รวมเทคนิคการเป็นนักเขียนออนไลน์

ลำดับตอนที่ #24 : - ความเห็นส่วนตัว: แรงบันดาลใจ ลอกเลียน และดัดแปลง -

– ความเห็นส่วนตัว: แรงบันดาลใจ ลอกเลียน และดัดแปลง –

แรงบันดาลใจ ลอกเลียน และดัดแปลง ถือเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดปัญหาเป็นอย่างมาก เพราะหลายคนแยกไม่ออก และหลายคนก็มักจะใช้ในการอ้างเพื่อการลอกความคิดของผู้อื่น ซึ่งสำหรับตอนนี้จะขอพูดถึงเรื่องนี้เป็นสำคัญ

เตือนล่วงหน้า : การลอกเลียนและดัดแปลงในทุกกรณีมีโทษตามกฎหมาย นั่นหมายรวมถึงการแอบอ้างผลงานและการแต่งแฟนฟิคกับโดจินชิ โดยไม่จำเป็นว่าจะเพื่อความบันเทิงหรือหาผลกำไร ขอเพียงแค่เผยแพร่สู่สายตาของสาธารณะชนก็ล้วนแต่ผิดกฎหมายทั้งนั้น ทว่าต้องมีผู้ฟ้องร้องเท่านั้น กรณีแฟนฟิคและโดจินชิต้นสังกัดเห็นว่ามีประโยชน์กับตนเองเลยอนุโลมให้ทำได้ แต่หากเกิดผลเสียขึ้นมาเช่น ‘โดจินตอนจบของโดราเอมอน’ ทางต้นสังกัดก็จะไม่ลังเลที่จะฟ้องในทันทีด้วยเช่นกัน

แรงบันดาลใจ คือการที่ได้พบกับเรื่องราวอะไรบางอย่างจนเกิดความประทับใจ จนอยากจะแต่งตามขึ้นมา ทว่า ‘แต่งตาม’ ในที่นี้ หลายคนเข้าใจผิดว่าคือการ ‘แต่งให้เหมือน’ ซึ่งนั่นไม่ใช่แรงบันดาลใจหากเป็นการลอก หรือขโมยไอเดีย ! การใช้คำว่าแรงบันดาลใจคือการให้เกียรติต้นฉบับ ดังนั้นผู้ที่อ้างถึงเรื่องนี้ก็ควรจะให้เกียรติด้วยการไม่ให้เหมือนกับต้นฉบับ เพราะถ้าเหมือนแล้วทำแย่กว่าก็เหมือนกับการดูถูกผู้แต่งเดิม และหากเหมือนแต่ทำให้ดีกว่าก็เหมือนกับการเอาเปรียบผู้แต่งเดิมได้เช่นกัน ดังนั้นเพื่อให้เกียรติต้นฉบับอย่างแท้จริง จึงไม่สมควรที่จะให้เกิดการเปรียบเทียบระหว่างผลงานของเรากับผลงานเดิม ด้วยการอย่าทำให้เหมือน

และแรงบันดาลใจควรมีเพื่อเป็นแรงขับเคลื่อนให้เราอยากที่จะทำสิ่งนั้นด้วย หาใช้ยึดมันเป็นหลักและทำตาม หากเป็นอย่างหลังแล้ว มันไม่ใช่แรงบันดาลใจ

รู้หรือไม่ ? : นารูโตะได้แรงบันดาลใจมาจากดราก้อนบอล

การลอกเลียน ในที่นี้ขอรวมทั้งการลอกและการขโมยไอเดียเข้าไว้ด้วยกัน การลอกก็คือการคัดลอกให้เหมือนต้นฉบับเดิมทุกอย่างแต่อาจจะไม่ได้นำไอเดียของต้นฉบับนั้นมาใส่ด้วย หากเป็นแค่เพียงเนื้อหาบางส่วนบางอย่าง ส่วนการขโมยไอเดียคือการนำไอเดียของอีกฝ่ายมาใช้โดยเปลี่ยนคำพูดให้เป็นของผู้ลอกแต่ใจความสำคัญยังคงเดิม

