อิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง

ลำดับตอนที่ #1 : บทวิเคราะห์

บทวิเคราะห์

ที่มา: http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/2212-00/

อิเหนา  ตอน  ศึกกะหมังกุหนิง

     อิเหนา  เป็นบทละครพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  เป็นบทละครที่วรรณคดีสโมสรยกย่องให้เป็นยอดของบทละครรำ  เพราะเป็นหนังสือซึ่งแต่งดีพร้อมทั้งเนื้อหา  ทั้งความไพเราะ  ทั้งกระบวนที่จะเล่นละครประกอบกัน  และยังเป็นหนังสือดีในทางที่จะศึกษาประเพณีไทยสมัยโบราณ  พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระราชนิพนธ์ตรงตามตำราทุกอย่าง  แม้บทละครเรื่องอิเหนาจะมีเค้าเรื่องมาจากนิทานพื้นเมืองชวา  แต่ทรงดัดแปลงแก้ไขให้เข้ากับธรรมเนียมของบ้านเมือง  อัธยาศัยและรสนิยมของคนไทย

ผู้แต่ง   พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

ลักษณะคำประพันธ์       กลอนบทละคร

จุดมุ่งหมายในการแต่ง    เพื่อใช้ในการแสดงละครใน

ความเป็นมา

อิเหนา  เป็นวรรณคดีที่มีมาแต่เมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี  มีที่มาจากนิทานปันหยี  ซึ่งเป็นคำสามัญทีชาวชวาใช้เรียกวรรณคดีที่มีความสำคัญมากเรื่องหนึ่งคือ  เรื่องอิหนา  ปันหยี  กรัต ปาตี วรรณคดีเรื่องนี้มีเนื้อเรื่องเป็นพงศาวดารแต่งขึ้นเพื่อการเฉลิมพระเกียรติกษัตริย์ชวาพระองค์หนึ่งซึ่งทรงเป็นนักรบนักปกครอง  และทรงสร้างความเจริญให้แก่ชวาเป็นอย่างมากชาวชวาถือว่าอิหนาเป็นวีรบุรุษ  เป็นผู้มีฤทธิ์  เรื่องที่เล่าสืบต่อกันมาจนกลายเป็นนิทานจึงเต็มไปด้วยอิทธิปาฏิหาริย์

    ว่าพลางทางชมคณานก                    โผนผกจับไม้อึงมี่

    เบญจวรรณจับวัลย์ชาลี                    เหมือนวันพี่ไกลสามสุดามา

    นางนวลจับนางนวลนอน                         เหมือนพี่แนบนวลสมรจินตะหรา

    จากพรากจับจากจำนรรจา                       เหมือนจากนางสการะวาตี

    แขกเต้าจับเต่าร้างร้อง                           เหมือนร้างท้องมาหยารัศมี

   นกแก้วจับแก้วพาที                               เหมือนแก้วพี่ทั้งสามสั่งความมา

   ตระเวนไพรร่อนร้องตระเวนไพร                  เหมือนเวรใดให้นิราศเสน่หา

  เค้าโมงจับโมงอยู่เอกา                          เหมือนพี่นับโมงมาเมื่อไกลนาง

   คับแคจับแคสันโดษเดี่ยว                        เหมือนเปล่าเปลี่ยวคับใจในไพรกว้าง

   ชมวิหคนกไม้ไปตามทาง                        คะนึงนางพลางรีบโยธี