส่วนน้อย
Gong Nǚ (宫女)
เป็นตำแหน่งนางกำนัลรับใช้ภายในวังหลวง โดยมีการแบ่งดังนี้คือ นางกำนัลรับใช้ที่เป็นชาวธง จะถูกเลือกให้ถวายการรับใช้ไทเฮา ฮองเฮา พระสนมตั้งแต่กุ้ยเหรินขึ้นไป และองค์หญิงต่างๆ เพราะนางกำนัลรับใช้ตรงส่วนนี้จะต้องมีสายเลือดและชาติกำเนิดที่เป็นชาวแมนจู และต้องมีการรักษากฎระเบียบเคร่งครัด ที่เหลือนอกจากนั้นก็จะได้เป็นนางกำนัลรับใช้ตามตำหนักอื่นๆ
ระดับขั้นของนางกำนัลรับใช้ในราชวงศ์ชิงนั้นขึ้นอยู่กับเจ้านายที่ถวายการรับใช้อยู่ ยิ่งถวายการรับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งสูง ก็ยิ่งมีหน้ามีตาและอำนาจมากกว่านางกำนัลที่รับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งต่ำลงมา
นอกจากนี้ยังมีการแบ่งนางกำนัลรับใช้ตามอาวุโส ได้แก่
+ Gu Gu (姑姑) อ่านว่า "กูกู" เป็นสรรพนามที่ใช้เรียกนางกำนัลรับใช้ผู้มีอาวุโส หมายถึงอยู่ทำงานรับใช้ในวังมานาน ใกล้จะเกษียณออกจากวัง ตามธรรมเนียมเมื่ออายุประมาณ 25 ปี ก็สามารถออกจากวังไปแต่งงานได้ ในราชวงศ์ชิงจะรับนางกำนัลรับใช้ใหม่ๆ ทุกปี ดังนั้นก่อนที่จะออกไป กูกูก็จะมีหน้าที่อบรมและฝึกฝนนางกำนัลใหม่ทั้งหลายให้เรียนรู้และเป็นงาน มีอำนาจเด็ดขาดในนางกำนัลที่ตนฝึกสอน สามารถว่ากล่าวตักเตือนหรือลงโทษได้ นางกำนัลเข้าใหม่ยังมีหน้าที่รับใช้กูกู ล้างหน้า หวีผม หรืออาบน้ำในแต่ละวันด้วย
+ Ma Ma (嬤嬤) อ่านแบบเก่าว่า "มามา" เรียก "มามาหลี่" (媽媽里) หรือ "อามา" (阿媽) ก็ได้ เป็นสรรพนามที่ใช้เรียกนางกำนัลรับใช้อาวุโสที่เคยแต่งงานแล้ว ทางราชสำนักจะคัดเลือกแม่ม่ายที่ไม่มีลูก อายุประมาณ 40-50 ปี เข้ามาเป็นนางกำนัลรับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งสูงอย่างฮองไทเฮา ฮองเฮา พระชายา หรือเป็นแม่นมให้กับพระโอรสพระธิดาที่เกิดแต่องค์จักรพรรดิกับฮองเฮาและพระชายา นอกจากนี้ยังสามารถควบคุมดูแลสั่งสอนเหล่านางกำนัลรับใช้ทั่วไปได้ รวมถึงสอนเรื่องการแต่งตัวแต่งหน้า อบรมมารยาทและพิธีการในวังหลวง
นางกำนัลรับใช้จะได้ออกจากวังเมื่ออายุ 25 ปี แต่ถ้าเป็นที่โปรดปรานของเจ้านายก็อาจจะได้อยู่รับใช้ต่ออีก 10 ปี หรืออาจจะได้ถวายตัวกับองค์จักรพรรดิเป็นสนมได้ (ตำแหน่งฉางจ้าย, ตาอิ้ง) มีกรณีพิเศษที่ทำให้สามารถออกจากวังได้คือ การติดตามไปรับใช้องค์หญิงที่แต่งงานออกไป หรือให้เชื้อพระวงศ์ชายขอพระราชทานนางกำนัลรับใช้ที่พึงใจจากองค์จักรพรรดิไปเป็นภรรยาได้
ในสมัยราชวงศ์ชิงได้มีการแบ่งอิสริยยศขององค์ชายและองค์หญิงในองค์จักรรพรรดิ รวมถึงพระชายาในองค์ชายเอาไว้หลากหลายตำแหน่ง ซึ่งสามารถแบ่งได้ดังต่อไปนี้
องค์ชาย (皇子)
องค์ชายหรือ "หวงจื่อ" หมายถึง พระโอรสขององค์จักรพรรดิ เรียกลำลองว่า อาเกอ (阿哥) ซึ่งเป็นการเรียกโดยไม่ระบุถึงตำแหน่งหรืออิสริยยศที่ได้รับ องค์ชายที่ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้สืบทอดราชบัลลังก์จะเรียกว่า หวงไท่จื่อ (皇太子) รองจากหวงไท่จื่อ จะเป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ที่องค์ชายหรือเชื้อพระวงศ์ชายอื่นๆ สามารถดำรงตำแหน่งได้ในราชสำนัก สามารถแบ่งได้ 12 ตำแหน่ง หากมีทายาทเป็นผู้สืบทอด จะมีตำแหน่งต่ำลงมาหนึ่งขั้น ในที่นี้จะพูดถึงตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายที่สำคัญ 6 ตำแหน่งแรก ซึ่งได้แก่
1. เหอซั่วชินหวัง (和碩親王)
รู้จักกันในชื่อตำแหน่ง "ชินอ๋อง" ผู้ที่จะได้รับตำแหน่งชินอ๋องส่วนมากเป็นพระโอรส พระเชษฐา หรือพระอนุชาในองค์จักรพรรดิ เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 1 และเป็นตำแหน่งสูงสุดที่องค์ชายสามารถมีได้ รองจากหวงไท่จื่อ หากองค์ชายที่ดำรงตำแหน่งชินอ๋องนี้ เป็น "เถี่ยเม่าจื่อหวัง" (鐵帽子王) แปลตรงตัวได้ว่า "อ๋องหมวกเหล็ก" หมายถึง ได้รับอนุญาตให้สืบทอดตำแหน่งต่อได้โดยไม่ต้องลดตำแหน่งลงหนึ่งขั้น ชินหวังซื่อจื่อ (親王世子) หรือพระโอรสในชินอ๋องที่เป็นผู้สืบทอดก็จะได้ตำแหน่งเป็นชินอ๋องต่อจากบิดา เช่น อี๋ชินอ๋อง (เป็นอ๋องหมวกเหล็กลำดับที่เก้า) เป็นองค์ชาย 13 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
2. ตัวหลัวจวิ้นหวัง (多羅郡王)