สำหรับการลอกเลียนไม่ว่าแบบไหนก็สามารถดูได้จากการตรวจสอบรายละเอียดปลีกย่อย... ไม่ใช่การดูภาพรวม ถ้าดูภาพรวมแล้วคล้ายอย่าพึ่งว่าเป็นการลอกเพราะมันเป็นเรื่องปรกติที่เรื่องสองเรื่องซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องกันเลยจะมีภาพรวมที่คล้ายกัน ทว่าหากรายละเอียดปลีกย่อยเหมือน ให้ถือว่าเป็นการลอกเลียนได้ในทันที เช่นการคัดลอกก็ให้ดูว่ามีเนื้อหาในย่อหน้าใดที่เหมือนกับผู้อื่นหรือไม่ หากมีโดยแม้จะเปลี่ยนชื่อเฉพาะบางอย่างไป ก็ถือว่าลอกได้ ส่วนการขโมยไอเดียก็ให้ดูว่ารายละเอียดปลีกย่อยที่ซ้ำกับต้นฉบับมีมากแค่ไหน หากแม้แต่สาระที่ไม่จำเป็นก็ยังเหมือน ก็อาจตีความให้เป็นการลอกได้ แต่การขโมยไอเดียตรวจสอบค่อนข้างยาก หากไม่มีซ้ำกันมาก ๆ การจะไปหาว่าลอกจะเป็นสิ่งที่ไม่สมควร

การลอกเลียนสามารถเกิดขึ้นได้ด้วยการที่ผู้แต่งรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ด้วยการที่ประสบการณ์น้อยจึงทำให้ลอกเลียนต้นฉบับขึ้นมาโดยไม่รู้ตัว และยิ่งผู้แต่งประทับใจกับเรื่องใดมาก ก็ยิ่งจะมีโอกาสที่จะมีโอกาสลอกเรื่องนั้นได้เสมอ ทว่าหลายคนที่กลัวการลอกก็มันใช้วิธีตรงกันข้าม คือไม่หยิบองค์ประกอบที่มีอยู่ในเรื่องนั้นมาใช้เลย ซึ่งก็ถือว่าผิดเช่นกัน เพราะมันจะบีบเราแห่งแต่งอย่างอิสระไม่ได้ ทางที่ถูกต้องคือเสพวรรณกรรมให้มาก แล้วเราจะพบว่าในโลกนี้มีอีกหลายเรื่องที่น่าประทับใจเท่าหรือยิ่งกว่าเรื่องนั้น รวมไปถึงทำให้รู้ได้เองว่าสิ่งใดลอกหรือไม่ลอก

ทว่าหาใช่แต่ผู้เขียนที่ประสบกับปัญหาลอกไม่ลอก ผู้จับผิดเองก็เช่นกัน และยิ่งระสบการณ์น้อยเท่าไหร่ก็ยิ่งมีโอกาสที่จะกล่าวหามั่วได้มากเท่านั้น เพราะคนเหล่านี้แยกไม่ออกว่าสิ่งใดถึงสมควรถูกเรียกว่าลอกหรือไม่ลอก แค่ภาพรวมคล้ายก็หาว่าลอกแล้ว ดังนั้นหากไม่อยากจะจับผิดมั่ว ก็ควรที่จะเสพวรรณกรรมให้เยอะเสียก่อน

การดัดแปลง สำหรับเรื่องนี้ถือได้ว่าเป็นการลอกประเภทหนึ่ง ทว่าได้ปรับเปลี่ยนบางส่วนให้แตกต่างจากของเดิม ทว่ายังคงเหลือทิ้งบางส่วนไว้ให้สามารถล่วงรู้ได้ว่ามาจากเรื่องของใคร โดยในที่นี้แฟนฟิคและโดจินชิจะถือว่าเข้าข่ายดัดแปลง ทว่าสำหรับทั้งสองอย่างในทางพฤตินัย (อันไม่ใช่กฎหมาย !) ไม่ถือว่าผิดแต่อย่างใด เพราะมันถือได้ว่าเป็นการให้เกียรติต้นฉบับ ทว่าหากดัดแปลงแล้วแอบอ้างว่าผลงานใหม่เป็นผลงานที่ผู้แต่งคิดขึ้นมาเอง หรือกระทั่งอ้างว่าเรื่องที่ตนเองแต่ง เป็นภาคต่อ ภาคเสริม ภาคขยาย จากผลงานเดิม โดยหาใช่แฟนฟิคหรือโดจินชิ ก็เข้าข่ายผิดทั้งกฎหมายและพฤตินัยได้เช่นกัน

