hematology ฉบับย่อ

เนื้อเรื่อง

Hematology
หน้าที่ของเลือด
1.transport :-     nutrition
        gas
        waste
        hormone
2.regulation :-    acid-base balance
        body temperature
        water balance
3.protection :-    blood loss
        foreign body (สิ่งแปลกปลอม)
    ลักษณะทางกายภาพ
1.ความหนืด
2.temperature
3.pH
4.weight
5.volume
    องค์ประกอบของเลือด
-    plasma (น้ำ)
-    corpuscle (เนื้อ)
โปรตีนในพลาสมาทำหน้าที่เป็นบัฟเฟอร์ควบคุมกรด-เบสและทำให้เกิดความหนืดของเลือด
การสร้างเลือด (Hemopoiesis)
1.การสร้างเลือดของทารกในครรภ์
    - mesoblastic period สร้างใน yolk sac เริ่มประมาณสัปดาห์ที่ 2 หลังปฏิสนธิ
    - hepatic period สร้างในม้ามและตับ มีบทบาทในสัปดาห์ที่ 6 ขึ้นไป
    - medullary period ไขกระดูกจะเริ่มสร้างเม็ดเลือดต่างๆ ตั้งแต่เดือนที่ 5 เป็นต้นไป และจะสร้างพวก  granulocyte เป็นส่วนใหญ่
2.การสร้างเลือดในระยะหลังคลอด
เป็นระยะ myeloid หรือระยะ medullary
-    red marrow ไขกระดูกที่ยังมีบทบาทในการสร้างเม็ดเลือด
-    yellow marrow ไขกระดูกถูกแทนที่ด้วย fat cell จะมีสีเหลือง
กระดูกที่ยังทำหน้าที่สร้างเม็ดเลือดส่วนใหญ่จะเป็น flat bone
3.การสร้างเลือดนอกไขกระดูก
ปกติร่างกายจะสร้างเม็ดเลือดที่ไขกระดูกเท่านั้น ถ้าหากมีการทำลายเม็ดเลือดมาก yellow marrow จะกลับมามีบทบาทในการสร้างเม็ดเลือดอีก จนกว่าจะเกิดพยาธิสภาพในไขกระดูกทำให้ต้องกลับไปสร้างเลือดที่ม้าม ตับ และอวัยวะอื่นๆ เช่น thyroid g. adrenal g.
เซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือด
1.monophyletic theory มาจากบรรพบุรุษเดียวกัน
2.polyphyletic theory มาจากบรรพบุรุษของตัวเอง
เม็ดเลือด (corpuscle)
1.erythrocyte มีรูปร่าง biconcave ไม่มี Nu สร้างในไขกระดูก มีอายุ 120 วัน ถูกทำลายในตับ ม้าม ไขกระดูก ควบคุมโดย EPO H.
2.leucocyte
    คุณสมบัติ
-    diapedesis
-    chemotaxis
-    phagocytosis
แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
•    granulocyte (specific g.)
    neutrophil มี 3-5 lobes
    eosinophil มี 2 lobes
    basophil มี 2-5 lobes granuleกระจายทั่วcyto plasm
•    agranulocyte(azurophilic g.)
                monocyte
    lymphocyte
3.platelet
    ไม่มี Nu เกิดจาก mega karyocyte ในไขกระดูก เกี่ยวกับการแข้ตัวของเลือด
    กลไกการห้ามเลือด
•    vasoconstriction
•    platelet aggregation
•    coagulation
    การกระตุ้นโปรทรอมบิน
-    extrinsic pathway
-    intrinsic pathway
    การเปลี่ยนโปรทรอมบิน ทรอมบินโดยทรอมโบ พลาสติน
    การเปลี่ยนไฟบริโนเจน ไฟบริน โดยใช้ Ca2+
    เกิดการหดตัวของก้อนเลือด (clot retraction)
fibroblast จะทำหน้าที่เป็นเนื้อเยื่อประสาน
สารป้องกันการเกิดก้อนเลือดที่เกิดจากขบวนการแข็งตัว ซึ่งอาจจะไปอุดตันในอวัยวะที่สำคัญ ได้แก่ antithromboplastin antithrombin และ heparin
Cyanosis พบเมื่อเลือดมีสีคล้ายเลือดดำ ผิวหนังมีลักษณะเขียวคล้ำ (เล็บมือ เล็บเท้า ริมฝีปาก) เกิดจาก Fe2+ ถูกoxidize เป็น Fe3+
    ระบบหมู่เลือด
1.ABO อาศัยโปรตีนทำหน้าที่เป็นแอนติเจน A และ Bบนผิวของเม็ดเลือดแดง
2.Rh คนไทย 99.9% มีเลือดหมู่ Rh+ หมู่เลือด Rh- จะไม่มีแอนติบอดีต่อแอนติเจนของหมู่เลือด Rh+ เป็นสาเหตุสำคัญของโรค hemolytic disease of the newborn มักพบในลูกคนที่ 2
    anemia เป็นภาวะที่มีค่า PCV หรือ hematocrit น้อยกว่าปกติ
ชนิดของ anemia
1.normocytic normochromic anemia เกิดในกรณีเสียเลือด acute hemorrhage
2.microcytic hypochromic anemia พบในกรณี chronic hemorrhage
3.macrocytic hypochromic anemia เกิดจากการขาด vitamin B12
4.aplastic anemia เกิดจาก bone marrow ผิดปกติ
5.hemolytic anemia เม็ดเลือดแดงถูกทำลายมากกว่าปกติ เม็ดเลือดแดงที่สร้างขึ้นมามีรูปร่างผิดปกติ เช่น famillial hemolytic anemia และ sickle cell anemia ถ่ายทอดได้ทางพันธุกรรม

Hemopoiesis
Hemopoietic system ประกอบด้วย
1.blood
2.progrnitor และ stem cell
3.hemopoietic microenvironment (tissue)
hemopoietic compartment
1.stem cell
2.progenitor cell
3.precursor cell
มีหน้าที่ 3 อย่าง :-    proliferation
        maturation
        storage pools
total neutrophil
1.ในระบบหมุนเวียนเลือด
2.ที่เกาะผนังเส้นเลือดอยู่ (endothelial)
hemopoietic growth factor
1.SCF
2.GM-CSF
3.G-CSF
4.M-CSF
5.EPO
6.TPO
structural of microenvironment
1.advantitial reticular cell
2.adipocytes
3.macrophages
4.osteoblasts
5.extracellular matrix molecules
evolution of vertebrate hemopoietic system
fish    spleen
land mammals    1o bone marrow 2o lymphoid organs (thymus lymph nodes)
characteristic of cytokine
1.synergy
2.pleiotropy
3.redundancy