ลำดับตอนที่ #61
คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #61 : การกำเนิดสุสาน
ารพันาที่สำั สำหรับารเรียมสุสาน เพื่อผู้ายาวอียิป์ ือ สร้าพื้นที่ในสุสานให้มาพอ เพื่อเ็บทรัพย์สมบัิและสิ่ออ
ผู้ายเพื่อนำไปใ้ในภพใหม่
สมัย่อนเริ่มยุราวศ์ ปัหาเรื่อสถานที่เ็บวาสิ่ออให้ับผู้ายัล่าวนี้ แทบะไม่มีเลย เพราะในสมัยนั้นมีแ่เพียนำหม้อ
ไหและเรื่อใ้เล็ๆน้อยๆ มาฝัรวมับศพ็เท่านั้น แ่เมื่อบ้านเมือเริึ้น วามมั่ั่อาวเมือ็มีมาึ้น วาม้อารให้มีสิ่ออันมี
่าและเรื่อใ้ในีวิประำวัน เ็บรวมไว้ในสุสานอผู้นายให้มาที่สุเท่าที่ะทำไ้ ารยายสุสานให้ว้ายิ่ึ้น ให้เพียพอับวาม้อาร
อแ่ละบุล ึเป็นสิ่ำเป็นเพื่อวัถุประส์ัล่าว
่วนี้ารสร้าสุสานึมั่อ้วยอิ-หินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า วามว้าและให่ ึ้นอยู่ับปริมามาน้อยอสิ่อที่ะนำไปเ็บ
ส่วนวามสูโยทั่วไปะเท่าันหม ือประมาห้าเมร ภายในะแ่้วยารทาสี และภาพวาที่สวยาม ที่มีรูปล้ายลึันเือบทั้หม
สุสาลัษะนี้เรียว่า " สุสานแบบมัสาบา" (Mastaba) ึ่มีวามหมายในภาษาอาหรับว่า " ม้านั่" ทั้นี้เพราะรูปทรอมันล้ายม้านั่อาว
อาหรับที่เรียว่า " มัสาบา" (Arabic mastaba) ม้านั่เี้ย ึ่ะเห็นไ้ทั่วไป บริเวหน้าประูบ้านาวอาหรับ ในประเทศอียิป์ปัุบัน
สมัย้นราวศ์ ภายในสุสานแบบมัสาบา ะทำเป็น่อๆสำหรับวาสิ่อ่าๆทั้อผู้ายและอวัที่มีผู้นำมา
มอบให้ในานศพ
ลอระยะเวลาว่ารึ่ราวศ์ที่หนึ่ หลุมศพแบบนี้ไ้รับารยายพื้นที่ภายใน ให้ว้าวายิ่ึ้น เพื่อให้เพียพอับสิ่อที่ะนำ
ไปเ็บ สุสานในลัษะนี้นัโบราีุพบเป็นรั้แรือ สุสานอราินีเนโธเป
(Nithotpe) ที่เมือนาาา ทาอนเหนือออียิป์ สุสานแห่นี้มีห้อ่าๆรวมยี่สิบห้อ
ในสุสานหมายเล3357 ที่เมือัาร่า ึ่สร้าึ้นในสมัยฟาโรห์ออร์-อาฮา( Hor-Aha) อันเป็นสมัยหลัารสร้าหลุมศพแบบมัสาบา
เล็น้อย พบว่ามี่อนาให่ยี่สิบเ็่ออยู่ภายในสุสาน เหนือระับพื้น ส่วนห้อเ็บศพฝัไปในิน โยมีแท่หินแะสลัเป็นห้อสี่เหลี่ยม
่าาสัสานที่เมือนาาาในยุสมัยเียวัน...เพราะห้อที่อยู่ลึลไปใ้พื้นิน ะมีไม้มุหลัาส่วนเบื้อบนะทำเป็น่อนาให่ ไว้เ็บสิ่
อเรื่อใ้่าๆ และอวัที่ไ้ในานศพ
ารสร้าสุสานแบบนี้ ใ้เป็นแบบมารานลอมา นถึ่วลาราวศ์ที่หนึ่ ส่วนำนวน่อเ็บอ ะมีมาน้อยแ่ไหน ึ้น
อยู่ับานะอผู้ายที่สั่ให้สร้าะยัมีีวิอยู่
ที่เมือัาร่า ุพบสุสานแบบนี้อยู่สอแห่ มี่อนาให่สี่สิบห้าห้อ แ่ละห้อเป็นที่เ็บสิ่อ่าๆมามาย ึ่เป็นอมี่า
ำนวนมา บ่บอถึวามมั่ั่อเ้าอเห็นอย่าี แม้เรื่อใ้ประเภทวัถุโบรา ะถูบรราหัวโมยุไปเป็นำนวนหลายรั้หลายรา
สิ่อทั้หมประอบ้วยหม้อไหทอแับหินอ่อน และเรื่อใ้แะสลั้วยา้า อาวุธที่ใ้ในสราม ระานหมารุ ที่เ้าออบใ้
เล่นประำ ามวามเื่อว่าผู้ายะไ้นำสิ่อทั้หมไปใ้ในภพหน้า
อย่าไร็าม สุสานที่แสถึวามร่ำรวยอเ้าอที่ว่านี้มีน้อยมา สุสานทีุ่พบส่วนให่เป็นแบบมัสาบานาลาอบรรา
้าราาร่าๆ และนาเล็สำหรับนนๆ
สุสานนาเล็เหล่านี้ แ่าาสุสานในสมัย่อนราวศ์อย่าเห็นไ้ั สรุปไ้ว่าารพันาสุสานให้ว้าให่เพื่อสนอวาม
้อารอผู้ายที่ะเ็บสิ่อสำหรับภพหน้าอนให้มาที่สุ
แม้ารสร้า่อเ็บอไว้บนหลุมศพแบบมัสาบา ะแ้ปัหาเรื่อเนื้อที่ารเ็บทรัพย์สินอผู้ายไ้็ามแ่็ยัไม่เป็นไปาม
วาม้อารอผู้าย ที่อยาให้สุสานเป็นเหมือนับบ้านอนสมัยยัมีีวิอยู่ อีอย่าในารสร้า่อเ็บทรัพย์สินไว้เบื้อบนมัสาบานั้น
ทำให้พวโมยุหาและเาะเอาไปโย่าย ันั้นในเวลาไม่นาน...วามนิยมในารสร้าสุสานแบบมัสาบาึหมไป เมื่อเวลาผ่านมาถึลาสมัยราวศ์ที่หนึ่เท่านั้น
ารสร้าสุสานในยุ่อมา มัเป็นแบบเาะลึลไปใ้ั้นหิน ใ้พื้นทราย ารสร้าสุสานให้แ็แรัล่าว ระทำิ่อันมานถึสมัยราวศ์ที่สอ
ส่วนทาเ้าสุสาน็ัทำเป็น่อ่าๆที่สร้าวามสับสนให้ับนัโมยสมบัิไ้มาึ้น ันั้นสุสาแบบมัสาบาในยุนี้ ึมีรูปทรแ็แรภายใ้หินทีุ่เป็นห้อ่าๆ
อย่าสลับับ้อน ส่วนที่เป็นทาเ้าะ่อ้วยอิมั่นแ็แร อย่าไร็รา มีหลัานบาอย่าแสให้เห็นว่า วามเื่ออผู้ายเี่ยวับารนำเอาทรัพย์สินทั้หมไปใ้
ในภพหน้า ูะลน้อยลว่า้นราวศ์ที่หนึ่ เพราะแม้ะสร้าสุสานให้ให่โแ็แรว่าเิมไ้็ริ แ่เป็นารสร้าเพื่อเน้นให้เป็นเหมือนที่อยู่อาศัยอผู้าย
มาว่าะสร้าเพื่อเ็บรวบรวมทรัพย์สินเพียอย่าเียวเ่นยุ่อน และะเห็นว่าสุสานอนธรรมาสามัในยุนี้มีทรัพย์สินน้อยมา
เมื่อเทียบับสุสานมัสาบาในยุ้น ส่วนสุสานอุนนาหรือผู้มั่ั่ ็ยัเ็มไป้วยทรัพย์สินมามายเ่นเิม
เหุผลอีอย่าที่ปริมาทรัพย์สินลน้อยล ือวามนิยมในารใ้สิ่อ เปลี่ยนมาเป็นนิยมใ้สิ่อที่มีนาเล็ลว่าเิม แ่้วยสีสันสวยาม
ันั้นาิพี่น้ออผู้าย ึนิยมเ็บสิ่อเรื่อใ่เหล่านั้นเอาไว้ใ้ เพราะำลัเป็นที่นิยมและมีราา ส่วนสิ่อเรื่อใ้ในสมัย้นราวศ์ที่หนึ่
ส่วนให่มัะล้าสมัย ไม่เป็นที่้อารในารใ้ประำวันมานั าิพี่น้อึเ็บไปรวมไว้ในสุสานำนวนราวละมาๆ เ่น หม้อไหที่ทำ้วยหิน
ึ่ใน่ว้นราวศ์นั้นมีให้เห็นอยู่ทั่วไป ่อมาเมื่อมีารทำหม้อไปแบบประี ้วยเรื่อปั้นนิหมุน ทำให้เป็นที่นิยมทั่วไป ส่วนเรื่อใ้หินแบบโบรา
ะถูนำไปเ็บไว้ในสุสาน เพราะไม่้อใ้อีแล้ว
าารุพบสุสานปิรามิ แบบั้นบันไอฟาโรห์โเอร์ พบว่ามีแันหินถูเ็บเอาไว้ภายในเพียแห่เียว ไม่่ำว่าสี่หมื่นิ้น
นั่นย่อมเป็นหลัานที่แสให้เห็นว่า สิ่เหล่านี้ถูนำมาเ็บไว้เพราะวามล้าสมัยนั่นเอ
สิ่อเรื่อใ้ที่สำัที่สุ ึ่ัไว้ให้ผู้ายในสุสานือภานะใส่อาหารและเรื่อื่ม่าๆเพราะามวามเื่ออาวอียิป์ถือว่าภานะเหล่านี้ำเป็นที่สุ
ผู้ายำเป็น้อใ้เมื่อถึเวลา ในภานะเหล่านั้นบรรุ้วยอาหาร่าๆที่ผู้ายอบสมัยเมื่อมีีวิอยู่ อาหารสำัที่ะาเสียไม่ไ้ ืออาหารำพวเนื้อ
โยเพาะเนื้อและเนื้อแพะ ึ่ัเอาเพาะส่วนที่เป็นาหน้าและส่วนและหัวอมัน
ในมัสาบาหมายเล 3111 ึุ่พบที่เมือัาร่า อันเป็นสุสานสมัยราวศ์ที่หนึ่นั้น ร่อปล่อบาส่วน
ัสร้าเป็นที่เ็บเนื้อสัว์สำหรับผู้ายโยเพาะ ส่วนให่เป็นเนื้อิี่โรแพะหรือแะ ึ่เป็นส่วนที่นำไปใ้ปรุอาหารนิ่าๆ
ไ้มาที่สุสุสานที่มีลัษะเียวันนี้ือ สุสาน 385 H.4 ที่เมือเฮลวาน (Helwan) แ่าันเล็น้อย ็รที่ภายใน่อสำหรับเ็บเนื้อสัว์ไว้ให้ผู้ายนั้น
มีารวามีหั่นเนื้อเล่มให่สอเล่ม รวมอยู่้วย
ส่วนสุสานอื่นที่มีนาเียวัน มีอยู่อีสอแห่ ที่สร้าไว้อย่าพิสาร ือมีาร่ออิเป็นปล่อสำหรับหย่อนอาหารลไปให้ผู้ายเป็นรั้ราว
ส่วนภายในหลุมศพ็ะมีเรื่อื่มมามายหลายนิ ไม่ว่าะเป็นน้ำ เหล้าอุ่น น้ำผลไม้ หรือเหล้าีรีสูที่ทำาผลปาล์ม ะถูใส่ไว้ในเหยือหินหรือินเผา
แล้วปิผนึมิิไม้ให้ระเหย บนฝาะสลัื่อผู้าย ผู้เป็นเ้าอไว้้วย (าารุพบหลุมศพแบบนี้หลายแห่พบว่า ารปิผนึฝาเหยือหินหรือหม้อินเผานั่น
ระทำอย่าแน่นหนา นอเหลวที่อยู่ภายในมีหลเหลืออยู่ ในปริมาเือบเท่าเิม ทั้ที่เวลาผ่านมาหลายพันปี) เหล้านิ่าๆทีุ่พบนั้นะมีราาแพมา
เพราะเป็นเหล้าที่มีอายุหลายพันปี ามอายุอสุสาน ารสลัื่อผู้ายไว้บนฝาปิภานะ ทำให้เ้าหน้าที่ทาโบราีออียิป์ สามารถลำับรายื่อษัริย์ในราวศ์
่าๆไ้อย่าถู้อ
ยุ้นๆอารสร้าสุสานแบบมัสาบาะพบว่า ในบารั้ภายในเหยือหินมีินเหนียวใส่ไว้แทนเรื่อื่มนิ่าๆ สันนิษานถึสาเหุที่ทำเ่นนั้น
เพราะผู้สร้าสุสานเื่อว่าสามารถใ้สิ่อื่นแทนเรื่อื่มเพียเียนบอให้รู้บนฝาภานะนั้นๆว่าเป็นเรื่อื่มนิใ็พอ นล่วมาถึราวศ์ที่สอ ารัเรียมอาหาร
และเรื่อื่มให้ับผู้าย ึเป็นไปามรายารอาหารที่เาเยบริโภในสมัยมีีวิอยู่ ส่วนที่เป็นอาหาร ะถูัใส่ในถ้วยามหิน ที่ใ้ันอยู่ในสมัยนั้นอย่ามีระเบียบ อย่า