อย่างไรก็ตามการลอกนั้นถือได้ว่าเป็นเรื่องปรกติของบางสายงาน เพราะผู้เขียนต้องอ้างอิงถึงผลงานเดิมเพื่อใช้ในผลงานของตนอยู่เสมอ อย่างไรก็ตามการอ้างอิงเหล่านี้จะเอ่ยถึงชื่อของเจ้าของชิ้นงานเดิมอยู่เสมอ ดังนั้นการลอกจึงสามารถทำได้ หากผู้แต่งบอกว่าส่วนใดคือผลงานของตน และส่วนใดคือผลงานของผู้อื่น อย่างไรก็ตามก็ควรที่จะขออนุญาตต้นฉบับก่อนที่จะใช้ผลงานของเขาอยู่เสมอ รวมไปถึงวิธีการลอกเองก็เช่นกัน หากยาวเป็นย่อหน้าก็ไม่ควรจะนำมาใช้ทั้งหมดแต่ควรย่อและปรับเป็นภาษาของตัวเองด้วย

เช่นเดียวกับการดัดแปลง ไม่ว่าจะแฟนฟิคหรือโดจิน ก็สามารถทำได้ ทว่าในการกระทำนั้นต้องเป็นในเชิงให้ผู้อื่นได้รับทราบว่าผลงานที่ตนดัดแปลงนั้น ต้นฉบับดั้งเดิมเป็นของใคร หากเป็นการแอบอ้างว่าเป็นของจริง หรือตนเองเป็นผู้เขียนต้นฉบับเอง ก็ล้วนแต่เป็นสิ่งที่ผิดและอาจถูกดำเนินคดีทางกฎหมายได้

และอย่าคิดว่าเป็นเด็กแล้วจะทำผิดได้ เพราะแม้จะไม่ต้องรับโทษเอง แต่พ่อแม่ผู้ปกครองนั่นแหละที่จะต้องรับผิดแทน ซึ่งมูลค่าในความผิดตรงนี้อาจจะเป็นเงินนับแสนที่ต้องชดใช้ให้อีกฝ่ายเลยทีเดียว ไหนจะรวมถึงถูกแบล็คลิสต์ยังสนพ.ต่าง ๆ จนไม่สามารถส่งนิยายให้ที่ใดตีพิมพ์ได้ ซ้ำอาจจะหมายรวมถึงที่เรียนหรือที่ทำงานในอนาคตที่อาจจะไม่รับเราเพราะความผิดในตรงนี้ ซึ่งถือว่าหมดอนาคตกันเลยก็ว่าได้

โดยเรื่องเหล่านี้ สำหรับต่างประเทศถือว่าเป็นเรื่องสำคัญมากทีเดียว โดยในสายตาของพวกเขาแล้ว การกระทำเหล่านี้ไม่ต่างจากการลักทรัพย์หรือขโมยสิ่งของที่มีอยู่จริง แม้มันจะไม่มีเป็นตัวตนหรือประเทศไทยจะทำกันเป็นปรกติก็ตามที ซึ่งหากทำให้ต่างประเทศแล้ว แม้จะเป็นแค่รายงานธรรมดาที่ไม่ได้คิดเกรดอะไร ก็มีโอกาสที่จะถูกไล่ออกได้เลยเช่นกัน ดังนั้นเรื่องนี้หาใช่เรื่องที่สมควรละเลยแต่อย่างใด

สรุป: แรงบันดาลใจ ลอกเลียน และดัดแปลง ใจความสำคัญคือการให้เกียรติต้นฉบับ ไม่ขโมยไอเดียของคนอื่นโดยแอบอ้างว่าเป็นผลงานของตนเอง หากระลึกถึงตรงนี้ไว้และเข้าใจมันได้ ยังไงก็จะไม่ลอกผลงานใครได้อย่างแน่นอน

................