ลำดับตอนที่ #3
คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #3 : วิวัฒนาการทางภาษาของมนุษย์ (๒)
ภาษาเขียน
มนุษย์ใช้เสียงเป็นตัวสื่อความหมาย เป็นเช่นนี้อยู่นานเท่าไรนับไม่ได้ จนเมื่อขอบเขตของสังคมเดิมเริ่มกว้างออกไป ลำพังการติดต่อสื่อสารด้วยเสียงตะโกนไม่ประสบผล และแม้จะเดินทางไปบอกก็ลำบากและไม่คุ้มค่า หรือบางครั้งก็หลงลืมได้ จึงต้องมีรูปแบบใหม่ขึ้นมาเพื่อความสะดวกและทนนานกว่า สิ่งนั้นก็คือภาษาเขียน ซึ่งก็นานพอสมควรกว่าที่มนุษย์จะรู้จักพัฒนาจากภาษาพูดถ่ายทอดเป็นภาษาเขียน และกว่าที่มนุษย์แม้ในกลุ่มสังคมเดียวกันจะเข้าใจได้อย่างเป็นแบบแผนตรงกัน
ในเรื่องวิวัฒนาการภาษาในชั้นต้นของมนุษย์นี้ พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (น.ม.ส.) ได้ชี้แจงเป็นเบื้องต้นไว้ในภาคผนวกเรื่อง สามกรุง ความตอนหนึ่งว่า...
“...มนุษย์มีสภาพเป็นสัตว์อยู่รวมหมู่เหมือน วัว แพะ แกะ ลิง ค่าง ช้าง ม้า เป็นต้น ซึ่งอยู่ด้วยกันเป็นฝูงเป็นโขลง หรืออย่างน้อยก็เป็นสองสามตัว แลอาจแสดงสัญลักษณ์ด้วยเสียงหรือโดยกริยาให้รู้ถึงกันได้ มนุษย์มีปัญญาพ้นระดับสัตว์ดิรัจฉาน แม้อยู่ไกลเกินที่จะส่งสัญญาณถึงกันด้วยเสียงหรือโดยกริยา ก็มีวิธีที่จะส่งเครื่องหมายให้รู้ถึงกันโดยประการอื่น ในสมัยดึกดำบรรพ์ซึ่งฝรั่งเรียกว่า “ก่อนพงศาวดาร” นั้น มนุษย์ชาวเถื่อนมีสำนักอาศัยอยู่ในที่ไม่มีสัตว์ร้าย ถ้าคนไหนเห็นสัตว์ร้ายหากินล่วงล้ำเข้าไป ก็ทำเครื่องหมายไว้ที่ก้อนหินหรือริมทางไปมา คนอื่นไปเห็นเข้าก็ระวังตัวแลบอกต่อๆกันไป...”
จากคำกล่าวข้างต้น เป็นที่เข้าใจกันง่ายๆถึงวิวัฒนาการของภาษาสัญลักษณ์ การทำเครื่องหมายที่ว่านั้นต่อมาได้กลายเป็นตัวหนังสือ เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภาษาพูดถ่ายทอดเป็นภาษาเขียน และเหตุที่มนุษย์ติดต่อสื่อสารกันด้วยภาษาเขียนก็เพราะไม่สะดวกที่จะพูด จึงต้องมีการคิดค้นสัญลักษณ์บางอย่างขึ้นมาเพื่อใช้แทนคำและความหมายที่เคยใช้พูดกัน
พิจารณาถึงความสามารถทางสมองของมนุษย์ในการรับรู้และถ่ายทอด ภาษาเขียนเป็นสิ่งที่รับรู้ผ่านทางตาแล้วจึงส่งสัญญาณไปตีความที่สมอง การคิดค้นสัญลักษณ์ในช่วงต้นของการเขียนโดยมากจึงเป็นแบบรูปภาพ (อักษรภาพ) คือการถ่ายทอดคำและความหมายผ่านทางสิ่งที่มองเห็นได้จริง เช่น การวาดรูปดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดวงดาว สัตว์ต่างๆ เพื่อแทนสิ่งนั้นๆ ถือเป็นแบบที่ง่ายที่สุดที่จะเข้าใจ เห็นแล้วรู้ได้ทันที (ยกเว้นกรณีที่เขียนแล้วดูไม่ออกว่าเป็นรูปอะไร) ลักษณะอักษรแบบนี้พบได้ในวัฒนธรรมอียิปต์โบราณ วัฒนธรรมจีน-ตะวันออกไกล เป็นต้น การเขียนภาพแทนความหมายแบบนี้ มีข้อดีคือเข้าใจง่าย แต่มีข้อเสียคือ ภาพใช้แทนได้ตรงกับสิ่งที่ตามองเห็น เป็นรูปธรรม แต่กับสิ่งที่ตามองไม่เห็นหรือเป็นนามธรรมนั้นค่อนข้างยากที่จะแทนและเข้าใจ
ปัญหาเรื่องนี้ ถ้าหากจะกล่าวโทษก็คงต้องกล่าวโทษจินตนาการของมนุษย์ที่สมองมีการพัฒนาไปในขั้นสูง ทำให้มนุษย์รับรู้และถ่ายทอดสิ่งที่เป็นนามธรรมผ่านทางภาษาพูดแต่ก็ไม่สามารถแทนเป็นรูปธรรมได้ การเขียนสัญลักษณ์แทนคำและความหมายจึงเกิดความยุ่งยาก เมื่อเป็นเช่นนี้ หนทางแก้ไขภายใต้กฎเกณฑ์ของอักษรภาพก็คือ พยายามสร้างภาพใหม่ขึ้นแทนสิ่งนามธรรมนั้นๆโดยอาศัยภาพของรูปธรรมที่มีอยู่เดิม อักษรที่เกิดขึ้นใหม่อาจเป็นผลรวมของสิ่งเดิม หรืออาจเป็นรูปแบบใหม่ก็ได้
แต่บางเผ่าพันธุ์ก็ละทิ้งความพยายามหรือไม่ยอมรับที่จะแก้ไขปัญหา ด้วยการโยนสิ่งที่เป็นนามธรรม เช่น ความดี ความชั่ว ความยุติธรรม เสรีภาพ ฯลฯ ให้กลายเป็นสิ่งที่อธิบายไม่ได้ เป็นสิ่งเหนือความสามารถของมนุษย์ในการตีความ และสูงส่งเกินกว่าที่จะนำมาเปรียบเทียบเป็นสัญลักษณ์รูปธรรมได้ หรือบางเผ่าพันธุ์แก้ปัญหาได้ด้วยการสร้างภาพเดิมขึ้นเป็นภาพใหม่ แต่กลับจูงภาพเดิมให้กลายเป็นเรื่องเหนือธรรมชาติไปด้วย เช่น กำหนดใช้ภาพดวงอาทิตย์ ๓ ดวง แทน “ความดี” จากเดิมที่เชื่อว่าความดีเป็นสิ่งสูงส่ง ก็ยกดวงอาทิตย์ให้เป็นตัวแทนของความดี บูชากราบไว้กันต่างๆนานา และใช้ภาพดวงอาทิตย์มืด ๓ ดวง แทน “ความชั่ว” แล้วก็เชื่อกันไปว่าเมื่อดวงอาทิตย์ดับ เกิดสุริยุปราคา จะนำเอาความชั่วร้ายต่างๆมาสู่โลกมนุษย์ เป็นต้น
บางที ความเชื่ออย่างนี้อาจเป็นที่มาของนิยายปรัมปราก็ได้ เช่น ตำนานการกำเนิดโลก อาจเชื่อ (ตีความกันไปเอง) ว่า “เมื่อก่อนนี้มีดวงอาทิตย์อยู่ ๓ ดวง ส่องแสงสุกสว่าง บ้านเมืองสงบร่มเย็น เป็นสัญลักษณ์แห่งความดีงามในโลกมนุษย์ ครั้นเมื่อเวลาผ่านไป บ้านเมืองเกิดกลียุค ผู้คนมีกิเลศหนา ตัณหากลับ ความดีงามเสื่อมสูญ ดวงอาทิตย์จึงดับไปทีละดวง ความชั่วร้ายเข้าครอบงำทีละน้อย จนเหลือให้เห็นในปัจจุบันเพียงดวงเดียว และเมื่อใดที่ดวงอาทิตย์นี้ดับไป โลกก็จะถึงกาลอวสาน”
จึงกลายเป็นต้นแบบที่มาของศาสนา ลัทธิ พิธีกรรมประจำเผ่าพันธุ์ไป