ที่พบในสุสานที่เมือัาร่า อาหาร่าๆเหล่านี้ มีรายารันี้:
นมปั, แป้วนทำา้าวบาร์เลย์, ปลาที่ปรุเสร็แล้ว, นพิราบ้มเปื่อย, นระทาทอ, ไวัวที่ปรุแล้วสอิ้น, ี่โรวัวและเนื้อรหน้าา, ผลไม้วน,
ผลแน็บ์ ( Nabk) าแห้, นมเ้ิ้นเล็ๆน้ำผึ้, เนยแ็, เหยือใส่เหล้าอุ่น
นอาสิ่ที่ให้รายารมานี้ ยัมีอีสอสิ่ที่นัโบราียัไม่อาวิเราะห์ไ้แน่ัว่า เป็นอาหารอะไรแน่ รายารอาหารั้นีที่ัไว้สำหรับผู้ายเหล่านั้น ็เพื่อ
ให้ผู้ายมีอาหารินอุมสมบูร์ แม้ะเป็นศพอยู่ในสุสานแล้ว็าม
ารที่ะเป็นเ้าออาหารนั้นไ้ลอไป ศพอผู้ายะ้ออยู่ในสุสานแห่เียวันนั้น้วย หามีารเลื่อนย้ายศพออาสุสานไม่ว่ารีใ ็อาถือว่าผู้าย
หมสิทธิ์ในอาหารนั้นส่วนารินอาหารที่เ่นไหว้ เื่อว่าวิาอผู้ายะินเพาะส่วนที่เป็นลิ่นและรสเท่านั้น โยปล่อยให้อาหารทั้หมอยู่ในสภาพเิม ส่วนสุสานที่
มีปล่อสำหรับหย่อนอาหารลไป าิพี่น้ออผู้ายะทำารเปลี่ยนอาหารุใหม่ให้เป็นรั้ราว โยส่ลไปทาปล่อนั้น และเพราะเหุอาหารที่ใ้เ่นไหว้ในสมัย
อาาัรเ่าออียิป์ มัะประอบ้วยหัววัว และเนื้อรหน้าาทุรั้ ึไม่เป็นที่น่าประหลาใเลยว่า...ทำไมภายในสุสานเหล่านั้น ถึเ็มไป้วยระูหัว ระูา
วัวอเป็นพะเนิน
ในบาสุสานารเ่นไหว้้วยอาหาร ะไม่ทำัที่ไ้ล่าวมาแล้วนี้ แ่ะัวาไว้เพาะสิ่อเรื่อใ้ เหมือนับอนผู้ายมีีวิอยู่ เพราะถือว่าววิาผู้
ายะหาอาหารินเอไ้้วยอำนาทิพย์ เพียแ่มีเรื่อใ้ไม้สอย ลอนถ้วยามไว้ให้รบ็พอ
สุสานอผู้มีานะ หรือผู้อยู่ในระูลษัริย์ มัะพิถีพิถันมาในเรื่อุ่าอเรื่อใ้ไม้สอย เพราะทุอย่าล้วนเป็นสิ่ที่ผู้าย้อนำไปใ้ในภพหน้าทั้
หม ึ้อัเรียมอย่าสมเียริสิ่อบาอย่าาสภาพที่พบภายในสุสานแสว่าผู้ายเยใ้มา่อนเป็นเวลานาน่อนายเ่นรูปสลัสิโา้าสำหรับเล่นเม...ุ
พบในสุสานเล็ๆมืออาบีอส(Abydos) และถูนำมาเ็บไว้ที่พิพิธภั์แห่าิ รุลอนอน สิโัวนั้นลื่นเป็นมันเพราะถูับเล่นเป็นเวลานับสิบปี ในทาลับัน สิ่อ
บานิอาถูัทำึ้นเป็นพิเศษ ในเวลาเียวันับที่ะปิปาหลุมสุสานนั่นเอเพราะมันูใหม่ ไม่เยถูใ้สอยมา่อน อย่าเ่นเรื่อใ้ที่ทำ้วยโลหะ ในมัสาบาหมาย
เล 3505 ที่เมือัาร่า ล้วนแ่แสให้เห็นว่าถูทำึ้นใล้บริเวสุสานนั่นเอ เพราะมีเศษโลหะแระาย าารีเนื้อเหล็ร้อนั ึ่นำมาีแผ่เป็นรูปมีาบ
เลื่อนอยู่ภายในสุสานมามาย
ภาพเียนเรื่อใ้่าๆบนผนัสุสานยุอาาัรใหม่ในเมือธีบส์ ทำให้นัโบราีรู้ถึสิ่่าๆที่ใ้ในารเรียมานฝัศพ อผู้มั่ั่ในสมัยสั้นไ้เป็น
อย่าี แทบะพูไ้ว่าสิ่ที่ถูนำไปเ็บไว้ในพิพิทธภั์นั้น ส่วนให่ะเป็นสิ่อที่ไ้าสุสานสมัยอาาัรใหม่ทั้สิ้น เฟอร์นิเอร์นิ่าๆนับนั้แ่หีบเสื้อผ้า โ๊ะ
เ้าอี้ นถึเียนอน นอานั่น็เรื่อประับ เรื่อหอมสำหรับะโลมายและุ๊า่าๆ
ส่วนอาวุธที่ใ้ส่วนัวและในสราม พอะมีให้เห็นอยู่บ้าแ่ะมีอยู่น้อยมา
สำหรับสุสานฟาโรห์ุันาเมน ในสมัยอาาัรใหม่นั้นมีสิ่อื่นๆที่สั่ทำึ้นเป็นพิเศษ รวมอยู่ในบรราสิ่ำเป็นเหล่านั้น้วย เป็นอสำหรับฟาโรห์โยเพาะ
สำหรับเรื่อใ้ในสุสานฟาโรห์ุันาเมนยั้อยว่าสิ่อเรื่อใ้อฟาโรห์อื่นๆในสมัยเียวันอีหลายอ์
่อมาในยุหลัๆ ารัสิ่อ่าๆในสุสาน มัำนึถึุภาพมาว่าปริมา ัที่เยนิยมทำันับสุสานษัริย์ในสมัย่อนๆพอล่วถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบ
เอ็และยี่สิบสอ ที่เมือทานิสารนำเอาเรื่อประับประับเพรนิลินา และอมี่าราาแพมาใส่รวม ็ลายเป็นเรื่อำเป็นสำหรับสุสานษัริย์่าๆในสมัยนั้น อย่า
ไร็ามยัมีบรราสิ่อเรื่อใ้แบบเียวับในสมัยฟาโรห์ุันาเมนรวมอยู่้วย
ารนำสิ่อเรื่อใ้ เ้าไปเ็บในสุสาน รวมับศพอผู้าย ะ้อมีารประอบพิธีทาศาสนา ามวามเื่ออาวอียิป์โบรายุนั้นเสีย่อน ึ่พิธีารที่
ัทำโยพระพวนี้ ะระทำันนอสุสาน ่อนะนย้ายเ้าไป าหลัาน่าๆที่ไ้มา วิธีัล่าว แทบะเหมือนับยุแรเริ่มราวศ์ นถึปลายสมัยเมื่อหลายพันปี
หลัานั้น
ารนำศพเ้าสู่สาน ะปิบัิามพิธีทาศาสนา เริ่ม้นทา้านฝั่ะวันอออแม่น้ำไนล์
านั้นึนำศพสู่บวนแห่ ้ามแม้น้ำไนล์้วยเรือนาให่ สู่สุสานที่เรียมไว้ทาฝั่ะวัน เมื่อนำศพึ้นาเรือ ร่าอผู้าย ะถูนำใส่โลวาบนเลื่อน ลา้วยวัวไป
ยัสานที่เรียมไว้ หลัเลื่อนัวแระมีเลื่อนอีัว บรรทุไหใส่เรื่อในผู้ายิามไปในบวนส่วน้าหีบศพผู้ายทั้สอ้า ะมีผู้หิยืนนาบ้านละน เพื่อทำ
หน้าที่แทนเทวีไอีส และเทพเ้าเนพธีส (Nephthys) ส่วนผู้เ้าร่วมพิธีแห่ ะัแถวามวาม้อารอเ้าภาพ แ่ไม่ว่าะับวนในรูปแบบใ ารแห่็ะเป็นไปาม
ลัษะเียวันเสมอ ือ บวนแห่ทั้หมะประอบ้วยลุ่ม ที่แสวามโศเศร้าไว้อาลัยให้ับผู้าย สรีเหล่านี้ส่วนให่ะเป็นผู้ที่รับ้าๆไว้อาลัยอาีพมาว่าะเป็น
เรือาิริๆและมีลุ่มเ้าหน้าที่พิธีแห่ศพเ้านลุ่มนี้ะแสถึสัลัษ์อเพื่อนสนิทผู้าย ึ่ระบุไว้ในัมภีร์ทาศาสนาว่าะ้อมี "มิรสนิทเ้าน" เสมอ านั้น
็มีลุ่มผู้แบหามสิ่อสำหรับะนำไปเ็บไว้ในสุสานสำหรับผู้าย
ส่วนมาารลาเลื่อนบรรทุหีบศพ นอาะใ้วัวแล้วยัมีผู้ายอีำนวนหนึ่มา่วยลาไป้วย ในำนวนนี้บาน็แสเป็นผู้เศร้าโศไว้อาลัยให้ับผู้าย
บานเป็นพระผู้ประอบพิธีนำผู้ายไปสู่สุสาน ึ่เป็นสถานที่พัผ่อนสุท้าย ส่วนหน้าบวนะมีผู้เผาเรื่อหอม และสาน้ำนมไปามเส้นทาเินบวน ทั้หมนี่ือ
ลัษะารแห่ศพ ัเ่นที่นัโบราีในปัุบันบรรยายไว้ันี้:
หลัาเ็บศพไว้เ็สิบวัน บวนแห่็ะเลื่อนออาสุสานอย่าสบ โยมีวัวลาเลื่อนรถศพ ถนนที่นำไปสู่สุสานะรา้วยน้ำนม นระทั่ถึประูสุสาน
พวเ็ๆที่เป็นาิอผู้าย รวมทั้ผู้ร่วมพิธี ะแสอาารโศเศร้าไว้อาลัยเป็นรั้สุท้าย พระผู้ทำพิธีะเปิปาผู้าย เพื่อสร้าวามบริสุทธิ์เทพเ้าฮอรัสะทำาร
เปิทวารทั้เ็ให้ับผู้าย เพื่อวามสมบูร์ทาสรีระในภพหน้า านั้น ษัริย์แห่อาาัรอียิป์็ะเปิิผู้าย ให้เป็นนื่อสัย์สุริ ึ่ะทำให้ผู้ายมีีวิำร
อยู่่อไป...เ่นเียวับารำีวิั้แ่เริ่มเิมาสู่ภพนี้ส่วนบุรผู้เป็นที่รั็ะยัเาระ เื่อฟัลอไป ลอเวลาที่สิสถิอยู่บนผืนแผ่นินะวันแม่น้ำไนล์ ที่
ษัริย์อียิป์ผู้รอนรเป็นผู้มอบให้
ำบรรยายที่ล่าวมา เป็นส่วนหนึ่ในัมภีร์มระออียิป์โบรา ที่นัโบราีนำมาแปลไว้ อนนี้เป็นอนที่บวนแห่ศพเลื่อนมีถึปาทาเ้าสุสาน และร
ุนี้ ะมีลุ่มเ้นพิธีศัิ์สิทธิ์
(Ritual Dancers) ที่เรียว่า "มู" (Muu) ทำหน้าที่รับบวนศพโยมีพระนำศพ อ่าน้อวามาระาษปาปิรุส ถึเรื่อราวและประวัิอผู้ายโยย่อ
านั้น็ะถึพิธีที่สำัที่สุ "พิธีเปิปามัมมี่" (Ritual of Opening the Mouth) ุประส์อพิธีนี้ เพื่อ้อารให้ผู้าย หรือมัมมี่มีพลัในารพู าร
ฟั และารเห็นลับืนมา เ่นเียวับเมื่อรั้มีีวิอยู่ (หรือเรียอีอย่าหนึ่ว่า "พิธีเปิทวารทั้เ็")
ล่าวให้ัือ...พิธีารที่ะทำให้มัมมี่ลับมีภาวะเ่นเิมเพื่อรออยารใ้ีวิในภพใหม่ไ้อย่าเียวันับสมัยมีีวิอยู่ พิธีัล่าวนี้...ระทำสืบ่อันมาแ่
โบราาล ารประอบพิธีัล่าว ะรูปปั้นอผู้ายแทน นระทั่ถึสมัยราวศ์ที่สิบแป ประานพลเมือ่า็ยึถือปิบัิันมาว่า พิธีนี้ะ้อทำับศพอมัมมี่
โยร ศพอมัมมี่ที่อยู่ในหีบไม้แะสลัเหมือนร่าน (Anthropoid) ะถูยให้ยืนึ้น นถึประูทาเ้าสุสาน โยพระผู้สวมหน้าาทำหน้าที่แทนเทพเ้าอนูบิส
(Anubis) านั้นพระอีสออ์ (Sem-Priest) และ "ผู้เป็นบุรที่รั" (Son-Whom-He-Love) ะสัมผัสปามัมมี่้วยสิ่ศัิ์สิทธิ์ เพื่อทำให้ประสาทวามรู้สึ
่าๆอร่าผู้าย ลับืนมาสู่ลัษะเิม เ่นเียวับอนมีีวิ
โยทั่วไปแล้ว "วิธีเปิปามัมมี่" ะมีั้นอนทาศาสนาที่่าัน ามยุสมัย แ่ใน้านุประส์ะเหมือนัน และระทำัน่อๆมา ั้แ่่อนสมัย่อน
