วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #331 : โคลงเฉลิมพระเกียรติกรมพระยาบำราบปรปักษ์

โคลงเฉลิมพระเกียรติกรมพระยาบำราบปรปักษ์ กล่าวถึงประวัติและอัจฉริยภาพด้านต่างๆ ดังนี้ 

โคลงประวัติ (4 บท) 

โคลงแสดงอัธยาศัย (14 บท) 

โคลงแสดงตำแหน่งอธิบดีในกรมต่างๆ ได้แก่ กรมมหาดไทย กรมวัง กรมพระคลังมหาสมบัติ กรมช้าง กรมธรรมการ กรมพระแสงในซ้าย (12 บท) 

โคลงแสดงตำแหน่งเจ้ากรมพิธีการของหลวง (2 บท) 

โคลงแสดงอัจฉริยภาพคิดเครื่องราชตราจุลจอมเกล้า (2 บท) 

โคลงแสดงสรรพความรู้ที่กรมพระยาบำราบปรปักษ์เชี่ยวชาญ เช่น โหราศาสตร์ พุทธศาสตร์ ไสยศาสตร์ ภูมิศาสตร์ รัตนศาสตร์ พงศาวดารและราชประเพณี (50 บท)

โดยมีเหล่ากวีผู้มีความสามารถมาร่วมกันแต่ง ดังนี้

- พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

- กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

- กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

- กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

- กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

- กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

- กรมพระสมมตอมรพันธุ์

- กรมหลวงพิชิตปรีชากร

- กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์

- กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา

- กรมหมื่นอดิศรอุดมเดช

- กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส

- กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์

- กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา

- กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย

- กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ

- กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ 

- กรมหมื่นปราบปรปักษ์

- พระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์

- หม่อมเจ้าชายดำ

- หม่อมเจ้าอลังการ

- หม่อมเจ้ากรรเจียก

- หม่อมเจ้าพระประภากรบวรวิสุทธิวงษ์

- หม่อมเจ้าวัชรินทร์

- เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค)

- พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

- พระยาราชสัมภารากร (เลื่อน)

- พระยาอิศรพันธ์โสภณ (หนู)

- พระยาราชโยธา (เผื่อน)

- พระยาวิเศษฦๅไชย (จ่าย)

- พระยาประชากิจกรจักร (แช่ม)

- พระมนตรีพจนกิจ (เหว่า)

- หลวงฤทธิพลไชย (บัว)

- หลวงราชพงศ์ภักดี (ม.ร.ว.วิน อิศรางกูร) 

- หลวงฤทธิจักรกำจร (ม.ล.อุกฤษฐ์ เสนีวงศ์)

- หลวงไพศาลศิลปสาตร (ม.ร.ว.เปีย มาลากุล) 

- ขุนภักดีอาสา (นก)

- ขุนโอวาทวรกิจ (แก่น)

- นายเสถียรรักษา (ศิริ)

.

.

.

กรมพระยาบำราบปรปักษ์ เป็นโอรสของรัชกาลที่ 2 กับเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี 

ต้นราชสกุลมาลากุล

รับราชการฉลองพระเดชพระคุณมาจนตลอด ครั้นในแผ่นดินรัชกาลที่ 4 ก็ได้อุตสาหะรับราชการฉลองพระเดชพระคุณมากขึ้น รัชกาลที่ 4 มีพระราชดำริสมควรจะเพิ่มเกียรติยศให้ยิ่งใหญ่ขึ้น จึงโปรดให้เป็นเจ้าฟ้ามหามาลา

ต่อมาในปี 2410 สถาปนาขึ้นเป็นกรมขุนบำราบปรปักษ์ ในรัชกาลเดียวกันนี้ก็โปรดให้สำเร็จราชการในกรมใหญ่น้อยต่างๆ หลายกรม คือกรมวัง กรมภูษามาลา กรมช้าง กรมพระธรรมการและโหรพราหมณ์เป็นต้น

ถึงรัชกาลพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ปี 2417 สถาปนาเป็นกรมพระบำราบปรปักษ์  โปรดให้สำเร็จราชการในกรมพระคลังมหาสมบัติและกรมอื่น ๆ อีกหลายกรม

ครั้นปี 2421 เจ้าพระยาภูธราภัย (นุช  บุณยรัตพันธุ์) ที่สมุหนายกถึงอสัญกรรม จึงโปรดให้สำเร็จราชการสิทธิขาดในกรมมหาดไทย ต่อมาปี 2428 สถาปนาเป็นกรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์

กรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2429 สิริพระชนมายุ 68 ปี 

ภายหลังในรัชกาลพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ โปรดให้ออกพระนามว่า กรมพระยาบำราบปรปักษ์

[รายละเอียดสามารถดูเพิ่มเติมได้ในตอนที่ 329 : เจ้าฟ้าอาภรณ์ เจ้าฟ้ากลาง เจ้าฟ้าปิ๋ว]