ในขณะที่อักษรภาพกำลังได้เกิดขึ้นในกลุ่มสังคมข้างต้น ในอีกสังคมส่วนหนึ่งของโลกได้เกิดอักษรอีกแบบที่เรียกว่า “Alphabet” คือการใช้อักษรแทนเสียงแล้วผสมขึ้นเป็นคำ พบได้ทั่วไปในโลก เช่น อักษรโฟนีเชียน โรมัน ไทย ฯลฯ อักษรกลุ่มนี้เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาทางภาษาเขียนมาก เพราะอาศัยสัญลักษณ์จำนวนที่จำกัดเพียงไม่กี่ตัว สามารถถ่ายทอดเป็นภาษาเขียนได้มากมาย ต่างกับอักษรภาพที่ต้องสร้างสัญลักษณ์ขึ้นใหม่ทุกครั้งที่มีคำเกิดขึ้น (อย่างในภาษาจีน มีการรวบรวมตัวอักษรจีนไว้โดยนักศึกษาสมัยราชวงศ์ซ้อง ซึ่งรวบรวมได้มากที่สุดถึง ๕๓,๕๒๕ ตัวอักษร) แต่กระนั้น ลักษณะอักษรแทนเสียงก็มีข้อจำกัดอยู่ที่การเขียนคำที่ออกเสียงเหมือนกันแต่คนละความหมาย ถ้าหากเขียนเหมือนกันก็อาจเข้าใจผิดได้ จึงต้องมีการแก้ไขวิธีการเขียนให้เหมาะสม เช่น กำหนดวิธีลงการันต์ เป็นต้น
รูปแบบพิเศษที่พบในการกำหนดอักษรแทนเสียง คือการกำหนดลำดับตัวอักษร เช่น ก ข ค หรือ A B C อย่างนี้ เข้าใจว่าคงเพื่อความสะดวกในการจดจำนำไปใช้ แต่เมื่อศึกษาวิวัฒนาการตรงนี้ให้ดีจะพบว่า มีการเปลี่ยนแปลงลำดับตัวอักษรหลายครั้งด้วยเหตุผลบางประการ ที่อาจเป็นความจำเป็นหรือไร้สาระก็ได้ เช่นในลำดับอักษรโรมัน ดั้งเดิมเรียงลำดับอักษรตามแบบกรีก สัญลักษณ์ที่ใช้อาจแตกต่างกัน แต่ฐานเสียงตรงกันจึงได้จัดลำดับไว้เหมือนกัน ต่อมาได้มีเพิ่มฐานเสียงใหม่เข้าไปบ้าง มีการย้ายลำดับโดยกษัตริย์บางพระองค์ที่ต้องการให้ชื่อตนอยู่ในลำดับแรกบ้าง หรือด้วยเหตุผลอื่นเบ็ดเตล็ด จนได้ลำดับอย่างที่เห็นในปัจจุบัน
ในภาษาไทย ไม่แน่ใจว่ามีการจัดลำดับตัวอักษรเป็นครั้งแรกเมื่อไร แต่อนุมานจากการจัดลำดับในหนังสือจินดามณีของพระโหราธิบดีได้ว่า คงจะมีการจัดลำดับคร่าวๆมาบ้างแล้วตั้งแต่ช่วงสมัยกรุงศรีอยุธยาหรือก่อนหน้านั้น โดยอาจจะได้รับอิทธิพลมาจากการจัดวรรคเสียงในภาษาบาลีสํสกฤตก็เป็นได้ แล้วปรับปรุงเพิ่มฐานเสียงเข้าไปให้เข้ากับลิ้นคนไทย เป็นแบบฉบับเรื่อยมา
ครั้นเมื่อเวลาผ่านไปนับพันปี วิวัฒนาการของภาษาก็ยิ่งซับซ้อนขึ้นตามระดับสติปัญญาของมนุษย์ ทั้งคำและความหมายรวมทั้งสัญลักษณ์ที่เกิดขึ้นใหม่ มีผลต่อความเข้าใจโลก มีอิทธิพลต่อความเชื่อและการดำรงชีวิต ในขณะที่ภาษาช่วยให้เกิดความก้าวหน้าในด้านต่างๆมากมาย แต่อีกด้านหนึ่งก็กลายเป็นต้นกำเนิดของความเชื่อ ศรัทธา ลัทธิพิธีกรรมต่างๆที่ส่งผลต่อความคิดและพฤติกรรมของคนในสังคมได้เช่นเดียวกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับรูปแบบการรับมาใช้ของแต่ละสังคมด้วย