ราวศ์ นมาถึปลายราวศ์ที่สามสิบเอ็ ินเวลาร่วมสี่พันปี
หลัาารทำ "พิธีเปิปามัมมี่" แล้ว ึ้น่อไปือมอบเรื่อนุ่ห่ม สิ่อเรื่อใ้ เรื่อหอมนิ่าๆ ให้ับมัมมี่เพื่อเ็บไว้ในสุสาน รวมทั้อาหารั้นี
เมื่อทุอย่าเสร็สิ้น พระผู้ประอบพิธีะล่าวมอบสิ่อ่าๆ ที่นำมาเ็บในสุสานให้ับมัมมี่อีรั้ เป็นอันเสร็พิธี านั้นเ้าหน้าที่ะวารอยเท้าภายในสุสานนราบ
เรียบ เหมือนไม่เยมีใรย่ารายเ้ามา่อน แล้วปิผนึประูสุสานอย่าแ็แร ไม่ให้ผู้ใย่ารายเ้าไปไ้
พิธีผัศพามที่ล่าวมาทั้หม ปิะเป็นารปิบัิอพวุนนา และผู้มั่ั่เท่านั้น ส่วนนธรรมาไม่อาัให้ยิ่ให่เ่นนั้นไ้ ็ะทำามานะะ
อำนวย.. ึ่อาะย่อเพียให้เหลือส่วนที่ำเป็น ประเพีนี้ยึถือันมาเป็นพันๆ ปี ล้วนเป็นวามเื่อในเรื่อราวอมหาเทพโอวิริส อันเป็นเทพสูสุอพวเาอย่าเ่นาร
นำศพลเรือ้ามฝั่ าะวันออไปสู่ะวันนั้น เป็นารเลียนแบบเทพเ้าโอิริส ที่เินทา้วยเรือไปยัเมืออาบีอส ส่วนรายละเอียอุประส์ในารประอบพิธี
ศพ วามยาวนานอเวลาทำให้ลืมเลือนไปแทบหมสิ้น
ึล่าวไ้ว่า พิธีนำศพสู่สุสานนั้น เป็นเพียารทำามประเพี โยไม่ทราบถึุประส์แท้ริ
ส่วนารสร้าสุสานส่วนัวในรัสมัย่าๆ เป็นารเลียนแบบสมัย้นราวศ์มาแทบทั้หม ัที่นัโบราีพบว่า สิ่อ่าๆ ในสุสานอนปลายราวศ์
มีลัษะล้ายับที่มีอยู่ในสมัยราวศ์้น ะเพิ่ม็เพาะเพรนิลินา ลอนอมี่าสำหรับนในระูลุนนาและผู้มั่ั่เท่านั้น
ในสมัยอาาัรเ่า ษัริย์ที่สิ้นพระนม์ลเท่านั้น ถึะไ้รับารัพระศพามที่ล่าวไว้ในำนาน เรื่อเทพเ้าโอิริส ้วยเื่อว่ามีเพียษัริย์เท่านั้น
ที่ะนำไปเทียบับเทพเ้าสูส่อ์นี้ไ้ และในำนานเ่าแ่ ยัล่าวไว้อีว่า "พิธีเปิปามัมมี่" ัึ้นรั้แรโยเทพเ้าฮอรัส ึ่ทำให้แ่มหาเทพโอิริส
ผู้เป็นพระราบิา เรื่อนี้สัมพันธ์ันอย่าเห็นไ้ั ับารแ่ั้พระที่เรียว่า "ราบุรอันเป็นที่รั" ให้เป็นผู้ร่วมนำศพมัมมี่สู่สุสาน แ่สำหรับเทพเ้าฮอรัสอันเป็น
ราบุรอมหาเทพโอิริสนั้น พระอ์ทรทำารแ้แ้นให้ับพระราบิา และำรำแหน่อมษัริย์ รอบรออาาัรพระบิาอพระอ์
าำเล่าานามำนานนี้เอทำให้าวอียิป์เื่อว่า เป็นทายาทอผู้ายะ้อเป็นผู้ำเนินพิธีศพเ่นนั้น
เรื่อนี้ล่าวไว้ในัมภีร์บับหนึ่ ึ่ระบุถึำพูายนหนึ่ที่ล่าวันนเอ่อนายว่า:
" ... อย่าัวลไปเลย ววิาอเราและาิพี่น้อ รอให้บุรายอเราปราัวึ้น เาะมายืน้าสุสานเราและทำหน้าที่อทายาทอย่าสมบูร์..."
ำล่าวเหล่านี้แสออถึวามเื่อที่มีมาแ่โบรา ผู้เป็นทายาทที่ี ้อมีหน้าที่ัารศพอผู้าย และ้วยวามเื่อนี้เอ ที่ทำให้ประเพีารัศพแบบ
มัมมี่ พร้อมนำสิ่อไปเ็บไว้ให้ผู้าย ำเนินสืบเนื่อมาลอระยะเวลาหลายพันปี
สำหรับผู้เป็นฟาโรห์ในราวศ์่าๆ ถือว่าเรื่อนี้สำัมา ฟาโรห์รัทายาทผู้สืบทอบัลลั์ ะ้อัารเรื่อศพอบิาในลัษะเียวับที่เทพเ้า
ฮอรัสเยปิบัิมา โยไม่อาหลีเลี่ยไ้
าวอียิป์่าหวัในะที่มีีวิอยู่ว่า เมื่อาย ผู้เป็นทายาทะัารเรื่อสุสาน ารเ็บศพให้ับน สำหรับสุสานนั้นอามีารเรียมสร้าไว้ล่วหน้าะที่มี
ีวิอยู่ แ่เรื่อพิธีศพ ำเป็น้อให้ทายาทเท่านั้น เป็นผู้ำเนินารให้ สำหรับารนำเรื่อใ้่าๆ รวมทั้อาหารเ่นไหว้ ไม่ำเป็น้อัในเวลาเียวันับที่พระ
ะเียวัน ผู้เป็นทายาทะ้อแ่ เียนภาพท่าสีบนผนัสุสานู่ไป้วย
แ่พอล่วถึสมัยลา ารนำสิ่อและอาหารไปเ่นไหว้ถูยเลิ โยมอบหมายให้เป็นหน้าที่อพระ ในารนำสิ่เ่นไหว้ไปารวะเ่นไหว้รูปมัมมี่
ที่สร้าึ้น่าหาภายในวั และวิหารนั่นแทน ส่วนภายในสุสานะถูปิาย ไม่อนุาให้ใรเ้าไปไ้อี ารบริารพิธีเ่นสัเวยสิ่อแ่ผู้ายามที่ว่านี้
มีเป็นัวสัาระหว่าุนนาแฮบเฟาแห่อัสยุท (Hapdjefa of Asyut) ับพระประำวิหารในท้อถิ่น วามว่า:
สัานี้เป็น้อลระหว่าพระแห่วิหารเว็ปวาเว็ททั้หลาย อาหารที่ะอบแทนเป็น้าวบาร์เลย์าภาเหนือ ำนวนหนึ่เฮั(Hekat) ่อรายบุล
โยนำเอา้าวาารเ็บเี่ยรั้แรอทุปีมาแ่าย
ารมอบ้าวบาร์เลย์ให้พระผู้ทำพิธีในลัษะนี้ ปิบัิ่อันมารั้โบราาล เพื่อเป็นหลัประัน ว่าพระะปิบัิภาริไ้ลอไป ไม่้อห่วเรื่ออาหาร
สำหรับนเอ ส่วนารเ่นสัเวยโยรภายในหลุมศพ พระยะทำามพิธีที่ยึปิบัิันมา ือารเ่นทุรั้ ะ้อำระล้ารูปปั้นให้สะอา โลม้วยเรื่อหอม
านั้นทำพิธีเปิปามัมมี่ให้แ่รูปปั้นผู้าย เพื่อให้ร่านั้นรับรู้รสสัมผัสอสิ่ที่นำมาเ่นไหว้แล้วึปิบัิั้น่อไป ารปิบัินี้ะมีารึไว้บนผนัปิรามิอย่าละเอีย
วาม้อารอาิผู้าย ที่ะให้มีารเ่นไหว้อาหารลอไป อาล่าวไ้ว่าเป็นหนึ่ในประเพีที่่อให้เิารพันาารสร้าสุสานไป้วยในเวลาเียวัน
ทั้นี้เพราะพิธีัล่าว ทำให้พระมีหน้าที่ประำอยู่สออย่า ือัพิธีศพให้ับผู้าย ึ่้อนำไปเ็บไว้ในสุสาน ับพิธีเ่นไหว้ ส่อาหารให้ับวิาอผู้าย
ในสมัยแรนั้น ประเพีัล่าวทำให้เิารพันายายารสร้าสุสาน ให้มีนาเพียพอับสิ่ที่้อารเ่นไหว้และสิ่อเรื่อใ้อผู้ายในสมัย่อน
ราวศ์ สุสานยัเป็นเพียที่ฝัศพเล็ๆนาำั สำหรับเ็บทรัพย์สิ่อ อผู้ายแ่พอถึสมัยราวศ์ที่หนึ่ ารสร้าสุสานแบบมัสาบา ็มีารยายเนื้อที่ภายใน
ว้าวาึ้น เพื่อให้พอเพียับสิ่อที่นำไปเ็บและอาหารที่ใ้ในารเ่นไหว้ าารุพบสุสานแบบมัสาบาในยุนี้พบว่า ภายในสุสานมีหม้อไหนาเล็เ็บรวมอยู่
ับสิ่ออื่นๆมามาย และะพบแันเรื่อใ้มี่าอื่นๆำนวนมา ึ่แสให้เห็นว่าษัริย์เท่านั้น ึสามารถรวบรวมสิ่เหล่านั้นไว้ในสุสานอนไ้
สุสานแบบมัสาบาทีุ่พบในเมือาร์าน (Tarkhan) มีอยู่สอแห่ที่พื้นสุสานปู้วยแผ่นไม้หนา เพื่อใ้เป็นที่วาแันมี่าให้เ่นส่าูมีราายิ่ึ้น ในสมัย
ราวศ์ที่สอารสร้าสุสานแบบมัสาบา เป็นารสร้าอย่า่ายๆโยมีผนัว่าเปล่าราบเรียบสาม้าน ้านที่หันไปทาทิศะวันออเือบสุมุมทั้สออผนั ัไว้เป็น
ที่ั้วาอพิเศษ ารพันาารสร้าที่เ็บอสำหรับผู้ายไ้พันา่อไปเรื่อยๆนระทั่ในที่สุ นัโบราีพบว่า ารัเรียมที่วาอ ินเนื้อที่ล้ำเ้าไปในบริเว
ใลาสุสานมาึ้นทุที ยิ่ไปว่านั้น ารพันาารสร้าสุสาน ไ้้าวไปนถึั้นเาะลไปในั้นหินใ้ิน ึ่ระทำิ่อันมานถึสมัยราวศ์ที่หา ารยาย่อเ็บ
อภายในัวสุสาน็ว้าวายิ่ึ้น นในที่สุารสร้าสุสานเือบทั้หม ็มุ่ไปสู่ารพันาเรื่อสถานที่เ็บสิ่อ อันเป็นสมบัิอผู้ายที่ะนำไปใ้ในภพหน้าเป็น
หลั...และเป็นเรื่อน่าสนใยิ่ ที่ารสร้าห้อเ็บอไ้ระทำอย่าสลับับ้อน โยเาะลึเ้าไปในั้นหินใ้ินยิ่ึ้นไปอี
ุที่น่าสนใ ภายในห้อเ็บอสำหรับผู้าย็ือ ารแะสลัหินรูปร่าเหมือนประู เรียันว่า "ประูหลอ" เป็นประูที่ปิเปิไม่ไ้ แ่าวอียิป์่าเื่อัน
ว่า ประูนี้เป็นทาเ้าอออววิาผู้าย เพื่อเ้าไปรับอเ่นไหว้ หรือรวราสิ่อ ที่มีผู้นำให้ับนไ้ทุเวลาที่้อาร สำหรับัว "ประูหลอ" นั้น ทุแห่
ะสลัในมารานเียวันหม มีในบารีที่มีารแะสลัเป็นรูปผู้ายนั่โ๊ะ โยมีอาหาร่าๆามสูรที่ใ้เ่นไหว้ ะ่อเนื่อไปยัห้อเ็บศพที่อยู่้าล่า และมีอยู่
หลายแห่ที่พบว่าศพอผู้าย ะอยู่รับพื้นห้อเ็บอและอาหารเ่นไหว้พอี
ามวามเื่ออาวอียิป์ ผู้ายะมีวิาสอรูปแบบ้วยัน อย่าหนึ่เรียว่า "า" (Ka) ส่วนอีอย่าือ "บา"(Ba) วิาที่เรียว่า "า" นั้น ะ้อ
อาศัยอยู่ในสุสาน ที่สร้าไว้สำหรับัวเาเอ หรือะพูให้ัเ้าไปอี็ือ วิาในรูปแบบนี้ะ้อสิอยู่ในร่ามัมมี่นั้นๆลอเวลา ึ่วิาในรูปแบบนี้ะ้อสิอยู่
ในร่ามัมมี่นั้นๆลอเวลา ึ่วิาัล่าว ะรับสิ่อเ่นไหว้ที่มีผู้มอบให้ับน และในารมอบสิ่อเ่นไหว้ให้ับศพผู้ายนั้น ผู้ทำหน้าที่ใสารเ่นไหว้ ะ
้อล่าวเป็นสูรเียวเหมือนันว่า "อมอบนมปัหนึ่พันแถว เบียร์หนึ่พันเหยือและสิ่อบริสุทธื่นๆ" แ่ "า" ือส่วนที่ทำหน้าที่ให้พลัีวิสิ่ัล่าวนี้เิึ้นมา
พร้อมับีวิทีุ่ิึ้นในโล มันะอยู่ับร่าอบุลนั้นๆ ลอไป แม้ว่าเาะเสียีวิ และร่าะถูนำมาเ็บรัษาไว้ในสุสานแล้ว็าม สำหรับ "วามาย" อนเรา