รู้จักกันในชื่อตำแหน่ง "จวิ้นอ๋อง" เป็นตำแหน่งรองจากชินอ๋อง ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 2 หากองค์ชายที่ดำรงตำแหน่งจวิ้นอ๋องนี้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก จวิ้นหวังจ๋างจื่อ (郡王長子) หรือพระโอรสในจวิ้นอ๋องที่เป็นผู้สืบทอดก็จะได้ตำแหน่งเป็นจวิ้นอ๋องต่อจากบิดา (พระโอรสผู้สืบทอดในชินอ๋องที่ไม่ได้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก ก็จะได้ตำแหน่งเป็นจวิ้นอ๋องเช่นกัน) เช่น กั่วชินอ๋อง เคยเป็น กั่วจวิ้นอ๋อง เป็นองค์ชาย 17 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
3. ตัวหลัวเป้ยเล่อ (多羅貝勒)
เรียกลำลองว่า "เป้ยเล่อ" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 3 ผู้ที่จะได้รับตำแหน่งเป้ยเล่อส่วนมากเป็นพระโอรสหรือพระนัดดาในองค์จักรพรรดิ (พระโอรสผู้สืบทอดในจวิ้นอ๋องที่ไม่ได้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก ก็จะได้ตำแหน่งเป็นเป้ยเล่อเช่นกัน) เช่น เซิ่นจวิ้นอ๋อง เคยเป็น เซิ่นเป้ยเล่อ เป็นองค์ชาย 21 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
4. กู้ซานเป้ยจื่อ (固山貝子)
เรียกลำลองว่า "เป้ยจื่อ" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 4 ตำแหน่งเริ่มต้นต่ำสุดที่จักรพรรดิองค์ปัจจุบันจะแต่งตั้งให้กับพระโอรสทุกพระองค์เมื่อเริ่มเป็นผู้ใหญ่ เมื่อมีผลงานก็สามารถเลื่อนตำแหน่งได้ (โอรสผู้สืบทอดในเป้ยเล่อ จะได้ตำแหน่งเป็นเป้ยจื่อตามศักดิ์) เช่น เป้ยจื่อยวิ่นถัง ดำรงตำแหน่งสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง เป็นองค์ชาย 9 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
5. เฟิ่งเอินเจิ้งกั๋วกง (奉恩鎮國公)
เรียกลำลองว่า "เจิ้งกั๋วกง" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 5 โอรสผู้สืบทอดในเป้ยจื่อ จะได้ตำแหน่งเป็นเจิ้งกั๋วกงตามศักดิ์
6. เฟิ่งเอินฝู่กั๋วกง (奉恩輔國公)
เรียกลำลองว่า "ฝู่กั๋วกง" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 6 โอรสผู้สืบทอดในเจิ้งกั๋วกง จะได้ตำแหน่งเป็นฝู่กั๋วกงตามศักดิ์
เช่น สวินฉินจวิ้นอ๋อง เคยถูกขุนนางขอให้ลดขั้นเป็นเจิ้งกั๋วกง แต่จักรพรรดิยงเจิ้งลดขั้นให้เป็นเป้ยจื่อแทน ภายหลังได้ออกจากตำแหน่ง ต่อมาในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ได้รับแต่งตั้งเป็นฝู่กั๋วกง และได้รับการแต่งตั้งเรื่อยมาจนเป็นจวิ้นอ๋องอีกครั้ง เป็นองค์ชาย 14 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายทั้ง 6 ตำแหน่งข้างต้น รวมถึงตำแหน่งผู้สืบทอดชินอ๋อง (世子) และผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง (長子) ทั้งหมด 8 ตำแหน่ง เรียกรวมว่า หรู้ปาเฟินกง (入八分公) ถือเป็นเชื้อพระวงศ์ชายชั้นสูง ใช้สรรพนามเรียกเป็นองค์ชายหรือท่านชาย โดยขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน ตำแหน่งอื่นนอกจากนี้ถือเป็นเชื้อพระวงศ์ชายชั้นล่าง
ภรรยาในเชื้อพระวงศ์ชาย (宗親貴族妻妾)
หมายถึง พระชายาในองค์ชาย หรือชายาในท่านชาย ตามตำแหน่งต่างๆ ซึ่งมีการแบ่งได้ดังนี้
ตี๋ฝูจิ้น (嫡福晉)
เป็นตำแหน่งองค์หญิงพระชายา โดยใช้กับ พระชายาเอกในหวงไท่จื่อ, ชินอ๋อง, จวิ้นอ๋อง หรือผู้สืบทอดชินอ๋อง ซึ่งตำแหน่งนี้แต่งตั้งได้คนเดียว เช่น พระชายาเอกในอี้จู่หวงไท่จื่อ (ภายหลังเป็นจักรพรรดิเสียนเฟิง) ในสมัยจักรพรรดิเต้ากวาง (จากเรื่อง 大清后宫)
เช่อฝูจิ้น (側福晉)
เป็นตำแหน่งพระชายารอง โดยใช้กับ พระชายารองในหวงไท่จื่อ, ชินอ๋อง, จวิ้นอ๋อง หรือผู้สืบทอดชินอ๋อง ชินอ๋องแต่งตั้งพระชายารองได้ 4 คน ส่วนจวิ้นอ๋องและผู้สืบทอดชินอ๋องแต่งตั้งได้ 3 คน เช่น ในเรื่อง 步步驚心 เหลียนชินอ๋อง (องค์ชาย 8 ของจักรพรรดิคังซี) มีพระชายารองหนึ่งคน
ตี๋ฟูเหริน (嫡夫人)
เป็นตำแหน่งชายาเอก โดยใช้กับ ชายาเอกในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง, เป้ยเล่อ, เป้ยจื่อ, เจิ้งกั๋วกง หรือฝู่กั๋วกง ซึ่งตำแหน่งนี้แต่งตั้งได้คนเดียว เช่น ชายาเอกในองค์ชาย 10 ของจักรพรรดิคังซี สองตำแหน่งสุดท้ายที่ได้รับคือ ฝู่กั๋วกงและเป้ยจื่อ (จากเรื่อง 步步驚心)
เช่อฟูเหริน (側夫人)
เป็นตำแหน่งชายารอง เรียกอีกอย่างว่า เช่อซื่อ (側室) โดยใช้กับ ชายารองในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง, เป้ยเล่อ, เป้ยจื่อ, เจิ้งกั๋วกง หรือฝู่กั่วกง ผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องและเป้ยเล่อแต่งตั้งชายารองได้ 2 คน ส่วนเป้ยจื่อ เจิ้งกั๋วกง และฝู่กั่วกงแต่งตั้งได้ 1 คน
