ลำดับตอนที่ #40
คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #40 : พระนามและการขานพระนามจักรพรรดิจีน
พระนามและารานพระนามัรพรริีน
-ัรพรริมีพระนามหลาหลายรูปแบบ : พระสมัานาม พระอารามนาม และรัศ
-พระนามริ ห้ามเอ่ยถึเป็นอันา แม้แ่พระรามารา ถือว่าัรพรริเป็นโอรสสวรร์หรือไ้รับบัาสวรร์ในารปรอแผ่นิน ึ้อไ้รับารเทิทูนไว้เหนือเศียรเล้า
-สรรพนามใ้เรียัรพรริที่ยัมีพระนม์ีพอยู่ไ้แ่ำว่า
- เทียนื่อ (天子) :โอรสสวรร
- ปี้เี่ย (陛下) หรือ หวี้ปี้เี่ย (皇帝陛下) : ทำนอว่าใ้ฝ่าละอธุลีพระบาท
- หว่า (皇上) และ เิ่่า (圣上) : พระเ้าอยู่หัว
- หาเพิ่มำว่า “าิน” (当今) เ่น “าินหว่า” (当今皇上) : รัาลปัุบัน
-ัรพรริใ้สรรพนามแทนนเอว่า “เิ้น” (朕) = เรา ำ้อห้ามสวนไว้สำหรับัรพรริ
-สรรพนามใ้เรียัรพรริที่เพิ่สิ้นพระนม์ (รัาลที่แล้ว) “้าิ่หวี้” (大行皇帝) : ทำนอว่าัรพรริในพระบรมโศ
-ัรพรริที่สวรรแล้วะเป็นที่รู้ัโยทั่วไป้วยพระสมัานาม(ื่อห้าว) พระอาราม(เมี่ยวห้าว) หรือรัศ(เหนียนห้าว) ามแ่วามนิยมในสมัยนั้นๆ
พระสมัานาม (谥号)
- ือ พระนามอัรพรริในพระบรมโศ
- ไ้รับหลัสิ้นพระนม์แล้ว
- ัรพรริที่สืบราสมบัิ่อเป็นผู้ั้ให้ามวามสามารถหรือุูปารที่ไ้ทำไว้
- เริ่มปรา : สมัยราวศ์โว
- ถูยเลิ : สมัยราวศ์ิน
- ภายหลัไ้รับารสาน่ออีรั้ : สมัยราวศ์ฮั่น - ัรพรริอ์สุท้ายอราวศ์ิ
- ัรพรริในพระบรมโศทรพระปรีาสามารถและปรอบ้านเมือให้เริรุ่เรือ : พระสมัานามว่า “เหวิน” (文) อาทิ สุยเหวินี้
- สร้าวามเป็นปึแผ่นและยายอาาเอัรวรริให้ว้าไลออไป : พระสมัานามว่า “อู่” (武) อาทิ ฮั่นอู่ี้ (“ี้” ย่อมาาำว่า “หวี้”)
- “ลี่” (厉) = ร้ายแร หรือ “โยว” (幽) = เียบัน เียวาย : พระสมัานามอัรพรริที่ไร้วามสามารถหรือสร้าหายนะแ่บ้านเมือ
- “เ่า” (少) ึ่แปลว่า เยาว์วัย : ัรพรริที่รอราย์ั้แ่พระนมายุยัน้อยและสิ้นพระนม์่อนวัยอันวร
- พศาวารสื่อี้อือหม่าเียนไ้ระบุหลัเ์ารั้พระสมัานามไว้ันี้
- พระสมัานามเิสรรเสริ
- อู่ (武) : ออาห้าวหา ัรพรริรอราย์ยาวนานและปรอแผ่นินโยวามยุิธรรม : พระสมัานามที่ีที่สุในฝ่ายบู๊
- เหวิน (文) : วันธรรม ัรพรริผู้ห่วใย บำบัทุ์ บำรุสุอาาประาราษร์ และสร้าวามเริรุ่เรือให้แ่ัรวรริ : พระสมัานามที่ีที่สุในฝ่ายบุ๋น
- (恭) : เารพ นอบน้อม ัรพรริผู้ยย่อปวปรา์และเิูุธรรม
- ยี่ (懿) : ีาม บริสุทธิ์ ัรพรริผู้มีน้ำพระทัยและพระเมา
- ิ่ (景) : น่าื่นม ัรพรริผู้่วยเหลือราษรอย่าทรธรรม
- ฮุ่ย (惠) : มีพระุ มีเมารุา ัรพรริผู้มีริยวัราม
- ทา (湯) ัรพรริผู้บำราศทุ์และปัเป่าวามั่วร้าย
- เิ (成) ัรพรริผู้ำเนินิาร่าๆ เป็นที่ื่นมอราษร
- หมิ (明) : สว่า หรือหลัแหลม ัรพรริผู้มีวิสัยทัศน์ยาวไล
- มู่ (穆) : เ้มลั ัรพรริผู้สั่สอนราษรให้ใฝ่ธรรม
- หวน (桓) ัรพรริผู้ร้าวแร่และมุ่ยายอบันธสีมา
- เา (高) : สู ัรพรริ้นวศ์ที่้อเทิทูนไว้ในที่สู
- พระสมัานามเิิเียน
- า (殇) : ายั้แ่อายุยัน้อย ัรพรริผู้สวรร่อนวัยอันวรและไม่มีผลานโเ่นอันใเลย
- หมิ่น (愍) : สสาร เวทนา ัรพรริผู้ำ้อประสบเราะห์รรม่าๆ นานาลอรัสมัย ึ่ส่วนให่เิาปัหาวามัแย้ทาารเมือ
- อาย (哀) : โศเศร้า ัรพรริผู้้อสูเสียัรพรรินีและสิ้นพระนม์่อนวัยอันวร
- เ้า (悼) : อาลัยอาวร์ ัรพรริผู้ละเว้นารบวสรวบรรพบุรุษ
- เนื่อาัรพรริในแ่ละยุสมัยที่มีผลานใล้เียันมัไ้รับพระสมัานาม้ำัน ันั้นเพื่อป้อันวามสับสน เมื่อเอ่ยถึัรพรริเหล่านี้ึ้อระบุราวศ์ไว้้วย
- ามโรสร้า ื่อราวศ์+พระสมัานาม+ำแหน่ อาทิ
- โวลี่หวั : พระเ้าลี่แห่ราวศ์โว (ีหู)
- ฮั่นเหวินี้ : ัรพรริเหวินแห่ราวศ์ฮั่น (หลิวเหิ)
- ิ้นอู่ี้ : ัรพรริอู่แห่ราวศ์ิ้น (ือหม่าเหยียน)
- สุยเหวินี้ : ัรพรริเหวินแห่ราวศ์สุย (หยาเียน)
- พระสมัานามทีุ่้นหูนั้นเป็นเพียพระสมัานามย่อ ยัมีพระสมัานามเ็ม ึ่ในยุหลันั้นยาวว่ายุแรมา เ่น
- ัรพรริอ์ที่ 7 แห่ราวศ์ฮั่นมีพระสมัานามย่อว่า “อู่ี้” (武帝) พระสมัานามเ็มว่า “เสี้ยวอู่หวี้” (孝武皇帝)
- ัรพรริอ์ที่ 3 แห่ราวศ์ถัมีพระสมัานามย่อว่า “เทียนหว้าี้” (天皇大帝) มีพระสมัานามเ็มว่า “เทียนหว้าเิ้้าหเสี้ยวหวี้” (天皇大聖大弘孝皇帝)
พระอารามนาม (庙号)
- หมายถึ ื่อที่ารึไว้บนป้ายวพระวิาบนแท่นบูาในศาลบรรพบุรุษหรือวัประำระูล ภายหลััรพรริพระอ์นั้นสวรรแล้ว เพื่อเป็นที่เารพสัาระออนุนรุ่นหลัสืบมา
- ้นำเนิอธรรมเนียมนี้ยัไม่เป็นที่ยุิ
- บ้าว่ามีมาแ่สมัยราวศ์า -> ถูยเลิสมัยราวศ์โวเพราะมีารใ้พระสมัานามแทน -> แล้วลับมาใ้ใหม่ในสมัยราวศ์ฮั่น
- บาแห่ว่าเิึ้นหลัมีารใ้พระสมัานามราว 800 ปี ือเริ่มใ้ในสมัยราวศ์ฮั่น แ่เป็นารใ้แบบประปรายสำหรับัรพรริบาพระอ์เท่านั้น
- อย่าไร็าม ธรรมเนียมนี้ไ้รับารปิบัิอย่าเป็นระบบและ่อเนื่อั้แ่สมัยราวศ์ถัเป็น้นมา ึเป็นเหุให้นัประวัิศาสร์นิยมใ้พระอารามนามเมื่ออ้าถึัรพรริในราวศ์นี้วบนัรพรริในราวศ์หมิ
