คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #288 : 10 สุดยอดความผิดพลาด(คิดไปเอง)ที่พบบ่อยที่สุดในความคิดของมนุษย์
ิใอมนุษย์นั่นเป็นสิ่ยอเยี่ยม วามิารระทำหรือระบวนาริ่วยให้เราสามารถประมวลผล้อมูลำนวนมาในเวลาที่รวเร็ว ัวอย่าามอเห็นสิ่เร้าบาอย่า สมออุ็ประมวลผลว่าสิ่นั้นืออะไรและวรทำอย่าไร แ่น่าเสียายที่บารีวามรู้อเราไม่เพียพอไม่สมบูร์แบบทำให้เิ้อผิพลาารประมวลผลไ้ ใน้านิวิทยามนุษย์ที่มี้อมูลไม่เพียพอสมอะประมวลผลทำให้เรามีวามเื่อแบบมีอิ เ่นเห็นสิ่มีีวิไม่รู้ัมา่อน สมอ็ิว่าเป็นสัว์ประหลาไโนเสาร์เป็น้น สิ่เหล่านี้เิโยไม่ำนึถึเพศ, ารศึษา, ปัา หรือปััยอื่นๆ และ่อไปนี้ือสุยอวามผิพลา(ิไปเอ)ที่พบบ่อยที่สุในวามิอมนุษย์ ที่มีทั้วามเื่อและำศัพท์ึ่สิ่เหล่านี้เิึ้นับพวเรา(เือบทุน)และอนนี้เรา้อเรียนรู้ไว้เพื่อรับมือวามผิพลาในอนา
10.Gambler's Fallacy
“วามหลผิอนัพนัน” เป็นอาารอพวหลใหลไ้ปลื้มาารพนัน ที่ไ้สร้าหายนะแ่นัพนันมาแล้วนับไม่ถ้วน โยเื่อว่าเมารพนันมีโอาสแพ้นะอยู่ในอัราส่วน 50 ่อ 50 หามีประสบาร์มา่อนแล้ว ย่อมทำให้เรียนรู้้อผิพลาารั้่อนๆ ไ้ ทำให้เพิ่มโอาสนะในระับ 51:49 โยวามเื่อที่ว่า ยิ่เล่นยิ่มีประสบาร์ แล้วะยิ่นะมาึ้น ถือว่าเป็นวิาสถิที่ผิพลา เพราะผลาารวิัยยืนยันแล้วว่า โอาสารพนันัล่าวไม่เยเปลี่ยนแปลามวามเื่ออใรทั้สิ้น ลับันยิ่เล่นารพนันมาเท่าไหร่ พนันเท่าใ โอาสที่ะนะอนัารพนันนั้นะล่ำลเรื่อยเหลือแ่ 20:80 เท่านั่นเอ
ัวอย่าเ่น รูเล็ หนึ่ในเรื่อพนันที่ไ้รับวามนิยมที่สุในวารพนัน ที่เรามัเห็นหนัหนัเมส์บอน์ เนื่อาอเมะสวยรไปรมาและเ้าใ่าย ือให้แทว่าบอลอรูเล็ะใน่อแหรือำถ้าทายถูไ้เินสอเท่าอที่พนันไว้
แม้ว่ามันอาะเป็นเมที่่าย และน่าะเป็นเมส์ที่น่าะไ้เินาารพนันมาที่สุ เพราะเราเื่อว่าอัราประมา 50 ่อ 50 เพราะแทแ่ำหรือแ เหมือนหนึ่เราโยนหัวโยน้อย หลายนิว่าถ้ารั้นี้มันออสีำรั้หน้าอาเป็นสีแ(50 %)ใ่หรือไม่ แ่วามริแล้วนี้ือวามิที่ผิพลา อัราวามน่าะเป็นสีแยัเป็น 47.37%(มาา่อสีแ 18 ่อ หาร้วย่ออรูเล็ทั้หม 38 ่อ) ส่ผลทำให้เราหมัวเร็วว่าที่ิ นี้ืออิที่เิึ้นอนัพนันที่เสียเินเพราะิว่ามันน่าะมีารเปลี่ยนแปล
