วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #228 : พยุหะ : รูปแบบทัพสไตล์ภารตะ

พยุหะ (Vyuha) แปลว่า กระบวน หมู่ กองทัพ

โดยรูปแบบการจัดขบวนพยุหะนั้นมีอยู่มากมายหลายรูปแบบ ตามแต่ความเหมาะสมในการจัดทัพและสภาพชัยภูมิ พยุหะในอินเดียมีดังนี้

.

.

.

1. วัชรพยุห (Vajra Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปวชิระ

.

.

.

2. เกราญจพยุหะ (Krauncha Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปนกกระเรียน 

.

.

.

3. อรรถจันทรพยุหะ (Ardha Chandra Vyuha) 

/ อรรถจักรพยุหะ (Ardha Chakra Vyuha)

/ จันทรกาลพยุหะ (Chandrakala Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปครึ่งวงกลม

.

.

.

4. ครุฑพยุหะ (Garuda Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปครุฑ หรือนกอินทรี

.

.

.

5. มณฑลพยุหะ (Mandala Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปหมู่ดาว

.

.

.

6. มกรพยุหะ (Makara Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปมกร

.

.

.

7. อูรมิพยุหะ (Urami Vyuha) / โอรมีพยุหะ (Orami Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปเกลียวคลื่น

.

.

.

8. ศฤงคฆฏกพยุหะ (Shringgaghataka Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปเขาสัตว์

.

.

.

9. สรรพโตมุขพยุหะ (Sarvatomukra Vyuha) 

/ สรรพโตภัทรพยุหะ (Sarvatobhadra Vyuha)

: จัดทัพเป็นกลุ่มก้อน (เน้นป้องกัน)

.

.

.

10. อสูรพยุหะ (Asura Vyuha) / รากษสพยุหะ (Rakshasa Vyuha) 

: จัดทัพแบบอสูร (เป็นหน่วยย่อย ๆ ที่ใช้รบแบบกองโจร)

.

.

.

11. สุรพยุหะ (Ssura Vyuha) 

: จัดทัพแบบเทพเจ้า (บางท่านกล่าวว่าเป็นการจัดทัพแบบหน้ากระดาน)

.

.

.

12. ปัทมพยุหะ (Padma vyuha) / กมลพยุหะ (Kamala vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปชดอกบัว

.

.

.

13. จักรพยุหะ (Chakra vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปจักร

.

.

.

14. จักรศกฏพยุหะ (Chakrashakata vyuha) / ศกฏพยุหะ (Shakata vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปวงกลมคล้ายล้อเกวียน หรือวงเกลียวก้นหอย

.

.

.

15. สูจิพยุหะ (Suchi Vyuha) / สูจิมุขพยุหะ (Suchimukha Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปเข็มหลายเล่ม

.

.

.

โดย 15 พยุหะที่กล่าวมาข้างต้นนี้ ได้ถูกกล่าวไว้ในสงครามทุ่งกุรุเกษตร ระหว่างฝ่ายปาณฑพและฝ่ายเการพ ส่วนพยุหะที่เหลือ มีดังนี้

.

.

.

16. กูรมะพยุหะ (Kurma Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปเต่า

.

.

.

17. ตรีศูลพยุหะ (Trishula Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปตรีศูล

.

.

.

18. มาลาพยุหะ (Mala Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปพวงมาลา

.

.

.

19. วราหพยุหะ (Varaha Vyuha)

: จัดทัพเป็นรูปหัวหมูป่า

.

.

.

20. สรรปพยุหะ (Sarpa Vyuha) / นาคพยุหะ (Naga Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปงู

.

.

.

21. หัสตพยุหะ (Hasta Vyuha) / จรณพยุหะ (Charana Vyuha) 

: จัดทัพเป็นรูปฝ่ามือหรือฝ่าเท้า

.

.

.

ส่วนคำว่า อักเษาหิณี (Akshauhini) คือหน่วยวัดขนาดกองทัพในอินเดียโบราณ ประกอบด้วย

ช้าง (Gaja)  =  21,870 เชือก 

รถศึก (Ratha)  =  21,870 คัน 

ม้า (Ashwa)  =  65,610 ตัว

ทหารราบ (Padhata)  =  109,350 คน

โดยมีรายละเอียดดังนี้..

ช้าง + รถศึก + ม้า 3 ตัว + ทหารราบ 5 คน  =  ปังกติ (Patti)

3 ปังกติ  =  เสนามุข (Sena-Mukha)

: ช้าง 3 ตัว + รถศึก 3 คัน + ม้า 9 ตัว + ทหารราบ 15 คน

3 เสนามุข  =  คุลมะ (Gulma)

: ช้าง 9 ตัว + รถศึก 9 คัน + ม้า 27 ตัว + ทหารราบ 45 คน

3 คุลมะ  =  คณะ (Gana)

: ช้าง 27 ตัว + รถศึก 27 คัน + ม้า 81 ตัว + ทหารราบ 135 คน

3 คณะ  =  วาหินี (Vahini)

: ช้าง 81 ตัว + รถศึก 81 คัน + ม้า 243 ตัว + ทหารราบ 405 คน

3 วาหินี  =  ปฤตนา (Pruthana)

: ช้าง 243 ตัว + รถศึก 243 คัน + ม้า 729 ตัว + ทหารราบ 1,215 คน

3 ปฤตนา  =  จมู (Chamu)

: ช้าง 729 ตัว + รถศึก 729 คัน + ม้า 2,187 ตัว + ทหารราบ 3,645 คน

3 จมู  =  อันตกินี (Anikini)

: ช้าง 2,187 ตัว + รถศึก 2,187 คัน + ม้า 6,561 ตัว + ทหารราบ 10,935 คน

10 อันตกีนี  =  อักเษาหิณี (Akshauhini)

: ช้าง 21,870 ตัว + รถศึก 21,870 คัน + ม้า 65,610 ตัว + ทหารราบ 109,350 คน