นั้นาวอียิป์เื่อว่า เป็นเพียารหยุใ้พลัอร่า เพื่อให้ "า" ไ้พัผ่อน ันั้นห้อเ็บมัมมี่ในสุสาน ึเป็นเหมือนบ้านที่อาศัยอ "า"
บุลสามัทุน่ามี "า" เพียัวเียว แ่สำหรับ "พระเ้า" และษัริย์ ะมีมามายหลาย "า" ามแ่วาม้อารส่วนวิาที่เรียว่า "เบาบอน"
ะออาร่ามนุษย์ทันทีที่าย ึ่มันะลับเ้าสู่สุสาน อันเป็นที่อยู่อาศัยอมันทันที
าสุสานแบบมัสาบาในเมือี่า นัโบราีไ้พบภาพเียนบนผนัสุสาน ที่แสให้เห็นมัมมี่อผู้าย ลุึ้นมารับเรื่อเ่นไหว้ ที่มีผู้นำมามอบให้ มัมมี่ลุ
าหีบอนมายั "ประูหลอ" ที่สร้าไว้เป็นทาเ้าออ ส่วนบาสุสาน ประูหลอมีรูปสลัอผู้ายิไว้ แสว่าภาพสลัอผู้าย ทำหน้าที่ในารเื่อม่อ
ระหว่าห้อเ็บเรื่อเ่นไหว้ ับห้อเ็บศพ ึ่เป็นผลให้ "า" อาศัยอยู่ในมัมมี่ ที่อยู่ห้อ้าล่า หรือะอาศัยอยู่ในภาพสลัที่อยู่ร "ประูหลอ" เบื้อบน็ไ้าม้อาร
ารที่ "า" อาศัยอยู่ไ้ ทั้ในรูปสลัและัวมัมมี่นั้น ทำให้ "า" ยัมีที่อาศัย หามัมมี่ถทำลาย ันั้นในารสร้าสุสานแบบมัสาบาในอาาัรสมัยเ่า ึ
มัมีห้อพิเศษที่ปิสนิท โยมีภาพสลัหรือรูปปั้นอผู้ายอยู่ในห้อนั้น เพื่อเป็นหลัประันไ้ว่า เมื่อมีผู้นำสิ่อมาเ่นไหว้ "า" ็ยัสามารถรับสิ่อเหล่านั้นไ้
อาะเป็นเพราะเหุผลัล่าว ึปราว่าสุสานแบบมัสาบาหลายแห่ มารูปปั้นอผู้าย มีื่อเรียันว่าห้อ "เอร์ับ" (Serdab) ำนี้เป็นภาษาอาหรับ แปลว่า "ห้อใ้ิน"
ห้อัล่าว ส่วนให่ะอยู่ใล้ห้อั้เรื่อเ่นไหว้ เพราะวิาอผู้ายะไ้รับอที่นำมาเ่นไหว้โยสะว ส่วนให่ารสร้าห้อ "เอร์ับ" ะมี
่อหลาย่อิ่อไปถึห้อเ่นไหว้ เพื่อให้ววิา "า" ผ่านไป-มา ระหว่าสอห้อนี้ไ้สะว สำหรับารสร้ารูปปั้น หรือภาพสลัให้ผู้าย ำเป็น้อให้มี
ลัษะเหมือน หรือล้ายผู้ายมาที่สุ อาใ้หินหรือไม้็ไ้ แล้วแ่วาม้อาร สีที่ทาะ้อูมีีวิีวา รส่วนที่เป็นศีรษะและใบหน้ามัสลัอย่าพิถีพิถัน บารั้
อาใ้หินพลอยใส่แทนลูาใหู้สวยามมีีวิีวายิ่ึ้น
อย่าไร็าม เพื่อให้รู้ว่ารูปปั้น หรือรูปแระสลันั้นเป็นผู้ใ ึำเป็น้อมีื่อผู้ายสลัิไว้เสมอ รูปปั้นเหล่านั้นมีอยู่ในพิพิธภั์่าๆเ็บไว้ในห้อ "เอร์ับ"
ที่ผนึอย่าแน่นหนา ไม่ให้มีใรเ้าไปไ้ ทั้นี้เมื่อนัโบราีไ้มา ึถือว่าเป็นศิลปะารแะสลัในสมัยอาาัรเ่าออียิป์ ที่มี่ามา แ่ในสมัย่อนรูปปั้นแะสลั
เหล่านี้ ไม่มีใรเยมอเห็นุ่าเลย ึรอพ้นน้ำมือพวโมยสมบัิมาไ้ นับเป็นโยิ่ ่อนที่รูปปั้นและรูปแะสลัเหล่านี้ะถูนำเ้าไปเ็บในห้อ "เอร์ับ" ะมีาร
ทำพิธี "เปิปารูปปั้น" เหล่านั้น่อนทุรั้ เพื่อให้รูปปั้นทำหน้าที่แทนมัมมี่อผู้ายไ้อย่าสมบูร์
สำหรับห้อเ็บมัมมี่ ล่าไ้ว่าเป็นสิ่ยิ่ให่ที่สุในสุสานโยเพาะห้อเ็บมัมมี่อฟาโรห์ ะถูสร้าอย่าให่โ เหมือนเป็นวิหารส่วนัวอพระอ์ใน
ยามที่สิ้นพระนม์ไปแล้วที่เียวในสมัยอาาัรเ่าและอาาัรลา ารสร้าห้อเ็บมัมมี่อฟาโรห์่าๆนั้น ะทำไว้ในใลาปิรามิ
ารสร้าปิรามิยุแรๆเ่นปิรามิั้นบันไ (Step pyramid) อฟาโรห์โเอร์นั้น วิหารเ็บมัมมี่อพระอ์อยู่ในสมัยอาาัรเ่าันแล้ว ารวาวอหาร
เ็บมัมมี่็ถูย้ายไปอยู่้านอบปิรามิทิศะวันออทั้หมารเปลี่ยนแปลเ่นนี้ะเห็นไ้รั้แรที่เมือเมย์ุม ึ่ปิรามิเหล่านี้อยู่ในปลายสมัยราวศ์ที่สาม หรือไม่็้น
ราวศ์ที่สี่ ารสร้าวิหารภายในปิรามิสมัย้นราวศ์นี้เป็นไปอย่า่ายๆบนลานโล่ว่านั้น มีแท่บูาสอแท่น และมีโ๊ะสำหรับวาสิ่อเ่นไหว้ ที่เมือเมย์ุมนี่เ่น
ัน นัโบราีไ้เป็นารสร้าทายสูาระับพื้นเบื้อล่าในปิรามิ ทาสูในลัษะนี้สร้าึ้นเพื่อให้มัมมี่ผ่านไปไ้ โยไม่้อแะพื้นเบื้อล่า อันเป็นวามเื่อว่า
อำนาศัิ์สิทธิ์ะเสื่อมลบ ทาสูในลัษะนี้ทอรึ้นสู่ท้อฟ้า้านใล้ับส่วนยอปิรามิ และอนปลายสุบนเส้นทานั้น ะเปิทะลุให้มอท้อฟ้า เสมือนหนึ่เป็น
เส้นทาที่มัมมี่ะออ
าปิรามิ
แ่พอมาในยุหลั่อัล่าถูปิาย อาเป็นเพราะไม่้อารให้มีผู้เล็ลอเ้าไปภายในปิรามิ โยอาศัย่อโหว่นั้น็เป็นไ้
วิหารภายในปิรามิ็เหมือนห้อเ็บศพมัมมี่ในสุสานธรรมานั้นเอ เพราะห้อวิหารนี้ถูสร้าอยู่ใล้ับห้อเ็บมัมมี่ในปิรามิ
ทั้นี้เพื่อให้ารรับเรื่อเ่นไหว้่าๆอ "า" เป็นไปโยสะว แ่ารสร้าสุสาน ึ่เาะลึเ้าไปในหุบผาหิน ในสมัยอาาัรใหม่ที่มีอยู่อย่าาษื่น
โยเพาะที่สุสานฟาโรห์ ในเมือธีบส์นั้น ทำให้แบบบับารสร้าสุสาน้อเปลี่ยนแปลไปามลัษะสิ่แวล้อม ในเมือธีบส์...
เหล่าษัริย์่าๆในสมัยอาาัรใหม่ นิยมสร่าสุสานอนามแนวสันเาเลียบแม่นน้ำไนล์ิับผืนแผ่นินอันสมบูร์ และสมัยนี้...
ารเ่นไหว้มัมมี่ไ้เปลี่ยนแปลไปเล็น้อย ือแทนที่ะมีารัเรื่อเ่นไหว้ สำหรับัวมัมมี่โยเพาะ อย่าเ่นในสมัยอาาัรเ่า
ารเ่นไหว้อยุใหม่ะเป็นแบบรวม ือเ่นไหว้แ่มัมมี่เ้าอสถสาน และเทพอามุนในเวลาเียวัน แ่อย่าไร็ี ฟาโรห์
ที่สิ้นพระนม์ไปแล้วนั้น าวอียิป์ถือว่ามีสภาวะเสมอเหมือนเทพอามุนเ่นัน ันั้นารเ่นสัเวยมัมมี่ฟาโรห์และเทพอามุนึเป็นสิ่ที่ทำร่วมันไ้
ารปิบัิพิธีาร่าๆในสุสาน นอาะมี้อบััิไว้แล้ว็าม ่โยทั่วไปาิอผู้ายและพระผู้ทำหน้าที่ในารประอบพิธี
อาปิบัินอเหนือไปามวามประส์อแ่ละราย ึ่พิธีารที่เปลี่ยนไปนี้ ะัทำเพื่อวามเหมาะสม
และเพื่อผลประโยน์อมัมมี่ผู้ายที่ะไ้รับโยเพาะ เราเยทราบันมา่อนแล้วว่า ในยุอาาัรเ่ามีารสร้ารูปปั้นและรูปแะสลั
เพื่อใ้เป็นัวแทนมัมมี่ ให้เป็นที่อาศัยอ "า" ไ้ ในรีที่มัมมี่ถูทำลายแ่พอมาถึสมัยอาาัรใหม่ วามเื่อัล่าวพันา้าวไปไลว่านั้น
ือมีารเียนผนัสุสาน้วยสีสัน่าๆเป็นวามเื่อที่ว่าสิ่นั้นะลายเป็นสมบัิอมัมมี่ไ้ และ้วยวามเื่อัล่าวนี้เอ
ทำให้มีารแ่สุสานอย่าสวยาม พร้อมทั้เียนภาพผู้ายไว้บนผนัะำลันั้โ๊ะรับประทานอาหารมื้อให่
เ่นเียวับในยามที่มีีวิอยู่ ภาพที่เียนไว้ในลัษะนี้ ะเป็นสิ่ประันให้ับมัมมี่เ้าอสุสาน ะสามารถำรีวิอยู่ลอไปไ้อย่าสมบูร์ั่วัลปาวสาน
แนววามเื่ออาวอิยิป์โบราัล่าว ไม่เพียำัอยู่ในเรื่อออาหาร ที่้อนำไปเ่นไหว้เท่านั้น แ่ยั้อรอบลุมไปถึั้นอน่าๆในารผลิ
อาหาร้วย รวมทั้ารหว่านเมล็พื และารเ็บเี่ยว าร่าสัว์นำเนื้อมาใ้เป็นอาหาร ารเียนภาพแสไว้ั้แ่เริ่มลมือาร่าสัว์ในโร่าันเลยทีเียว
ยิ่ไปว่านั้น ิรรม่าๆอผู้ายสมัยยัมีีวิอยู่ เ่นารล่าสัว์ เล่นเมีฬา หรือานอิเรอื่นๆ ็ะถูนำไปเียนไว้เป็นภาพฝาผนัสุสานเ่นเียวัน ทั้นี้เพื่อ้อาร
ให้ผู้ายำเนินิรรม่าๆที่นเออบสมัยมีีวิอยู่ไ้ลอไป ึ่าวอียิป์เื่อว่า ภาพที่เียนไว้บนผนั ะทำให้ผู้ายเป็นเ้าอลอไป ราบเท่าที่มอเห็นเป็น
ภาพอยู่แน่นอน...เรื่อวามทนถาวร ะ้อเป็นปััยสำั ส่วนในารเียนภาพ โยเพาะภานะใส่อาหาร และเรื่อื่ม่าๆะเียนให้เหมือนหรือใล้เียที่สุเพื่อ
ผู้ายสามารถนำมาใ้รับประทานไ้
ในสมัยลา (Middle Kingdom) ารเียนภาพภานะใส่อาหารนิ่าๆสำหรับผู้าย พร้อมับสิ่อเ่นไหว้อื่นๆถือเป็นเรื่อำเป็นมา เพราะสิ่เหล่านี้เป็นัวแทน
อาหาร และสิ่อเหล่านั้นริๆสำหรับผู้ายะรับประทาน หรือนำไปใ้ไ้ลอไม่มีวันหมสิ้น ราบเท่าที่ภาพเหล่านั้นยัิฝาผนัอยู่
ภาพวาบนผนัสุสานอาวอียิป์ เป็นารแสินนาารถึสิ่ที่เป็นริ มาว่าะำนึถึแ่ศิลปะ แ่ารเียน็้อเป็นไปามเ์ที่วาไว้อย่าเร่รั เพื่อ
ให้ภาพที่ไ้เป็นไปามุประส์ ในารทแทนเรื่อเ่นไหว้ให้ับมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสาน ารเียนรูปนมัะเน้นให้เห็นลำแนทั้สออย่าัเนมาว่าที่ะเียน
ามมุมห้ออันแท้ริอร่าาย เพราะแม้ร่าายส่วนอื่นะเอียวา แ่ผู้เียน็เียนให้เห็นไหล่ว้า พร้อมับแนสอ้าเสมอมีารเิมวาให้สมบูร์้วย
