กษัตริย์ไทยในความเชื่อ : องค์อมรินทร์สักกเทวาธิราช

เนื้อเรื่อง

พระอินทร์ในคติความเชื่อทางศาสนาพราหมณ์ จัดว่าเป็นเทวดาที่ไม่สำคัญหรือมีอำนาจเท่าไรนัก มิหนำยังมีฤทธิ์น้อยกว่าฤๅษีชีไพรในป่าเสียด้วย เห็นได้จากการที่ถูกสาปให้มี “สหัสโยนีอยู่รอบกาย” จนภายหลังฤๅษีสงสารจึงได้เปลี่ยนให้เป็น “ท้าวสหัสนัยน์ไตรตรึงษา”

ตรงกันข้าม พระอินทร์ในคติความเชื่อทางศาสนาพุทธนั้น นับได้ว่าเป็นเทวดาองค์สำคัญที่สุดก็ว่าได้ เพราะนอกจากจะเป็น “จ้าว” แห่งฉกามาพจรภูมิแล้ว ตำแหน่งพระอินทร์ยังเป็นตำแหน่งที่พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบันได้เคยเสวยพระชาติเป็นพระอินทร์มาแล้วอีกด้วย นับได้ว่าความเป็น “องค์อมรินทร์” ในคติความเชื่อทางศาสนาพุทธนั้น มีความสำคัญอย่างยิ่งยวดทีเดียว

ในทางพระพุทธศาสนานั้นพระอินทร์เป็นผู้มีบทบาทสำคัญเกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าอยู่หลายครั้ง นับตั้งแต่การไปอัญเชิญ “พระมหาสัตว์ผู้เปี่ยมบารมี” ให้จุติลงสู่ชมภูทวีปเพื่ออุบัติเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หลังจากนั้นเมื่อเจ้าชายสิทธัตถะได้เสด็จออกแสวงหาภิเนษกรมย์ แล้วตัดพระเมาฬีด้วยพระแสงขรรค์ พระอินทร์ก็ได้นำเอาพานทองมารองรับพระเมาฬีนั้นไปไว้ที่ “พระจุฬามณีเจดีย์สถาน” ซึ่งประดิษฐานอยู่ ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ใกล้ ๆ กับเวชยันตร์วิมานมหาปราสาทของพระอินทร์ รวมไปถึงพระเขี้ยวแก้วที่พระอินทร์นำมาจากโทณพราหมณ์เมื่อครั้งตวงแบ่งพระบรมสารีริกธาตุ พระอินทร์ก็ได้นำไปไว้ที่พระจุฬามณีเจดีย์สถานด้วย

นอกจากการมีบทบาทเกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าในหลายครั้งแล้ว ตำแหน่ง “พระอินทร์” ก็ดูเหมือนจะเป็นมาตรฐานเดียวกันกับตำแหน่ง “พระเจ้าจักรพรรดิราช” ที่พระมหาสัตว์ทุกองค์ต้องเคยเสวยพระชาติเป็นพระอินทร์และพระเจ้าจักรพรรดิ ในการเสวยพระชาติอันยาวนาน จนกว่าจะบรรลุอภิเษกสัมมาสัมโพธิญาณ

จุดเด่นของพระอินทร์ในคติทางพุทธเหล่านี้เอง ที่ทำให้ไทยเรานอกจากจะเปรียบว่าพระมหากษัตริย์เป็นพระนารายณ์อวตารแล้ว ก็ยังเปรียบว่าพระมหากษัตริย์เป็นพระอินทร์อีกด้วย ซึ่งก็ถือกันมาตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เพราะชื่อเมืองหลวงก็คือ “กรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา” เมื่อมาถึงปัจจุบัน ราชธานีของไทย คือ “กรุงเทพมหานครอมรรัตนโกสินทร์”

ปมอยู่ที่คำว่า “กรุงเทพ” นี้เอง เพราะทางวรรณคดีคำว่ากรุงเทพ หมายถึง สวรรค์ชั้นดาวดึงส์อันมีพระอินทร์เป็นผู้ปกครอง ก็ในเมื่อ “กรุงเทพ” บนสรวงสวรรค์ได้ “ลอยสวรรค์ลงดิน” มาอยู่ ณ ผืนแผ่นดินนี้แล้ว องค์อมรินทร์ก็เห็นจะไม่ใช่คนอื่นคนไกล แต่เป็น “พระมหากษัตริย์” ของไทยเรานี้เอง ยิ่งถ้าเราดูคำหลังของชื่อ “รัตนโกสินทร์” แล้ว เราจะเห็นได้ชัดทันที เพราะมาจาก โกสี สนธิกับ อินทร์ ซึ่งทั้ง ๒ คำก็แปลว่า “พระอินทร์” ทั้งคู่

เมื่อ “กรุงเทพ” นั้น คือ เมืองฟ้าเมืองสวรรค์ ได้สถิตอยู่ ณ สยามประเทศแล้ว องค์อมรินทร์ผู้เป็นเทพเจ้าผู้ปกครองสวรรค์ชั้นนี้ ก็ย่อมหมายถึง “พระราชาผู้ทรงธรรม” แห่งสยามประเทศ นั่นเอง


สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์
ผู้ละเมิดลิขสิทธิ์จะถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย