วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #110 : นานานาวาในวรรณคดี : อยุธยา

ปางเสด็จประเวศด้าว     ชลาลัย

ทรงรัตนพิมานชัย     กิ่งแก้ว

พรั่งพร้อมพวกพลไกร     แหนแห่

เรือกระบวนต้นแพร้ว       เพริศพริ้งพายทอง ฯ

.

.

วรรณคดีอยุธยาที่เกี่ยวกับเรือคงหนีไม่พ้น บทกาพย์เห่เรือที่เก่าแก่ที่สุดที่ตกทอดมาจนถึงทุกวันนี้ กาพย์เห่เรือของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร (เจ้าฟ้ากุ้ง) ซึ่งรจนาเมื่อครั้นตามพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศไปนมัสการพระพุทธบาทที่สระบุรี

.

.

เรือครุฑยุดนาคหิ้ว   ลิ่วลอยมาพาผันผยอง

พลพายกรายพายทอง   ร้องโห่เห่โอ้เห่มา

เรือครุฑที่ว่านี้ก็คือ เรือพระที่นั่งไชยมงคลสุบรรณ อันเป็นเรือที่ประทับของพระเจ้าแผ่นดิน

แต่เดิมมิได้มีองค์พระนารายณ์อยู่ด้วย แต่ทำเป็นรูป "ครุฑยุดนาค"แทน

.

.

สรมุขมุขสี่ด้าน        เพียงพิมานผ่านเมฆา

ม่านกรองทองรจนา    หลังคาแดงแย่งมังกร

เรือพระที่นั่งไกรสรมุขพิมาน เป็นเรือพระที่นั่งที่มีมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา

.

.

สมรรถชัยไกรกาบแก้ว   แสงแวววับจับสาคร

เรียบเรียงเคียงคู่จร   ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน

เรือพระที่นั่งศรีสมรรถไชย เป็นเรือที่มีมานานตั้งแต่อยุธยา พระเพชราชาได้ใช้เรือลำนี้อัญเชิญพระบรมศพสมเด็จพระนารายณ์มหาราชจากลพบุรีกลับไปถวายพระเพลิงที่อยุธยา

.

.

สุวรรณหงส์ทรงพู่ห้อย    งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์

เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์  ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม

เรือพระที่นั่งไชยสุพรรณหงส์ เป็นเรือพระที่นั่งสำรอง ผลัดเปลื่ยนกับเรือเหราข้ามสมุทร

.

.

เรือชัยไวว่องวิ่ง      รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม

เสียงเส้าเร้าระดม     ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน ฯ

เรือไชย เป็นเรือที่มีทวนหัวตั้งสูงขึ้นไปเป็นงอน มีลักษณะเช่นเดียวกับเรือกิ่ง เรือไชยเดิมเป็นเรือที่ข้าราชการนั่งในริ้วกระบวนและมีพนักงานคอยกระทุ้งเส้าให้จังหวะ แต่ถ้าเป็นเรือที่นั่งเจ้านาย เรียกว่า เรือเอกไชย

.

.

คชสีห์ทีผาดเผ่น    ดูดังเป็นเห็นขบขัน

ราชสีห์ที่ยืนยัน      คั่นสองคู่ดูยิ่งยง 

เรือคชสีห์มี 2 ลำ ได้แก่ คชสีห์ใหญ่     ของ สมุหกลาโหม

                                                 คชสีห์น้อย      ของ พระยาธรรมไตรโลก

เรือราชสีห์มี 2 ลำ ได้แก่ ราชสีห์ใหญ่   ของ สมุหนายก

                                   ราชสีห์น้อย   ของ พระยามหาอำมาตย์

.

.

เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ      แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง

เพียงม้าอาชาทรง    องค์พระพายผายผันผยอง

เรือม้า ของ พระยาราชนิกูล

.

.

เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน     โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง

ดูยิ่งสิงห์ลำพอง        เป็นแถวท่องล่องตามกัน

เรือสิงห์ ของ พระยายมราช เจ้ากรมนครบาล (กรมวัง)

.

.

นาคาหน้าดังเป็น      ดูเขม้นเห็นขบขัน

มังกรถอนพายพัน     ทันแข่งหน้าวาสุกรี

   

เรือนาค ของ พระยาพลเทพ เจ้ากรมเกษตราธิบดี (กรมนา)

เรือมังกร ของ พระยาโชฎึก เจ้ากรมท่าซ้าย (จีน ญี่ปุ่น ญวน)

.

.

เลียงผาง่าเท้าโผน    เพียงโจนไปในวารี

นาวาหน้าอินทรี       มีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม

เรือเลียงผา ของ พระยาเทพวรชุน

เรือนกอินทรี ของ พระยาธรรมาธิบดี เจ้ากรมธรรมาธิบดี (กรมวัง)