องค์หญิงและท่านหญิง (公主和格格)
องค์หญิงหรือ "กงจู่" (公主) หมายถึง พระธิดาขององค์จักรพรรดิ กงจู่ สามารถเป็นสรรพนามเรียกโดยไม่ระบุถึงตำแหน่งหรืออิสริยยศขององค์หญิงผู้นั้นได้ ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงที่เป็นพระธิดาขององค์จักรพรรดิ มี 2 ตำแหน่ง ซึ่งได้แก่
1. กู้หลุนกงจู่ (固倫公主)
ตำแหน่งองค์หญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 1 ผู้ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาที่เกิดแต่จักรพรรดิกับจักพรรดินี มีบรรดาศักดิ์เทียบเท่าชินอ๋อง ภายหลังผู้ที่อยู่ตำแหน่งนี้อาจจะเป็นองค์หญิงที่จักรพรรดิทรงโปรดปรานเป็นพิเศษ หรือ พระธิดาบุญธรรมในจักรพรรดิก็ได้ เช่น กู้หลุนหรงโซ่วกงจู่ พระธิดาบุญธรรมในจักพรรดิเสียนเฟิง (จากเรื่อง 蒼穹之昴)
2. เหอซั่วกงจู่ (和碩公主)
ตำแหน่งองค์หญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 2 ผู้ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาที่เกิดแต่จักรพรรดิกับพระชายาหรือพระสนม หรือเป็นพระธิดาบุญธรรมในจักรพรรดิ จักพรรดินีหรือพระชายา มีบรรดาศักดิ์เทียบเท่าจวิ้นอ๋อง เช่น เหอซั่วเค่อฉุนฉางกงจู่ พระธิดาองค์ที่ 14 ในจักรพรรดิหวงไท่จี๋ (จากเรื่อง 懷玉公主), เหอซั่วหมิงจูกงจู่ (ในเรื่อง 還珠格格 เป็นพระธิดาจักรพรรดิเฉียนหลงที่ไม่ได้เกิดแต่จักรพรรดินี)
คำว่า "เก๋อเก๋อ" (格格) โดยปกตินั้นใช้เรียกเชื้อพระวงศ์หญิงที่เป็นพระธิดาหรือท่านหญิงในหรู้ปาเฟินกง (入八分公) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงรองจากกงจู่ สามารถแบ่งได้ 5 ตำแหน่ง ซึ่งได้แก่
1. เหอซั่วเก๋อเก๋อ (和碩格格)
หรือเรียกว่า "จวิ้นจู่" (郡主) ตำแหน่งองค์หญิงหรือท่านหญิง ขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 3 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาในชินอ๋องกับพระชายาเอก เช่น ฉิงเอ๋อจวิ้นจู่ (ในเรื่อง 還珠格格 เป็นพระธิดาในยวี่ชินอ๋องกับพระชายาเอก)
2. ตัวหลัวเก๋อเก๋อ (多羅格格)[1]
หรือเรียกว่า "เสี้ยนจู่" (縣主) ตำแหน่งองค์หญิงหรือท่านหญิง ขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 4 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาในจวิ้นอ๋องกับพระชายาเอก หรือพระธิดาในผู้สืบทอดชินอ๋องกับพระชายาเอก เช่น เป่าหลิงเสี้ยนจู่ (ในเรื่อง 梧桐相思雨 เป็นพระธิดาในอิ่งจวิ้นอ๋องกับพระชายาเอก)
3. ตัวหลัวเก๋อเก๋อ (多羅格格)[2]
หรือเรียกว่า "จวิ้นจวิน" (郡君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 5 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในชินอ๋องกับพระชายารอง ธิดาในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องกับชายาเอก หรือธิดาในเป้ยเล่อร์กับชายาเอก เช่น ยวิ๋นเซียงจวิ้นจวิน (ในเรื่อง 最後的格格 เป็นธิดาในยวี่ชินอ๋องกับพระชายารอง)
4. กู่ซานเก๋อเก๋อ (固山格格)
หรือเรียกว่า "เสี้ยนจวิน" (縣君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 6 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในจวิ้นอ๋องกับพระชายารอง ธิดาในผู้สืบทอดชินอ๋องกับพระชายารอง หรือธิดาในเป้ยจื่อกับชายาเอก เช่น ซงเอ๋อเสี้ยนจวิน (ในเรื่อง 鐵齒銅牙紀曉嵐 เป็นธิดาในเก๋อเป้ยจื่อกับชายาเอก)
5. กงเก๋อเก๋อ (公格格)
หรือเรียกว่า "เซียงจวิน" (鄉君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 7 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องกับชายารอง ธิดาในเป้ยเล่อร์กับชายารอง ธิดาในเจิ้งกั๋วกงหรือฝู่กั๋วกงกับชายาเอก เช่น เมิ่งจิ้งเสียนเซียงจวิน (ในเรื่อง 後宮甄嬛傳 เป็นธิดาในเพ่ยกั๋วกงกับชายาเอก)
นอกจากนี้ยังมีตำแหน่ง อู่ผิ่นเก๋อเก๋อ (五品格格) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 8 สำหรับธิดาในเป้ยจื่อกับชายารอง และตำแหน่ง ลิ่วผิ่นเก๋อเก๋อ (六品格格) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 9 สำหรับธิดาในเจิ้งกั๋วกงหรือฝู่กั๋วกงกับชายารอง สองตำแหน่งนี้ไม่มีชื่อเรียกเฉพาะเหมือนตำแหน่งอื่น ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงที่สามารถเรียกว่า เก๋อเก๋อ ได้ทั้งหมด ถือเป็นเชื้อพระวงศ์หญิงชั้นสูง ตำแหน่งอื่นที่ต่ำลงมานอกจากนี้ทั้งหมดจะเรียกว่า จงนวี่ (宗女) ถือเป็นเชื้อพระวงศ์หญิงชั้นล่าง ไม่ใช่องค์หญิงหรือท่านหญิงแล้ว
