วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #300 : ราโชมอน (ประตูผี)

ราโชมอน (羅生門; Rashomon) เป็นภาพยนตร์ญี่ปุ่นแนวลึกลับอาชญากรรมปี ค.ศ. 1950 กำกับโดยอากิระ คุโรซาว่า (Akira Kurosawa) ซึ่งดัดแปลงจากเรื่องสั้นของริวโนสุเกะ อาคุตางาว่า (Ryunosuke Akutagawa) สองเรื่อง ได้แก่ "ราโชมอน" ซึ่งเป็นที่มาของฉาก และ "ในป่าละเมาะ (In a Grove)" ซึ่งเป็นที่มาของตัวละครและเรื่อง

ราโชมอนเป็นภาพยนตร์ที่ทำให้ภาพยนตร์ญี่ปุ่นได้รับความสนใจจากผู้ชมชาวตะวันตก แม้จะฉายเพียงไม่กี่โรงก็ตาม และถือเป็นผลงานชิ้นเอกเรื่องหนึ่งของคุโรซาว่าอีกด้วย

ซึ่งคำว่าราโชมอนนั้น ก็คือประตูผี (Rajomon) ซึ่งเป็นชื่อประตูเมืองเกียวโต (Kyoto) ในสมัยก่อนที่ถูกใช้เป็นที่ทิ้งศพของผู้ยากไร้ และเป็นแหล่งซ่องสุมของพวกมิจฉาชีพ

.

.

.

ริวโนสุเกะได้นำนิทานโบราณที่เล่าสืบต่อกันมาเป็นโครงเรื่องหลัก และสอดแทรกคำสอนทางศาสนาลงไป ตัวละครได้เข้ามานั่งผิงไฟหลบฝน ก่อนที่จะมีคนเปิดประเด็นชวนคุยถึงคดีฆาตกรรมที่แต่ละคนได้พบเห็นมาเหมือนกัน ซึ่งความจริงควรจะมีเพียงหนึ่งเหตุการณ์ แต่กลับกลายเป็นว่ามีถึงสามเรื่อง 

จนนำไปสู่การสนทนาเพื่อถกหาความจริง ซึ่งการเล่าเรื่องของแต่ละตัวละครก็แสดงให้เห็นถึงบทบาท หน้าที่ รวมทั้งจิตใต้สำนึกของตัวละครที่มีฐานะทางสังคมแตกต่างกัน

.

.

.

ด้วยความที่วิธีการดำเนินเรื่องเล่าเรื่องราวเดียวกันซ้ำๆ หลายรอบ หากแต่มีสถานการณ์และบทสรุปที่แตกต่างกันออกไป จนมีชื่อเรียกลักษณะการเล่าเรื่องแบบนี้ว่า "Rashomon Effect" 

ซึ่งมีหนังหลายเรื่องนำเทคนิคนี้ไปใช้อย่างเช่น The Usual Suspects (ปล้นไม่ให้จับได้), Courage Under Fire 

(สมรภูมินาทีวิกฤติ), Hero ของจางอี้โหมว (Zhang Yimou) หรือกระทั่ง Gone Girl (เล่นซ่อนหาย)

.

.

.

ส่วน “ราโชมอน” ภาษาไทยนั้น ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้แปลและดัดแปลงเป็นบทละครเวที ในปีพ.ศ. 2508 และได้มีการแสดงหน้าพระที่นั่ง ต่อหน้าเบื้องพระพักตร์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และ สมเด็จพระราชินี ณ หอประชุมมหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์ ในวันที่ 10 มีนาคม ปีนั้นด้วย โดยมี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช แสดงเป็นสัปเหร่อ

และราโชมอนถูกนำมาดัดแปลงสร้างเป็นหนังเรื่อง "อุโมงค์ผาเมือง"