คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #3 : แม่กับบริบททางสังคม
อีสา : แม่ผู้ปิทอหลัพระ
ภาพลัษ์ออีสาที่เป็นผู้หิมัมาทาามอารม์ ผ่านมือผู้ายมานับไม่ถ้วนลอีวิ ทำใหุ้่าอวามเป็นแม่ในัวอีสานั้นแทบะมอไม่เห็น ำล่าวที่ผูผู้หิเ้าับวามเป็นแม่ที่ว่า ผู้หิทุนมีวามเป็นแม่อยู่ในัว หรือผู้หิทุนมีสัาาอวามเป็นแม่นั้น ่อให้เิำถามึ้นว่าผู้หิอย่าอีสาะไม่สามารถเป็น “แม่ที่ี” ไ้เียวหรือ
วามเป็นแม่ในัวอีสานั้นแรเริ่มเิมทียัไม่แสออมาให้เห็นอย่าัเน เมื่อมีลูนแรอีสามีวามรู้สึแ่เพียหวลูอัวเอเท่านั้น ไม่อยาให้ใรอุ้ม ไม่อยาให้ใรเลี้ย และไม่อยาที่ะยให้ใร แ่สุท้ายบทบาทวามเป็นแม่ออีสา็ถูโอนย้ายไปเป็นหน้าที่อหม่อมพริ้ม เมียเออท่านาย ึ่ทำหน้าทีู่แลุายรวี่วโิแทนอีสาผู้เป็นแม่อย่าแท้ริ วามรู้สึออีสา อนนั้นอาะเป็นวามรู้สึที่ไร้เียสาอเ็ผู้หิที่พึ่ะเิบโเป็นสาว และ็มีลูึ้นมา้วยวามบัเอิ หรือโะา็าม อีสารัลูอัวเอ แ่เป็นวามรัที่หวัสิ่อบแทนาลูือ ทรัพย์สมบัิที่ะบันาลวามสุให้แ่อีสาไ้ั่ในึ เพราะอีสาไม่เยไ้สัมผัสับีวิที่สะวสบายมา่อน ึใ้ลูอัวเอเป็นสิ่อบแทนาผลประโยน์ที่อีสาะไ้าท่านายับหม่อมพริ้ม ส่วนหนึ่็เพราะท่านายไม่เยมีลูายเอาไว้สืบสุล พออีสาสามารถมีลูายให้ไ้ ัวออีสาเอ็พลอยที่ะไ้รับวามสะวสบายไป้วย
บทบาทวามเป็นแม่ออีสานั้นไม่ใ่ว่าไม่รัลูอัวเอ ในอนแรวามเป็นแม่ออีสาอาะไม่ถู้อามสัาาสัเท่าไหร่ เป็นเพียแ่วามรัลูที่มีอิทธิพลับนเอเท่านั้น แ่ใ่ว่าวามเป็นแม่ออีสาะไม่สามารถแสออมาให้เห็นเลย เมื่ออีสามีลูนที่สอวามเป็นแม่ในัวออีสานั้นเริ่มที่ะออมาให้เห็นบ้า แ่เป็นเพียวามรู้สึและห่วใย่อเ็ที่เิมาไม่มีพ่อเท่านั้น
“อย่าให้เรียสาว่าแม่เลย่ะ ี้เียอธิบายับใร่อใรว่าพ่ออยู่ที่ไหน เรียุหิว่าแม่น่ะีแล้ว ะไ้พร้อมบริบูร์ทั้พ่อทั้แม่” (อีสา : ๑๕๙)