Tai Huang Tai Hou (太皇太后)
เรียกลำลองว่า Tai Mu (太母) หรือรู้จักกันในชื่อ "ไทฮองไทเฮา" ตำแหน่งของจักรพรรดินีในจักรพรรดิองค์ก่อนหน้านับขึ้นไป 2 ขั้น หรือเป็นพระอัยยิกาในจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน อาจจะมีฐานะเป็นพระอัยยิกาแท้ๆ หรือพระอัยยิกาเลี้ยงของจักรพรรดิก็ได้ เช่น เซี่ยวจวงไทฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 康熙秘史)
Huang Tai Hou (皇太后)
เรียกลำลองว่า Tai Hou (太后) หรือรู้จักกันในชื่อ "ฮองไทเฮา" ถ้าจักรพรรดิองค์ปัจจุบันไม่ได้เป็นพระโอรสที่เกิดแต่จักรพรรดินีองค์ก่อน ในรัชสมัยนั้นอาจจะมีไทเฮาได้ 2 พระองค์ คือตำแหน่งของจักรพรรดินีในจักรพรรดิองค์ก่อนหน้านับขึ้นไป 1 ขั้น เรียกว่า หมู่โห้วหวงไท่โห้ว (母后皇太后) และตำแหน่งพระมารดาในจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน (ซึ่งไม่ได้เป็นจักรพรรดินี) เรียกว่า เซิ่งหมู่หวงไท่โห้ว (聖母皇太后) โดยที่ไทเฮาที่เป็นอดีตจักรพรรดินีจะมีศักดิ์สูงกว่าไทเฮาที่เป็นพระมารดาของจักรพรรดิ
เช่น เหรินเซี่ยนฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิคังซี อดีตเคยเป็น เซี่ยวฮุ่ยจางฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิซุ่นจื้อ (จากเรื่อง 深宮諜影), ฉงชิ่งฮองไทเฮา ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง อดีตเคยเป็น ซีกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 新還珠格格)
Huang Tai Fei (皇太妃), Huang Tai pin (皇太嬪)
เรียกลำลองว่า "ไท่เฟย" (太妃) กับ "ไท่ผิน" (太嬪) โดยจะมีคำว่า "太" หรือ "皇考" อยู่ในพระนาม ถ้าจักรพรรดิองค์ปัจจุบันเป็นพระโอรสที่เกิดแต่พระชายาหรือพระสนมที่มีชาติกำเนิดต่ำต้อย พระชายาหรือพระสนมผู้นั้นไม่สามารถขึ้นเป็นฮองไทเฮาได้ แต่จะได้รับตำแหน่งเป็นไท่เฟย ซึ่งเป็นตำแหน่งรองจากฮองไทเฮาอีกขั้นแทน
พระชายาหรือพระสนมที่เป็นพระมารดาเลี้ยงให้แก่จักรพรรดิตั้งแต่ยังเป็นองค์รัชทายาท เมื่อทรงขึ้นครองราชย์แล้วอาจจะแต่งตั้งพระมารดาเลี้ยงให้มีตำแหน่งไท่เฟยได้เช่นกัน และสามารถเลื่อนตำแหน่งไท่เฟยตรงนี้ขึ้นเป็นฮองไทเฮาได้
เมื่อเปลี่ยนรัชสมัยใหม่ องค์จักรพรรดิจะมีการแต่งตั้งพระชายาหรือพระสนมในจักรพรรดิองค์ก่อน ที่มีความสมควรหรือเหมาะสมขึ้นเป็นตำแหน่งไท่เฟย หรือตำแหน่งไท่ผิน เพื่อให้เกียรติพระนางเหล่านั้น เช่น ฉินไท่เฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 宮鎖珠簾)
Huang Hou (皇后)
ตำแหน่งจักรพรรดินีองค์ปัจจุบันของจักรพรรดิ มักรู้จักกันในชื่อ "ฮองเฮา" ภรรยาเอกซึ่งมีตำแหน่งเดียวและมีศักดิ์สูงสุดในการปกครองฝ่ายใน ไม่นับรวมขั้นกับพระชายาและพระสนมอื่นๆ เป็นหงส์ที่จะอยู่เคียงข้างมังกร ซึ่งก็คือองค์จักรพรรดิ มีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 10 คน สำหรับพระมารดาในจักรพรรดิที่เป็นพระชายาหรือพระสนม เมื่อสิ้นพระชนม์ก็จะได้รับการแต่งตั้งเป็นฮองเฮาทุกพระองค์ เช่น เซี่ยวตวนเหวินฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิหวงไท่จี๋ (จากเรื่อง 孝庄秘史), จี้ฮองเฮา ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง (จากเรื่อง 新還珠格格)
รองจากตำแหน่งฮองเฮาซึ่งเป็นจักรพรรดินี จะเป็นตำแหน่งพระชายาและพระสนมอีกหลายตำแหน่ง มีหลายคนเทียบยศแตกต่างกันออกไป ซึ่งไม่มีอันไหนถูกหรือผิดจริง ดังนั้นในที่นี้จะเทียบตามความเข้าใจของผู้เขียนนะคะ ทั้งหมดสามารถแบ่งได้ 3 ขั้นใหญ่ๆ ได้แก่
1) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นสูง มี 2 ตำแหน่ง คือ
Huang Gui Fei (皇貴妃)
อ่านว่า "หวงกุ้ยเฟย" เป็นตำแหน่งรองลงมาจากฮองเฮา "พระอัครชายาผู้สูงศักดิ์ในองค์จักรพรรดิ" มีอำนาจในการปกครองวังหลังรองจากฮองเฮา ตำแหน่งนี้จึงมีได้เพียง 1 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น หวงกุ้ยไท่เฟย (皇貴太妃) หวงกุ้ยเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 8 คน เช่น ต่งเอ้อหวงกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิซุ่นจื้อ (จากเรื่อง 少年天子順治王朝) ภายหลังสิ้นพระชนม์ได้รับแต่งตั้งเป็น เซี่ยวเซี่ยนตวนจิ้งฮองเฮา, เสี้ยวอี้เหรินฮองเฮา เคยเป็น ถงเจียหวงกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 紫禁惊雷)