ส่วนารวาภาพสวนภายในบ้าน ะเห็นไ้ทั่วไปามผนัสุสานสมัยอาาัรใหม่ ที่เมือธีบส์มัมีสระน้ำอยู่ลาสวน มี้นไม้โอบรอบ มีน ปลาในสระ เพื่อให้รู้ว่ามีอะไร
บ้า ารวาภาพในลัษะนี้ เป็นแบบบับอาวอียิป์ในยุนั้น ล่าวือหา้อารให้ผู้มภาพ รู้ว่ามีอะไรอยู่ในล่อภาพสี่เหลี่ยมที่เาวาเอาไว้ เา็ะวาสิ่เหล่านั้น
ทับลบนล่อัวล่าวอีที หรือไม่็วาเอาไว้รส่วนบนที่มอเห็นไ้ ทำให้ผู้มรู้ว่ามีสิ่เหล่านั้นอยู่ในล่อัล่าว
ในารแ่สุสานให้ับผู้าย าวอียิป์ถือว่า สิ่ใไม่มีเียนไว้ให้เห็นบนผนั มัมมี่ผู้เป็นเ้าอ็ะไม่มีสิ่นั้น ันั้นทรัพย์สมบัิอผู้าย ที่ะนำไปใ้ในภพใหม่นั้น ะ
มีเพาะสิ่ที่วาอยู่ในสุสาน หรือไม่็เียนเป็นภาพที่ผนัไว้เท่านั้น
ารใ้ภาพวาเป็นสิ่เ่นไหว้ผู้ายในสุสานนั้น ส่วนให่ มัะลอแบบภาพเหมือนริที่อยู่ในสมัยนิยมนั้น เพื่อประันว่า ผู้ายะ้อไ้รับสิ่อามแบบนั้นริๆ อย่า
เ่นสุสานสมัยราวศ์ที่หนึ่ ะเห็นว่าภาพเียนรูปแันหินบนผนัสุสาน เป็นแบบเียวับแันหินอันเป็นที่นิยมในสมัยนั้น และพอมาถึารสร้าสุสานแบบมัสาบาใน
สมัยอาาัรเ่า ที่มีพื้นที่ว้าวาึ้นว่าเิม ปราว่าภาพวาเ่นสัเวยมัมมี่ มีเรื่อใ้ทอแที่เริ่มแพร่หลายในยุนั้นรวมอยู่้วย
ในสมัยลา ารวาภาพผนัสุสาน ไม่ำัอยู่เพียสิ่อเรื่อใ้อันเป็นที่นิยมเท่านั้น แ่ยัรวมไปถึภาพวาเรือสวนไร่นา โรานทำนมปั ทำเหล้าอุ่น และยุ้า
เ็บ้าวบาร์เลย์ลอนสิ่อื่นๆ ึ่ผู้ายเป็นเ้าอเมื่ออนมีีวิอยู่ และเมื่อายไปแล้ว็ยัเป็นเ้าออี่อไป าภาพ่าๆที่เียนเอาไว้บนผนัสุสาน เพื่อมอบสิ่อ
ให้ับผู้าย ไม่ไ้หยุลเพียเท่านั้น ลับมีารสร้าหุ่นไม้ำลอให้เหมือนริรวมอยู่ในสุสานอผู้ายสมัยนั้น้วย อย่าในสุสานอุนนาื่อแมเร
(Meketre) สมัยราวศ์ที่สิบเอ็นั้น มีหุ่นำลอัล่าว สร้าๆว้อย่าสวยามมามายในสุสาน หุ่นำลอนั้นล้วนเป็นิวัรประำวันภายในฤหาสน์ทีุ่นนาระทำ
นามมีีวิ ไม่ว่าะเป็นารเลี้ยสัว์ ารทำเบียร์ และนมปั หรือารทำาน่าอนใ้ฝ่าย่าในบ้าน ยิ่ว่านั้นยัมีหุ่นำลอฤหาสน์ทั้หลัอุนนาเมเร
พร้อมเรือใบำนวนมา รวมทั้หุ่นำลอนใ้นำสิ่อ่าๆไปใ้เ่นไหว้ให้ับมัมมี่
ทั้หมนี้เป็นสิ่แสว่าุนนาเมเร ะยัมีสมบัิทั้หมอเา่อไปในภพหน้า และะมีนใ้ปรนนิบัิมอบอาหารเรื่อื่มให้ับเาลอเวลา ส่วนในบาสุสาน
สมัยเียวัน นัโบราีพบว่า หุ่นำลอัล่าวสร้าไว้อย่าละเอียว่านั้น รวมทั้ถาใส่เนื้อปรุเป็นอาหารโอะ ับเรื่อื่ม พร้อมะนำไปเ่นไหว้ผู้าย หุ่นำลอ
เหล่านี้ทำ้วยไม้ทาสีสวยามเหมือนริ นอเหนือานั้น...ยัมีหุ่นำลอผู้ายำลัทำาามหน้าที่ไม่ว่าะเป็นาน่า าน่าสัว์ านทำเบียร์ ทำนมปัและอื่นๆที่ผู้
ายเป็นเ้าอ
ในสมัยราวศ์ที่หนึ่ มีประเพีอย่าหนึ่สำหรับษัริย์และุนนาั้นสูล่าวือ เมื่อษัริย์หรือุนนาายไป ทาสหรือนรับใ้อผู้นั้น็ะถูสัหารามไป้วย เื่อ
ันว่าทาสหรือนรับใ้เหล่านั้น ะไ้ิามไปรับใ้เ้านายในภพอื่น่อไป อย่าไร็าม ประเพีเหล่านี้ถูยเลิไปแล้ว แ่็ยัมีผู้นิยมฝัทาสและนใ้ทั้เป็นไว้ในสุสาน
อผู้าย้วยอยู่ี
ในยุอาาัรใหม่ แนววามิในารสร้าหุ่นำลอให้ับมัมมี่เ้าอสุสาน็เปลี่ยนไป มีารสร้ารูปสลัที่เรียว่าแ็บิ (Shabti-Figure)ึ้นแทน โยเริ่มั้แ่อน
ปลายยุลา ิ่อมานถึสมัยอาาัรใหม่ รูปสลันี้ โยทั่วไปะสลัาไม้หรือี้ผึ้แล้วเ็บไว้ในหีบไม้ที่แะสลัอีที
ในสมัยอาาัรใหม่รูปสลันี้ะทำาหิน ไม้หรือโลหะที่รูัันในสมัยนั้น รูปเหล่านี่ะทำหน้าที่บริารมัมมี่ผู้เห็นนายไ้ทุอย่า แ่หน้าที่สำัือารทำไร่นา อันเป็น
อาีพที่ำเป็นที่สุออาาัรบริเวลุ่มน้ำไนล์ในสมัยนั้น รูปสลันี้แ็บิที่อยู่ในสุสานสมัยอาาัรใหม่ึถืออบเสียม และรา อันเป็นเรื่อมือในารเพราะปลูอยู่
้วยเสมอ รูปสลันี้ใ้ันมาถึยุปลายราวศ์อียิป์ แ่วามพอถีพอถันในารสร้าะแ่าันไปามระยะเวลาที่เปลี่ยนแปลไปเรื่อยๆ
สมัยราวศ์ที่สิบแปและสิบเ้า ารสร้ารูปสลัแ็บิ ะทำันอย่าละเอียมา แ่พอมาถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบสอ ฝีมือารทำเริ่มหยาบและาวามสวยาม อาเพราะ
อยู่ในภาวะสราม ึไม่มีเวลามาใ้ับานนินี้ไ้อย่าเ็มที่ เมื่อผ่านพ้นไปถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบห้าและยี่สิบห ฝีมือเริ่มละเอียสวยามึ้นอย่าน่าประหลา นนั
โบราีเห็นพ้อันว่า เป็นยุที่อียิป์สร้าไ้สวยามที่สุ
ในสมัยลาออียิป์โบราเป็นสมัยที่มีารสร้ารูปสลัแ็บิึ้นเป็นรั้แรนั้น ภายในสุสานหนึ่ๆะมีเยัวเียว ที่ทำหน้าที่บริารมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสาน ในสมัย่อ
มามีารทำรูปสลัุนี้เป็นำนวนมา เพื่อเ็บไว้ในสุสานแห่เียวัน เป็นเพราะ้อารให้มีารแบ่แยหน้าที่สำัๆันออไป บาสุสานมีมาน้อแบ่เป็นลุ่ม เพื่อ
่วยันรับใ้ และเมื่อถึสมัยอาาัรใหม่็เิมีารสร้า "หัวหน้านาน" (Overseer) ึ้นมาอีรูปหนึ่ ึ่หัวหน้านานะเป็นเสมือนหนึ่หัวหน้าทั้หม
อยสั่ารแทนมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสานแห่นั้น รูปสลัอ "หัวหน้านาน" ะแยานอื่น้วยเรื่อแ่ายที่่าันและะถือทาประำำแหน่ไว้ับัวเสมอ
นัโบราี่าระหนัแน่ัในหลัานที่ไ้าสุสานโบรา สมัย่อนเริ่มราวศ์อียิป์ ถึปลายราวศ์ที่สามสิบเอ็ าวอียิป์่ามีวามเื่อว่า หาร่าอผู้ายยั
อยู่ ไม่ว่าะในรูปมัมมี่ หรือารสร้าหุ่นำลอ หรือบันทึื่อไว้บนแผ่นหินในสุสาน็าม "า" อผู้ายะยัมีที่อาศัยอยู่ลอไป นอเสียาสิ่เหล่านี้ะถูทำลายเท่านั้น
ที่มา dbsql.sura.ac.th
ผู้ายเพื่อนำไปใ้ในภพใหม่
สมัย่อนเริ่มยุราวศ์ ปัหาเรื่อสถานที่เ็บวาสิ่ออให้ับผู้ายัล่าวนี้ แทบะไม่มีเลย เพราะในสมัยนั้นมีแ่เพียนำหม้อ
ไหและเรื่อใ้เล็ๆน้อยๆ มาฝัรวมับศพ็เท่านั้น แ่เมื่อบ้านเมือเริึ้น วามมั่ั่อาวเมือ็มีมาึ้น วาม้อารให้มีสิ่ออันมี
่าและเรื่อใ้ในีวิประำวัน เ็บรวมไว้ในสุสานอผู้นายให้มาที่สุเท่าที่ะทำไ้ ารยายสุสานให้ว้ายิ่ึ้น ให้เพียพอับวาม้อาร
อแ่ละบุล ึเป็นสิ่ำเป็นเพื่อวัถุประส์ัล่าว
่วนี้ารสร้าสุสานึมั่อ้วยอิ-หินรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า วามว้าและให่ ึ้นอยู่ับปริมามาน้อยอสิ่อที่ะนำไปเ็บ
ส่วนวามสูโยทั่วไปะเท่าันหม ือประมาห้าเมร ภายในะแ่้วยารทาสี และภาพวาที่สวยาม ที่มีรูปล้ายลึันเือบทั้หม
สุสาลัษะนี้เรียว่า " สุสานแบบมัสาบา" (Mastaba) ึ่มีวามหมายในภาษาอาหรับว่า " ม้านั่" ทั้นี้เพราะรูปทรอมันล้ายม้านั่อาว
อาหรับที่เรียว่า " มัสาบา" (Arabic mastaba) ม้านั่เี้ย ึ่ะเห็นไ้ทั่วไป บริเวหน้าประูบ้านาวอาหรับ ในประเทศอียิป์ปัุบัน
สมัย้นราวศ์ ภายในสุสานแบบมัสาบา ะทำเป็น่อๆสำหรับวาสิ่อ่าๆทั้อผู้ายและอวัที่มีผู้นำมา
มอบให้ในานศพ
ลอระยะเวลาว่ารึ่ราวศ์ที่หนึ่ หลุมศพแบบนี้ไ้รับารยายพื้นที่ภายใน ให้ว้าวายิ่ึ้น เพื่อให้เพียพอับสิ่อที่ะนำ
ไปเ็บ สุสานในลัษะนี้นัโบราีุพบเป็นรั้แรือ สุสานอราินีเนโธเป
(Nithotpe) ที่เมือนาาา ทาอนเหนือออียิป์ สุสานแห่นี้มีห้อ่าๆรวมยี่สิบห้อ
ในสุสานหมายเล3357 ที่เมือัาร่า ึ่สร้าึ้นในสมัยฟาโรห์ออร์-อาฮา( Hor-Aha) อันเป็นสมัยหลัารสร้าหลุมศพแบบมัสาบา
เล็น้อย พบว่ามี่อนาให่ยี่สิบเ็่ออยู่ภายในสุสาน เหนือระับพื้น ส่วนห้อเ็บศพฝัไปในิน โยมีแท่หินแะสลัเป็นห้อสี่เหลี่ยม
่าาสัสานที่เมือนาาาในยุสมัยเียวัน...เพราะห้อที่อยู่ลึลไปใ้พื้นิน ะมีไม้มุหลัาส่วนเบื้อบนะทำเป็น่อนาให่ ไว้เ็บสิ่
อเรื่อใ้่าๆ และอวัที่ไ้ในานศพ
ารสร้าสุสานแบบนี้ ใ้เป็นแบบมารานลอมา นถึ่วลาราวศ์ที่หนึ่ ส่วนำนวน่อเ็บอ ะมีมาน้อยแ่ไหน ึ้น
