ทำไมท่อน้ำดีจึงอุดตัน

เนื้อเรื่อง

ทำไมท่อน้ำดีจึงอุดตัน

ที่มา รายการชิดหมอ
ตับสร้างน้ำดีมาเก็บไว้ที่ถุงน้ำดี ถุงน้ำดีทำหน้าที่ให้น้ำดีเข้มข้นและเป็นที่พักน้ำดี เมื่อเรารับประทานอาหารผ่านปากลงมาในกระเพาะอาหาร และต่อเนื่องมาที่ลำไส้เล็ก ลำไส้เล็กจะสร้างฮอร์โมนไปกระตุ้นให้ถุงน้ำดีบีบตัว น้ำดีก็จะไหลเข้ามาที่ลำไส้เล็กส่วนต้นเพื่อแตกย่อยไขมันที่เรากินเข้าไป ให้เป็นโมเลกุลเล็กๆ แล้วสามารถซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้ คนที่ไม่มีถุงน้ำดีเมื่อรับประทานไขมันเข้าไปก็จะท้องอืดเนื่องจากร่างกายไม่สามารถย่อยไขมันได้ และก็จะขาดวิตามินที่ละลายในไขมันอันได้แก่ วิตามิน A, D, E และวิตามิน K

การอุดตันในท่อน้ำดีสามารถเกิดขึ้นได้ทุกบริเวณตรงไหนก็ได้ในระบบน้ำดี สาเหตุที่ทำให้เกิดการอุดตันในท่อน้ำดีมี 2 อย่างใหญ่ๆ คือ นิ่ว และ เนื้องอก
ที่เกิดจากนิ่ว(Stone)คือ นิ่วที่เกิดในท่อน้ำดีเอง กับ นิ่วที่เกิดในถุงน้ำดี เกิดจากองค์ประกอบในการสร้างน้ำดีไม่เหมาะสม จึงเกิดการตกตะกอน อย่างเช่นบางคนเป็นโรคเม็ดเลือดแดงแตกง่ายอย่างธาลัสซีเมีย หรือผู้หญิงที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน จะมีโอกาสเกิดนิ่วมากกว่าผุ้ชาย ผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ก็มีโอกาสเกิดนิ่วมากกว่าผู้หญิงปกติ ความอ้วน เบาหวาน ผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป เหล่านี้มีส่วนทำให้น้ำดีตกตะกอน

เมื่อท่อน้ำดีอุดตันจะทำให้เกิดอาการดีซ่าน คืออาการที่น้ำดีแผ่ซ่านทั่วร่างกาย ไปอยู่ที่เยื่อบุตา น้ำปัสสาวะ แต่มีคนไข้บางคนที่ไม่ได้เป็นท่อน้ำดีอุดตัน มีอาการตัวเหลืองแต่ตาไม่เหลือง อาการนี้อาจเกิดจากการรับประทานอาหารที่มีเบต้าแคโรทีนมากเกินไป เช่นมะละกอ ฟักทอง แครอท  ส่วนการที่ท่อน้ำดีอุดตันที่เกิดจากเนื้องอก มีโอกาสที่จะเป็นมะเร็ง 90% สาเหตุใหญ่ที่เป็นเนื้องอกในระบบท่อน้ำดีซึ่งพบมากในคนทางภาคอีสานคือการทานปลาน้ำจืดดิบที่มีพยาธิใบไม้ในตับ  เมื่อพยาธิที่เข้ามาอยู่ที่ท่อน้ำดีมันจะถ่ายของเสียเอาไว้ กระตุ้นให้เซลล์ท่อน้ำดีเจริญเติบโตผิดปกติกลายเป็นมะเร็งท่อน้ำดี