- วามแ่าระหว่าพระอารามนามับพระสมัานาม : พระอารามนามมีวามหมายไปในทายย่อเิูเป็นหลั มีเ์ในารั้ื่อรัุม และประอบ้วยำเพีย 2 ำเท่านั้น ำแรเป็นำุศัพท์ที่สะท้อนพระปรีาสามารถอัรพรริ ึ่โยมาำุศัพท์นี้ะไม่้ำับำที่ใ้ในพระสมัานาม
- หาัรพรริพระอ์นั้นเป็น้นวศ์มัะใ้ำว่า “เา” (高) แปลว่าสู หรือ “ไท่” (太) แปลว่ายิ่ให่ ส่วนำที่ 2 นั้นะใ้ำว่า “ู่” (祖) หรือ “” (宗) ำใำหนึ่เท่านั้น
- หาัรพรรินั้นเป็น้นวศ์ ไม่ว่าะเป็น้นสุล ผู้สถาปนาราวศ์ใหม่ หรือ้นสายใหม่ในราวศ์เิม : ใ้ำว่า “ู่”
- หาเป็นัรพรริในลำับถัมาะใ้ำว่า “” ััวอย่า่อไปนี้
- ฮั่นเาู่ : ปมัรพรริแห่ราวศ์ฮั่น (หลิวปั)
- ถัไท่ : ัรพรริอ์ที่ 2 แห่ราวศ์ถั (หลี่ื่อหมิน)
- ่ไทู่่ : ปมัรพรริแห่ราวศ์่ (เ้าวอิ้น)
- หยวนไทู่่ : เิส่าน ผู้่อั้อาาัรมอโล
- หยวนื่อู่ : ปมัรพรริแห่ราวศ์หยวน (ุบไล่าน)
- หมิไทู่่ : ปมัรพรริแห่ราวศ์หมิ (ูหยวนา)
- หมิเิู่ : ัรพรริอ์ที่ 3 แห่ราวศ์หมิ (ูี้) ึ่ปราบาภิเษและเริ่มนับสายใหม่
- ิไทู่่ : นูรฮาี ผู้่อั้อาาัรโฮ่วินอาวแมนู
- ิื่อู่ : ปมัรพรริแห่ราวศ์ิ (อ้ายินเฺหวหลัว ฝูหลิน)
- ้วยวามที่นัประวัิศาสร์มัเรียัรพรริในสมัยราวศ์ถันถึสมัยราวศ์หมิ้วยพระอารามนาม ึสามารถอนุมานไ้ว่าบรราัรพรริใน่วเวลาัล่าวนี้ที่มัถูเรีย้วยพระสมัานาม อาเป็นัรพรริอ์สุท้ายอราวศ์นั้นๆ ไม่มีผลานโเ่นอันใเลย รอราย์ในเวลาอันสั้น หรือสิ้นพระนม์ไป่อนเวลาอันวร
รัศ (年号)
- ื่อประำปีหรือ่วเวลาที่ัรพรริพระอ์หนึ่รอราย์อยู่
- เป็นื่อที่ัรพรริพระอ์นั้นั้เอ
- รัศเือบทั้หมเป็นวลีหรือประโยที่ประอบึ้นาำเพีย 2 ำ และเป็นำที่มีวามหมายมล ัรพรริเื่อว่าะนำพาวามเริรุ่เรือให้เิึ้นในรัสมัยอน และบาส่วนไ้ยึเอาื่อรัศเป็นำวัหรือแนวนโยบายใน่วที่นปรอแผ่นิน
- รัศในวามหมายที่รู้ันโยทั่วไปเริ่ม้นึ้นในสมัยัรพรริฮั่นอู่ี้ (รอราย์ปี 140-87 ่อน .ศ.) รัาลที่ 5 แห่ราวศ์ฮั่น ริเริ่มให้มีารั้ื่อปีที่รอราย์ ลอรัสมัยอพระอ์มีารใ้รัศ 11 ื่อ โยเลี่ย 5 ปี่อ 1 ื่อ ันี้
- เี้ยนหยวน (建元) ระหว่าปี 140-135 ่อน .ศ.
- หยาว (元光) ระหว่าปี 134-129 ่อน .ศ.
- หยวนโ่ (元狩) ระหว่าปี 122-117 ่อน .ศ.
- หยวนิ่ (元鼎) ระหว่าปี 116-111 ่อน .ศ.
- หยวนเฟิ (元封) ระหว่าปี 110-105 ่อน .ศ.
- ไทู่ (太初) ระหว่าปี 104-101 ่อน .ศ.
- เทียนฮั่น (天汉) ระหว่าปี 100-97 ่อน .ศ.
- ไท่สื่อ (太始) ระหว่าปี 96-93 ่อน .ศ.
- เิเหอ (征和) ระหว่าปี 92-89 ่อน .ศ.
- โฮ่วหยวน (後元) ระหว่าปี 88-87 ่อน .ศ.