อยู่ับานะอผู้ายที่สั่ให้สร้าะยัมีีวิอยู่
ที่เมือัาร่า ุพบสุสานแบบนี้อยู่สอแห่ มี่อนาให่สี่สิบห้าห้อ แ่ละห้อเป็นที่เ็บสิ่อ่าๆมามาย ึ่เป็นอมี่า
ำนวนมา บ่บอถึวามมั่ั่อเ้าอเห็นอย่าี แม้เรื่อใ้ประเภทวัถุโบรา ะถูบรราหัวโมยุไปเป็นำนวนหลายรั้หลายรา
สิ่อทั้หมประอบ้วยหม้อไหทอแับหินอ่อน และเรื่อใ้แะสลั้วยา้า อาวุธที่ใ้ในสราม ระานหมารุ ที่เ้าออบใ้
เล่นประำ ามวามเื่อว่าผู้ายะไ้นำสิ่อทั้หมไปใ้ในภพหน้า
อย่าไร็าม สุสานที่แสถึวามร่ำรวยอเ้าอที่ว่านี้มีน้อยมา สุสานทีุ่พบส่วนให่เป็นแบบมัสาบานาลาอบรรา
้าราาร่าๆ และนาเล็สำหรับนนๆ
สุสานนาเล็เหล่านี้ แ่าาสุสานในสมัย่อนราวศ์อย่าเห็นไ้ั สรุปไ้ว่าารพันาสุสานให้ว้าให่เพื่อสนอวาม
้อารอผู้ายที่ะเ็บสิ่อสำหรับภพหน้าอนให้มาที่สุ
แม้ารสร้า่อเ็บอไว้บนหลุมศพแบบมัสาบา ะแ้ปัหาเรื่อเนื้อที่ารเ็บทรัพย์สินอผู้ายไ้็ามแ่็ยัไม่เป็นไปาม
วาม้อารอผู้าย ที่อยาให้สุสานเป็นเหมือนับบ้านอนสมัยยัมีีวิอยู่ อีอย่าในารสร้า่อเ็บทรัพย์สินไว้เบื้อบนมัสาบานั้น
ทำให้พวโมยุหาและเาะเอาไปโย่าย ันั้นในเวลาไม่นาน...วามนิยมในารสร้าสุสานแบบมัสาบาึหมไป เมื่อเวลาผ่านมาถึลาสมัยราวศ์ที่หนึ่เท่านั้น
ารสร้าสุสานในยุ่อมา มัเป็นแบบเาะลึลไปใ้ั้นหิน ใ้พื้นทราย ารสร้าสุสานให้แ็แรัล่าว ระทำิ่อันมานถึสมัยราวศ์ที่สอ
ส่วนทาเ้าสุสาน็ัทำเป็น่อ่าๆที่สร้าวามสับสนให้ับนัโมยสมบัิไ้มาึ้น ันั้นสุสาแบบมัสาบาในยุนี้ ึมีรูปทรแ็แรภายใ้หินทีุ่เป็นห้อ่าๆ
อย่าสลับับ้อน ส่วนที่เป็นทาเ้าะ่อ้วยอิมั่นแ็แร อย่าไร็รา มีหลัานบาอย่าแสให้เห็นว่า วามเื่ออผู้ายเี่ยวับารนำเอาทรัพย์สินทั้หมไปใ้
ในภพหน้า ูะลน้อยลว่า้นราวศ์ที่หนึ่ เพราะแม้ะสร้าสุสานให้ให่โแ็แรว่าเิมไ้็ริ แ่เป็นารสร้าเพื่อเน้นให้เป็นเหมือนที่อยู่อาศัยอผู้าย
มาว่าะสร้าเพื่อเ็บรวบรวมทรัพย์สินเพียอย่าเียวเ่นยุ่อน และะเห็นว่าสุสานอนธรรมาสามัในยุนี้มีทรัพย์สินน้อยมา
เมื่อเทียบับสุสานมัสาบาในยุ้น ส่วนสุสานอุนนาหรือผู้มั่ั่ ็ยัเ็มไป้วยทรัพย์สินมามายเ่นเิม
เหุผลอีอย่าที่ปริมาทรัพย์สินลน้อยล ือวามนิยมในารใ้สิ่อ เปลี่ยนมาเป็นนิยมใ้สิ่อที่มีนาเล็ลว่าเิม แ่้วยสีสันสวยาม
ันั้นาิพี่น้ออผู้าย ึนิยมเ็บสิ่อเรื่อใ่เหล่านั้นเอาไว้ใ้ เพราะำลัเป็นที่นิยมและมีราา ส่วนสิ่อเรื่อใ้ในสมัย้นราวศ์ที่หนึ่
ส่วนให่มัะล้าสมัย ไม่เป็นที่้อารในารใ้ประำวันมานั าิพี่น้อึเ็บไปรวมไว้ในสุสานำนวนราวละมาๆ เ่น หม้อไหที่ทำ้วยหิน
ึ่ใน่ว้นราวศ์นั้นมีให้เห็นอยู่ทั่วไป ่อมาเมื่อมีารทำหม้อไปแบบประี ้วยเรื่อปั้นนิหมุน ทำให้เป็นที่นิยมทั่วไป ส่วนเรื่อใ้หินแบบโบรา
ะถูนำไปเ็บไว้ในสุสาน เพราะไม่้อใ้อีแล้ว
าารุพบสุสานปิรามิ แบบั้นบันไอฟาโรห์โเอร์ พบว่ามีแันหินถูเ็บเอาไว้ภายในเพียแห่เียว ไม่่ำว่าสี่หมื่นิ้น
นั่นย่อมเป็นหลัานที่แสให้เห็นว่า สิ่เหล่านี้ถูนำมาเ็บไว้เพราะวามล้าสมัยนั่นเอ
สิ่อเรื่อใ้ที่สำัที่สุ ึ่ัไว้ให้ผู้ายในสุสานือภานะใส่อาหารและเรื่อื่ม่าๆเพราะามวามเื่ออาวอียิป์ถือว่าภานะเหล่านี้ำเป็นที่สุ
ผู้ายำเป็น้อใ้เมื่อถึเวลา ในภานะเหล่านั้นบรรุ้วยอาหาร่าๆที่ผู้ายอบสมัยเมื่อมีีวิอยู่ อาหารสำัที่ะาเสียไม่ไ้ ืออาหารำพวเนื้อ
โยเพาะเนื้อและเนื้อแพะ ึ่ัเอาเพาะส่วนที่เป็นาหน้าและส่วนและหัวอมัน
ในมัสาบาหมายเล 3111 ึุ่พบที่เมือัาร่า อันเป็นสุสานสมัยราวศ์ที่หนึ่นั้น ร่อปล่อบาส่วน
ัสร้าเป็นที่เ็บเนื้อสัว์สำหรับผู้ายโยเพาะ ส่วนให่เป็นเนื้อิี่โรแพะหรือแะ ึ่เป็นส่วนที่นำไปใ้ปรุอาหารนิ่าๆ
ไ้มาที่สุสุสานที่มีลัษะเียวันนี้ือ สุสาน 385 H.4 ที่เมือเฮลวาน (Helwan) แ่าันเล็น้อย ็รที่ภายใน่อสำหรับเ็บเนื้อสัว์ไว้ให้ผู้ายนั้น
มีารวามีหั่นเนื้อเล่มให่สอเล่ม รวมอยู่้วย
ส่วนสุสานอื่นที่มีนาเียวัน มีอยู่อีสอแห่ ที่สร้าไว้อย่าพิสาร ือมีาร่ออิเป็นปล่อสำหรับหย่อนอาหารลไปให้ผู้ายเป็นรั้ราว
ส่วนภายในหลุมศพ็ะมีเรื่อื่มมามายหลายนิ ไม่ว่าะเป็นน้ำ เหล้าอุ่น น้ำผลไม้ หรือเหล้าีรีสูที่ทำาผลปาล์ม ะถูใส่ไว้ในเหยือหินหรือินเผา
แล้วปิผนึมิิไม้ให้ระเหย บนฝาะสลัื่อผู้าย ผู้เป็นเ้าอไว้้วย (าารุพบหลุมศพแบบนี้หลายแห่พบว่า ารปิผนึฝาเหยือหินหรือหม้อินเผานั่น
ระทำอย่าแน่นหนา นอเหลวที่อยู่ภายในมีหลเหลืออยู่ ในปริมาเือบเท่าเิม ทั้ที่เวลาผ่านมาหลายพันปี) เหล้านิ่าๆทีุ่พบนั้นะมีราาแพมา
เพราะเป็นเหล้าที่มีอายุหลายพันปี ามอายุอสุสาน ารสลัื่อผู้ายไว้บนฝาปิภานะ ทำให้เ้าหน้าที่ทาโบราีออียิป์ สามารถลำับรายื่อษัริย์ในราวศ์
่าๆไ้อย่าถู้อ
ยุ้นๆอารสร้าสุสานแบบมัสาบาะพบว่า ในบารั้ภายในเหยือหินมีินเหนียวใส่ไว้แทนเรื่อื่มนิ่าๆ สันนิษานถึสาเหุที่ทำเ่นนั้น
เพราะผู้สร้าสุสานเื่อว่าสามารถใ้สิ่อื่นแทนเรื่อื่มเพียเียนบอให้รู้บนฝาภานะนั้นๆว่าเป็นเรื่อื่มนิใ็พอ นล่วมาถึราวศ์ที่สอ ารัเรียมอาหาร
และเรื่อื่มให้ับผู้าย ึเป็นไปามรายารอาหารที่เาเยบริโภในสมัยมีีวิอยู่ ส่วนที่เป็นอาหาร ะถูัใส่ในถ้วยามหิน ที่ใ้ันอยู่ในสมัยนั้นอย่ามีระเบียบ อย่า
ที่พบในสุสานที่เมือัาร่า อาหาร่าๆเหล่านี้ มีรายารันี้:
นมปั, แป้วนทำา้าวบาร์เลย์, ปลาที่ปรุเสร็แล้ว, นพิราบ้มเปื่อย, นระทาทอ, ไวัวที่ปรุแล้วสอิ้น, ี่โรวัวและเนื้อรหน้าา, ผลไม้วน,
ผลแน็บ์ ( Nabk) าแห้, นมเ้ิ้นเล็ๆน้ำผึ้, เนยแ็, เหยือใส่เหล้าอุ่น
นอาสิ่ที่ให้รายารมานี้ ยัมีอีสอสิ่ที่นัโบราียัไม่อาวิเราะห์ไ้แน่ัว่า เป็นอาหารอะไรแน่ รายารอาหารั้นีที่ัไว้สำหรับผู้ายเหล่านั้น ็เพื่อ
ให้ผู้ายมีอาหารินอุมสมบูร์ แม้ะเป็นศพอยู่ในสุสานแล้ว็าม
ารที่ะเป็นเ้าออาหารนั้นไ้ลอไป ศพอผู้ายะ้ออยู่ในสุสานแห่เียวันนั้น้วย หามีารเลื่อนย้ายศพออาสุสานไม่ว่ารีใ ็อาถือว่าผู้าย
หมสิทธิ์ในอาหารนั้นส่วนารินอาหารที่เ่นไหว้ เื่อว่าวิาอผู้ายะินเพาะส่วนที่เป็นลิ่นและรสเท่านั้น โยปล่อยให้อาหารทั้หมอยู่ในสภาพเิม ส่วนสุสานที่
มีปล่อสำหรับหย่อนอาหารลไป าิพี่น้ออผู้ายะทำารเปลี่ยนอาหารุใหม่ให้เป็นรั้ราว โยส่ลไปทาปล่อนั้น และเพราะเหุอาหารที่ใ้เ่นไหว้ในสมัย
อาาัรเ่าออียิป์ มัะประอบ้วยหัววัว และเนื้อรหน้าาทุรั้ ึไม่เป็นที่น่าประหลาใเลยว่า...ทำไมภายในสุสานเหล่านั้น ถึเ็มไป้วยระูหัว ระูา
วัวอเป็นพะเนิน
ในบาสุสานารเ่นไหว้้วยอาหาร ะไม่ทำัที่ไ้ล่าวมาแล้วนี้ แ่ะัวาไว้เพาะสิ่อเรื่อใ้ เหมือนับอนผู้ายมีีวิอยู่ เพราะถือว่าววิาผู้
ายะหาอาหารินเอไ้้วยอำนาทิพย์ เพียแ่มีเรื่อใ้ไม้สอย ลอนถ้วยามไว้ให้รบ็พอ
สุสานอผู้มีานะ หรือผู้อยู่ในระูลษัริย์ มัะพิถีพิถันมาในเรื่อุ่าอเรื่อใ้ไม้สอย เพราะทุอย่าล้วนเป็นสิ่ที่ผู้าย้อนำไปใ้ในภพหน้าทั้
หม ึ้อัเรียมอย่าสมเียริสิ่อบาอย่าาสภาพที่พบภายในสุสานแสว่าผู้ายเยใ้มา่อนเป็นเวลานาน่อนายเ่นรูปสลัสิโา้าสำหรับเล่นเม...ุ
พบในสุสานเล็ๆมืออาบีอส(Abydos) และถูนำมาเ็บไว้ที่พิพิธภั์แห่าิ รุลอนอน สิโัวนั้นลื่นเป็นมันเพราะถูับเล่นเป็นเวลานับสิบปี ในทาลับัน สิ่อ
บานิอาถูัทำึ้นเป็นพิเศษ ในเวลาเียวันับที่ะปิปาหลุมสุสานนั่นเอเพราะมันูใหม่ ไม่เยถูใ้สอยมา่อน อย่าเ่นเรื่อใ้ที่ทำ้วยโลหะ ในมัสาบาหมาย
เล 3505 ที่เมือัาร่า ล้วนแ่แสให้เห็นว่าถูทำึ้นใล้บริเวสุสานนั่นเอ เพราะมีเศษโลหะแระาย าารีเนื้อเหล็ร้อนั ึ่นำมาีแผ่เป็นรูปมีาบ
เลื่อนอยู่ภายในสุสานมามาย
