วงศ์หากิน PSM และสาระดนตรีไทย

ลำดับตอนที่ #54 : [เพลงไทย] เพลงชั้นเดียว

เพลงชั้นเดียว

        เพลงชั้นเดียว หมายถึง เพลงที่มีจังหวะเร็ว หรือเรียกว่าเพลงเร็ว จะสังเกตได้จากเสียงฉิ่ง ปกติแล้ว การตีฉิ่งจะเริ่มด้วยเสียง ฉิ่ง และจบด้วยเสียง ฉับ ตีสลับกันไปจนกว่าจะจบการบรรเลง ถ้าช่วงระหว่างเสียงฉิ่ง และฉับเร็วกระชับติดกันก็แสดงว่าเป็นเพลงชั้นเดียว หรือสังเกตได้จากทำนองร้อง เพลงชั้นเดียวจะร้องเอื้อนน้อย หรือไม่มีการร้องเอื้อนเลยก็ได้  
        เพลงชั้นเดียว ใช้ขับร้องและบรรเลงประกอบการแสดงมหรสพต่างๆ ตัวอย่างเพลงชั้นเดียว ได้แก่

เพลงนาคราช
บทร้อง  ยง อิงคเวทย์
ถ้าแม้นลูกปลูกฝ้ายไว้ต้นเดียว	อยู่โดดเดี่ยวพอถูกลมก็ล้มได้
ถึงจะปลูกสักร้อยยังน้อยไป	พายุใหญ่พัดมาก็น่ากลัว
ควรปลูกให้มากต้นจนเต็มไว้	จึงจะได้ช่วยแบ่งแรงกันทั่ว
พายุใหญ่พัดไกวจนไหวตัว	ก็ไม่กลัวว่าจะล้มเพราะลมเอย
เพลงหนีเสือ
บทร้อง  มนตรี ตราโมท
จะหนีตัวไข้ป่วยด้วยย้ายบ้าน	ไม่เป็นการหนีรอดปลอดไปได้
เพราะโรคร้ายย้ายติดชิดตัวไป	อยู่ที่ไหนโรคนั้นก็พลันมี
ถ้าหนีด้วยรักษาอนามัย	มันอยู่ในความสะดวกอย่างถ้วนถี่
ให้บ้านเรือนร่างกายสดใสดี	ก็จะหนีโรคภัยได้พ้นเอย