แม้ในความคิดของคนไทยในปัจจุบัน ก็คิดว่าภาษาอังกฤษนั้นฟังดูทรงภูมิทรงความรู้ แต่ภาษาบาลีสํสกฤตฟังดูลึกลับและศักดิ์สิทธิ์ นักวิชาการบางท่านใช่ศัพท์เทคนิคอย่างฟุ่มเฟือย ชนิดไทยคำ อังกฤษ ๒ คำ ทั้งๆที่มีคำใช้ในภาษาไทยอยู่แล้ว ก็เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือแก่ผู้ฟัง หรือการที่พระสวดมนต์ด้วยภาษาบาลีก็เพื่อรักษารูปแบบดั้งเดิมของศาสนาและสร้างความศักดิ์สิทธิ์ให้เกิดขึ้นในใจของผู้ฟังอย่างนี้
เรื่องนี้เป็นสิ่งที่สำคัญมากในการทำความเข้าใจและเชื่อมโยงระบบภาษาเข้ากับทิศทางของประวัติศาสตร์วัฒนธรรม เพราะวิวัฒนาการของภาษาจะเป็นตัวกำหนดระเบียบจารีต ขนบธรรมเนียม ประเพณีต่างๆ ดังจะเห็นได้ชัดในสังคมศักดินาในอดีต เมื่อจะทำการศึกษาประวัติศาสตร์วัฒนธรรมของชนชาติใด สมัยใด ก็ต้องเรียนรู้และเข้าใจระบบภาษาของชนชาตินั้นๆ สมัยนั้นๆ ให้ชัดเจน จึงจะสามารถเข้าใจถึงเบื้องลึกของประวัติศาสตร์วัฒนธรรมได้
มนุษย์ใช้เสียงเป็นตัวสื่อความหมาย เป็นเช่นนี้อยู่นานเท่าไรนับไม่ได้ จนเมื่อขอบเขตของสังคมเดิมเริ่มกว้างออกไป ลำพังการติดต่อสื่อสารด้วยเสียงตะโกนไม่ประสบผล และแม้จะเดินทางไปบอกก็ลำบากและไม่คุ้มค่า หรือบางครั้งก็หลงลืมได้ จึงต้องมีรูปแบบใหม่ขึ้นมาเพื่อความสะดวกและทนนานกว่า สิ่งนั้นก็คือภาษาเขียน ซึ่งก็นานพอสมควรกว่าที่มนุษย์จะรู้จักพัฒนาจากภาษาพูดถ่ายทอดเป็นภาษาเขียน และกว่าที่มนุษย์แม้ในกลุ่มสังคมเดียวกันจะเข้าใจได้อย่างเป็นแบบแผนตรงกัน
ในเรื่องวิวัฒนาการภาษาในชั้นต้นของมนุษย์นี้ พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (น.ม.ส.) ได้ชี้แจงเป็นเบื้องต้นไว้ในภาคผนวกเรื่อง สามกรุง ความตอนหนึ่งว่า...
“...มนุษย์มีสภาพเป็นสัตว์อยู่รวมหมู่เหมือน วัว แพะ แกะ ลิง ค่าง ช้าง ม้า เป็นต้น ซึ่งอยู่ด้วยกันเป็นฝูงเป็นโขลง หรืออย่างน้อยก็เป็นสองสามตัว แลอาจแสดงสัญลักษณ์ด้วยเสียงหรือโดยกริยาให้รู้ถึงกันได้ มนุษย์มีปัญญาพ้นระดับสัตว์ดิรัจฉาน แม้อยู่ไกลเกินที่จะส่งสัญญาณถึงกันด้วยเสียงหรือโดยกริยา ก็มีวิธีที่จะส่งเครื่องหมายให้รู้ถึงกันโดยประการอื่น ในสมัยดึกดำบรรพ์ซึ่งฝรั่งเรียกว่า “ก่อนพงศาวดาร” นั้น มนุษย์ชาวเถื่อนมีสำนักอาศัยอยู่ในที่ไม่มีสัตว์ร้าย ถ้าคนไหนเห็นสัตว์ร้ายหากินล่วงล้ำเข้าไป ก็ทำเครื่องหมายไว้ที่ก้อนหินหรือริมทางไปมา คนอื่นไปเห็นเข้าก็ระวังตัวแลบอกต่อๆกันไป...”
