วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #83 : ทวีปัญญาสโมสร

เมื่อครั้นรัชกาลที่ 6 ทรงดำรงพระอิสรยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชมกุฎราชกุมาร ตำแหน่งรัชทายาทอยู่นั้น ได้ก่อตั้งสโมสรเรียกว่า “ทวีปัญญาสโมสร” ที่วังสราญรมย์ 

สโมสรนี้ได้มีการประชุม การเล่น การเลี้ยงเป็นคราวๆ ทำนองเดียวกับสโมสรอื่น ๆ 

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดทรงเล่นอยู่สามอย่างที่เห็นได้เด่นชัด คือละครอย่างหนึ่ง สโมสรอย่างหนึ่ง ออกหนังสือพิมพ์อย่างหนึ่ง

ในเรื่องละครได้ทรงเล่นอยู่ตั้งแต่ครั้งเป็นนักเรียนในอังกฤษ ส่วนสโมสรนั้นก็ได้ทรงเริ่มตั้งในประเทศอังกฤษ คือสามัคคีสมาคมของนักเรียน  การออกหนังสือพิมพ์ก็ทรงเริ่มในประเทศอังกฤษเช่นกัน ได้ทรงออกหนังสือ “The look-on” ซึ่งเป็นหนังสือนำสามัคคีสาร  

เมื่อเสด็จกลับกรุงเทพ ฯ แล้วก็ได้ทรงก่อตั้งทวีปัญญาสโมสรขึ้นที่วังสราญรมย์ (ขณะยังเป็นที่ทำงานของกระทรวงต่างประเทศ) แล้วสร้างโรงละครเล็กๆขึ้นสำหรับการแสดงละครพูดโดยเฉพาะ เรียกว่า โรงละครทวีปัญญา ต่อมามีงานเปิดสโมสรเมื่อวันที่ 30 มีนาคม 2447 มีละครเรื่อง สมพ่อสมลูก ฉลอง

นอกจากนั้นยังออกหนังสือ “ทวีปัญญา” ขึ้นมาเดือนละครั้ง หนังสือที่นำลงพิมพ์นั้นจะต้องเป็นพระราชนิพนธ์ที่ทรงตรวจแล้ว เพราะท่านถือเอาเป็นธุระมาก ขนาดการเสด็จพระราชดำเนินเมืองเหนือเป็นเวลา 6 เดือน ก็ไม่หยุดออกหนังสือทวีปัญญาในระหว่างนั้น ทรงมอบให้ กรมหมื่นพิทยาวลงกรณ (น.ม.ส.) กับ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (ครูเทพ) ให้ร่วมกันเป็นบรรณาธิการออกทวีปัญญาเวลาที่เสด็จไม่อยู่ สองท่านนั้นได้ไหว้วานให้คนอื่นช่วยเขียนบ้าง 

นอกนั้นบรรณาธิการทั้งสองต้องช่วยกันเขียนเอง แลเขียนส่วนมากในทวีปัญญาที่ออกในระยะนั้นรวมเป็นหนังสือ 7 ฉบับ เพราะเมื่อเสด็จกลับแล้วก็ยังโปรดให้ทำไปก่อน 

ปัจจุบันทวีปัญญาสโมสรกลายเป็นที่ตั้งโรงเรียนต้นไม้กทม. ที่ศาลาเรือนกระจก สวนสราญรมย์ตั้งแต่ 2542 เป็นต้นมา