9. Reactivity
ปิิริยา เป็นปราาร์ที่เิึ้นับบุลหรือารเปลี่ยนแปลพฤิรรมอพวเาหาไ้รับารับาูแบบใล้ิ โยารเปลี่ยนแปลอาะเป็นบวหรือลบึ้นอยู่ับสถานาร์ ในปี .ศ. 1920 โราน Hawthorne Works ไ้ศึษาระับประสิทธิภาพารทำานอพนัาน พบว่าหาไ้รับวามเอาใใส่่อพนัานะทำให้ผลารทำานเพิ่มึ้นสาเหุเนื่อาพนัานิว่านเป็นนสำัมีแรูใและพยายามทำัวใหู้ีึ้น แ่หาลับันเมื่อมีารลารเอาใใส่พนัานปราว่าระับารผลิลลอยู่ที่ระับปิ
8. Pareidolia
Pareidoliaเป็นปราาร์ทาิวิทยาที่เี่ยว้อับวามลุมเรือและารสุ่มระุ้น(มัะเป็นภาพและเสีย) โยมนุษย์มีแนวโน้มที่ะมอเห็นอะไร่อมิอะไร ออมาลับล้ายเป็นน สัว์ สิ่อ ที่นเอุ้นเยอยู่ โยสมออนเราีวามแสและเาาสิ่่าๆผิพลา ผลที่ไ้ึเป็นภาพมายาที่สมอมนุษย์ปรุแ่วาให้เ้าับัวน าสิ่ที่นเอุ้นเย เ่นใบหน้าบนวันทร์ ระ่ายบนวันทร์ นมปัหน้านที่มีรอยไหม้เหมือนภาพบุลั ารไ้ยิน้อวามที่่อนอยู่ในเสีย ทั้ๆที่พอแยส่วนประอบออมาแล้ว ็ไม่เี่ยวอะไรเลย็ไ้ นอานี้ pareidolia ถูนำมาใ้อธิบายถึเหุาร์ ารเห็นยูเอฟโอ บิ๊ฟู ล็อเนส เป็น้น
ทาิวิทยานำบวนารนี้มาใ้ในารทสอบทาิที่เรียว่า Rorschach inkblot test โยวิธีารเหล่านี้ิโยเฮอร์แมน โรล๊อ เป็นิแพทย์าวสวิสเที่ะออแบบารทสอบหยหมึ ในปี 1918 โยแสภาพหยหมึแบบไม่ั้ใหลายภาพให้ผู้ป่วยแล้วถามว่า "มันน่าะเป็นอะไร" ารทสอบโรล๊อเป็นพื้นานอารโน้มเอียอมนุษย์ ในโรารแปลวามและวามรู้สึไปยัสิ่ระุ้นำวม ถือว่าารอบสนอประสาทสัมผัสอนับหยหมึสามารถไปัหาวามโน้มเอียอบุลิภาพไ้
7. Self-fulfilling prophecy
วามสมปรารถนาแห่ารทำนาย เป็นพฤิรรมารระทำที่นเรามัทำโยมีอิทธิพลทัศนิามวามเื่ออน ว่ามันะ้อเป็นริและะทำามวามเื่อนี้นถึที่สุ และผลส่วนมาที่ออมา็ะเป็นไปามนั้น โยแนวินี้ไม่ใ่เรื่อใหม่แ่ฝััวอยู่ในวามิอมนุษยาิมานานแล้ว เ่น เ่นารปิบัิามำพยาร์เ่น ษัริย์ไ้รับำทำนายว่าโอรสะมา่า ษัริย์ึ้อ่าโอรสนั้นเป็นารัไฟแ่้นลม หรือะเป็นรีอหมอผีวููที่หลายนเื่อว่ามีพลัอำนามาเวลาที่เายไม้ี้ไปที่ใรนหนึ่นหนึ่ ทันในั้นเาะรีร้อ ล้มลบิัวที่พื้นอย่ารุนแร ไม่ี่นาที่อมานนั่น็ไม่สามารถวบุมัวเอไ้ เอาแ่นั่เย ไม่ยอมิน ไม่ยอมนอน นว่าหมอผีะยเลิำสาป สิ่เหล่านี้อธิบายไ้ว่า ารที่เหยื่อที่ถูสาปนั้นวามริแล้วเป็นอาารวามสมปรารถนาแห่ารทำนาย โยเหยื่อมีเื่อถือศรัทธาในนับวมา เมื่อโนสาปึใมา หหู่มา เาเื่ออย่าหมใว่า ะาีวิอเาถูวบุมไว้แล้วโยนับวผู้นั้น หรือแม้แ่ปัุบันเวลาเราฟัำนายวันโลแหรือำพวหมอูเรามัเื่อำทำนายเหล่านั้น ทั้ที่ามหลัวิทยาศาสร์นั้นมันไม่มีทาเป็นริเลยสันิ
นอานี้ำศัพท์นี้สามารถใ้ไ้หลายวาร เ่นในสัม เมื่อบุลหนึ่าหวัผิไปาวามริ่ออีบุลเป้าหมายหนึ่ โยบุลนั่นะแสพฤิรรม่อบุลเป้าหมายามวามาหวัที่ไม่รนั้น ในที่สุบุลเป้าหมายะเป็นไปามาราหวัอย่าผิๆ ่อบุลที่าหวั เ่น ผู้ปรอาหวัว่าลูเราสิปัาี (วามริอาะแ่สิปัาพอใ้) แล้วเราไ้ปิบัิ่อเาอย่านลามา ในที่สุเาะเป็นนลามาึ้นว่าเิม ัวอย่านี้มีารทลอมาแล้วให้เห็นริๆ เ่น นัิวิทยาามหาวิทยาลัยฮาร์วาร์เยนำ้อสอบวัเาวน์ปัาเ้าไปสอบเ็ในโรเรียนประถมแห่หนึ่ เมื่อเสร็เา็แล้วสุ่มรายื่อเ็ที่ทำ้อสอบแล้วมาบอับรูประำั้นว่าเ็เป็นนหัวีมีเาวน์ปัามา(ทั้ๆ ที่วามริแล้วเ็มีเาวน์ปัาปานลา) และเมื่อผ่านไปหลายเือนพวเาลับมาวัเาวน์ปัาเ็ลุ่มเิมอี ผลปราออมาน่านว่า เ็ที่ไ้รับเลือัล่าวที่ไ้บอรายื่อแ่รูไปลับไ้ะแนนเลี่ยสูว่าเิม ลายเป็นว่าเ็ปานลาที่เลือื่อแบบส่เเิเ่ึ้นมาริ ๆ
ในวารเศรษิวามสมปรารถนาแห่ารทำนาย็ถูนำมาใ้ในทฤษี่าๆ มามาย เ่น เศรษิถถอยเนื่อา้อำเนินามำทำนาย เ่น ทฤษีุับบนวอาทิย์ (sunspot theory) ที่ระบุว่าารึ้นลอเศรษิว่ามีวามสัมพันธ์ับารสัเเห็นุับบนวอาทิย์ โยอธิบายว่าุับบนวอาทิย์มีผลระทบ่อสภาวะอาาศ ึ่ะทำให้ผลผลิทาารเษรเปลี่ยนแปลในที่สุใน่วระยะหนึ่นั้น ทฤษีุับบนวอาทิย์มีผู้เื่อถือำนวนมา นทำให้ันีลาหุ้นเิวามผันผวนเพราะารสัเเห็นุับวอาทิย์ แม้ว่าวามริแล้วระับผลผลิารเษรไม่ไ้เปลี่ยนแปลเสียสันิ หรือะเป็นารเมือเ่นบาประเทศ(ไหน็ไม่รู้)ที่หมอูบานบอว่าะมีรัประหารเิึ้น ทั้ๆ ที่วามริแล้วไม่มีเลย แ่ำทำนายนี้ทำให้หลายฝ่ายันและเิรัประหารเิึ้น