Gui Fei (貴妃)
อ่านว่า "กุ้ยเฟย" เป็นตำแหน่งรองลงมาจากหวงกุ้ยเฟย "พระราชชายาผู้ล้ำค่า" ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 2 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น กุ้ยไท่เฟย (貴太妃) พระราชชายาขั้นกุ้ยเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 12 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 8 คน เช่นเดียวกับหวงกุ้ยเฟย เช่น ตเวินซู่หวงกุ้ยเฟย เคยเป็นเหนียนกุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 宮鎖心玉), ฉือสี่ไทเฮา (ซูสีไทเฮา) เคยเป็น อี้กุ้ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิเสียนเฟิง (จากเรื่อง 蒼穹之昴)
2) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นกลาง มี 2 ตำแหน่ง คือ
Fei (妃)
อ่านว่า "เฟย" เป็นตำแหน่งพระชายาในองค์จักรพรรดิ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 4 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น ไท่เฟย (太妃) พระชายาขั้นเฟยมีขันทีรับใช้ได้ 10 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 6 คน เช่น ติ้งเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 康熙微服私訪記), ยวี๋กุ้ยเฟย เคยเป็น ยวี๋เฟย, ลิ่งเฟย ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ภายหลังสิ้นพระชนม์ได้รับการแต่งตั้งเป็น เซี่ยวอี๋ฉุนฮองเฮา (จากเรื่อง 新還珠格格), ฮุ่ยเฟย ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 紫禁惊雷)
Pin (嬪)
อ่านว่า "ผิน" เป็นตำแหน่งพระสนมเอกในองค์จักรพรรดิ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้ 6 คน หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเป็น ไท่ผิน (太嬪) พระสนมเอกขั้นผินมีขันทีรับใช้ได้ 8 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 6 คน เช่น ซีผิน ในสมัยจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 宮鎖心玉), เสียงเฟย เคยเป็น เสียงผิน ในสมัยจักรพรรดิเต้ากวาง (จากเรื่อง 大清后宮)
3) ภรรยาในองค์จักรพรรดิขั้นต่ำ มี 3 ตำแหน่ง คือ
Gui Ren (貴人)
อ่านว่า "กุ้ยเหริน" เป็นตำแหน่งพระสนมในองค์จักรพรรดิ กุ้ยเหริน หมายถึง ผู้ทรงเกียรติ ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน พระสนมขั้นกุ้ยเหรินมีขันทีรับใช้ได้ 4 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 4 คน เช่น อันกุ้ยเหริน ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
Chang Zai (常在)
อ่านว่า "ฉางจ้าย" เป็นตำแหน่งสนมระดับล่างในองค์จักรพรรดิ ฉางจ้าย หมายถึง คงอยู่ตลอดเวลา ให้ความหมายเทียบได้กับสนมอยู่งาน ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน สนมขั้นฉางจ้ายมีขันทีรับใช้ได้ 3 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 3 คน เช่น ชุนฉางจ้าย (ในเรื่องเป็นเซี่ยตงชุนฉางจ้าย) ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
Da Ying (答應)
อ่านว่า "ตาอิ้ง" เป็นตำแหน่งสนมระดับล่างในองค์จักรพรรดิ ตาอิ้ง หมายถึง รับปาก,รับคำมั่น ตำแหน่งนี้สามารถมีได้นับไม่ถ้วน สนมขั้นตาอิ้งมีขันทีรับใช้ได้ 1 คน นางกำนัลรับใช้ได้ 2 คน เช่น อิงตาอิ้ง ในสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
ตำแหน่งกุ้ยเหริน ฉางจ้าย และตาอิ้ง หากมีความเหมาะสม ในรัชสมัยถัดไปอาจได้รับการแต่งตั้งเลื่อนตำแหน่งเป็นขั้นผิน (嬪) และมีคำว่าหวงข่าว (皇考) นำหน้าอยู่ในพระนาม เพื่อบ่งบอกว่าเป็นสนมของจักรพรรดิองค์ก่อน แต่ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งนั้นก็มีเป็นส่วนน้อย
Gong Nǚ (宫女)
เป็นตำแหน่งนางกำนัลรับใช้ภายในวังหลวง โดยมีการแบ่งดังนี้คือ นางกำนัลรับใช้ที่เป็นชาวธง จะถูกเลือกให้ถวายการรับใช้ไทเฮา ฮองเฮา พระสนมตั้งแต่กุ้ยเหรินขึ้นไป และองค์หญิงต่างๆ เพราะนางกำนัลรับใช้ตรงส่วนนี้จะต้องมีสายเลือดและชาติกำเนิดที่เป็นชาวแมนจู และต้องมีการรักษากฎระเบียบเคร่งครัด ที่เหลือนอกจากนั้นก็จะได้เป็นนางกำนัลรับใช้ตามตำหนักอื่นๆ