จากคำกล่าวข้างต้น เป็นที่เข้าใจกันง่ายๆถึงวิวัฒนาการของภาษาสัญลักษณ์ การทำเครื่องหมายที่ว่านั้นต่อมาได้กลายเป็นตัวหนังสือ เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภาษาพูดถ่ายทอดเป็นภาษาเขียน และเหตุที่มนุษย์ติดต่อสื่อสารกันด้วยภาษาเขียนก็เพราะไม่สะดวกที่จะพูด จึงต้องมีการคิดค้นสัญลักษณ์บางอย่างขึ้นมาเพื่อใช้แทนคำและความหมายที่เคยใช้พูดกัน
พิจารณาถึงความสามารถทางสมองของมนุษย์ในการรับรู้และถ่ายทอด ภาษาเขียนเป็นสิ่งที่รับรู้ผ่านทางตาแล้วจึงส่งสัญญาณไปตีความที่สมอง การคิดค้นสัญลักษณ์ในช่วงต้นของการเขียนโดยมากจึงเป็นแบบรูปภาพ (อักษรภาพ) คือการถ่ายทอดคำและความหมายผ่านทางสิ่งที่มองเห็นได้จริง เช่น การวาดรูปดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดวงดาว สัตว์ต่างๆ เพื่อแทนสิ่งนั้นๆ ถือเป็นแบบที่ง่ายที่สุดที่จะเข้าใจ เห็นแล้วรู้ได้ทันที (ยกเว้นกรณีที่เขียนแล้วดูไม่ออกว่าเป็นรูปอะไร) ลักษณะอักษรแบบนี้พบได้ในวัฒนธรรมอียิปต์โบราณ วัฒนธรรมจีน-ตะวันออกไกล เป็นต้น การเขียนภาพแทนความหมายแบบนี้ มีข้อดีคือเข้าใจง่าย แต่มีข้อเสียคือ ภาพใช้แทนได้ตรงกับสิ่งที่ตามองเห็น เป็นรูปธรรม แต่กับสิ่งที่ตามองไม่เห็นหรือเป็นนามธรรมนั้นค่อนข้างยากที่จะแทนและเข้าใจ
ปัญหาเรื่องนี้ ถ้าหากจะกล่าวโทษก็คงต้องกล่าวโทษจินตนาการของมนุษย์ที่สมองมีการพัฒนาไปในขั้นสูง ทำให้มนุษย์รับรู้และถ่ายทอดสิ่งที่เป็นนามธรรมผ่านทางภาษาพูดแต่ก็ไม่สามารถแทนเป็นรูปธรรมได้ การเขียนสัญลักษณ์แทนคำและความหมายจึงเกิดความยุ่งยาก เมื่อเป็นเช่นนี้ หนทางแก้ไขภายใต้กฎเกณฑ์ของอักษรภาพก็คือ พยายามสร้างภาพใหม่ขึ้นแทนสิ่งนามธรรมนั้นๆโดยอาศัยภาพของรูปธรรมที่มีอยู่เดิม อักษรที่เกิดขึ้นใหม่อาจเป็นผลรวมของสิ่งเดิม หรืออาจเป็นรูปแบบใหม่ก็ได้
แต่บางเผ่าพันธุ์ก็ละทิ้งความพยายามหรือไม่ยอมรับที่จะแก้ไขปัญหา ด้วยการโยนสิ่งที่เป็นนามธรรม เช่น ความดี ความชั่ว ความยุติธรรม เสรีภาพ ฯลฯ ให้กลายเป็นสิ่งที่อธิบายไม่ได้ เป็นสิ่งเหนือความสามารถของมนุษย์ในการตีความ และสูงส่งเกินกว่าที่จะนำมาเปรียบเทียบเป็นสัญลักษณ์รูปธรรมได้ หรือบางเผ่าพันธุ์แก้ปัญหาได้ด้วยการสร้างภาพเดิมขึ้นเป็นภาพใหม่ แต่กลับจูงภาพเดิมให้กลายเป็นเรื่องเหนือธรรมชาติไปด้วย