6. Halo Effect
เฮโล เอฟเฟ หรือ รัศมีที่เปล่ประาย หรือ ระบวนาริเิเทิทูน หมายถึเป็นปราาร์ทาิวิทยาที่มนุษย์เิระบวนาริเิลำเอีย (Cognitive bias) โยมนุษย์มัะเหมาสรุปทุอย่าาสิ่เียวที่เห็น เ่น ถ้าเราเห็นนหน้าาี เรา็ะสรุปไปโยไม่รู้ัว้วย้ำว่าเาเป็นนี มีวามสามารถ ถึทำอะไรผิหรือไม่ีไปบ้าแ่เรา็มัะให้อภัย หรือถ้าเราเห็นนหน้าาี้เหร่ แ่ายไม่เรียบร้อย รรุรั เรามัิว่าเาเป็นอทาน ไม่็ี้ยา สิปัาทึบ
เฮโล เอฟเฟ มัะเป็นศัพท์ที่ใ้บ่อยในแผนัหาบุลร ที่หมายถึวามลำเอียที่อาะเิึ้นไ้ับผู้สัมภาษ์ที่เมื่อเห็นบุลิภาพทาบวอผู้ถูสัมภาษ์แล้ว็ะมอ้ามบุลิภาพทาลบหรือลวามสนใที่ะแสวหาบุลิภาพทาลบ หรือ ในรีรัน้าม โยมนุษย์มัใุ้นี้มาทำประโยน์่าๆ เ่นเวลาโษา็เอาผู้มีื่อเสียมาโษาสิน้า ทั้ๆ ที่ผูู้ไม่รู้สิน้านี้ีหรือไม่ หรือเวลา่วเลือั้เรามัเห็นนัารเมืออบ่วยเหลือผู้ทุ์ไ้ยา ทำให้เรามัิว่าเป็นนัารเมือที่สะอาบริสุทธิ์ไม่โิน
Halo effect นั้น ไม่เพียแ่ะเิึ้นับารพิาราบุล แ่ยัรวมไปถึผลิภั์สิน้า สิ่อ ลุ่มหรือะบุล หรือแม้แ่อ์าร้วย เ่น เวลาเราเห็นผลิภั์อาหารนิหนึ่ที่บรรุหีบห่อสวยาม ราาแพ เรามัิว่าทันะอร่อยหรูเลิศ ทั้ที่อาหารนิหนึ่รสาิไม่แ่าันับอาหานิเียวันที่มีราาถูเลย ในอีเยมีารทลอแล้วโยเอาเ้สอ้อน ที่ทั้สอ้อนนั้นมีระบวนารทำเหมือนันหม(ั้แ่นิวัถุิบไปนถึวิธีารทำ) มาั้ราา่าัน ือแบบราาถู และราาแพ และเมื่อให้นทลอไ้ิม ผลปราว่านทลอบอว่าเ้แบบแพอร่อยว่าทั้ๆ ที่ริๆ แล้วเ้สอ้อนไม่แ่าันเลย
5. Herd Mentality
Herd Mentality หรือ เฮโลิันไปามฝูน หรือวิธีิที่ทำอะไรามันเป็นลุ่ม เป็นแนวโน้นที่ทำให้เรามีวามิเห็นและปิบัิามพฤิรรมอนส่วนให่เพื่อให้รู้สึปลอภัยึ้นและลวามัแย้ ไม่สามารถเป็นัวอัวเอไ้ เราำเป็น้อทำามพฤิรรมอลุ่มทั้ที่สิ่ที่เราทำามนั้นไม่อบเลย ไม่ว่าะเป็น ารแ่ัว, รถยน์, านอิเร, รูปแบบ, แฟั่น
