รักษ์ รักภาษาไทย

ลำดับตอนที่ #26 : หลักการใช้สระ ใอ ไอ และ อัย ไอย

 หลักการใช้สระ ใอ ไอ  และ   อัย ไอย

1. สระใอ มีที่ใช้ 20 คำเท่านั้น ซึ่งมักจะท่องจำ จากบทกลอนต่อไปนี้

ผู้ใหญ่หาผ้าใหม่ ให้สะใภ้ใช้คล้องคอ

ใฝ่ใจเอาใส่ห่อ มิหลงใหลใครขอดู

จะใคร่ลงเรือใบ ดูน้ำใสและปลาปู

สิ่งใดอยู่ในตู้ มิใช่อยู่ใต้ตั่งเตียง

บ้าใบ้ถือใยบัว หูตามัวมาใกล้เคียง

เล่าท่องอย่าละเลี่ยง ยี่สิบม้วนจำจงดี

ปล. ในที่นี้จะขอเพิ่ม  หมาใน เหล็กใน และ ห่วงใย เข้าไปด้วย

2. การใช้สระไอ

ใช้เขียนคำไทย ซึ่งออกเสียง "ไอ" นอกเหนือจากที่ใช้ไม้ม้วน 20 คำนั้น เช่น ไปไหน ไหวไหม ไวไฟ ไฉไล ไม่ไกล ไขทำไม ไจไหม ฯลฯ

คำที่มาจากภาษาอังกฤษ ใช้ "ไอ" ทั้งหมด เช่น ไฮปาร์ค ไมล์ ไนโตรเจน ไมโครโฟน ไต้ฝุ่น ไกด์ สไลด์ ไนล่อน ไต้หวัน ไนล์ ไคลแมกซ์ ไบเบิล ฯลฯ

คำที่ไทยรับมาจากภาษาเขมร ใช้ "ไอ" ทั้งหมด เช่น ไถง ได ไผท สไบ ฯลฯ

ใช้กับคำที่มาจากภาษาสันสกฤตที่ออกเสียง "ไอ" เช่น ไอศูรย์ ไปรษณีย์ ไมตรี

ใช้เขียนคำภาษาบาลี-สันสกฤต ซึ่งแผลงมาจากสระ "อิ อี เอ" มาเป็น "ไอ" ในภาษาไทย เช่น วิจิตร เป็น ไพจิตร, ตรี เป็น ไตร, เวสาลี เป็น ไพสาลี, วิหาร เป็น ไพหาร, ระวิ เป็น รำไพ, วิศาล เป็น ไพศาล, เกลาส เป็น ไกลาส ฯลฯ

3. การใช้สระอัย

ใช้เขียนคำบาลี-สันสกฤต ซึ่งเป็นคำเรียงพยางค์ ซึ่งออกเสียง "อะ" และมี "ย" ตาม เช่น กษย เป็น กษัย, ขย เป็น ขัย, ชย เป็น ชัย, ตรย เป็น ตรัย, เมรย เป็น เมรัย, นิสสย เป็น นิสัย, ภย เป็น ภัย, นย เป็น นัย, วิชย เป็น วิชัย, วินย เป็น วินัย ฯลฯ

ใช้เขียนคำภาษาบาลีสันสกฤต ซึ่งออกเสียง "อะ" มี "ย" สะกด และ ย ตาม (อยฺย)

ถ้า ย ตัวตาม มีเสียงสระไม่เต็มมาตรา ภาษาไทยตัดตัว "ย" ทิ้ง 1 ตัว เช่น อยฺยกา เป็น อัยกา

แต่ถ้า ย ตัวตามมีเสียงสระเต็มมาตรา ภาษาไทย คง "ย" ไว้ทั้ง 2 ตัว เช่น อยฺย เป็น อัยยา (ผู้เป็นเจ้าของ) , อยฺยิกา เป็น อัยยิกา (ย่า,ยาย)

4. การใช้สระไอย

ใช้เขียนคำบาลีสันสกฤต ซึ่งมีเสียงสระ เอ มี ย สะกด และ ย ตาม (เอยย) ในภาษาไทย แผลง เอ เป็น ไอ ลด ย ตัวหนึ่ง จึงเป็น ไอย เช่น เชยย เป็น ไชย(เจริญ), เทยยทาน เป็น ไทยทาน, ภาคิเนยย เป็น ภาคิไนย, เวณยย เป็น เวไนย, เวยยากรณ เป็น ไวยากรณ์ ฯลฯ

เขียนคำตามความนิยมของไทย เช่น ไมยราบ (พืชชนิดหนึ่ง) ไอยคุปต์(อียิปต์) ไอยรา(ช้าง)