อย่าไร็ามวามเป็นแม่ออีสา็เริ่มที่ะายแววอวามห่วใยที่แม่มีให้แ่ลู เพราะอีสารู้ีว่าถ้าเิลูอัวเอเิบโึ้นมาโยที่มีแม่เป็นอีสา และบอไม่ไ้ว่าพ่อเป็นใร มีแ่แม่ ไม่มีพ่อ รอบรัว็ไม่สมบูร์ เมื่อเปรียบเทียบับุหิโสภาพรรวีและสมศัิ์แล้ว อาะเป็นารีว่าที่ลูออีสาะเิบโึ้นมาในรอบรัวที่สมบูร์แบบ ลูออีสาะไ้ไม่มีปม้อย ส่วนหนึ่็เพราะลูออีสานั้นยัมีเื่อสายอลูเ้าลูุนนาอยู่ ึเหมาะสมว่าที่ะใหุ้หิโสภาพรรวีอยอบรมและเลี้ยู เพราะมีศัิ์เสมอัน
“แ่ลูอสาีะ เามีเื้อสาย เป็นลูเ้าลูนายอย่าุหิ ถึะเิมายัไเลือเ้าเลือนายเลือราสุล ็้อิอยู่ับัว สาฝาใหุ้หิอบรมเา้วย็แล้วัน แม่ไพร่ับลูเ้าบาที็พูันไม่รู้เรื่อเหมือนัน” (อีสา : ๑๓๙)
ถ้าหาเราาหวัว่าวามเป็นแม่ในัวออีสาเป็นสัาาที่ถ่ายทอมาะ้อเิึ้นในทันที และสร้าวามรู้สึอันแรล้า สิ่หนึ่ที่เรา้อิ็ือ อีสามีีวิรอบรัวที่ไม่สมบูร์ วามรู้สึอแม่ึไม่ไ้ถูถ่ายทอมาสู่อีสา และเ็เอถูพราาออีสาไปให้นอื่นเลี้ยั้แ่เิ วามผูพันและระับวามสัมพันธ์ในานะที่เป็นแม่็ะไม่เิ ส่วนุหิโสภาพรรวีที่รับเ็ไปเลี้ยสัาาอวามเป็นแม่อาะเิึ้นอย่าล้าแ็ เพราะมีวามสัมพันธ์อันีับัวเ็ วามปรารถนาอแม่ในารเลี้ยูลูึ้นอยู่ับวาม้อารที่ะเป็นแม่ และำนวนเวลาที่ใ้สร้าสัมพันธ์ร่วมัน ึ่วามรัอแม่อย่าอีสาที่มี่อลู็แสออมาอย่าัเน เมื่อไ้เลี้ยูและใล้ิับหนูน้อยโสภิพิไล
“ถึแม้ว่ามอเผินๆ อีสาูะไม่่อยรั และโอ๋แม่หนูอย่าุหิ แ่้วยสัาาอผู้เป็นแม่ วามรัอันลึึ้ย่อมแฝอยู่ในใเสมอ ิริยาอแม่หนูทำให้อีสาออะื้นันใ ึโอบอเ้าหล่อนไว้แน่นึ้นเล็น้อย” (อีสา : ๒๘๓)
อีสาแสบทบาทวามเป็นแม่ที่มี่อลู้วยารส่เสีย และเลี้ยูหนูน้อยโสภิพิไลนเิบให่ อยปป้อูแลทุอย่า และูเหมือนว่าสัาาอวามเป็นแม่ในัวอีสาะบ่บอว่าไม่้อัวลว่าอีสาะทำหน้าที่อแม่ไ้ไม่ี เพราะวาม้อารที่ะปป้อและูแลลูอน เป็นนิสัยที่ิัวผู้หิมาั้แ่เิ ไม่ว่าผู้หินนั้นะเป็นนอย่าไร็าม ในที่สุแล้วนเป็นแม่เือบทั้หมะมีวามรู้สึ้อารปป้อและูแลไ้เอเมื่อมีลู ถึแม้ว่าอีสาะไม่ไ้อบรมและเลี้ยูุายรวี่วโิเลยแม้แ่น้อย แ่วามเป็นแม่็ไม่ไ้ลลเมื่ออีสามีุหิโสภิพิไล และไ้อบรมเลี้ยูมาบ้า เพราะั้แ่แรอีสาไม่ไ้ระหนัถึวามเป็นแม่ ิถึแ่ัวเอ ไม่ไ้ิถึหรือห่วใยลู นระทั่ลูทั้สอเิบให่และอีสาเอ็มีอายุมาึ้น ึรู้ึ้ถึำว่า “แม่”