Herd Mentality ยัถูนำมาใ้ับัวอย่าที่หลาหลาย ไม่ว่าะเป็น ทาารเมือ เ่น ม๊อบเสื้อสี่าบาประเทศที่เฮโลันามฝู หรือะเป็นเศรษศาสร์ที่ลทุนเรื่ออสัหาริมทรัพย์เมื่อบ้าน ที่ิน หุ้น มีราาพุ่สูึ้น (ฟอสบู่) มนุษย์ส่วนให่ะโน้มน้าวัวเอให้เื่อว่ามัน ะึ้นไปเรื่อยๆโยไม่หยุ ยิ่มีนำนวนมาร่วมอยู่ในิรรม้วยยิ่อบอุ่นใว่าสิ่ที่เราเื่อนั้น้อเป็นริ พอฟอสบู่แ็พินาศย่อยยับยฝู เป็น้น
4. Reactance
ุเยเห็นาร์ูนไหมรับ เวลาพ่อหรือแม่เห็นลูที่บ้านไม่่อยพูุยหรือทำปิิริยาไม่พอใเวลาพ่อแม่พูอะไร พ่อแม่มัอุทานว่า “ลูถึวัย่อ้านแล้วสิน่ะ”
ปิิริยา่อ้าน Reactance ในศัพท์ิวิทยา หมายถึปิิริยาทาิที่ทำใหุ้ทำสิ่ที่ร้ามับสิ่ที่บาน้อารใหุ้ทำ แม้ว่าสิ่ที่นนั่สัุ่ะเป็นสิ่ที่ีและถู้อ็าม แุ่ะ่อ้านและทำสิ่ที่ร้ามแทน ทั้นี้เป็นเพราะนเราเลียารถูบอว่า “อย่า” มนุษย์เรานั้นไม่อบารถูำัเสรีภาพ และิว่านเอมีวามิัสินเออะไรไ้ไม่้อมาสั่ โยปิริยา่อ้านนี้มัพบในวัยรุ่นที่นิสัยื้อรั้น ที่พยายาม่อ้านาร่มู่หรือำสั่ำสอนที่นิว่ามันะััเสรีภาพ เยมีารศึษาถึอำนาอวามรู้สึนี้ โยให้นอบทำลาย้าวอนหนึ่นั่ในห้อรับแ านั้น เ้าหน้าที่นแรเ้าไปบออย่าสุภาพว่า รุาละเว้นาารีเียนผนั ส่วนเ้าหน้าที่นที่สอพูว่า “อย่าีเียนบนผนัเ็า” เาไ้ไม่ยาใ่ไหมว่า ำพูไหน่อให้เิานศิลปะบนผนัเ็มไปหม
3. Hyperbolic Discounting
Hyperbolic Discounting เป็นศัพท์ในเศรษศาสร์เิพฤิรรมเิลำเอีย ที่หมายถึ ารผู้้อารผลอบแทนเล็น้อยแ่รวเร็ว มาว่าที่ะไ้ผลอบแทนำนวนมาแ่ล่า้า ัวอย่าเ่น นส่วนให่มัเลือรับเิน 20 อลลาร์ในวันนี้ แทนที่ะรอ 100 อลลาร์ในหนึ่ปี โยปินเราไม่อบารรออย มัมีวามิรู้สึว่าำนวนเินที่ไ้รวเร็วว่าะีว่าอุ่นใว่าเินที่ไ้มาล่า้า เรารู้สึยินีที่ะไ้ทันทีแทนที่ะรอ บารี็มีหลายนยอมเสียมาเพื่อไ้ำไรเล็น้อยเ่น หนึ่วัน่อนารสอบ นัเรียนะยอม่ายเินำนวนสูเพียเพื่อเลื่อนารสอบไปอีแ่วันเียว แ่ถ้าเป็นรีวันสอบเป็นหนึ่ปี้าหน้า ็ไม่มีใรสนใ นอานี้ยัเยมีารทลอับสัว์ำพวนพิราบที่มันะไ้รับปุ่มสอปุ่ม ปุ่มหนึ่ไ้อาหารำนวนน้อยแ่ไ้รวเร็ว ส่วนปุ่มที่สอไ้อาหารมาแ่ล่า้า ผลไม่้อบอน่ะว่านพอใับปุ่มอะไร
2. Escalation of Commitment
