วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #145 : 18 ทำเนียบศาสตราวุธจีน

*บทความนี้เอามาจากนิตยสารต่วย’ตูน ที่ได้ลงเผยแพร่ไว้ในเว็บไซต์ไทยรัฐออนไลน์ *

เมื่ออ่านวรรณกรรมจีนหลายต่อเรื่อง ได้มีการกล่าวถึงอาวุธต่างๆมากมาย ซึ่งเมืองจีนนั้นได้มีการจัดทำเป็นทำเนียบอาวุธขึ้นมาถึง 18 อย่างด้วยกัน

18 ศัสตราวุธ (十八般武器) นั้น แปลตามอักษรจะได้ความว่า ตำรับรายชื่ออาวุธทั้ง 18 ชนิด แต่ในบรรดาศัสตราวุธที่ถูกบันทึกลงทำเนียบนั้น แท้จริงแล้วก็คลุมเครืออยู่ไม่น้อย แต่โดยรวมแล้วจะแบ่งออกเป็น 9 อาวุธยาว 9 อาวุธสั้น แตกต่างกันที่อาวุธบางชนิดเท่านั้น

9 ยาว

1. ทวน (槍) 

ปรากฏในมือ : งักฮุย (Yue Fei) , จูล่ง (Zilong)

มีคำกล่าวจีนว่า “ทวนคือราชาอาวุธยาว” เป็นอาวุธยาวที่ค่อนข้างเบา จึงใช้กระบวนท่าได้พลิกแพลงหลากหลาย ใช้ได้ทั้งบนหลังม้าและเดินราบ มีหัวเป็นรูปสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน หรือใบไม้ สมเด็จพระนเรศก็ทรงใช้ทวนสังหารลักไลทำมูมาแล้ว

2. ทวนวงเดือน (戟)

ปรากฏในมือ : ลิโป้ (Lu Bu) , ซิยิ่นกุ้ย (Xue Rengui)

มีปลายยาวแหลม ด้านข้างตีโลหะเป็นรูปเสี้ยวจันทร์เอาไว้ จึงใช้ทั้งแทงทั้งฟันได้ ในยุคราชวงศ์ถัง ทวนวงเดือนที่สำคัญมีอยู่ 2 ชนิดคือ 

ทวนวงเดือนกรีดฟ้า (方天戟; Fangtian Ji) ที่มีเสี้ยวจันทร์ทั้งสองข้าง และ 

ทวนวงเดือนมังกรเขียว (青龍戟; Qinglong Ji) ที่มีเสี้ยวจันทร์ข้างเดียว

3. พลอง (棍) 

ปรากฏในมือ : ซุนหงอคง (Sun Wukong)

ไทยเราอาจใช้คำว่าพลองกับกระบองแทนความกันได้ แต่ในจีนนั้นจำแนกพลองออกจากกระบองชัดเจน พลองคือท่อนไม้หรือโลหะยาว มักทำให้ผิวเรียบทั้งอัน ส่วนกระบองนั้น ด้านใดด้านหนึ่งต้องติดหัวเป็นรูปทรงต่างๆ

4. ขวานศึก (鉞)

ปรากฏในมือ : ซิหลง (Xu Huang)

ในพิชัยยุทธ์ซือหม่าฝ่า อธิบายว่า ยุคราชวงศ์เซี่ย-ซาง-โจว 3 ราชวงศ์นี้ ขวานเป็นดั่งตราอาญา ทัพที่แม่ทัพใหญ่ต้องได้รับพระราชทานก่อนออกรบ โดยราชวงศ์เซี่ยถือขวานสีดำ ราชวงศ์ซางถือขวานสีขาว ราชวงศ์โจวถือขวานสีเหลือง ขวานศึกมีด้ามยาว ปลายหนึ่งติดหัวขวาน อีกปลายหนึ่งติดตุ้มเหล็ก เพื่อถ่วงน้ำหนักหรือติดเหล็กแหลมเพื่อใช้เป็นอาวุธเพิ่มก็มี

5. สามง่าม (叉)

ปรากฏในมือ : หนิ่วโถว (牛头; Ox-Head  -->  ยมทูตหน้าวัว)

อาวุธนี้ติดหัวโลหะรูปแหลมเป็นซี่ๆ เหมาะกับใช้แทงหรือขว้างซัด

6. หอกง่าม (钂)

ปรากฏในมือ : อวี้เหวินฮั่วจี๋ (Yuwen Huaji)

นิยมใช้มากในสมัยราชวงศ์หมิง โดยเฉพาะช่วงปราบโจรสลัดญี่ปุ่น แม่ทัพชีจี้กวง (Qi Jiguang) ได้แบ่งพลทหารเป็นขบวนเล็กๆ เพื่อกระจายกันสำรวจตรวจตราท้องที่ต่างๆโดยวางให้พลทหารถือหอกง่ามคอยรั้งท้ายทุกขบวนทัพเสมอ

7. ตะขอ (鉤)

ปรากฏในมือ : หม่าเมี่ยน (馬面; Horse-Face  -->  ยมทูตหน้าม้า)