“อีสานอนไม่หลับอีามเย…เมื่อ่อนนี้อีสาิถึแ่ัวเอเป็นหนึ่ ลูออีสาทั้หิและายเป็นเพียเาที่บารั้็ปราเป็นรูปร่า บารั้็าหายไปหม…แ่บันี้ลูทำให้อีสาเิวามทุ์เิวามัวล น่าันที่อีสาเป็นแม่นมาั้แ่อายุสิบเ็ปี ทว่าพึ่ะมารู้สึเป็น “แม่” ริๆเอาเมื่ออายุเ้าสี่สิบห้าปีนี้เอ” (อีสา : ๓๘๒)
ำว่า “แม่” ในวามรู้สึออีสา ไม่ไ้เิึ้นมาอย่าทันทีทันใแบบผู้หินอื่น เพราะสัาาอวามเป็นแม่อาไม่เิึ้นนว่าะไ้ใล้ิับลู และพันาวามสัมพันธ์ ึ่สัาาะบอเอว่าแม่้อทำอะไร นอานี้วามเป็นแม่อผู้หิแ่ละน ึ่น่าะมีวามแ่าหลาหลายามวามเป็นปัเ ถูำหนมารานในนามอ “แม่ที่ี” ึ่ารสร้ารอบเ่นนี้อาทำให้แม่อย่าอีสาอยู่ในานะ “แม่ที่ใ้ไม่ไ้” หรือลายเป็น “แม่ที่ไม่ี” โยมิไ้พิาราถึสภาวะและเื่อนไอผู้หิแ่ละน
ริษยา : แม่ผูุ้มอำนาและวามแ้น
“แม่” ือำที่ยิ่ให่และให้วามหมายไ้ีับผู้หิที่มีลู บทบาทอแม่มีหน้าที่อยให้วามรั วามอบอุ่น อบรมเลี้ยู ห่วหาอาทร แ่บุรอน แ่วามเป็นแม่อหม่อมุลีลับรัน้ามโยสิ้นเิ แม่นนี้แสให้เห็นภาพอผู้หิที่วาอำนา และวามแ้นที่มี่อผู้อื่น นเผาผลาีวิอัวเอในวาระสุท้าย
ารที่หม่อมุลีแสอำนาอัวเอออมา ส่วนหนึ่อาะเป็นเพราะศัินาอัวเอที่ิัวมาั้แ่เิ นอานี้แล้วสัมไทยยัผูพันอยู่ับระบบนั้นวรระที่ยย่ออำนามาเป็นเวลานาน เพราะอำนาเป็นเรื่อมือสำัในารวบุมสัม อิทธิพลัล่าวที่สืบทอมาาบรรพบุรุษอหม่อมุลี ึส่ผลโยรับเธอ ทำให้เธอใ้อำนาที่มีอยู่อัวเอไปทำร้าย วบุม และี่นอื่นอยู่ลอเวลา ึ่ไม่เว้นแม้แ่พ่อแม่หรือสามีอเธอเอ็าม
“หม่อมุลีนั้นเิมาพร้อมับอำนา ยิ่โ็ยิ่มีอำนาเหนือผู้นในบ้านเหนือแม้แ่บิามารา เมื่อหม่อมุลีแ่าน หม่อมุลี็มีอำนาเหนือสวามีอี หม่อมุลีึหลในอำนานั่นและหลอยู่นทุวันนี้” (ริษยา : ๓๓๙)