บารั้วามมุ่มั่นอนอานำมาึ่ผลเสียไ้เหมือนัน อย่าเ่น Escalation of Commitment หรือ ารยายอารผูมั ึ่หมายวามว่า ารยืนระ่ายาเียว ารัสินใที่ยัยึถืออยู่ับารัสินใเิม เพื่อยืนยันว่าารัสินใ่อนหน้านี้ถู้อ ทั้ๆที่มีหลัานว่าารัสินในั้นผิัวอย่าเ่น ผู้บริหารที่ัสินใลทุนโรารใหม่ๆแม้ว่า่อมานเอรู้ว่าเป็นารัสินใที่ผิพลา แ่็ยัันทุรัลทุนทุ่มเทเพิ่มึ้นอี เพื่อยืนยันว่าารัสินใเริ่มแรอนถู้อ และป้อันไม่ให้เสียหน้า หรือสหรัใ้อำลับุอิรัทั้ที่หลายฝ่ายบอว่าเป็นารัสินใที่ผิแ่ผู้นำ็ยัยืนยันว่าถู้อ หรือพวเสื้อสี่าๆ บาประเทศที่เื่อว่าอุมาร์อนถู้อแม้ะมีเหุาร์ร้ายแรามมา็าม
1.Placebo Effect
มีผู้ป่วยนหนึ่เป็นโรร้ายแรที่รัษายัไไม่หาย นระทั้หมอไ้ให้ยานิหนึ่แ่นไ้โยบอว่าเป็นยาวิเศษ และเมื่อผู้ป่วยไ้ินยา็พบว่าร่าายเป็นปลิทิ้ ึ่วามริแล้วยาวิเศษที่หมอว่าไว้นั้นวามริแล้วเป็นแ่แป้ธรรมาเท่านั้นเอไม่ใ่ยาวิเศษวิโสที่ไหน แ่น่าเหลือเื่อว่าทำไมมันถึลายเป็นยาวิเศษไปไ้?
เราเรียปราาร์เ่นนี้ว่า พลาสโบ เอฟเฟ็ (Placebo Effect ) หรือ ผลระทบอยาหลอ เป็นปราาร์ทาิวิทยาที่เิาารให้นไ้ินยาหลอหรือปลอม แ่บอว่า เป็นยาริ แล้วทำให้นไ้รู้สึีึ้นหรือบรรเทาอาารเ็บปวลไป โยัวยาหลอปลอมนั้นเป็น แป้หรือน้ำาล หรือสารที่ไม่เิบารารในารรัษา นอานี้ ยัรวมไปถึารรัษาารแพทย์ในรูปแบบ่าๆ เ่น ารผ่าัที่ไม่ไ้ผ่าัอวัยวะใๆ หรือารรวสภาพร่าายแล้วพูาปลอวั็ถือว่าเป็นารให้ยาหลอไ้เหมือนัน
โยรีที่ยาหลอที่ใ้ันบ่อยที่สุในโลือ ารให้วิามินีเมื่อเป็นหวั (ึ่วามริแล้ว มันไม่มีผลในารรัษา) และปัุบันยาหลอนั้นยัเป็นวามลึลับทาวิทยาศาสร์ที่ไม่รู้ว่าเิาอะไรันแน่ ในทาทฤษีบอว่ามันเิาผลระทบาวามาหวัึ่เิาแรใอผู้ป่วยที่ิว่ายาที่รัษาพวเาะทำให้หาย
นอเหนือานี้ ในหลายๆรี ที่เี่ยว้อับ Placebo Effect เ่น ำว่า Nocedo หมายถึผลลัพท์้านลบายาหลอที่ใ้ยาหลอแล้วพบว่าผู้ป่วยอาารไม่ีึ้นหรือเป็นอันราย และ ำว่า Money Effect ารใ้ยาหลอหลอลวนอื่นว่าเป็นยาวิเศษเพื่อเอาเิน
อ้าอิ
http://listverse.com/2010/01/07/top-10-common-faults-in-human-thought/
ความคิดเห็น