วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #121 : โคลงภาพพระราชพงศาวดาร

โคลงภาพพระราชพงศาวดาร เป็นหนังสือโดยพระราชดำริของรัชกาลที่ 5 เพื่อประกอบภาพพระราชพงศาวดารที่ทรงกรุณาให้ช่างเขียนช่วยกันวาดขึ้นจำนวน 92 แผ่น โคลงจำนวน 376 บท

โดยจะทรงพระราชนิพนธ์เองบ้าง ให้พระบรมวงศนุวงศ์และข้าราชการช่วยแต่งถวายบ้างจนเสร็จในปี 2430 แล้วโปรดให้นำภาพเขียนไปประดับพระเมรุท้องสนามหลวงให้มหาชนได้ชมในงานพระเมรุเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย (กรมพระเทพนารีรัตน์) สมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ และ พระองค์เจ้าเสาวภาคนารีรัตน์ พร้อมกัน 

ก่อนจะโปรดให้รวบพิมพ์เป็นเล่ม โดยให้พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย) แต่งร่ายนำประกอบ ส่วนรูปภาพนั้นนำไปประดับที่พระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอิน

รวมกวีผู้นิพนธ์ได้ 39 ท่าน ตามลำดับพงศาวดารตั้งแต่อยุธยาไปจนถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ดังนี้

(แผ่นดิน : ภาพ - แต่งโดย)

อยุธยา ราชวงศ์อู่ทอง :

1. พระเจ้าอู่ทอง : ภาพการสร้างกรุงศรีอยุธยา --> รัชกาลที่ 5

2. พระราเมศวร : ภาพตีเชียงใหม่ --> กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

3.พระราเมศวร : ภาพตีละแวก --> กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

อยุธยา ราชวงศ์สุวรรณภูมิ :

4. เจ้านครอินทร์ : ภาพเจ้าอ้ายเจ้ายี่ชนช้าง --> กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

5. พระบรมไตรโลกนาถ : ภาพพระอินทราชาชนช้างกับหมื่นนคร --> หม่อมเจ้าประภากร

6. พระรามาธิบดีที่ 2 : ภาพหล่อพระศรีสรรเพ็ชญ์ --> พระผดุงศุลกกฤตย์

7. พระยอดฟ้า : ภาพเสด็จทอดพระเนตรช้างบำรูงา --> พระผดุงศุลกกฤตย์ 

8. ขุนวรวงศา : ภาพพระเฑียรราชาเสี่ยงเทียน --> พระยาราชวรานุกูล

9. ขุนวรวงศา : ภาพขุนพิเรนทรเทพจับขุนวรวงศา --> พระยาราชวรานุกูล

10. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพพระศรีสุริโยทัยขาดคอช้าง --> รัชกาลที่ 5

11. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพเอาปืนใหญ่ยิงค่ายตะเบงซะเวตี้ --> กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

12. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพยิงถูกกิ่งโพธิ์ตะเบงซะเวตี้ --> กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์

13. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพช้างพลายศรีมงคล พลายมงคลทวีปอาละวาด --> กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

14. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพคล้องช้างเผือก --> กรมพระสมมตอมรพันธุ์

15. พระมหาจักรพรรดิ : ภาพกระทำสัตย์กับบุเรงนอง --> หม่อมเจ้าวัชรินทร์

16. พระมหินทราธิราช : ภาพพระมหาธรรมราชาปล่อยแพไฟ --> กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์

17. พระมหินทราธิราช : ภาพบุเรงนองขุดอุโมงค์ตีนคร --> กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์

18. พระมหินทราธิราช : ภาพบุเรงนองถมถนนข้ามน้ำ --> กรมหมื่นสถิตย์ธำรงสวัสดิ์

19. พระมหินทราธิราช : ภาพพระมหาธรรมราชาอาสาเจรจาความเมือง --> รัชกาลที่ 5

อยุธยา ราชวงศ์สุโขทัย :

20. พระมหาธรรมราชา : ภาพยิงพระจำปาธิราช --> หลวงราชพงศ์ภักดี (ม.ร.ว.วิน)

21. พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศตามพระยาจีนจันตุ --> รัชกาลที่ 5

22. พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศยิงปืนข้ามแม่น้ำสโตง --> รัชกาลที่ 5

23. พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศรบเชียงใหม่ --> พระยาราชสัมภารากร (เลื่อน)

24. พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศยิงเชียงใหม่ในเรือ --> กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย

25.พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศกลับจากศึกเชียงใหม่ --> กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย

26.พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศปีนค่าย --> กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

27. พระมหาธรรมราชา : ภาพพระนเรศรบลักไวทำมู --> หม่อมราชวงศ์สำเริง

28. พระนเรศวร : ภาพตีทัพหน้าพระมหาอุปราชา --> ขุนวรการโกศล (ทิม)

29. พระนเรศวร : ภาพยุทธหัตถี --> กรมหลวงพิชิตปรีชากร

30. พระนเรศวร : ภาพสมเด็จพระวันรัตทูลขออภัยโทษ --> ขุนวรการโกศล (ทิม)

31. พระนเรศวร : ภาพเชียงใหม่ถวายบรรณาการ --> จ่าชำนาญทั่วด้าว

32. พระนเรศวร : ภาพตีทวายและตะนาวศรี --> ขุนภักดีอาสา (นก)

33. พระนเรศวร : ภาพตีละแวก --> พระยาราชสัมภารากร (เลื่อน)

34. พระนเรศวร : ภาพพิธีปฐมกรรม --> หลวงราชพงศ์ภักดี (ม.ร.ว.วิน)

35. พระนเรศวร : ภาพเสด็จเลียบละแวก --> กรมพระสมมตอมรพันธุ์

36. พระนเรศวร : ภาพตีหงสาวดี --> กรมหลวงอดิศรอุดมเดช

37. พระนเรศวร : ภาพพวกหัวเมืองทำสัตย์ที่ลำพูน --> หม่อมเจ้าประภากร

38. พระเอกาทศรถ : ภาพทูตแขกเมืองไทรเฝ้า --> หม่อมเจ้าอลังการ

39. เจ้าฟ้าศรีเสาวภาคย์ : ภาพพระพิมลธรรมเป็นขบฎ --> กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

40. พระเจ้าทรงธรรม : ภาพยี่ปุ่นเข้าพระราชวัง --> พระยาราชวรานุกูล

41. พระเชษฐาธิราช : ภาพเจ้าพระยากลาโหมเป็นขบถ--> พระยาราชโยธา (เผื่อน)

อยุธยา ราชวงศ์ปราสาททอง :

42. พระศรีสุธรรมราชา : ภาพพระนารายณ์ล้อมพระราชวัง --> นายเสถียรรักษา (ศิริ)

43. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพราชทูตไปฝรั่งเศส --> กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร

44. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพพระยาสีหราชเดโชตีค่ายพม่า --> หม่อมราชวงศ์สำเริง

45. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพสมโภชช้างเผือก --> พระยาราชโยธา (เผื่อน)

46. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพเสด็จตีเชียงใหม่--> พระยาราชวรานุกูล

47. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพหลวงสรศักดิ์ชกฟอลคอน --> หม่อมเจ้ากรรเจียก

48. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพวิชาเยนทร์ชั่งปืนพระพิรุณแสนห่า --> ขุนโอวาทวรกิจ (แก่น)

49. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพพระเพทราชาขี่ม้าแดงพยศ --> ขุนโอวาทวรกิจ (แก่น)

50. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพหลวงสรศักดิ์ล้อมตึกพระเจ้าเหา --> ขุนพินิจจัย (อยู่)

51. สมเด็จพระนารายณ์ : ภาพจับฟอลคอน --> กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา

อยุธยา ราชวงศ์บ้านพลูหลวง :

52. พระเพทราชา : ภาพชักพระศพสมเด็จพระนารายณ์ --> กรมหมื่นปราบปรปักษ์

53. พระเพทราชา : ภาพกบฎธรรมเถียร --> กรมหลวงอดิศรอุดมเดช

54. พระเพทราชา : ภาพตีเมืองนครศรีธรรมราช --> หม่อมเจ้าอลังการ

55. พระเจ้าเสือ : ภาพทรงช้างข้ามบึงหูกวาง --> กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

56. พระเจ้าเสือ : ภาพพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต --> กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

57. พระเจ้าท้ายสระ : ภาพช้างทรงพระมหาอุปราชแทงช้างพระที่นั่ง ---> กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

58. พระเจ้าท้ายสระ : ภาพชลอพระนอนวัดป่าโมกข์ --> กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

59. พระเจ้าบรมโกศ : ภาพขุนชำนาญสู้กับพระธนบุรี --> พระยาราชวรานุกูล

60. พระเจ้าเอกทัศ : ภาพพระยาไทรถวายช้างเล็บครบ --> กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ

61. พระเจ้าเอกทัศ : ภาพอลังกปูนีถวายนกกระจอกเทศ --> กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

กรุงธนบุรี :

62. ยุคจลาจล : ภาพพระยาตากกับทหารม้า 5 นายรบพม่าสามสิบ --> รัชกาลที่ 5

63. ยุคจลาจล : ภาพพระยาตากรบพม่าในพงแขม --> หม่อมเจ้าชายดำ

64. ยุคจลาจล : ภาพเจ้าตากตีค่ายโพธิ์สามต้น --> หม่อมเจ้าเปีย

65. พระเจ้าตาก : ภาพพระยาตานีส่งเจ้านครถวาย --> พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย)

66.พระเจ้าตาก : ภาพตีเมืองสวางคบุรี --> หลวงฤทธิจักรกำจร (ม.ล.อุกฤษณ์)

67. พระเจ้าตาก : ภาพเสด็จตีเมืองพุไทยมาศ --> พระยาราชสัมภารากร (เลื่อน)

68. พระเจ้าตาก : ภาพพม่าค่ายเขานางแก้วขอยอมแพ้ --> พระยาราชวรานุกูล

69. พระเจ้าตาก : ภาพนายขนมต้ม --> กรมหลวงพิชิตปรีชากร

70. พระเจ้าตาก : ภาพอเซหวุ่นกี้ดูตัวเจ้าพระยาจักรี --> กรมหลวงพิชิตปรีชากร

71. พระเจ้าตาก : ภาพแห่พระแก้วมรกตลงกรุงธนบุรี --> ขุนภักดีอาสา (นก)

72. พระเจ้าตาก : ภาพสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกกลับจากเขมร --> รัชกาลที่ 5

รัตนโกสินทร์ :

73. รัชกาลที่ ๑ : ภาพปราบดาภิเศก --> กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

74. รัชกาลที่ ๑ : ภาพยิงปืนลูกไม้พังค่ายพม่า --> กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

75. รัชกาลที่ ๑ : ภาพกรมพระราชวังหลังจับพม่ามาถวาย --> หม่อมเจ้าเปีย

76. รัชกาลที่ ๑ : ภาพศึกเมืองถลาง --> กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร

77. รัชกาลที่ ๑ : ภาพตีเมืองตานี ได้ปืนใหญ่ --> นายเสถียรรักษา (ศิริ)

78. รัชกาลที่ ๑ : ภาพตีพม่าค่ายสามสบ --> พระยาราชวรานุกูล

79. รัชกาลที่ ๑ : ภาพค่ายปีกกาพม่าที่เมืองทวาย --> รัชกาลที่ 5

80. รัชกาลที่ ๑ : ภาพปฏิสังขรณ์พระพุทธบาท --> หลวงสโมสรพลการ (ทัด)

81. รัชกาลที่ ๑ : ภาพทำสังคายนา --> กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

82. รัชกาลที่ ๑ : ภาพไฟไหม้ปราสาทอินทราภิเศก --> กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ 

83. รัชกาลที่ ๑ : ภาพเจ้าเวียงจันทน์อาสาตีหลวงพระบาง --> หม่อมเจ้าอลังการ

84. รัชกาลที่ ๑ : ภาพทำกระจาดใหญ่บูชาเทศน์มหาชาติ --> กรมหมื่นปราบปรปักษ์

85. รัชกาลที่ ๑ : ภาพหล่อปืนนารายณ์สังหาร --> พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย)

86. รัชกาลที่ ๑ : ภาพอุปราชาภิเศกกรมหลวงอิศรสุนทรเป็นกรมบวรวังหน้า --> รัชกาลที่ 5

87. รัชกาลที่ ๑ : ภาพฉลองพระศรีศากยมุนี --> พระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์

88. รัชกาลที่ ๑ : ภาพโสกันต์เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี --> กรมหมื่นปราบปรปักษ์

89. รัชกาลที่ ๑ : ภาพองเชียงสือสวามิภักดิ์ --> กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

90. รัชกาลที่ ๒ : ภาพลงสรงเจ้าฟ้งมงกุฎ --> กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

91. รัชกาลที่ ๒ : ภาพทรงพระผนวชเจ้าฟ้งมงกุฎ --> กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

92. รัชกาลที่ ๓ : ภาพกัปตันเฮนรี เบอร์นีเข้าเฝ้า --> กรมหลวงบดินทรไพศาลโสภณ