วามเป็นแม่ในัวนอหม่อมุลีไม่ไ้ธรรมาเหมือนับแม่อนทั่วไป เธอใุ้ายหริพันธุ์เป็นเรื่อมือในารแ้แ้นน้อสาวอเธอที่ทรยศหัหลัเียริยศอัวเอและรอบรัว โยารให้ไปแ่านับลูสาวอน้อสาวเธอ และใ้เ็สาวนนี้เป็นเรื่อมือในารแ้แ้นน้อสาวอเธออีทีในสิ่ที่ทำผิับเธอและรอบรัวเอาไว้ นอานี้เธอยัใ้อบสวาทหิสาวรับใ้นสนิทเป็นเรื่อมือในารเลี่ยล่อมุายหริพันธุ์ให้เื่อฟันอี้วย ึ่สิ่นี้ทำให้เห็นว่าเมื่อเธอมีอำนาอยู่ในมือ เธอะทำอะไรับใร็ไ้ที่เธออยาทำ หาสิ่นั้นมาทำลายรอบารีประเพีที่เธอยึมั่น ึ่เมื่อมอูแล้วหม่อมุลีเหมือนับเป็นศูนย์ลาอนในบ้านที่เธอะใ้ใรเป็นเรื่อมือ็ไ้ โยไม่สนว่านผู้นั้นะเป็นใร เธอทำไปเพื่อสนอ่ออำนาและวามแ้นอเธอเพียเท่านั้น และแน่นอนว่า้วยวามเยินที่ัวเออยู่เหนือผู้อื่นลอเวลา หม่อมุลีึเยเป็นแ่ผู้นะ ไม่เยมีใรที่ะสามารถ่อรับผู้หินนี้ไ้เลย
“หม่อมุลี็เหมือนับบุลอีหลายๆนที่อยู่เหนือ “ผู้อื่น” เสียนระทั่ลายเป็นวามเยัว เมื่อเิมีใรนหนึ่ไม่ยอม “ล” ให้ ็เฝ้าแ่ิแ้น” (ริษยา : ๓๓๙)
วามแ้นที่อยู่ภายในิใอหม่อมุลีเิาวามิอัวเอที่ัสินนอื่นว่าผิ เธอไม่เยเปิรับวามิอื่นนอาวามิอัวเธอเอเพียนเียว หม่อมุลีิเพียแ่ว่าวามิอัวเอถู และสิ่ที่นอื่นินั้นผิ เพราะสิ่เหล่านั้นไปทำลายศัิ์ศรีอนั้นสูที่เธอนั้นห่วแหน และรัษาไว้ยิ่ว่าีวิอัวเธอเอ หม่อมุลีึรับไม่ไ้ับารระทำอสามีที่ไปเอานรับใ้ในบ้านเป็นเมีย หรือารระทำอน้อสาวที่หนีามผู้ายไป สิ่เหล่านี้เอที่เป็นัวุนวนวามแ้นึ้นภายในิใอหม่อมุลี เมื่อรวมับอำนาในมืออเธอแล้ว ึสามารถทำลายล้าีวิอทุนที่อยู่รอบัว หรือแม้แ่ีวิอัวเธอเอที่มอยู่ับวามริษยาอาาพยาบาท่อผู้อื่น ึู่เหมือนว่าหม่อมุลีะพอใับสิ่ที่เธอทำับทุน และไม่ไ้รู้สึถึวามผิที่ัวเอระทำับผู้อื่นไว้เลย เพราะเธอรู้สึมีวามสุับผลานที่เธอทำมาว่าที่ะมานั่ร้อไห้สสารัวเอ แม้แ่ำสอนทาพระพุทธศาสนา็ไม่อาทำลายล้าวามริษยาอาาอหม่อมุลีลไ้
“อนิา…ุพีุ่ลี ิเลศอันเิาวามริษยาอาาอเธอหนาแน่นเสียนระทั่ไม่มีธรรมะ้อใะผ่านำแพิเลศเ้าไปำระิใอเธอไ้ทีเียวหรือนี่” (ริษยา : ๓๖๕)
ผู้หิที่เป็นแม่หาหลอยู่ในรูปโมหรือรูปุสมบัิ ็ไม่เป็นอันรายอะไร แ่ถ้าหลมัวเมาอยู่แ่ับอำนา และวามแ้น็เป็นสิ่ที่อันรายยิ่นั เพราะอำนาที่มีอยู่ในมือและวามแ้นที่มีอยู่ภายในิใ ะบันาลทำให้ทุีวิที่อยู่รอบัวมีแ่วามสูเสียเิึ้น และ่อให้เิทุ์ึ้นภายในิใอผู้ระทำเอ ท้ายที่สุแล้ว็้อบีวิอัวเอ้วยไฟริษยาอาาที่เผาผลาีวิมานานปี โยที่ัวเอนั้นไม่รู้ัว
“ไฟแห่วามริษยาอาาเผาผลาหม่อมุลีมาลอีวิให้มีแ่วามทุ์วามระวนระวายเือร้อน และแล้วในที่สุ็เผาผลาีวิอหม่อมุลีให้มอไหม้โยที่ไฟริษยานั้นยัลุโพลอยู่หาไ้ับหรือสร่าาลไม่!” (ริษยา : ๔๘๖)
เหุเิในรอบรัว : แม่ผู้ละทิ้หน้าที่
สัมที่เปลี่ยนแปลไป้วยวาม้าวหน้าทาเทโนโลยีและวามทันสมัย ทำให้ผู้นในสัม้อเปลี่ยนแปลวิถีีวิามให้ทัน บทบาทเิมอผู้หิที่เป็นทั้เมียและแม่้อมีารเพิ่มเิมบทบาทอื่นเ้าไป ึ่ทำให้ผู้หิหลลืมและละทิ้หน้าที่อ “แม่” ที่มี่อลู
ีวิอปัทมาภร์ที่วนเวียนอยู่ับารทำานลอทั้วัน ไม่ใ่ภาพอแม่ในอุมิที่สัมาหวั เมื่อเปรียบเทียบับารเป็นแม่ในสถานาร์ริ ทำให้เิวามแ่าันทั้วามรู้สึ ารปิบัิัว หรือสิ่ที่าหวัเอาไว้ อา้วยเื่อนไทาสัมและวันธรรม่าๆที่ทำให้ปัทมาภร์ไม่สามารถวบุมไ้ ทำให้นำไปสู่ารไม่สามารถปิบัิหน้าที่แม่ไ้อย่าั้ใ เพราะ้อทำานหามรุ่หาม่ำ ไม่ไ้มีเวลาอยู่ับลูอัวเอ ส่วนหนึ่็เนื่อาสามีอเธอือปุย์ ไม่มีานทำ เพราะบริษัทถูปิิารล ทำให้หน้าที่อผู้ที่หาเลี้ยรอบรัวในะนั้นไปอยู่ที่ปัทมาภร์ อาะ้วยรอบรัวอปัทมาภร์อาศัยอยู่ในสัมเมือ ระบบเศรษิมีวามเปลี่ยนแปลลอเวลา ันั้นารมีานะทาสัมที่มั่นึเป็นสิ่ที่ำเป็น และ้วยเหุนี้ึ้อออไปทำานนอบ้านมาว่าานในบ้าน นอาบทบาทอแม่ที่ปัทมาภร์ไม่สามารถที่ะทำไ้แล้ว แม้แ่ระทั่บทบาทวามเป็นเมียที่้ออยูแลสามีเธอ็ไม่สามารถที่ะทำไ้
“ถ้ามีอะไรที่แม่ไม่เ่ เห็นะมีอยู่อย่าเียวือเรื่อแม่บ้านแม่เรือน แม่เป็นแม่บ้านแม่เรือนที่ใ้ไม่ไ้เลย นี่พ่อว่านะรับ ไม่ใ่ผม ผมเยไ้ยินบ่อยๆั้แ่เริ่มรู้วาม” (เหุเิในรอบรัว : ๔)
เมื่อผู้เป็นแม่พบว่าสิ่ที่เธอาหวัไว้ หรือภาพวามเป็นแม่ในอุมิอเธอไม่สามารถปิบัิไ้อย่าที่ั้ใ เพราะเิาารทำานที่ไม่สอล้อับบทบาทหน้าที่ารเป็นแม่ อันเนื่อมาา้อำั หรือเื่อนไ่าๆ ทำให้้อมีารปรับเปลี่ยนวิธีิและพยายามหาทาออให้ับปัหานี้ ึ่สิ่หนึ่ที่ปัทมาภร์เลือใ้็ือ ารใ้นใล้ัวมาเป็นสิ่ทแทนอัวเอที่มี่อลู โยเลืออวาม่วยเหลือานในรอบรัวเพื่อ่วยูแลบุร