ระดับขั้นของนางกำนัลรับใช้ในราชวงศ์ชิงนั้นขึ้นอยู่กับเจ้านายที่ถวายการรับใช้อยู่ ยิ่งถวายการรับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งสูง ก็ยิ่งมีหน้ามีตาและอำนาจมากกว่านางกำนัลที่รับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งต่ำลงมา
นอกจากนี้ยังมีการแบ่งนางกำนัลรับใช้ตามอาวุโส ได้แก่
+ Gu Gu (姑姑) อ่านว่า "กูกู" เป็นสรรพนามที่ใช้เรียกนางกำนัลรับใช้ผู้มีอาวุโส หมายถึงอยู่ทำงานรับใช้ในวังมานาน ใกล้จะเกษียณออกจากวัง ตามธรรมเนียมเมื่ออายุประมาณ 25 ปี ก็สามารถออกจากวังไปแต่งงานได้ ในราชวงศ์ชิงจะรับนางกำนัลรับใช้ใหม่ๆ ทุกปี ดังนั้นก่อนที่จะออกไป กูกูก็จะมีหน้าที่อบรมและฝึกฝนนางกำนัลใหม่ทั้งหลายให้เรียนรู้และเป็นงาน มีอำนาจเด็ดขาดในนางกำนัลที่ตนฝึกสอน สามารถว่ากล่าวตักเตือนหรือลงโทษได้ นางกำนัลเข้าใหม่ยังมีหน้าที่รับใช้กูกู ล้างหน้า หวีผม หรืออาบน้ำในแต่ละวันด้วย
+ Ma Ma (嬤嬤) อ่านแบบเก่าว่า "มามา" เรียก "มามาหลี่" (媽媽里) หรือ "อามา" (阿媽) ก็ได้ เป็นสรรพนามที่ใช้เรียกนางกำนัลรับใช้อาวุโสที่เคยแต่งงานแล้ว ทางราชสำนักจะคัดเลือกแม่ม่ายที่ไม่มีลูก อายุประมาณ 40-50 ปี เข้ามาเป็นนางกำนัลรับใช้เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งสูงอย่างฮองไทเฮา ฮองเฮา พระชายา หรือเป็นแม่นมให้กับพระโอรสพระธิดาที่เกิดแต่องค์จักรพรรดิกับฮองเฮาและพระชายา นอกจากนี้ยังสามารถควบคุมดูแลสั่งสอนเหล่านางกำนัลรับใช้ทั่วไปได้ รวมถึงสอนเรื่องการแต่งตัวแต่งหน้า อบรมมารยาทและพิธีการในวังหลวง
นางกำนัลรับใช้จะได้ออกจากวังเมื่ออายุ 25 ปี แต่ถ้าเป็นที่โปรดปรานของเจ้านายก็อาจจะได้อยู่รับใช้ต่ออีก 10 ปี หรืออาจจะได้ถวายตัวกับองค์จักรพรรดิเป็นสนมได้ (ตำแหน่งฉางจ้าย, ตาอิ้ง) มีกรณีพิเศษที่ทำให้สามารถออกจากวังได้คือ การติดตามไปรับใช้องค์หญิงที่แต่งงานออกไป หรือให้เชื้อพระวงศ์ชายขอพระราชทานนางกำนัลรับใช้ที่พึงใจจากองค์จักรพรรดิไปเป็นภรรยาได้
ในสมัยราชวงศ์ชิงได้มีการแบ่งอิสริยยศขององค์ชายและองค์หญิงในองค์จักรรพรรดิ รวมถึงพระชายาในองค์ชายเอาไว้หลากหลายตำแหน่ง ซึ่งสามารถแบ่งได้ดังต่อไปนี้
องค์ชาย (皇子)
องค์ชายหรือ "หวงจื่อ" หมายถึง พระโอรสขององค์จักรพรรดิ เรียกลำลองว่า อาเกอ (阿哥) ซึ่งเป็นการเรียกโดยไม่ระบุถึงตำแหน่งหรืออิสริยยศที่ได้รับ องค์ชายที่ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้สืบทอดราชบัลลังก์จะเรียกว่า หวงไท่จื่อ (皇太子) รองจากหวงไท่จื่อ จะเป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ที่องค์ชายหรือเชื้อพระวงศ์ชายอื่นๆ สามารถดำรงตำแหน่งได้ในราชสำนัก สามารถแบ่งได้ 12 ตำแหน่ง หากมีทายาทเป็นผู้สืบทอด จะมีตำแหน่งต่ำลงมาหนึ่งขั้น ในที่นี้จะพูดถึงตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายที่สำคัญ 6 ตำแหน่งแรก ซึ่งได้แก่
1. เหอซั่วชินหวัง (和碩親王)
รู้จักกันในชื่อตำแหน่ง "ชินอ๋อง" ผู้ที่จะได้รับตำแหน่งชินอ๋องส่วนมากเป็นพระโอรส พระเชษฐา หรือพระอนุชาในองค์จักรพรรดิ เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 1 และเป็นตำแหน่งสูงสุดที่องค์ชายสามารถมีได้ รองจากหวงไท่จื่อ หากองค์ชายที่ดำรงตำแหน่งชินอ๋องนี้ เป็น "เถี่ยเม่าจื่อหวัง" (鐵帽子王) แปลตรงตัวได้ว่า "อ๋องหมวกเหล็ก" หมายถึง ได้รับอนุญาตให้สืบทอดตำแหน่งต่อได้โดยไม่ต้องลดตำแหน่งลงหนึ่งขั้น ชินหวังซื่อจื่อ (親王世子) หรือพระโอรสในชินอ๋องที่เป็นผู้สืบทอดก็จะได้ตำแหน่งเป็นชินอ๋องต่อจากบิดา เช่น อี๋ชินอ๋อง (เป็นอ๋องหมวกเหล็กลำดับที่เก้า) เป็นองค์ชาย 13 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
2. ตัวหลัวจวิ้นหวัง (多羅郡王)
รู้จักกันในชื่อตำแหน่ง "จวิ้นอ๋อง" เป็นตำแหน่งรองจากชินอ๋อง ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 2 หากองค์ชายที่ดำรงตำแหน่งจวิ้นอ๋องนี้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก จวิ้นหวังจ๋างจื่อ (郡王長子) หรือพระโอรสในจวิ้นอ๋องที่เป็นผู้สืบทอดก็จะได้ตำแหน่งเป็นจวิ้นอ๋องต่อจากบิดา (พระโอรสผู้สืบทอดในชินอ๋องที่ไม่ได้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก ก็จะได้ตำแหน่งเป็นจวิ้นอ๋องเช่นกัน) เช่น กั่วชินอ๋อง เคยเป็น กั่วจวิ้นอ๋อง เป็นองค์ชาย 17 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
