วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #128 : รามเกียรติ์ in เวอร์ชั่น : คำพากย์

คำพากย์รามเกียรติ์ มีมาแต่สมัยอยุธยาเพื่อใช้สำหรับเป็นบทพากย์ บทเจรจาในโขน หนังใหญ่เรื่องรามเกียรติ์ แต่งด้วยกาพย์กานี 11 และกาพย์ฉบัง 26 กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงแบ่งคำพากย์รามเกียรติ์เป็น 2 ประเภทคือ คำพากย์ยาวและคำพากย์สั้น 

คำพากย์ยาวมีเนื้อเรื่องต่อเนื่องกัน ใช้พากย์หนังใหญ่ ส่วนคำพากย์สั้นเป็นการเลือกเนื้อเรื่องเฉพาะตอนหรือบทสั้น ๆ มาแต่ง ใช้ในการแสดงโขน

คำพากย์รามเกียรติ์ฉบับหอสมุดวชิรญาณเฉพาะที่พิมพ์เผยแพร่แล้ว แบ่งเป็น 9 ภาค ดังนี้

ภาคที่ 1 บทพากย์สามตระและบทพากย์เบ็ดเตล็ด ประกอบด้วย

1.1 บทพากย์สามตระเบิกหน้าพระ 4 สำนวนไม่ทราบผู้แต่ง

- สำนวนที่ 1 เป็นบทบวงสรวงเทวดาและไหว้ครูหนัง 

- สำนวนที่ 2  เป็นบทบวงสรวงเทวดา  

- สำนวนที่ 3 เป็นบทบวงสรวงเทวดาและไหว้ครูหนังใหญ่ 

- สำนวนที่ 4 เป็นบทบวงสรวงเทวดาและไหว้ครูหนังใหญ่

1.2 บทพากย์ทศกัณฐ์ลงสวน ไม่ทราบผู้แต่ง   

1.3 บทพากย์พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2 ทรงแก้ไขจากบทพากย์เก่าจำนวน 4 ตอนได้แก่

- นางลอย (พระเหลือบเล็งชลาสินธุ์...ในวารินทะเลวน) ,

- นาคบาศ (เป็นสุบรรณบินมาในอากาศ....กัมปนาทกึกก้องแผ่นดินไหว) ,

- ช้างเอราวัณ (อินทรชิตบิดเบือนกายิน) ,

- พรหมาสตร์ (ลูกศรกระจายดังสายฝน....ตกถูกลิงพลไม่ทนได้)

1.4 บทพากย์เบ็ดเตล็ด ไม่ทราบผู้แต่ง มีหลายตอนได้แก่ บทพากย์รถพระราม บทพากย์รถยักษ์ บทพากย์ทัพม้า บทพากย์ทัพวิรุณจำบัง บทพากย์ทัพมังกรกรรณ บทพากย์ศึกมังกรกรรณ บทพากย์ตอนทศกัณฐ์บอกข่าวมังกรกรรณล้ม และตอนนางสีดามาสนามรบ

1.5 บทพากย์พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6 เป็นบทพากย์สั้น ๆ (ทรงยึดตามรามายณะ ของอินเดีย) จำนวน 9 ตอนประกอบด้วย

- ศึกพญาทูตพญาขร  

- ทศกัณฐ์ลักนางสีดา

- เผาลงกา 

- นางลอย

- พระรามข้ามลงกา

- สุครีพหักฉัตร

- องคตสื่อสาร เนื้อหาแบ่งเป็นสองตอน  :

ตอนแรกเป็นตอนที่พระรามปรึกษากลศึก 

อีกตอนหนึ่งเป็นเนื้อความในราชสาส์นที่พระรามให้องคตเชิญไปให้ทศกัณฐ์

- นาคบาศ 

- พรหมาสตร์

ภาคที่ 2 ถึงภาคที่ 9 มีเนื้อเรื่องต่อเนื่องกันดังนี้

ภาคที่ 2  ตอนสีดาหาย 

ภาคที่ 3  ตอนพระรามได้เมืองขีดขินและเมืองชมพู

ภาคที่ 4  ตอนหนุมานถวายแหวน

ภาคที่ 5  ตอนหนุมานเผาลงกา

ภาคที่ 6  ตอนพระรามประชุมพล

ภาคที่ 7  ตอนพระรามประชิดเมืองลงกา

ภาคที่ 8  ตอนศึกไมยราพ

ภาคที่ 9  ตอนศึกกุมภกรรณ