อาการของท่อน้ำดีอุดตันที่เกิดจากก้อนนิ่ว จะเกิดอาการปวดท้องช่วงตรงกลางท้องตรงเหนือสะดือ ระหว่างสะดือกับลิ้นปี่ จะเกิดปวดกลางท้องร้าวไปที่หลัง เกิดอาการดีซ่าน ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้มขึ้น เกิดอาการติดเชื้อ มีไข้หนาวสั่น หนาวเข้ากระดูก ส่วนท่อน้ำดีอุดตันที่เกิดจากเนื้องอกนั้นเนื่องจากก้อนเนื้องอกจะค่อยๆโต ท่อน้ำดีก็จะค่อยๆตัน ร่างกายมีการปรับตัว ท่อน้ำดีก็จะพองขึ้นเรื่อยๆ จะไม่มีอาการปวดท้อง แต่จะมีอาการตาเหลือง ตัวเหลือง น้ำดีจะไปสะสมที่ผิวหนังทำให้คันตัว สีเหลืองในน้ำดีในร่างกายที่ทำงานปกติจะออกมากับอุจจาระทำให้อุจจาระมีสีเหลืองหรือน้ำตาล ถ้าท่อน้ำดีตันอุจจาระก็จะสีซีดเหมือนขี้เถ้า  ส่วนใหญ่อาการก็คือถ้าเป็นนิ่วตาเหลือง ตัวเหลืองและปวดท้อง ถ้าเป็นเนื้องอกคือตาเหลือง ตัวเหลือง ไม่ปวดท้องและอุจจาระสีซีด

สำหรับการตรวจโรคท่อน้ำดีอุดตัน เบื้องต้นคือการสอบถามประวัติ เจาะเลือดเพื่อยืนยัน แล้วก็ทำการอัลตร้าซาวด์ยืนยันว่าเป็นอุดตันแบบไหน แต่ถ้ายังคลุมเครือก็จะทำการตรวจซีทีสแกน ในการตรวจอัลตร้าซาวด์จะทำการตรวจดูในระบบท่อน้ำดีทั้งหมดตั้งแต่ ท่อน้ำดีในตับ ท่อน้ำดีนอกตับ บริเวณส่วนหัวของตับอ่อนว่ามีการอุดตันหรือไม่ ซึ่งจะดูขนาดของท่อน้ำดีที่ไม่ควรเกิน 6 มม. หรือมีลักษณะตีบตัน

ถ้าท่อน้ำดีอุดตันถ้าไม่รักษา อาจเกิดอาการติดเชื้อและเสียชีวิตได้ วิธีการรักษาท่อน้ำดีที่เกิดการอุดตันจากนิ่วคือการส่องกล้องเอานิ่วออกโดยไม่ต้องผ่าตัด โดยสอดกล้องผ่านปากผ่านกระเพาะอาหารไปจนถึงลำไส้เล็กและหารูเปิดของท่อน้ำดีที่เชื่อมกับลำไส้เล็ก เมื่อเข้าในรูเปิดและเจอก้อนนิ่วก็จะเป็นท่อที่มีปลายเป็นเครื่องมือคล้ายตะกร้อ เขย่าให้ก้อนนิ่วอยู่ในตะกร้อแล้วลากก้อนนิ่วออกมาตรงลำไส้เล็กให้ถ่ายเป็นอุจจาระทิ้งไป วิธีนี้เป็นวิธีการรักษาที่ดีที่สุดคือ คนไข้ไม่ต้องมีแผลที่หน้าท้อง และพักฟิ้นแค่ 1-2 วันก็กลับบ้านได้ ส่วนการรักษาท่อน้ำดีอุดตันที่เกิดจากเนื้องอกก็ใช้วิธีการเดียวกันคือส่องกล้องเอาเซลล์เนื้องอกออกมาตรวจ ถ้าพบว่าเป็นมะเร็งก็สู่ขั้นตอนการรักษาตามดุลพินิจของแพทย์ต่อไป

แหล่งรวมบทความสารคดีประวัติศาสตร์ บทความสารคดีจักรวาลและดาวเคราะห์ บทความสารคดีสงคราม บทความสารคดีภัยธรรมชาติ บทความสารคดีชีวิตสัตว์ บทความสารคดีอาวุธทางการทหาร บทความสารคดีการจัดอันดับ บทความสารคดีวิทยาศาสตร์ บทความสัมภาษณ์คนดัง บทสนทนาปัญหาเศรษฐกิจ บทสนทนาประเด็นข่าวร้อน เรื่องราวน่ารู้ ความรู้ทั่วไป สังคม เศรษฐกิจ การเมือง ไลฟ์สไตล์ สุขภาพ ผู้หญิง ความงาม แม่และเด็ก สัตว์เลี้ยง อาหาร ร้านอาหาร เกมส์ เทคโนโลยี มาดูกันได้ที่  http://megatopic.blogspot.com