ภาพเียนเรื่อใ้่าๆบนผนัสุสานยุอาาัรใหม่ในเมือธีบส์ ทำให้นัโบราีรู้ถึสิ่่าๆที่ใ้ในารเรียมานฝัศพ อผู้มั่ั่ในสมัยสั้นไ้เป็น
อย่าี แทบะพูไ้ว่าสิ่ที่ถูนำไปเ็บไว้ในพิพิทธภั์นั้น ส่วนให่ะเป็นสิ่อที่ไ้าสุสานสมัยอาาัรใหม่ทั้สิ้น เฟอร์นิเอร์นิ่าๆนับนั้แ่หีบเสื้อผ้า โ๊ะ
เ้าอี้ นถึเียนอน นอานั่น็เรื่อประับ เรื่อหอมสำหรับะโลมายและุ๊า่าๆ
ส่วนอาวุธที่ใ้ส่วนัวและในสราม พอะมีให้เห็นอยู่บ้าแ่ะมีอยู่น้อยมา
สำหรับสุสานฟาโรห์ุันาเมน ในสมัยอาาัรใหม่นั้นมีสิ่อื่นๆที่สั่ทำึ้นเป็นพิเศษ รวมอยู่ในบรราสิ่ำเป็นเหล่านั้น้วย เป็นอสำหรับฟาโรห์โยเพาะ
สำหรับเรื่อใ้ในสุสานฟาโรห์ุันาเมนยั้อยว่าสิ่อเรื่อใ้อฟาโรห์อื่นๆในสมัยเียวันอีหลายอ์
่อมาในยุหลัๆ ารัสิ่อ่าๆในสุสาน มัำนึถึุภาพมาว่าปริมา ัที่เยนิยมทำันับสุสานษัริย์ในสมัย่อนๆพอล่วถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบ
เอ็และยี่สิบสอ ที่เมือทานิสารนำเอาเรื่อประับประับเพรนิลินา และอมี่าราาแพมาใส่รวม ็ลายเป็นเรื่อำเป็นสำหรับสุสานษัริย์่าๆในสมัยนั้น อย่า
ไร็ามยัมีบรราสิ่อเรื่อใ้แบบเียวับในสมัยฟาโรห์ุันาเมนรวมอยู่้วย
ารนำสิ่อเรื่อใ้ เ้าไปเ็บในสุสาน รวมับศพอผู้าย ะ้อมีารประอบพิธีทาศาสนา ามวามเื่ออาวอียิป์โบรายุนั้นเสีย่อน ึ่พิธีารที่
ัทำโยพระพวนี้ ะระทำันนอสุสาน ่อนะนย้ายเ้าไป าหลัาน่าๆที่ไ้มา วิธีัล่าว แทบะเหมือนับยุแรเริ่มราวศ์ นถึปลายสมัยเมื่อหลายพันปี
หลัานั้น
ารนำศพเ้าสู่สาน ะปิบัิามพิธีทาศาสนา เริ่ม้นทา้านฝั่ะวันอออแม่น้ำไนล์
านั้นึนำศพสู่บวนแห่ ้ามแม้น้ำไนล์้วยเรือนาให่ สู่สุสานที่เรียมไว้ทาฝั่ะวัน เมื่อนำศพึ้นาเรือ ร่าอผู้าย ะถูนำใส่โลวาบนเลื่อน ลา้วยวัวไป
ยัสานที่เรียมไว้ หลัเลื่อนัวแระมีเลื่อนอีัว บรรทุไหใส่เรื่อในผู้ายิามไปในบวนส่วน้าหีบศพผู้ายทั้สอ้า ะมีผู้หิยืนนาบ้านละน เพื่อทำ
หน้าที่แทนเทวีไอีส และเทพเ้าเนพธีส (Nephthys) ส่วนผู้เ้าร่วมพิธีแห่ ะัแถวามวาม้อารอเ้าภาพ แ่ไม่ว่าะับวนในรูปแบบใ ารแห่็ะเป็นไปาม
ลัษะเียวันเสมอ ือ บวนแห่ทั้หมะประอบ้วยลุ่ม ที่แสวามโศเศร้าไว้อาลัยให้ับผู้าย สรีเหล่านี้ส่วนให่ะเป็นผู้ที่รับ้าๆไว้อาลัยอาีพมาว่าะเป็น
เรือาิริๆและมีลุ่มเ้าหน้าที่พิธีแห่ศพเ้านลุ่มนี้ะแสถึสัลัษ์อเพื่อนสนิทผู้าย ึ่ระบุไว้ในัมภีร์ทาศาสนาว่าะ้อมี "มิรสนิทเ้าน" เสมอ านั้น
็มีลุ่มผู้แบหามสิ่อสำหรับะนำไปเ็บไว้ในสุสานสำหรับผู้าย
ส่วนมาารลาเลื่อนบรรทุหีบศพ นอาะใ้วัวแล้วยัมีผู้ายอีำนวนหนึ่มา่วยลาไป้วย ในำนวนนี้บาน็แสเป็นผู้เศร้าโศไว้อาลัยให้ับผู้าย
บานเป็นพระผู้ประอบพิธีนำผู้ายไปสู่สุสาน ึ่เป็นสถานที่พัผ่อนสุท้าย ส่วนหน้าบวนะมีผู้เผาเรื่อหอม และสาน้ำนมไปามเส้นทาเินบวน ทั้หมนี่ือ
ลัษะารแห่ศพ ัเ่นที่นัโบราีในปัุบันบรรยายไว้ันี้:
หลัาเ็บศพไว้เ็สิบวัน บวนแห่็ะเลื่อนออาสุสานอย่าสบ โยมีวัวลาเลื่อนรถศพ ถนนที่นำไปสู่สุสานะรา้วยน้ำนม นระทั่ถึประูสุสาน
พวเ็ๆที่เป็นาิอผู้าย รวมทั้ผู้ร่วมพิธี ะแสอาารโศเศร้าไว้อาลัยเป็นรั้สุท้าย พระผู้ทำพิธีะเปิปาผู้าย เพื่อสร้าวามบริสุทธิ์เทพเ้าฮอรัสะทำาร
เปิทวารทั้เ็ให้ับผู้าย เพื่อวามสมบูร์ทาสรีระในภพหน้า านั้น ษัริย์แห่อาาัรอียิป์็ะเปิิผู้าย ให้เป็นนื่อสัย์สุริ ึ่ะทำให้ผู้ายมีีวิำร
อยู่่อไป...เ่นเียวับารำีวิั้แ่เริ่มเิมาสู่ภพนี้ส่วนบุรผู้เป็นที่รั็ะยัเาระ เื่อฟัลอไป ลอเวลาที่สิสถิอยู่บนผืนแผ่นินะวันแม่น้ำไนล์ ที่
ษัริย์อียิป์ผู้รอนรเป็นผู้มอบให้
ำบรรยายที่ล่าวมา เป็นส่วนหนึ่ในัมภีร์มระออียิป์โบรา ที่นัโบราีนำมาแปลไว้ อนนี้เป็นอนที่บวนแห่ศพเลื่อนมีถึปาทาเ้าสุสาน และร
ุนี้ ะมีลุ่มเ้นพิธีศัิ์สิทธิ์
(Ritual Dancers) ที่เรียว่า "มู" (Muu) ทำหน้าที่รับบวนศพโยมีพระนำศพ อ่าน้อวามาระาษปาปิรุส ถึเรื่อราวและประวัิอผู้ายโยย่อ
านั้น็ะถึพิธีที่สำัที่สุ "พิธีเปิปามัมมี่" (Ritual of Opening the Mouth) ุประส์อพิธีนี้ เพื่อ้อารให้ผู้าย หรือมัมมี่มีพลัในารพู าร
ฟั และารเห็นลับืนมา เ่นเียวับเมื่อรั้มีีวิอยู่ (หรือเรียอีอย่าหนึ่ว่า "พิธีเปิทวารทั้เ็")
ล่าวให้ัือ...พิธีารที่ะทำให้มัมมี่ลับมีภาวะเ่นเิมเพื่อรออยารใ้ีวิในภพใหม่ไ้อย่าเียวันับสมัยมีีวิอยู่ พิธีัล่าวนี้...ระทำสืบ่อันมาแ่
โบราาล ารประอบพิธีัล่าว ะรูปปั้นอผู้ายแทน นระทั่ถึสมัยราวศ์ที่สิบแป ประานพลเมือ่า็ยึถือปิบัิันมาว่า พิธีนี้ะ้อทำับศพอมัมมี่
โยร ศพอมัมมี่ที่อยู่ในหีบไม้แะสลัเหมือนร่าน (Anthropoid) ะถูยให้ยืนึ้น นถึประูทาเ้าสุสาน โยพระผู้สวมหน้าาทำหน้าที่แทนเทพเ้าอนูบิส
(Anubis) านั้นพระอีสออ์ (Sem-Priest) และ "ผู้เป็นบุรที่รั" (Son-Whom-He-Love) ะสัมผัสปามัมมี่้วยสิ่ศัิ์สิทธิ์ เพื่อทำให้ประสาทวามรู้สึ
่าๆอร่าผู้าย ลับืนมาสู่ลัษะเิม เ่นเียวับอนมีีวิ
โยทั่วไปแล้ว "วิธีเปิปามัมมี่" ะมีั้นอนทาศาสนาที่่าัน ามยุสมัย แ่ใน้านุประส์ะเหมือนัน และระทำัน่อๆมา ั้แ่่อนสมัย่อน
ราวศ์ นมาถึปลายราวศ์ที่สามสิบเอ็ ินเวลาร่วมสี่พันปี
หลัาารทำ "พิธีเปิปามัมมี่" แล้ว ึ้น่อไปือมอบเรื่อนุ่ห่ม สิ่อเรื่อใ้ เรื่อหอมนิ่าๆ ให้ับมัมมี่เพื่อเ็บไว้ในสุสาน รวมทั้อาหารั้นี
เมื่อทุอย่าเสร็สิ้น พระผู้ประอบพิธีะล่าวมอบสิ่อ่าๆ ที่นำมาเ็บในสุสานให้ับมัมมี่อีรั้ เป็นอันเสร็พิธี านั้นเ้าหน้าที่ะวารอยเท้าภายในสุสานนราบ
เรียบ เหมือนไม่เยมีใรย่ารายเ้ามา่อน แล้วปิผนึประูสุสานอย่าแ็แร ไม่ให้ผู้ใย่ารายเ้าไปไ้
พิธีผัศพามที่ล่าวมาทั้หม ปิะเป็นารปิบัิอพวุนนา และผู้มั่ั่เท่านั้น ส่วนนธรรมาไม่อาัให้ยิ่ให่เ่นนั้นไ้ ็ะทำามานะะ
อำนวย.. ึ่อาะย่อเพียให้เหลือส่วนที่ำเป็น ประเพีนี้ยึถือันมาเป็นพันๆ ปี ล้วนเป็นวามเื่อในเรื่อราวอมหาเทพโอวิริส อันเป็นเทพสูสุอพวเาอย่าเ่นาร
นำศพลเรือ้ามฝั่ าะวันออไปสู่ะวันนั้น เป็นารเลียนแบบเทพเ้าโอิริส ที่เินทา้วยเรือไปยัเมืออาบีอส ส่วนรายละเอียอุประส์ในารประอบพิธี
ศพ วามยาวนานอเวลาทำให้ลืมเลือนไปแทบหมสิ้น
ึล่าวไ้ว่า พิธีนำศพสู่สุสานนั้น เป็นเพียารทำามประเพี โยไม่ทราบถึุประส์แท้ริ
ส่วนารสร้าสุสานส่วนัวในรัสมัย่าๆ เป็นารเลียนแบบสมัย้นราวศ์มาแทบทั้หม ัที่นัโบราีพบว่า สิ่อ่าๆ ในสุสานอนปลายราวศ์
มีลัษะล้ายับที่มีอยู่ในสมัยราวศ์้น ะเพิ่ม็เพาะเพรนิลินา ลอนอมี่าสำหรับนในระูลุนนาและผู้มั่ั่เท่านั้น
ในสมัยอาาัรเ่า ษัริย์ที่สิ้นพระนม์ลเท่านั้น ถึะไ้รับารัพระศพามที่ล่าวไว้ในำนาน เรื่อเทพเ้าโอิริส ้วยเื่อว่ามีเพียษัริย์เท่านั้น
ที่ะนำไปเทียบับเทพเ้าสูส่อ์นี้ไ้ และในำนานเ่าแ่ ยัล่าวไว้อีว่า "พิธีเปิปามัมมี่" ัึ้นรั้แรโยเทพเ้าฮอรัส ึ่ทำให้แ่มหาเทพโอิริส
ผู้เป็นพระราบิา เรื่อนี้สัมพันธ์ันอย่าเห็นไ้ั ับารแ่ั้พระที่เรียว่า "ราบุรอันเป็นที่รั" ให้เป็นผู้ร่วมนำศพมัมมี่สู่สุสาน แ่สำหรับเทพเ้าฮอรัสอันเป็น
ราบุรอมหาเทพโอิริสนั้น พระอ์ทรทำารแ้แ้นให้ับพระราบิา และำรำแหน่อมษัริย์ รอบรออาาัรพระบิาอพระอ์
าำเล่าานามำนานนี้เอทำให้าวอียิป์เื่อว่า เป็นทายาทอผู้ายะ้อเป็นผู้ำเนินพิธีศพเ่นนั้น
เรื่อนี้ล่าวไว้ในัมภีร์บับหนึ่ ึ่ระบุถึำพูายนหนึ่ที่ล่าวันนเอ่อนายว่า:
" ... อย่าัวลไปเลย ววิาอเราและาิพี่น้อ รอให้บุรายอเราปราัวึ้น เาะมายืน้าสุสานเราและทำหน้าที่อทายาทอย่าสมบูร์..."