3. ตัวหลัวเป้ยเล่อ (多羅貝勒)
เรียกลำลองว่า "เป้ยเล่อ" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 3 ผู้ที่จะได้รับตำแหน่งเป้ยเล่อส่วนมากเป็นพระโอรสหรือพระนัดดาในองค์จักรพรรดิ (พระโอรสผู้สืบทอดในจวิ้นอ๋องที่ไม่ได้เป็นอ๋องหมวกเหล็ก ก็จะได้ตำแหน่งเป็นเป้ยเล่อเช่นกัน) เช่น เซิ่นจวิ้นอ๋อง เคยเป็น เซิ่นเป้ยเล่อ เป็นองค์ชาย 21 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 後宮甄嬛傳)
4. กู้ซานเป้ยจื่อ (固山貝子)
เรียกลำลองว่า "เป้ยจื่อ" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 4 ตำแหน่งเริ่มต้นต่ำสุดที่จักรพรรดิองค์ปัจจุบันจะแต่งตั้งให้กับพระโอรสทุกพระองค์เมื่อเริ่มเป็นผู้ใหญ่ เมื่อมีผลงานก็สามารถเลื่อนตำแหน่งได้ (โอรสผู้สืบทอดในเป้ยเล่อ จะได้ตำแหน่งเป็นเป้ยจื่อตามศักดิ์) เช่น เป้ยจื่อยวิ่นถัง ดำรงตำแหน่งสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง เป็นองค์ชาย 9 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
5. เฟิ่งเอินเจิ้งกั๋วกง (奉恩鎮國公)
เรียกลำลองว่า "เจิ้งกั๋วกง" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 5 โอรสผู้สืบทอดในเป้ยจื่อ จะได้ตำแหน่งเป็นเจิ้งกั๋วกงตามศักดิ์
6. เฟิ่งเอินฝู่กั๋วกง (奉恩輔國公)
เรียกลำลองว่า "ฝู่กั๋วกง" เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายลำดับที่ 6 โอรสผู้สืบทอดในเจิ้งกั๋วกง จะได้ตำแหน่งเป็นฝู่กั๋วกงตามศักดิ์
เช่น สวินฉินจวิ้นอ๋อง เคยถูกขุนนางขอให้ลดขั้นเป็นเจิ้งกั๋วกง แต่จักรพรรดิยงเจิ้งลดขั้นให้เป็นเป้ยจื่อแทน ภายหลังได้ออกจากตำแหน่ง ต่อมาในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ได้รับแต่งตั้งเป็นฝู่กั๋วกง และได้รับการแต่งตั้งเรื่อยมาจนเป็นจวิ้นอ๋องอีกครั้ง เป็นองค์ชาย 14 ในจักรพรรดิคังซี (จากเรื่อง 步步驚心)
ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์ชายทั้ง 6 ตำแหน่งข้างต้น รวมถึงตำแหน่งผู้สืบทอดชินอ๋อง (世子) และผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง (長子) ทั้งหมด 8 ตำแหน่ง เรียกรวมว่า หรู้ปาเฟินกง (入八分公) ถือเป็นเชื้อพระวงศ์ชายชั้นสูง ใช้สรรพนามเรียกเป็นองค์ชายหรือท่านชาย โดยขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน ตำแหน่งอื่นนอกจากนี้ถือเป็นเชื้อพระวงศ์ชายชั้นล่าง
ภรรยาในเชื้อพระวงศ์ชาย (宗親貴族妻妾)
หมายถึง พระชายาในองค์ชาย หรือชายาในท่านชาย ตามตำแหน่งต่างๆ ซึ่งมีการแบ่งได้ดังนี้
ตี๋ฝูจิ้น (嫡福晉)
เป็นตำแหน่งองค์หญิงพระชายา โดยใช้กับ พระชายาเอกในหวงไท่จื่อ, ชินอ๋อง, จวิ้นอ๋อง หรือผู้สืบทอดชินอ๋อง ซึ่งตำแหน่งนี้แต่งตั้งได้คนเดียว เช่น พระชายาเอกในอี้จู่หวงไท่จื่อ (ภายหลังเป็นจักรพรรดิเสียนเฟิง) ในสมัยจักรพรรดิเต้ากวาง (จากเรื่อง 大清后宫)
เช่อฝูจิ้น (側福晉)
เป็นตำแหน่งพระชายารอง โดยใช้กับ พระชายารองในหวงไท่จื่อ, ชินอ๋อง, จวิ้นอ๋อง หรือผู้สืบทอดชินอ๋อง ชินอ๋องแต่งตั้งพระชายารองได้ 4 คน ส่วนจวิ้นอ๋องและผู้สืบทอดชินอ๋องแต่งตั้งได้ 3 คน เช่น ในเรื่อง 步步驚心 เหลียนชินอ๋อง (องค์ชาย 8 ของจักรพรรดิคังซี) มีพระชายารองหนึ่งคน
ตี๋ฟูเหริน (嫡夫人)
เป็นตำแหน่งชายาเอก โดยใช้กับ ชายาเอกในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง, เป้ยเล่อ, เป้ยจื่อ, เจิ้งกั๋วกง หรือฝู่กั๋วกง ซึ่งตำแหน่งนี้แต่งตั้งได้คนเดียว เช่น ชายาเอกในองค์ชาย 10 ของจักรพรรดิคังซี สองตำแหน่งสุดท้ายที่ได้รับคือ ฝู่กั๋วกงและเป้ยจื่อ (จากเรื่อง 步步驚心)
เช่อฟูเหริน (側夫人)
เป็นตำแหน่งชายารอง เรียกอีกอย่างว่า เช่อซื่อ (側室) โดยใช้กับ ชายารองในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋อง, เป้ยเล่อ, เป้ยจื่อ, เจิ้งกั๋วกง หรือฝู่กั่วกง ผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องและเป้ยเล่อแต่งตั้งชายารองได้ 2 คน ส่วนเป้ยจื่อ เจิ้งกั๋วกง และฝู่กั่วกงแต่งตั้งได้ 1 คน
องค์หญิงและท่านหญิง (公主和格格)
องค์หญิงหรือ "กงจู่" (公主) หมายถึง พระธิดาขององค์จักรพรรดิ กงจู่ สามารถเป็นสรรพนามเรียกโดยไม่ระบุถึงตำแหน่งหรืออิสริยยศขององค์หญิงผู้นั้นได้ ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงที่เป็นพระธิดาขององค์จักรพรรดิ มี 2 ตำแหน่ง ซึ่งได้แก่
