วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #310 : ผู้หญิงศิวิไลซ์ : ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ

ศ.พิเศษ ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นผู้มีคุณูปการสำคัญแก่วงการศึกษาของประเทศไทย และยังเป็นบุคคลสำคัญของโลกที่ได้รับการยกย่องจากยูเนสโกอีกด้วย

.

.

.

ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เกิดเมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2454 เดิมชื่อ ม.ล.บุญเหลือ กุญชร เป็นธิดาลำดับที่ 32 ของเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) กับหม่อมนวล เกิดที่บ้านย่านคลองเตย เป็นน้องสาวร่วมบิดากับหม่อมหลวงบุปผา นิมมานเหมินท์ นักเขียนที่มีนามปากกาว่า "ดอกไม้สด" 

.

.

.

ม.ล.บุญเหลือ เข้าเรียนในโรงเรียนเซนต์โยเซฟคอนแวนต์ โรงเรียนคาทอลิกคอนแวนต์ที่กรุงเทพฯ และปีนัง จนถึงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยมินนิโซตา (University of Minnesota)

ประกอบอาชีพเป็นครู นักการศึกษา และผู้บริหารหลายตำแหน่ง

ผลงานของม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ จำแนกได้ตามประเภทต่างๆ ดังต่อไปนี้

ด้านการศึกษา :

- ร่วมก่อตั้งหน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา

- ร่วมก่อตั้งกิจการวิทยุและโทรทัศน์เพื่อการศึกษา

- ร่วมวางพื้นฐานก่อตั้งวิทยาลัยการศึกษาบางแสน และเคยดำรงตำแหน่งรองอธิการบดี

- ร่วมก่อตั้งคณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตทับแก้ว และเป็นคณบดีคนแรก

- ได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ด้านการศึกษา และได้ดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์อีกด้วย

ด้านภาษาไทย :

- มีส่วนร่วมในการก่อตั้งชมรมภาษาไทยของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

- ได้เข้าเฝ้ารัชกาลที่ 9 และร่วมอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่องการใช้คำภาษาไทยในยุคใหม่ 

- เป็นประธานคณะกรรมการร่างและจัดทำตำราเรียนภาษาไทยระดับมัธยมต้นและมัธยมปลาย

ด้านภาษาต่างประเทศ :

- เป็นประธานคณะกรรมการแห่งชาติ เพื่อความร่วมมือในด้านการเรียนการสอนภาษาต่างประเทศ 

- เป็นผู้ประสานติดต่อร่วมมือกับองค์การต่างๆ อาทิ British Council, Fulbright, East-West Center

- เป็นผู้ริเริ่มและมีส่วนผลักดันให้ก่อตั้งสถาบันภาษาของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ด้านวรรณคดีวิจารณ์ :

ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ เป็นสตรีที่มีความคิดก้าวหน้าในเชิงการวิเคราะห์และวิจารณ์ ได้เขียนตำราวรรณคดีและหนังสือวิเคราะห์วิจารณ์วรรณคดีไว้หลายเล่ม หนึ่งในจำนวนนี้คือ เรื่อง "หัวเลี้ยวของวรรณคดีไทย" ซึ่งได้รับการยกย่องให้เป็นหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน รวมถึงเป็นหนังสือที่มหาวิทยาลัยลอนดอน (University of London) ใช้สอนวรรณคดีเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  

นอกจากนี้ยังมีหนังสืออีกเล่มหนึ่งซึ่งนักศึกษาในมหาวิทยาลัยหลายแห่งใช้เป็นตำราในการศึกษาและการวิจารณ์วรรณคดี คือ "วิเคราะห์รสวรรณคดี"

ด้านความร่วมมือกับต่างประเทศเพื่อความเข้าใจอันดีระหว่างชาติและวัฒนธรรม :

- เป็นผู้แทนประเทศไทยเข้าร่วมประชุมสภาสตรีระหว่างประเทศ

- เป็นผู้แทนของกระทรวงศึกษาธิการในการประชุมของ Southeast Asian Study Group

- ได้รับเชิญให้เป็นผู้บรรยายให้กับนักศึกษาหน่วยสันติภาพสหรัฐอเมริกา 

ด้านการแปล :

- ศิลาถรรพ์ (The Talisman) ของเซอร์วอลเตอร์ สก็อตต์ (Sir Walter Scott)

- เรื่องสั้นหลายเรื่องรวมอยู่ในหนังสือ หน้านี้ของคุณหนู

ด้านการเป็นนักเขียน :

- ทุติยะวิเศษ

- สะใภ้แหม่ม

- สุรัตนารี

- ดร.ลูกทุ่ง

- ตกหลุมตกร่องแล้ว ใดใดก็ดี

- ฉากหนึ่งในชีวิต

- คนถูกคนผิด

- เสน่ห์ปลายจวัก

- ช้างพลายมงคลผู้อาภัพ

- หน้านี้ของคุณหนู

- หนังสือที่เขียนในโอกาสพิเศษ

- ความสำเร็จและความล้มเหลว

-ความสุขของสตรี

.

.

.

ม.ล.บุญเหลือสมรสกับนายแพทย์ชม เทพยสุวรรณ เมื่อปี 2503 ไม่มีบุตรและธิดา 

และถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2525 สิริอายุรวมได้ 70 ปี

.

.

.

ในวันที่ 11 พฤศจิกายน 2554 ที่ประชุมใหญ่องค์การยูเนสโกได้ประกาศยกย่องม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณเป็น "บุคคลสำคัญของโลก" เนื่องในโอกาสวันครบรอบ 100 ปีชาตกาล ในวันที่ 13 ธันวาคม 2555 

ในฐานะที่เป็นผู้ที่มีผลงานดีเด่นด้านการศึกษา วัฒนธรรม ภาษาและวรรณคดี กรมส่งเสริมสถานภาพสตรี และการส่งเสริมสันติภาพ พร้อมกับบุคคลและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของโลกอีก 97 รายการ