คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #3 : พระราชประวัติของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พญาลิไทย)
1.พระราประวัิอพระมหาธรรมราาที่ 1 (พาลิไทย)
พระมหาธรรมราาที่ 1 ทรมีพระนามเ็มแบบอมว่า “พระบาทมรเอัศรีสุริยพศ์รามมหาธรรมราาธิรา” พระอ์ทรมีพระนามหลายพระนาม เ่น “พระบาทมรเอัฦๅไทยรา” “พระยาลือไทย” และ “พระยาลิไทย” แ่พระนามที่เป็นนิยมเรียานันโยทั่วไป ือ “พาลิไทย” ึ่เป็นพระนามเิมอพระอ์่อนที่พระอ์ะทรึ้นรอราย์ พระอ์ทรรอราย์เมื่อปีพ.ศ.1890-พ.ศ.1911 ่อาพระยาั่วนำถุม ผู้เป็นพระปิุลาและเป็นพระมหาษัริย์พระอ์ที่ 5 พระอ์ทรเป็นพระมหาษัริย์พระอ์ที่ 6 อราวศ์พระร่วแห่อาาัรสุโทัย เป็นพระโอรสอพระยาเลอไทย พระมหาษัริย์พระอ์ที่ 4 แ่ไม่ปราพระนามอพระมารา พระอ์ทรเป็นพระรานัาอพ่อุนรามำแหมหารา และพระอ์ทรมีพระนิษาพระอ์หนึ่ทรพระนามว่า “พระมหาเทวี” ึ่่อมาไ้เป็นพระายาอุนหลวพะั่ว เ้าเมือสุพรรบุรีหรือสมเ็พระบรมราาธิราที่ 1 ปมษัริย์อราวศ์สุพรรภูมิแห่รุศรีอยุธยา
่อนที่พระมหาธรรมราาที่ 1 ะึ้นรอราย์นั้น พระอ์เยปรอเมือศรีสันาลัยในานะอพระมหาอุปราหรือรัทายาทแห่เมือสุโทัยเมื่อปีพ.ศ.1883
เมื่อพระยาั่วนำถุมไ้สวรรลในปีพ.ศ.1890 ็ไ้เิเหุลาลวุ่นวายึ้นในเมือสุโทัย เพราะอันเนื่อมาาเหล่าลูเ้าลูุน่าหวัึ้นรอบัลลั์ พาลิไทย พระมหาอุปราแห่เมือศรีสันาลัยทรทราบวามึยทัพาเมือศรีสันาลัยมายัรุสุโทัยเพื่อปราบลาล เมื่อปราบลาลเสร็เรียบร้อยแล้ว็เส็ึ้นเสวยราย์เป็นพระมหาษัริย์พระอ์ที่ 6 แห่ราวศ์พระร่วทรพระนามว่า “พระมหาธรรมราาที่ 1”
พระรารียิ
ารศาสนา
เมื่อพระมหาธรรมราาที่ 1 เส็ึ้นรอราย์ พระอ์พยายามที่ะแผ่ยายอำนาบารมีโยารยทัพไปปราบปรามเมือ่า ๆ ที่แ็้อ่อรุสุโทัยเพื่อให้เิวามสบเรียบร้อยและเป็นปึแผ่นมั่นเหมือนในรัสมัยอพ่อุนรามำแหมหารา พระอัยาอพระอ์ นโยบายารปรออพระอ์นั้น พระอ์ทรนำหลัธรรมในพระพุทธศาสนามาเป็นหลัในารปรอึทรมีพระนามว่า “พระมหาธรรมราา” แปลว่า ราาหรือษัริย์ผู้ทรธรรม
พระอ์ทรำริว่าถ้าะยายอาาเ่อไปเ่นเียวับรัสมัยอพ่อุนรามำแหมหารา พระอัยาอพระอ์นั้น็้อทำสราม ในารทำสราม็ะ้อยทัพนำไพร่พลไปบาเ็บล้มายอีเป็นอันมา พระอ์ึทรมีพระราประส์ที่ะปรอบ้านเมือเ่นเียวับพระเ้าอโศมหาราที่ทรปรออินเียให้เริไ้้วยารส่เสริมพระพุทธศาสนาและสั่สอนให้ประานให้ั้อยู่ในศีลธรรมอันะเป็นวิธีารรัษาเมือให้ยั่ยืนอยู่ไ้
พระอ์ไ้ส่พระสมทูไปยับ้านเมือ่า ๆ รวมถึารสถาปนาพระมหาธาุเีย์เพื่อสร้าวามเป็นหนึ่เียวันทั้ศาสนาและทาารเมือให้ับเมือ่า ๆ อรุสุโทัย ทรอัเิพระบรมสารีริธาุับิ่พระศรีมหาโพธิ์าลัาทวีปไปประิษานในเมือนรุม (ำแพเพร) และทรารึไว้ว่า
“...ผิผู้ใไ้ไหว้นบระทำบูาพระศรีรันมหาธาุและพระศรีมหาโพธิ์นี้ว่าไร้ มีผลอานิสส์พร่ำเสมอัไ้นบนพระเป็นเ้าบ้าแล...”