- ารนับรัศะเริ่มนับปีที่ 1 ทันทีที่ัรพรริึ้นรอราย์ ไม่ว่าปีามปิทิน (หมายถึปิทินันทริ อันเป็นระบบปิทินที่ใ้ในัรวรริีน่อนปี 1911) ในะนั้นะเวลาอีี่เือนหรือี่วัน็าม และำนวนปีรัศะเพิ่มึ้นทุๆ วันปีใหม่ามปิทิน
- ัรพรริะเปลี่ยนรัศอนี่รั้็ไ้ามวามพอใ
- เมื่อมีารเปลี่ยนรัศแ่ละรั้็ะเริ่มนับปีที่ 1 ใหม่้วยทุรั้ ัวอย่า
- รัสมัยอัรพรริถัเสฺวียน เมื่อพระอ์ึ้นรอราย์ในปี .ศ.712 ั้รัศในรั้แรว่า “เียนเทียน” (先天) แ่ื่อนี้ใ้ไ้เพียปีเียว พอถึเือน 12 อปี 713 พระอ์ทรเปลี่ยนรัศเป็น “ไหยวน” (开元) รั้นถึวันปีใหม่อปีถัมา็นับเป็นไหยวนศปีที่ 2 ันั้นึหมายวามว่า ไหยวนศปีที่ 1 มีระยะเวลาเพียไม่ี่วันเท่านั้น ถัเสฺวียนเปลี่ยนรัศอีรั้เป็น “เทียนเป่า” (天宝) ในปี .ศ.742 และใ้ื่อนี้นสวรรในปี .ศ.756
- ธรรมเนียมารั้และนับรัศลัษะัล่าว้า้นมีารใ้สืบ่อมานราวศ์หยวนล่มสลาย พอถึสมัยราวศ์หมิ ธรรมเนียมนี้ไ้เปลี่ยนไป นับแ่รัาลที่ 1 อราวศ์หมิเรื่อยมานัรพรริอ์สุท้ายอราวศ์ิ
- ัรพรริแ่ละพระอ์ะั้รัศเพียื่อเียวเท่านั้น
- แม้ว่าัรพรริหนึ่สิ้นพระนม์ล ัรพรริใหม่ะเปลี่ยนื่อรัศทันที แ่ว่าารนับรัศอัรพรริในพระบรมโศยัำเนิน่อและารนับปีที่ 1 อรัศใหม่นั้นะเริ่มนับนว่าะถึวันึ้นปีใหม่เท่านั้น ัเ่น
- เมื่อัรพรริหมิไทู่่-รัาลที่ 1 อราวศ์หมิึ่ใ้ื่อรัศว่า “หอู่” (洪武) -สวรรในวันที่ 24 มิถุนายน 1398 ัรพรริหมิฮุ่ยี้ึ้นรอราย์่อและเปลี่ยนรัศเป็น “เี้ยนเหวิน” (建文) ทันที แ่ารนับรัศหอู่ปีที่ 31 ยัำเนิน่อนถึวันที่ 5 ุมภาพันธ์ 1399 (วันสิ้นปีามปิทินันทริ) แล้วเริ่มนับรัศเี้ยนเหวินปีที่ 1 ในวันที่ 6 ุมภาพันธ์ 1399 (วันึ้นปีใหม่ามปิทินันทริ)
- สมัยราวศ์หมิ, ิั้รัศื่อเียว ผู้นทั่วไปึมัใ้ื่อรัศในารเอ่ยถึัรพรริอราวศ์ทั้สอนี้ ััวอย่า
ราวศ์หมิ
- ัรพรริหอู่ หมายถึ หมิไทู่่ (ูหยวนา)
- ัรพรริหย่เล่อ หมายถึ หมิเิู่ (ูี้)
- ัรพรริเียิ้ หมายถึ หมิื่อ (ูโฮ่ว)
- ัรพรริว่านลี่ หมายถึ หมิเสิน (ูยีฺ่วิน)
ราวศ์ิ
- ัรพรริัี หมายถึ ิเิู่่ (อ้ายินเฺหวหลัว เสฺวียนหัว)
- ัรพรริหยเิ้ หมายถึ ิื่อ (อ้ายินเฺหวหลัว อิ้นเิ้)
- ัพรริเียนหล หมายถึ ิเา (อ้ายินเฺหวหลัว หลี่)
- ผู้นนิยมเรียัรพรริในราวศ์หมิและราวศ์ิ้วยื่อรัศ หาัรพรริพระอ์ใถูเรีย้วยพระสมัานาม ึอาอนุมานไ้ว่าัรพรริพระอ์นั้นไม่มีผลานโเ่นอันใเลย หรือรอราย์ในเวลาอันสั้นและสิ้นพระนม์ไป่อนเวลาอันวร
- ัรพรริีนแ่ละพระอ์นั้นสามารถเอ่ยอ้าถึ้วยพระสมัานาม พระอารมนาม หรือรัศ็ไ้ึ่มัแ่าันไปในแ่ละราวศ์ แ่โยส่วนให่...
- ราวศ์ฮั่น - ถั : พระสมัานาม
- ราวศ์ถั - หมิ : พระอารามนาม
- ราวศ์หมิ, ิ : รัศ
Reference
https://pantip.com/topic/38732143
เก็บเข้าคอลเล็กชัน
ความคิดเห็น