ใช้เกี่ยว ตะกุย แต่ด้ามยาวๆใช้ไม่สะดวกเท่าใด ในยุคหลังๆจึงพัฒนาเป็นอาวุธอ่อน เพื่อใช้ฉุดดึงคนที่อยู่ไกลๆบ้าง ใช้เป็นเครื่องมือป่ายปีนบ้าง

8. หอก (矛)

ปรากฏในมือ : นาจา (Nezha)

ในบรรดาอาวุธยาวทั้งเก้านับว่าหอกยาวที่สุด หอกบางเล่มยาวถึง 5 เมตรก็มี ใช้แทงได้อย่างเดียว

9. ง้าว (大刀)

ปรากฏในมือ : กวนอู (Guan Yu)

ง้าวจีนคือดาบที่ด้ามยาว และง้าวบางเล่มตัวใบดาบก็ยาวกว่าดาบปกติ ไทยเราคุ้นเพราะเป็นอาวุธของทศกัณฐ์ และยังเป็นอาวุธที่ใช้ทำยุทธหัตถีอีกด้วย

9 สั้น

10. ดาบ (刀)

ปรากฏในมือ : หลิวถัง (Liu Tang)

ดาบเป็นอาวุธสั้นพื้นฐานสำคัญ คนฝึกมวยจีน หากฝึกอาวุธมักต้องฝึกดาบเป็นอย่างแรก ดาบมีหนึ่งคมหนึ่งสัน รูปทรงโค้งเอียง จึงมักใช้ฟันเป็นหลัก เป็นอาวุธสำคัญของทหารราบ

11. กระบี่ (劍)

ปรากฏในมือ : เล่าปี่ (Liu Bei) , ชาวยุทธจักร (游侠; Youxia)

กระบี่มีหนึ่งปลายสองคม ตรง เบา ใช้ได้ทั้งแทงและเฉือน เคล็ดการใช้กระบี่จะสามารถพลิกแพลงและลึกซึ้งกว่าอาวุธอื่นๆ ถึงกับมีคำกล่าวว่า “ฝึกดาบ 1 ปี ฝึกกระบี่ 10 ปี” ชาวจีนนับถือกระบี่เป็นจ้าวศัสตราวุธทั้งปวง

12. ไม้เท้า (拐)

ปรากฏในมือ : ประมุขพรรคกะยาจก (幫主丐幫 ; Chief of the beggars'sect)

ไม้เท้าที่ใช้เป็นอาวุธมีทั้งที่เป็นแบบไม้ตะพดบ้านเรา หรือรูปร่างแบบทอนฟา คือเป็นท่อนไม้มีด้ามจับยื่นออกมาก็มี

13. ขวาน (斧)

ปรากฏในมือ : หลี่ขุย (Li Kui) , ปีศาจสิงโตทอง (賽太歲; Sai Taisui)

เป็นขวานสั้น ทหารม้าใช้ขวานศึก ทหารราบใช้ขวานสั้น และมักใช้เป็นขวานคู่ เพราะขวานหนัก ถือจับเป็นคู่จะสมดุลกว่า

14. แส้เหล็ก (鞭)

ปรากฏในมือ : จ้าวกงหมิง (Zhao Gong) , ถัวหลง (鼉龍; Tuolong)

อาจจะคุ้นบ้างเวลาไปวัดจีนเห็นเทพบางองค์ถืออาวุธที่หน้าตาเหมือนกระบองเป็นข้อๆ นั่นเองที่เรียกว่า แส้เหล็ก

15. เหล็กท่อน (鐧) 

ปรากฏในมือ : เทพทราวบาล (Menshen)

รูปร่างคล้ายแส้เหล็ก แต่ไม่มีข้อหรือปล้อง ปราศจากคมและแหลม จึงมักสร้างให้มีรูปทรงคล้ายเจดีย์คือ มุมเหลี่ยม เหมาะแก่การใช้ตีและกระทุ้งเป็นสำคัญ เทียบแล้วก็คล้ายกับคมแฝกบ้านเรา

16. ค้อน (錘)

ปรากฏในมือ : ลุ่ยกง (Leigong) , ปีศาจปลา (靈感大王; Linggan Dawang)

ค้อนนี้รูปทรงคล้ายกับค้อนทั่วไป แต่ด้ามจะยาวกว่า หัวค้อนนั้นเดิมทำจากไม้ ต่อมาจึงใช้โลหะ

17. กระบอง (棒)

ปรากฏในมือ : หยางอู่หลาง (Yang Wulang)

กระบองนั้นมีทั้งยาวและสั้น กระบองสั้นนั้นหนักและหัวกระบองมักมีหนาม กระบองสั้นมีหลายชนิด เช่น กระบองเขี้ยวหมาป่า กระบองช่อหนาม เป็นต้น

18. สาก (杵)

ปรากฏในมือ : พระเวทพระโพธิสัตว์ (Skanda)

เดิมทำจากไม้ ชาวนาใช้ตำข้าว ใช้ตีเสื้อเวลาซักผ้า ต่อมาจึงใช้เป็นอาวุธป้องกันโจรผู้ร้าย ในทางพุทธศาสนาสายมหายาน สากเป็นอาวุธประจำของเว่ยถัว หรือพระเวทโพธิสัตว์ เป็นเทพธรรมบาลผู้ปกป้องพุทธศาสนา