เช่น กำหนดใช้ภาพดวงอาทิตย์ ๓ ดวง แทน “ความดี” จากเดิมที่เชื่อว่าความดีเป็นสิ่งสูงส่ง ก็ยกดวงอาทิตย์ให้เป็นตัวแทนของความดี บูชากราบไว้กันต่างๆนานา และใช้ภาพดวงอาทิตย์มืด ๓ ดวง แทน “ความชั่ว” แล้วก็เชื่อกันไปว่าเมื่อดวงอาทิตย์ดับ เกิดสุริยุปราคา จะนำเอาความชั่วร้ายต่างๆมาสู่โลกมนุษย์ เป็นต้น
บางที ความเชื่ออย่างนี้อาจเป็นที่มาของนิยายปรัมปราก็ได้ เช่น ตำนานการกำเนิดโลก อาจเชื่อ (ตีความกันไปเอง) ว่า “เมื่อก่อนนี้มีดวงอาทิตย์อยู่ ๓ ดวง ส่องแสงสุกสว่าง บ้านเมืองสงบร่มเย็น เป็นสัญลักษณ์แห่งความดีงามในโลกมนุษย์ ครั้นเมื่อเวลาผ่านไป บ้านเมืองเกิดกลียุค ผู้คนมีกิเลศหนา ตัณหากลับ ความดีงามเสื่อมสูญ ดวงอาทิตย์จึงดับไปทีละดวง ความชั่วร้ายเข้าครอบงำทีละน้อย จนเหลือให้เห็นในปัจจุบันเพียงดวงเดียว และเมื่อใดที่ดวงอาทิตย์นี้ดับไป โลกก็จะถึงกาลอวสาน”
จึงกลายเป็นต้นแบบที่มาของศาสนา ลัทธิ พิธีกรรมประจำเผ่าพันธุ์ไป
ในขณะที่อักษรภาพกำลังได้เกิดขึ้นในกลุ่มสังคมข้างต้น ในอีกสังคมส่วนหนึ่งของโลกได้เกิดอักษรอีกแบบที่เรียกว่า “Alphabet” คือการใช้อักษรแทนเสียงแล้วผสมขึ้นเป็นคำ พบได้ทั่วไปในโลก เช่น อักษรโฟนีเชียน โรมัน ไทย ฯลฯ อักษรกลุ่มนี้เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาทางภาษาเขียนมาก เพราะอาศัยสัญลักษณ์จำนวนที่จำกัดเพียงไม่กี่ตัว สามารถถ่ายทอดเป็นภาษาเขียนได้มากมาย ต่างกับอักษรภาพที่ต้องสร้างสัญลักษณ์ขึ้นใหม่ทุกครั้งที่มีคำเกิดขึ้น (อย่างในภาษาจีน มีการรวบรวมตัวอักษรจีนไว้โดยนักศึกษาสมัยราชวงศ์ซ้อง ซึ่งรวบรวมได้มากที่สุดถึง ๕๓,๕๒๕ ตัวอักษร) แต่กระนั้น ลักษณะอักษรแทนเสียงก็มีข้อจำกัดอยู่ที่การเขียนคำที่ออกเสียงเหมือนกันแต่คนละความหมาย ถ้าหากเขียนเหมือนกันก็อาจเข้าใจผิดได้ จึงต้องมีการแก้ไขวิธีการเขียนให้เหมาะสม เช่น กำหนดวิธีลงการันต์ เป็นต้น
รูปแบบพิเศษที่พบในการกำหนดอักษรแทนเสียง คือการกำหนดลำดับตัวอักษร เช่น ก ข ค หรือ A B C อย่างนี้ เข้าใจว่าคงเพื่อความสะดวกในการจดจำนำไปใช้ แต่เมื่อศึกษาวิวัฒนาการตรงนี้ให้ดีจะพบว่า มีการเปลี่ยนแปลงลำดับตัวอักษรหลายครั้งด้วยเหตุผลบางประการ ที่อาจเป็นความจำเป็นหรือไร้สาระก็ได้ เช่นในลำดับอักษรโรมัน ดั้งเดิมเรียงลำดับอักษรตามแบบกรีก สัญลักษณ์ที่ใช้อาจแตกต่างกัน แต่ฐานเสียงตรงกันจึงได้จัดลำดับไว้เหมือนกัน ต่อมาได้มีเพิ่มฐานเสียงใหม่เข้าไปบ้าง มีการย้ายลำดับโดยกษัตริย์บางพระองค์ที่ต้องการให้ชื่อตนอยู่ในลำดับแรกบ้าง หรือด้วยเหตุผลอื่นเบ็ดเตล็ด จนได้ลำดับอย่างที่เห็นในปัจจุบัน
