พัฒนาการของยุโรปสมัยใหม่

ลำดับตอนที่ #3 : การปฏิรูปศาสนา

การปฏิรูปศาสนาเริ่มขึ้นจากความต้องการจะปฏิรูปศาสนจักรโรมันคาทอลิก แต่กลับส่งผลให้เกิดกลียุคและความวุ่นวาย นำไปสู่การก่อตั้งศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ และการแบ่งแยกผู้นับถือศาสนาคริสต์ในยุโรปออกเป็น 2 ฝ่าย การปฏิรูปศาสนาเริ่มจากมาร์ติน ลูเธอร์ (ค.ศ. 1483-1546) ผู้เป็นพระและอาจารย์สอนวิชาเทววิทยาที่วิตเตนเบิร์ก ประเทศเยอรมนี เขาเชื่อว่า ความศรัทธาในศาสนาควรตั้งมั่นอยู่กับพระคัมภีร์ไบเบิลมากกว่าคำสอนของศาสนจักร ในปี ค.ศ. 1517 เขามอบข้อเสนอเพื่อการปฏิรูป 95 ข้อให้แก่ศาสนจักรไปติดว้ที่ประตูโบสถ์ ผลคือ ปี ค.ศ. 1521 เขาถูกประกาศให้เป็นคนนอกรีตในการประชุมสภาไดเอตที่เมืองเวิร์ม ต่อมาลูเธอร์ต้องหลบซ่อนตัวและได้พัฒนาความคิดจนกลายเป็นศาสนาคริสต์ "นิกยลูเธอรัน" ซึ่งมีผู้นับถือจํนวนมากในเยอรมนีหลายแคว้น ก่อให้เกิดความขัดแย้งและสงครามระหว่างสาวกของนิกายลูเธอรันกับนิกายคาทอลิกทั่วเยอรมนี เริ่มโดย มาร์ติน ลูเทอร์ เมื่อปี ค.ศ. 1517 เพื่อแก้ไขความเสื่อมโทรมของนิกายโรมันคาทอลิก และสถาบันสันตะปาปา มาเสร็จสิ้นลงด้วยสนธิสัญญาสันติภาพเวสต์ฟาเลีย ค.ศ. 1648 ผลจากการปฏิรูปคือการแยกตัวจากนิกายคาทอลิกมาเป็นนิกายโปรเตสแตนต์

การปฏิรูปศาสนาในอังกฤษ การแยกตัวของ “Church of England” จากนิกายโรมันคาทอลิก โดย การปฏิรูปศาสนาแอนนาแบ็บทิสต์ คือขบวนการปฏิรูปศาสนาที่เกิดพร้อม ๆ กับการปฏิรูปศาสนาของนิกายโปรเตสแตนต์ เริ่มโดยชนชั้นชาวนาที่ประเทศเยอรมนีและประเทศทางตอนเหนือของทวีปยุโรป

การปฏิรูปศาสนาของนิกายโรมันคาทอลิก คือการปฏิรูปศาสนาของนิกายโรมันคาทอลิกที่เป็นปฏิกิริยาต่อการปฏิรูปศาสนาของนิกายโปรเตสแตนต์

การปฏิรูปสถาบันคริสต์ศาสนา หมายถึงการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและศาสนาที่มีผลกระทบกระเทือนต่อระบบการปกครองหรือ สิ่งก่อสร้างและอสังหาริมทรัพย์ของคริสต์ศาสนจักรเท่านั้น 
         

ผลของการปฏิรูปทางศาสนา ได้ก่อให้เกิดนิยายโปรเตสแตนต์ขึ้น โดยแบ่งเป็น 3 นิกาย ได้แก่

1. นิกายลูเทอร์ แพร่หลายในเยอรมันและประเทศกลุ่มแสกนดิเนเวียน

2. นิกายคาลวิน แพร่หลายในสวิตเซอร์แลนด์ ฝรั่งเศส เนเธอร์แลนด์ และสกอตแลนด์

3. นิกายอังกฤษหรือแองกลิคัน เป็นนิกายประจำประเทศอังกฤษ

การปฏิรูปศาสนจักร

                เมื่อเกิดการปฏิรูปศาสนาในดินแดนส่วนต่าง ๆ ของยุโรป คริสตจักรที่กรุงโรมได้พยายามต่อต้านปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นด้วยวิธีต่าง ๆ ได้แก่

                1. ศาสนจักรได้จัดการประชุมดังกล่าวใช้ระยะเวลาถึง 18 ปี สิ้นสุดใน ค.ศ.1563 โดยมีบทสรุปดังนี้

                1) สันตะปาปาทรงเป็นประมุขของคริสต์ศาสนา

                2) การประกาศหลักธรรมทางศาสนาต้องใช้ศาสนจักรเป็นผู้ประกาศแก่ศาสนิกชน

                3) คัมภีร์ไบเบิลต้องเป็นภาษาละติน

                4) ยกเลิกการขายใบยกโทษบาปและตำแหน่งทางศาสนา มีการกำหนดระเบียบวินัย มาตรฐานการศึกษาของพระ และให้ใช้ภาษาพื้นเมืองในการสอนศาสนา

                2. ศาสนจักรได้ตั้งศาลศาสนาเพื่อลงโทษพวกนอกศาสนา โดยศาลศาสนาพิจารณาความผิดของพวกนอกศาสนาคาทอลิก และชาวคาทอลิกที่มีความคิดเห็นแตกต่างจากศาสจักร ซึ่งมีการลงโทษโดยการเผาคนผิดทั้งเป็น

ผลของการปฏิรูปศาสนา

- คริสตจักรตะวันตกแตกแยกเป็น 2 นิกาย คือ นิกายโรมันคาทอลิด มีสันตะปาปาเป็นประมุข กับนิกายโปรเตสแตนต์
- เกิดกระแสชาตินิยมในประเทศต่างๆ ทั้งในประเทศที่นับถือนิกายโรมันคาทอลิกและที่นับถือนิกายโปรเตสแตนต์ ความเป็นเอกภาพทางศาสนาของยุโรปสิ้นสุดลง
- เกิดการแข่งขันระหว่างนิกายต่างๆ มีการปรับปรุงสิ่งบกพร่องเพื่อเรียกศรัทธาและก่อให้เกิดขันติธรรมในการอยู่ร่วมกับผู้นับถือนิกายต่างกัน
- สภาพสังคมเปลี่ยนไป นิกายโปรเตสแตนต์ได้สนับสนุนการประกอบอาชีพด้านการค้าและอุตสาหกรรม ระบบทุนนิยมในยุโรปจึงเจริญเติบโต
- ระบบรัฐชาติแข็งแกร่งขึ้น การเกิดนิกายโปรเตสแตนต์ส่งเสริมวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่น
- ผลของการแตกแยกทางศาสนา ทำให้เกิดสงครามศาสนา