“แม่เาอาะลืมพี่ปาไปในบารั้ เพราะเห็นว่าอยู่ับุยายและาิพี่น้อแวล้อม แล้วพี่ปาเอ็ูสบายีทุอย่าแล้ว” (เหุเิในรอบรัว : ๓๘๔)
วามิอปัทมาภร์ที่ให้นในรอบรัวอยูแลลูอัวเอแทนนนั้น ูเหมือนะเป็นารระทำที่เหมาะสมับสถานาร์ในอนนั้น แ่สิ่ที่เรามอเห็น็ือารระทำัล่าวเหมือนเป็นารหลีหนีาบทบาทวามเป็นแม่ที่้อูแลลู ึ่ะเป็นผลระทบทาอ้อมที่เิึ้นในอนา เมื่อเิึ้นบ่อยเ้าวามรู้สึอแม่ที่รัลู็ยิ่ะน้อยลไปทุที ส่วนัวปัทมาภร์เอนั้นเธอเิมาในสัมยุใหม่ที่โลาภิวัน์ไปไลเินว่าที่ะหันหลั เธออาะิว่าารทำานนั้นให้ประโยน์แ่ัวเธอ และรอบรัวมาว่าเรื่ออเศรษิเพียอย่าเียว เพราะว่าานเป็นอ์ประอบสำัอีวิ ทำให้ีวิมีุ่าและมีเป้าหมาย ารไ้ทำานเป็นารทำให้ีวิสมบูร์ เธอึมุ่มั่นที่ะพันาานอาีพอนให้้าวหน้า ารประสบวามสำเร็ในารทำานึลายเป็นเป้าหมายหนึ่ในารประสบวามสำเร็อีวิปัทมาภร์้วย แ่เธอ็ไม่ไ้ำนึถึเพศสภาพอเธอว่าเป็นผู้หิ และมีบทบาทที่ะ้ออยูแลลูมาว่าที่ะออไปทำานนอบ้าน
“เราเห็นะ้อโ้วาทีเรื่อผู้หิับผู้ายันเสียแล้ว…..ไอ้ผมน่ะยอมให้หรอ เรื่อวามสามารถเรื่อสิปัาอผู้หิน่ะ บานเหนือว่าผู้ายเสีย้วย้ำไป แ่ผู้หิ็ยั้อเป็นแม่อยู่วันยั่ำ วามอ่อนแอวามแ็แรทาายอหิาย ทำยัไมัน็เท่าันไม่ไ้ เพราะธรรมาิสร้าเอาไว้นละอย่า แยเอาไว้ว่าใร้อเป็นแม่ลอาล ใร้อเป็นพ่อลอาล เพราะั้นเสรีอผู้หิับผู้ายถึะเท่าันไม่ไ้ ทำยัไๆ็เท่าันไม่ไ้ ธรรมาิมันแบ่อมันไว้ แ่สิทธิละ็เท่าันไ้” (เหุเิในรอบรัว : ๔๐๑ – ๔๐๒)
“ผู้หิที่้อทำาน” บทบาทที่เพิ่มเ้ามาอวามเป็นเมียและแม่ที่ี่อลู ทำให้ผู้หิในสัมถูาหวัว่าะสามารถปิบัิหน้าที่อแม่ที่ีไ้ัเิม แ่ภาพอแม่ในอุมิอสัมที่มี่อผู้หิไม่ไ้เป็นสิ่ี้วัว่าแม่ในยุสมัยใหม่ ะสามารถทำหน้าที่อแม่ไ้ามวามาหวััล่าว เพราะผู้หิเอ็้อเปลี่ยนแปลไปามบริบททาสัม ทำให้ผู้หิสมัยนี้้อละทิ้บทบาท “แม่” เพื่อวามอยู่รออนเอและรอบรัว
ความคิดเห็น