ธรรมะจากประสบการณ์ตรง

นิวรณ์ 5

นิวรณ์​ 5​ เครื่องปิดกั้นการบรรลุธรรม​ เครื่องเศร้าหมอง​ ปัญญาถดถอย​ ดับปัญญา​ ไม่มีจักษุเห็นญาน​ ไม่เป็นไปเพื่อนิพพาน

1.กามฉันทะ​ (ชอบในความสนุกสนาน​ รื่นเริง​ ความใคร่​ ราคะ​ กำหนัด​ เพลิดเพลิน​ทางหู​ ตา​ จมูก​ ลิ้น​ กาย​ ใจ เมื่อถูกขัดขวาง ขัดจังหวะ จะขุ่นเคืองและโกรธ)​

2.พยาบาท​ (โทสะที่ไม่อาจดับได้ มีความแค้นเคือง อยากแก้แค้น)

3.​ ถีนมิทธะ​ (ความง่วงเหงา​ หาวนอน หดหู่​ ซึม เฟังธรรมเมื่อใด​ หลับทุกที)

4.​ อุทธัทจกุกกุจจะ​ (ความฟุ้งซ่าน​ วุ่นวายของจิต)

5.​ วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย​ เคลือบแคลง​ ในคุณงามความดี​ พระพุทธศาสนา)

มนุษย์และสัตว์ในกามาวจรภพ ตกอยู่ในนิวรณ์ 5 เพลิดเพลินอยู่กับความสุขที่เจือด้วยทุกข์ ขณะเดียวกันผลักไสความทุกข์ แต่ไม่เคยเห็นความทุกข์ที่มากับความสุขนั้น เห็นว่าสิ่งที่ผ่านทวาร หู ตา จมูก ลิ้น กาย ใจ เป็นตัวตนและยึดเอาไว้ได้ สัมผัสได้จากความรู้สึกผ่านระบบประสาทต่างๆ หูได้ยินเสียงไพเราะ ดนตรีช่วยจรรโลงจิตใจ เต้นรำสนุกสนาน เสียเงินทองราคาแพง เพื่อดูคอนเสิร์ตชื่นชอบ  เห็นรูปสวยงาม ละครและภาพยนตร์เรื่องใดถูกใจ มองแล้วเพลิดเพลิน ต้องไปดูให้ได้ คนแน่นล้นโรงไม่เคยหวั่นไหว โรคระบาดทางเดินหายใจไม่สนใจ ภาพวิวธรรมชาติน่าชื่นใจ เดินทางไปท่องเที่ยวสถานที่ต่างๆ ภายในและต่างประเทศ ลำบากแค่ไหนต้องไปถึงสถานที่นั้น สูญเสียเวลาและทรัพยากรมากน้อยเท่าใด ไม่เคยนึกถึง ดมกลิ่นรันจวนใจชื่นชอบ กลิ่นหอมสดชื่น น้ำหอมราคาแพงเท่าใด ขอให้หอมทนทานทั้งวัน ไม่เคยนึกเสียดายเงินทอง ไม่ได้นึกถึงว่าร่างกายมีกลิ่นเหม็น สกปรกแค่ไหน เมื่อเวลาผ่านไปทั้งวัน ลิ้นคอยลิ้มรส อาหารและเครื่องดื่มอร่อยมาก คอยเสาะแสวงหาไปดื่มกิน สัมผัสทางกาย ชอบไปนวดตัว แช่น้ำพุร้อนออนเซ็น เตียงนอนอ่อนนุ่ม ราคาแพง ชอบอากาศเย็นสบาย ติดใจในความสบาย หลงไปกับกามฉันทะ ไม่เคยตั้งคำถาม เพราะคิดว่าคือความสุขแท้จริง ตัณหาบดบังจิตใจ หลงวัตถุ ชื่อเสียงและเกียรติยศ เกิดความโลภมาก นึกอยากร่ำรวย มีแล้วอยากมีอีก เป็นแล้วอยากเป็นอีก เห็นคนอื่นมีและเป็นตามนั้น นึกอยากเอาเหมือนเขาบ้าง ใช้เลห์กล หลอกลวง คดโกงสารพัด ถูกผิดอย่างไรไม่สนใจ ตัณหาล่อลวง ดิ้นรน ทะยานอยาก เพื่อตอบสนองความสุขจอมปลอม เป็นคนหลงทั้งวันและคืน มีมูลเหตุจากความโลภ เมื่อไม่ได้สิ่งปรารถนา มีความโกรธพยาบาท มองคนอื่นเป็นตัวสร้างปัญหา ไม่เคยย้อนดูจิตใจตนเอง กลายเป็นคนน่าสงสารและสังเวชกับผู้ที่พบเห็น มีความฟุ้งซ่าน รำคาญใจต่อตนเองและผู้อื่น ขาดที่พึ่งจิตใจ ต้องพึ่งพาหมอดู ไหว้สิ่งศักดิ์ เสริมดวงชะตา ต่อราศรี ให้มีโชคลาภ จนกลายเป็นถูกหลอก สูญเสียเงินมากมาย และอาจถึงขั้นเสียตัว กลายเป็นคนเซี่ยงซึม เศร้าสร้อย จิตใจหดหู่ มีแต่ความทุกข์ บางรายกลายเป็นโรคซึมเศร้า และฆ่าตัวตาย ถ้าไม่ตายย่อมมีความลังเลสงสัย ในคุณงามความดี คนที่หลอกลวงตน ทำไมกรรมถึงไม่ตามสนอง เวรกรรมไม่น่ามีจริง โทษคนนั้นคนนี้ แต่ไม่เคยโทษตนเอง

นิวรณ์ 5 จึงเป็นลักษณะเช่นนี้ อาจฉลาดทางโลก แต่โง่ในทางธรรม หากใครไม่มีสติปัญญา หลงไปยึดตัวตน อยากในความสุขแบบผิดๆ มองไม่เห็นความทุกข์ เมื่อติดใจในกามฉันทะมาก คิดว่าโลกมนุษย์ช่างมีความสุขเสียจริง ถึงกับติดในกามาวจรภพ ไม่สร้างนิพพานสมบัติ อีกทั้งไม่เคยทาน ศีล ภาวนา ชาติหน้าอาจไม่ได้เกิดเป็นมนุษย์อีก ต้องเวียนว่ายตายเกิดนับไม่ถ้วน กลายเป็นคนหลง ยึดติดในอุปทานและภพ