จตุคามรามเทพ

ลำดับตอนที่ #8 : วิญญาณธาตุ

รูปวงกลมตรงศูนย์กลาง รูปสมมุติแห่งความว่างเปล่ามีความหมายหลายประการ เช่น วิญญาณธาตุ ศูนย์กลางจักรวาล การตั้งฟ้าตั้งดิน เป็นต้น
ตำนานชาวชวากะ ถือว่า ตรงจุดศูนย์กลางแห่งดวงตราพญาราหูอมจันทร์เป็นจุดสำคัญที่สุดคล้ายกับคติธรรมการสร้างพระพุทธเจดีย์ อันเป็นการจำลอง
โน้มนำสังเวชนียสถานทุกแห่ง ไปรวมกันไว้ ณ จุดเดียวกัน อุปมาดัง ศูนย์กลางปลงธรรมสังเวช บริสุทธิ์และศักดิ์สิทธิ์ยิ่ง หมายถึง นิพพานภพ
  วิญญาณธาตุ เป็นนามธรรม ไม่มีตัวตนว่างเปล่า คล้ายกับ อากาศธาตุ แต่ไม่ใช่ลมเพราะเป็นลมสสาร ที่ ที่สามารถ วัด สัมผัส จำกัดขอบเขต นักวิทยาศาสตร์
ทั่วไปเล่นแร่แปรธาตุอากาศได้ เช่นเดียวกับวัตถุธาตุอื่นทราบถึงที่มาสาเหตุทางวิชาการ ก่อให้เกิดประโยชน์มหาศาลจากพลังงานธรรมชาติชนิดนี้แต่วิญญาณธาตุ ไม่เคยปรากฏอยู่ในศาสตร์สาขาใด นอกจากคำสอนของศาสนา เรียนรู้อยู่ในหมู่ผู้ปฏิบัติธรรม เรียกว่า "ดวงจิต" คนเราเมื่อยังมีชีวิตอยู่ร่างกาย เปรียบประดุจบ้านเรือนที่อาศัย จิตใจ เหมือนเป็นเจ้าของ คอยควบคุมบงการไปตามสัญชาตญาณ คือ กิเลสตัณหา ความต้องการไม่มีที่สิ้นสุด สามัญสำนึกคล้ายกับสัจเดฉานทั่วไปหากปราศจากความถูกต้องชอบธรรม ขนบธรรมเนียมศาสนา ช่วยสั่งสอน ขัดเกลา ปลูกฝัง หลักจริยธรรมให้เกิด จิตสำนึกก็ไม่อาจเรียกมนุษย์ว่าเป็นสัตว์อันประเสริฐได้พุทธศาสนาจึงชี้หนทางให้เห็นกฏวัฏสงสารว่า รูปธรรมย่อมถึงกาลแตกดับไปตามอายุขัย ร่างกายย่อมถึงกาลแตกดับไปตามอายุขัย ร่างกายก็กลายเป็น ซากศพ ส่วนดวงจิตอันเป็นนามธรรม ก็พลันสละเรือนร่างไปพร้อมกับการสิ้นลมหายใจ ไม่มีผู้ใดทราบว่าไปอยู่ที่ไหน จึงเรียกดวงจิตของผู้ที่ตายไปแล้วว่า วิญญาณ หรือ ผี
    ชาวชวากะเชื่อว่า วิญญาณ เป็นธาตุที่ 5 มิได้สลายหายสูญ ได้แปรสภาพกลับคืน กระจายไปกับกระแสลม อยู่รอบตัวเรา วิญญาณของคนชั่วร้ายไม่ได้พัฒนาดวงจิตตกต่ำถูกเหยียดหยามเป็น
ภูติผีปีศาจ ส่วนวิญญาณของผู้ปฏิบัติธรรมจิตใจสูง ได้รับการยกย่องเป็น ภูติผีปีศาจ ส่วนวิญญาณของผู้ปฏิบัติธรรมจิตใจสูง ได้รับยกย่องเป็น เทพหรือเทวดา สุดแต่สร้างบุญบารมีถึงระดับใดต่างรอเวลากลับมาเกิดใหม่ในวัฏสงสาร การล่วงรู้ดังนี้ ชาวชวากะโบราณ จึงแนะนำลูกหลานให้ทำบุญอุทิศทาน แก่บรรพบุรุษ ญาติมิตรที่ล่วงลับไปแล้ว แผ่บารมีธรรมปกป้องมิให้ดวงวิญญาณทั้งปลาย กลับมาจุติในท้องสุนัขในเทศกาลเดือน 10 นักบวชชาวจีนสมัยโบราณเคยเดินทางมาศึกษาในจักรวรรดิ์ศรีวิชัย ได้นำไปเผยแพร่ในประเทศจีน จึงเกิดเป็นประเพณีนิยมทางศาสนาคล้ายคลึงกัน