พระมหาธรรมราาที่ 1 ทรมีวามศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่ายิ่ ราวพ.ศ.1904 ึทรนิมน์พระมหาสามีสัราานรพันหรือเมือเมาะะมะเ่า (บาแหล่บอว่าเป็นลัา) มาำพรรษาที่รุสุโทัยเผยแพร่เพิ่มวามเริให้แ่พระพุทธศาสนามายิ่ึ้น ยิ่เมื่อพระอ์ไ้ออผนวในปีพ.ศ.1905 ที่วัป่ามะม่วนับว่าไ้ทำวามมั่นให้พระพุทธศาสนามาึ้น ทำให้ิิศัพท์อพระพุทธศาสนาในอาาัรสุโทัยมีวามมั่นมาึมีวามเลื่อลือไปไล พระส์ั้นผู้ให่หลายรูปไ้ออไปเผยแพร่หลัธรรมในแว้น่า ๆ เ่น อโยธยา หลวพระบา เมือน่าน แม้แ่พระเ้าือนาธรรมิรา (พาือนาหรือพาธรรมิรา) แห่ราวศ์มัรายออาาัรล้านนา (รอราย์พ.ศ.1898-พ.ศ.1928) ทรมีศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่าแรล้า็มานิมน์พระสุมนเถระาสุโทัยไปเผยแพร่ธรรมที่ล้านนา
พระอ์ทรสร้าและบูระวัมามายหลายแห่รวมทั้ารสร้าพระพุทธรูปเป็นำนวนมา เ่น พระพุทธินสีห์ พระศรีศาสา (ปัุบันพระพุทธินสีห์ับพระศรีศาสาประิษานอยู่ที่วับวรนิเวศมหาวิหาร รุเทพมหานร) พระศรีศายมุนี (ปัุบันประิษานอยู่ที่วัสุทัศนเทพวราราม รุเทพมหานร) และพุทธินรา (ปัุบันประิษานอยู่ที่วัพระศรีรันมหาธาุวรมหาวิหาร ัหวัพิษุโล) ่อมาโปรฯให้สร้าพระพุทธรูปปาลีลาและพระเีย์ทรอบัวูมหรือเีย์ทรพุ่ม้าวบิ์ที่ไ้แบบอย่ามาาลัาไว้ในวัหลายแห่
พระอ์ทรเี่ยวาในพระไรปิและไ้ทร่วยให้ภาษามธมีส่วนแพร่หลาย ทรริเร่มัระเบียบะส์แบ่พระส์ออเป็น 2 ฝ่าย ือ ฝ่ายามวาสีที่เน้นหนัในารสั่สอนราษรในเมือและศึษาพระไรปิ และฝ่ายอรัวาสีที่เน้นหนัในารวิปัสสนาและประำอยู่ามป่าหรือนบท ทรลบศัราให้ถู้อามหลัโหราศาสร์ ทรแ้ไปิทินให้ถู้อามพระัมภีร์ และทรส่ราบุรุษไปำลอพระพุทธบาทที่เาสุมนู เมือลัามาประิษานไว้บนยอเาเมือสุโทัย ให้ื่อเานั้นามอย่าลัาว่า “สุมนู”
ภาษาและวรรี
พระมหาธรรมราที่ 1 ทรพระรานิพนธ์ไรภูมิพระร่วึ้นั้แ่สมัยที่พระอ์ยัทรเป็นพระมหาอุปรารอเมือศรีสันาลัยไ้ประมา 6 ปี เมื่อปีพ.ศ.1888 นับเป็นเวลา 7 ปี่อนที่ะเส็ออผนวในปีพ.ศ.1905
ทรัแปลารเียนหนัสือไทยที่พ่อุนรามำแหมหาราทรสร้าไว้โยำหนให้มีสระ้าบน ้าล่า ้าหน้า ้าหลั รวมทั้แ้ไรูปพยันะให้อ่านเียนสะวึ้น
ารมนาม
พระมหาธรรมราาที่ 1 ไ้โปรให้มีารสร้าถนนสายยาวั้แ่เมือศรีสันาลัยผ่านรุสุโทัยไปถึเมือนรุม เรียว่า ถนนหลวหรือถนนพระร่ว
ารสร้าเมือ
บูระเมือนรุม และโปรให้สร้าเมือสอแว (พิษุโล) เป็นเมือลูหลวโยารย้ายเมือึ่เยอยู่ที่สอแวึ่เิมอยู่ทาใ้ (วัุฬามีในปัุบัน) แ่ยัเรียว่าเมือสอแวามเิม เมือสอแวเป็นเมือลูหลวที่ส่พระราโอรสไปปรอ