ในภาษาไทย ไม่แน่ใจว่ามีการจัดลำดับตัวอักษรเป็นครั้งแรกเมื่อไร แต่อนุมานจากการจัดลำดับในหนังสือจินดามณีของพระโหราธิบดีได้ว่า คงจะมีการจัดลำดับคร่าวๆมาบ้างแล้วตั้งแต่ช่วงสมัยกรุงศรีอยุธยาหรือก่อนหน้านั้น โดยอาจจะได้รับอิทธิพลมาจากการจัดวรรคเสียงในภาษาบาลีสํสกฤตก็เป็นได้ แล้วปรับปรุงเพิ่มฐานเสียงเข้าไปให้เข้ากับลิ้นคนไทย เป็นแบบฉบับเรื่อยมา
ครั้นเมื่อเวลาผ่านไปนับพันปี วิวัฒนาการของภาษาก็ยิ่งซับซ้อนขึ้นตามระดับสติปัญญาของมนุษย์ ทั้งคำและความหมายรวมทั้งสัญลักษณ์ที่เกิดขึ้นใหม่ มีผลต่อความเข้าใจโลก มีอิทธิพลต่อความเชื่อและการดำรงชีวิต ในขณะที่ภาษาช่วยให้เกิดความก้าวหน้าในด้านต่างๆมากมาย แต่อีกด้านหนึ่งก็กลายเป็นต้นกำเนิดของความเชื่อ ศรัทธา ลัทธิพิธีกรรมต่างๆที่ส่งผลต่อความคิดและพฤติกรรมของคนในสังคมได้เช่นเดียวกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับรูปแบบการรับมาใช้ของแต่ละสังคมด้วย
แม้ในความคิดของคนไทยในปัจจุบัน ก็คิดว่าภาษาอังกฤษนั้นฟังดูทรงภูมิทรงความรู้ แต่ภาษาบาลีสํสกฤตฟังดูลึกลับและศักดิ์สิทธิ์ นักวิชาการบางท่านใช่ศัพท์เทคนิคอย่างฟุ่มเฟือย ชนิดไทยคำ อังกฤษ ๒ คำ ทั้งๆที่มีคำใช้ในภาษาไทยอยู่แล้ว ก็เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือแก่ผู้ฟัง หรือการที่พระสวดมนต์ด้วยภาษาบาลีก็เพื่อรักษารูปแบบดั้งเดิมของศาสนาและสร้างความศักดิ์สิทธิ์ให้เกิดขึ้นในใจของผู้ฟังอย่างนี้
เรื่องนี้เป็นสิ่งที่สำคัญมากในการทำความเข้าใจและเชื่อมโยงระบบภาษาเข้ากับทิศทางของประวัติศาสตร์วัฒนธรรม เพราะวิวัฒนาการของภาษาจะเป็นตัวกำหนดระเบียบจารีต ขนบธรรมเนียม ประเพณีต่างๆ ดังจะเห็นได้ชัดในสังคมศักดินาในอดีต เมื่อจะทำการศึกษาประวัติศาสตร์วัฒนธรรมของชนชาติใด สมัยใด ก็ต้องเรียนรู้และเข้าใจระบบภาษาของชนชาตินั้นๆ สมัยนั้นๆ ให้ชัดเจน จึงจะสามารถเข้าใจถึงเบื้องลึกของประวัติศาสตร์วัฒนธรรมได้
เก็บเข้าคอลเล็กชัน
ความคิดเห็น