1. กู้หลุนกงจู่ (固倫公主)
ตำแหน่งองค์หญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 1 ผู้ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาที่เกิดแต่จักรพรรดิกับจักพรรดินี มีบรรดาศักดิ์เทียบเท่าชินอ๋อง ภายหลังผู้ที่อยู่ตำแหน่งนี้อาจจะเป็นองค์หญิงที่จักรพรรดิทรงโปรดปรานเป็นพิเศษ หรือ พระธิดาบุญธรรมในจักรพรรดิก็ได้ เช่น กู้หลุนหรงโซ่วกงจู่ พระธิดาบุญธรรมในจักพรรดิเสียนเฟิง (จากเรื่อง 蒼穹之昴)
2. เหอซั่วกงจู่ (和碩公主)
ตำแหน่งองค์หญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 2 ผู้ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาที่เกิดแต่จักรพรรดิกับพระชายาหรือพระสนม หรือเป็นพระธิดาบุญธรรมในจักรพรรดิ จักพรรดินีหรือพระชายา มีบรรดาศักดิ์เทียบเท่าจวิ้นอ๋อง เช่น เหอซั่วเค่อฉุนฉางกงจู่ พระธิดาองค์ที่ 14 ในจักรพรรดิหวงไท่จี๋ (จากเรื่อง 懷玉公主), เหอซั่วหมิงจูกงจู่ (ในเรื่อง 還珠格格 เป็นพระธิดาจักรพรรดิเฉียนหลงที่ไม่ได้เกิดแต่จักรพรรดินี)
คำว่า "เก๋อเก๋อ" (格格) โดยปกตินั้นใช้เรียกเชื้อพระวงศ์หญิงที่เป็นพระธิดาหรือท่านหญิงในหรู้ปาเฟินกง (入八分公) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงรองจากกงจู่ สามารถแบ่งได้ 5 ตำแหน่ง ซึ่งได้แก่
1. เหอซั่วเก๋อเก๋อ (和碩格格)
หรือเรียกว่า "จวิ้นจู่" (郡主) ตำแหน่งองค์หญิงหรือท่านหญิง ขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 3 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาในชินอ๋องกับพระชายาเอก เช่น ฉิงเอ๋อจวิ้นจู่ (ในเรื่อง 還珠格格 เป็นพระธิดาในยวี่ชินอ๋องกับพระชายาเอก)
2. ตัวหลัวเก๋อเก๋อ (多羅格格)[1]
หรือเรียกว่า "เสี้ยนจู่" (縣主) ตำแหน่งองค์หญิงหรือท่านหญิง ขึ้นอยู่กับการสืบสายเลือดทางบิดากับจักรพรรดิองค์ปัจจุบัน เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 4 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นพระธิดาในจวิ้นอ๋องกับพระชายาเอก หรือพระธิดาในผู้สืบทอดชินอ๋องกับพระชายาเอก เช่น เป่าหลิงเสี้ยนจู่ (ในเรื่อง 梧桐相思雨 เป็นพระธิดาในอิ่งจวิ้นอ๋องกับพระชายาเอก)
3. ตัวหลัวเก๋อเก๋อ (多羅格格)[2]
หรือเรียกว่า "จวิ้นจวิน" (郡君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 5 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในชินอ๋องกับพระชายารอง ธิดาในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องกับชายาเอก หรือธิดาในเป้ยเล่อร์กับชายาเอก เช่น ยวิ๋นเซียงจวิ้นจวิน (ในเรื่อง 最後的格格 เป็นธิดาในยวี่ชินอ๋องกับพระชายารอง)
4. กู่ซานเก๋อเก๋อ (固山格格)
หรือเรียกว่า "เสี้ยนจวิน" (縣君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 6 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในจวิ้นอ๋องกับพระชายารอง ธิดาในผู้สืบทอดชินอ๋องกับพระชายารอง หรือธิดาในเป้ยจื่อกับชายาเอก เช่น ซงเอ๋อเสี้ยนจวิน (ในเรื่อง 鐵齒銅牙紀曉嵐 เป็นธิดาในเก๋อเป้ยจื่อกับชายาเอก)
5. กงเก๋อเก๋อ (公格格)
หรือเรียกว่า "เซียงจวิน" (鄉君) ตำแหน่งท่านหญิง เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 7 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งนี้ต้องเป็นธิดาในผู้สืบทอดจวิ้นอ๋องกับชายารอง ธิดาในเป้ยเล่อร์กับชายารอง ธิดาในเจิ้งกั๋วกงหรือฝู่กั๋วกงกับชายาเอก เช่น เมิ่งจิ้งเสียนเซียงจวิน (ในเรื่อง 後宮甄嬛傳 เป็นธิดาในเพ่ยกั๋วกงกับชายาเอก)
นอกจากนี้ยังมีตำแหน่ง อู่ผิ่นเก๋อเก๋อ (五品格格) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 8 สำหรับธิดาในเป้ยจื่อกับชายารอง และตำแหน่ง ลิ่วผิ่นเก๋อเก๋อ (六品格格) ตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงลำดับที่ 9 สำหรับธิดาในเจิ้งกั๋วกงหรือฝู่กั๋วกงกับชายารอง สองตำแหน่งนี้ไม่มีชื่อเรียกเฉพาะเหมือนตำแหน่งอื่น ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นตำแหน่งเชื้อพระวงศ์หญิงที่สามารถเรียกว่า เก๋อเก๋อ ได้ทั้งหมด ถือเป็นเชื้อพระวงศ์หญิงชั้นสูง ตำแหน่งอื่นที่ต่ำลงมานอกจากนี้ทั้งหมดจะเรียกว่า จงนวี่ (宗女) ถือเป็นเชื้อพระวงศ์หญิงชั้นล่าง ไม่ใช่องค์หญิงหรือท่านหญิงแล้ว
เก็บเข้าคอลเล็กชัน
ความคิดเห็น