้านหมาย
ในรัสมัยอพระมหาธรรมราาที่ 1 ไ้มีารราหมายเี่ยวับารลัพาึ้น ใ้สำหรับอาาัรสุโทัยและเมือที่อยู่ในบัับ
วามสัมพันธ์ระหว่าประเทศ
หลัาที่พระมหาธรรมราาที่ 1 ไ้รอราย์มา 2 ปี อีทา้านหนึ่ พระเ้าอู่ทอ เ้าเมืออู่ทอที่ไ้อพยพพาผู้นย้ายหนีโรห่าาเมืออู่ทอ (วามริแล้ว เมืออู่ทอไ้ถูทิ้ร้าไปนานแล้วประมา 200 ปี่อนที่พระเ้าอู่ทอะพระราสมภพ แนวิเิมที่เยเื่อันว่าพระเ้าอู่ทอมาาเมืออู่ทอึไม่น่าเื่อถือ) มาสร้าเมือใหม่อยู่ที่บริเวหนอโสนอันเยเป็นเมืออโยธยามา่อนและไ้ั้นเป็นให่สถาปนารุศรีอยุธยาึ้นมาในปีพ.ศ.1893 ทรพระนามว่า “สมเ็พระรามาธิบีที่ 1” เป็นพระมหาษัริย์พระอ์แรอรุศรีอยุธยา แสวามเป็นอิสระไม่ึ้นร่อรุสุโทัยนับแ่นั้นมาึทรบัาใหุ้นหลวพะั่ว พระเษาอพระมเหสีึ่ะนั้นรอเมือสุพรรบุรียทัพมายึเมือัยนาท (บาแหล่บอว่าเป็นเมือสอแว) เมือลูหลวอสุโทัยเอาไว้ไ้ ในเวลานั้น รุสุโทัยอ่อนแอาทุพภิัย ้าวในนาเสียหาย าวเมือออยา พระเ้าอู่ทอึวยโอาสนี้ปลอมัวเป็นพ่อ้าทำทีนำ้าวไปายและยึเมือสำัแห่นี้ไ้ในที่สุ พระมหาธรรมราาที่ 1 เห็นว่าพระเ้าอู่ทอระทำารไม่สมวรึไ้ส่ทูไปเราอเมือัยนาทืน (บาแหล่บอว่าพระมหาธรรมราาที่ 1 ไ้ไปทรเราอเมือัยนาทืนาพระเ้าอู่ทอในะที่พระอ์ำลัทรผนวอยู่) พระเ้าอู่ทอ็ทรืนให้และทรมีไมรี่อันเรื่อยมา แ่มี้อแลเปลี่ยนว่าทาสุโทัย้อปล่อยให้อยุธยาเป็นอิสระและอเป็นมิรันลอไป เมื่อพระมหาธรรมราาที่ 1 ทรลาผนวแล้วึเส็ไปรอเมือสอแวแทน ส่วนรุสุโทัย พระเ้าอู่ทอให้พระมหาเทวี พระนิษาอพระมหาธรรมราาที่ 1 ึ่เป็นพระายาอุนหลวพะั่วึ้นรอรุสุโทัยแทน
เมื่อพระเ้าอู่ทอเส็สวรรในปีพ.ศ.1912 ุนหลวพะั่ว็เส็ึ้นรอราย์ทรพระนามว่า “สมเ็พระบรมราาธิราที่ 1” ทารุศรีอยุธยา็ยทัพมาปราบรุสุโทัยและเมือ่า ๆ ที่อยู่ในบัับอรุสุโทัยอย่าเนือ ๆ พระมหาธรรมราาที่ 1 ไม่ปรารถนาารรบ เพราะารรบพุ่ัน็ือาร่าันเอและเป็นบาป แ่็้อำใัทัพ รับสั่แม่ทัพให้สู้รบอย่าแ็ัน่วยเมือที่อยู่ในอาาเอรุสุโทัยไว้ให้ไ้ ผลารสู้รบปราว่าผลัันแพ้ผลัันนะอยู่หลายรั้หลายหนนลอรัาลอพระอ์
ปลายรัสมัยพระมหาธรรมราาที่ 1 รุศรีอยุธยามีอำนาเ้มแ็มาึ้นและแผ่ยายอำนามาทาเหนือนถึอาาัสุโทัย ะที่รุสุโทัยเริ่มอ่อนแอลเรื่อย ๆ ไปนถึสมัยพระมหาธรรมราาที่ 4 ึถูผนวเ้าับรุศรีอยุธยาในที่สุ
พระมหาธรรมราาที่ 1 สวรรในปีพ.ศ.1911 และพระโอรสอพระอ์ทรึ้นรอราย์่อาพระอ์ทรพระนามว่า “พระมหาธรรมราาที่ 2”
ความคิดเห็น