ำล่าวเหล่านี้แสออถึวามเื่อที่มีมาแ่โบรา ผู้เป็นทายาทที่ี ้อมีหน้าที่ัารศพอผู้าย และ้วยวามเื่อนี้เอ ที่ทำให้ประเพีารัศพแบบ
มัมมี่ พร้อมนำสิ่อไปเ็บไว้ให้ผู้าย ำเนินสืบเนื่อมาลอระยะเวลาหลายพันปี
สำหรับผู้เป็นฟาโรห์ในราวศ์่าๆ ถือว่าเรื่อนี้สำัมา ฟาโรห์รัทายาทผู้สืบทอบัลลั์ ะ้อัารเรื่อศพอบิาในลัษะเียวับที่เทพเ้า
ฮอรัสเยปิบัิมา โยไม่อาหลีเลี่ยไ้
าวอียิป์่าหวัในะที่มีีวิอยู่ว่า เมื่อาย ผู้เป็นทายาทะัารเรื่อสุสาน ารเ็บศพให้ับน สำหรับสุสานนั้นอามีารเรียมสร้าไว้ล่วหน้าะที่มี
ีวิอยู่ แ่เรื่อพิธีศพ ำเป็น้อให้ทายาทเท่านั้น เป็นผู้ำเนินารให้ สำหรับารนำเรื่อใ้่าๆ รวมทั้อาหารเ่นไหว้ ไม่ำเป็น้อัในเวลาเียวันับที่พระ
ะเียวัน ผู้เป็นทายาทะ้อแ่ เียนภาพท่าสีบนผนัสุสานู่ไป้วย
แ่พอล่วถึสมัยลา ารนำสิ่อและอาหารไปเ่นไหว้ถูยเลิ โยมอบหมายให้เป็นหน้าที่อพระ ในารนำสิ่เ่นไหว้ไปารวะเ่นไหว้รูปมัมมี่
ที่สร้าึ้น่าหาภายในวั และวิหารนั่นแทน ส่วนภายในสุสานะถูปิาย ไม่อนุาให้ใรเ้าไปไ้อี ารบริารพิธีเ่นสัเวยสิ่อแ่ผู้ายามที่ว่านี้
มีเป็นัวสัาระหว่าุนนาแฮบเฟาแห่อัสยุท (Hapdjefa of Asyut) ับพระประำวิหารในท้อถิ่น วามว่า:
สัานี้เป็น้อลระหว่าพระแห่วิหารเว็ปวาเว็ททั้หลาย อาหารที่ะอบแทนเป็น้าวบาร์เลย์าภาเหนือ ำนวนหนึ่เฮั(Hekat) ่อรายบุล
โยนำเอา้าวาารเ็บเี่ยรั้แรอทุปีมาแ่าย
ารมอบ้าวบาร์เลย์ให้พระผู้ทำพิธีในลัษะนี้ ปิบัิ่อันมารั้โบราาล เพื่อเป็นหลัประัน ว่าพระะปิบัิภาริไ้ลอไป ไม่้อห่วเรื่ออาหาร
สำหรับนเอ ส่วนารเ่นสัเวยโยรภายในหลุมศพ พระยะทำามพิธีที่ยึปิบัิันมา ือารเ่นทุรั้ ะ้อำระล้ารูปปั้นให้สะอา โลม้วยเรื่อหอม
านั้นทำพิธีเปิปามัมมี่ให้แ่รูปปั้นผู้าย เพื่อให้ร่านั้นรับรู้รสสัมผัสอสิ่ที่นำมาเ่นไหว้แล้วึปิบัิั้น่อไป ารปิบัินี้ะมีารึไว้บนผนัปิรามิอย่าละเอีย
วาม้อารอาิผู้าย ที่ะให้มีารเ่นไหว้อาหารลอไป อาล่าวไ้ว่าเป็นหนึ่ในประเพีที่่อให้เิารพันาารสร้าสุสานไป้วยในเวลาเียวัน
ทั้นี้เพราะพิธีัล่าว ทำให้พระมีหน้าที่ประำอยู่สออย่า ือัพิธีศพให้ับผู้าย ึ่้อนำไปเ็บไว้ในสุสาน ับพิธีเ่นไหว้ ส่อาหารให้ับวิาอผู้าย
ในสมัยแรนั้น ประเพีัล่าวทำให้เิารพันายายารสร้าสุสาน ให้มีนาเพียพอับสิ่ที่้อารเ่นไหว้และสิ่อเรื่อใ้อผู้ายในสมัย่อน
ราวศ์ สุสานยัเป็นเพียที่ฝัศพเล็ๆนาำั สำหรับเ็บทรัพย์สิ่อ อผู้ายแ่พอถึสมัยราวศ์ที่หนึ่ ารสร้าสุสานแบบมัสาบา ็มีารยายเนื้อที่ภายใน
ว้าวาึ้น เพื่อให้พอเพียับสิ่อที่นำไปเ็บและอาหารที่ใ้ในารเ่นไหว้ าารุพบสุสานแบบมัสาบาในยุนี้พบว่า ภายในสุสานมีหม้อไหนาเล็เ็บรวมอยู่
ับสิ่ออื่นๆมามาย และะพบแันเรื่อใ้มี่าอื่นๆำนวนมา ึ่แสให้เห็นว่าษัริย์เท่านั้น ึสามารถรวบรวมสิ่เหล่านั้นไว้ในสุสานอนไ้
สุสานแบบมัสาบาทีุ่พบในเมือาร์าน (Tarkhan) มีอยู่สอแห่ที่พื้นสุสานปู้วยแผ่นไม้หนา เพื่อใ้เป็นที่วาแันมี่าให้เ่นส่าูมีราายิ่ึ้น ในสมัย
ราวศ์ที่สอารสร้าสุสานแบบมัสาบา เป็นารสร้าอย่า่ายๆโยมีผนัว่าเปล่าราบเรียบสาม้าน ้านที่หันไปทาทิศะวันออเือบสุมุมทั้สออผนั ัไว้เป็น
ที่ั้วาอพิเศษ ารพันาารสร้าที่เ็บอสำหรับผู้ายไ้พันา่อไปเรื่อยๆนระทั่ในที่สุ นัโบราีพบว่า ารัเรียมที่วาอ ินเนื้อที่ล้ำเ้าไปในบริเว
ใลาสุสานมาึ้นทุที ยิ่ไปว่านั้น ารพันาารสร้าสุสาน ไ้้าวไปนถึั้นเาะลไปในั้นหินใ้ิน ึ่ระทำิ่อันมานถึสมัยราวศ์ที่หา ารยาย่อเ็บ
อภายในัวสุสาน็ว้าวายิ่ึ้น นในที่สุารสร้าสุสานเือบทั้หม ็มุ่ไปสู่ารพันาเรื่อสถานที่เ็บสิ่อ อันเป็นสมบัิอผู้ายที่ะนำไปใ้ในภพหน้าเป็น
หลั...และเป็นเรื่อน่าสนใยิ่ ที่ารสร้าห้อเ็บอไ้ระทำอย่าสลับับ้อน โยเาะลึเ้าไปในั้นหินใ้ินยิ่ึ้นไปอี
ุที่น่าสนใ ภายในห้อเ็บอสำหรับผู้าย็ือ ารแะสลัหินรูปร่าเหมือนประู เรียันว่า "ประูหลอ" เป็นประูที่ปิเปิไม่ไ้ แ่าวอียิป์่าเื่อัน
ว่า ประูนี้เป็นทาเ้าอออววิาผู้าย เพื่อเ้าไปรับอเ่นไหว้ หรือรวราสิ่อ ที่มีผู้นำให้ับนไ้ทุเวลาที่้อาร สำหรับัว "ประูหลอ" นั้น ทุแห่
ะสลัในมารานเียวันหม มีในบารีที่มีารแะสลัเป็นรูปผู้ายนั่โ๊ะ โยมีอาหาร่าๆามสูรที่ใ้เ่นไหว้ ะ่อเนื่อไปยัห้อเ็บศพที่อยู่้าล่า และมีอยู่
หลายแห่ที่พบว่าศพอผู้าย ะอยู่รับพื้นห้อเ็บอและอาหารเ่นไหว้พอี
ามวามเื่ออาวอียิป์ ผู้ายะมีวิาสอรูปแบบ้วยัน อย่าหนึ่เรียว่า "า" (Ka) ส่วนอีอย่าือ "บา"(Ba) วิาที่เรียว่า "า" นั้น ะ้อ
อาศัยอยู่ในสุสาน ที่สร้าไว้สำหรับัวเาเอ หรือะพูให้ัเ้าไปอี็ือ วิาในรูปแบบนี้ะ้อสิอยู่ในร่ามัมมี่นั้นๆลอเวลา ึ่วิาในรูปแบบนี้ะ้อสิอยู่
ในร่ามัมมี่นั้นๆลอเวลา ึ่วิาัล่าว ะรับสิ่อเ่นไหว้ที่มีผู้มอบให้ับน และในารมอบสิ่อเ่นไหว้ให้ับศพผู้ายนั้น ผู้ทำหน้าที่ใสารเ่นไหว้ ะ
้อล่าวเป็นสูรเียวเหมือนันว่า "อมอบนมปัหนึ่พันแถว เบียร์หนึ่พันเหยือและสิ่อบริสุทธื่นๆ" แ่ "า" ือส่วนที่ทำหน้าที่ให้พลัีวิสิ่ัล่าวนี้เิึ้นมา
พร้อมับีวิทีุ่ิึ้นในโล มันะอยู่ับร่าอบุลนั้นๆ ลอไป แม้ว่าเาะเสียีวิ และร่าะถูนำมาเ็บรัษาไว้ในสุสานแล้ว็าม สำหรับ "วามาย" อนเรา
นั้นาวอียิป์เื่อว่า เป็นเพียารหยุใ้พลัอร่า เพื่อให้ "า" ไ้พัผ่อน ันั้นห้อเ็บมัมมี่ในสุสาน ึเป็นเหมือนบ้านที่อาศัยอ "า"
บุลสามัทุน่ามี "า" เพียัวเียว แ่สำหรับ "พระเ้า" และษัริย์ ะมีมามายหลาย "า" ามแ่วาม้อารส่วนวิาที่เรียว่า "เบาบอน"
ะออาร่ามนุษย์ทันทีที่าย ึ่มันะลับเ้าสู่สุสาน อันเป็นที่อยู่อาศัยอมันทันที
าสุสานแบบมัสาบาในเมือี่า นัโบราีไ้พบภาพเียนบนผนัสุสาน ที่แสให้เห็นมัมมี่อผู้าย ลุึ้นมารับเรื่อเ่นไหว้ ที่มีผู้นำมามอบให้ มัมมี่ลุ
าหีบอนมายั "ประูหลอ" ที่สร้าไว้เป็นทาเ้าออ ส่วนบาสุสาน ประูหลอมีรูปสลัอผู้ายิไว้ แสว่าภาพสลัอผู้าย ทำหน้าที่ในารเื่อม่อ
ระหว่าห้อเ็บเรื่อเ่นไหว้ ับห้อเ็บศพ ึ่เป็นผลให้ "า" อาศัยอยู่ในมัมมี่ ที่อยู่ห้อ้าล่า หรือะอาศัยอยู่ในภาพสลัที่อยู่ร "ประูหลอ" เบื้อบน็ไ้าม้อาร
ารที่ "า" อาศัยอยู่ไ้ ทั้ในรูปสลัและัวมัมมี่นั้น ทำให้ "า" ยัมีที่อาศัย หามัมมี่ถทำลาย ันั้นในารสร้าสุสานแบบมัสาบาในอาาัรสมัยเ่า ึ
มัมีห้อพิเศษที่ปิสนิท โยมีภาพสลัหรือรูปปั้นอผู้ายอยู่ในห้อนั้น เพื่อเป็นหลัประันไ้ว่า เมื่อมีผู้นำสิ่อมาเ่นไหว้ "า" ็ยัสามารถรับสิ่อเหล่านั้นไ้
อาะเป็นเพราะเหุผลัล่าว ึปราว่าสุสานแบบมัสาบาหลายแห่ มารูปปั้นอผู้าย มีื่อเรียันว่าห้อ "เอร์ับ" (Serdab) ำนี้เป็นภาษาอาหรับ แปลว่า "ห้อใ้ิน"
ห้อัล่าว ส่วนให่ะอยู่ใล้ห้อั้เรื่อเ่นไหว้ เพราะวิาอผู้ายะไ้รับอที่นำมาเ่นไหว้โยสะว ส่วนให่ารสร้าห้อ "เอร์ับ" ะมี
่อหลาย่อิ่อไปถึห้อเ่นไหว้ เพื่อให้ววิา "า" ผ่านไป-มา ระหว่าสอห้อนี้ไ้สะว สำหรับารสร้ารูปปั้น หรือภาพสลัให้ผู้าย ำเป็น้อให้มี
ลัษะเหมือน หรือล้ายผู้ายมาที่สุ อาใ้หินหรือไม้็ไ้ แล้วแ่วาม้อาร สีที่ทาะ้อูมีีวิีวา รส่วนที่เป็นศีรษะและใบหน้ามัสลัอย่าพิถีพิถัน บารั้
อาใ้หินพลอยใส่แทนลูาใหู้สวยามมีีวิีวายิ่ึ้น
อย่าไร็าม เพื่อให้รู้ว่ารูปปั้น หรือรูปแระสลันั้นเป็นผู้ใ ึำเป็น้อมีื่อผู้ายสลัิไว้เสมอ รูปปั้นเหล่านั้นมีอยู่ในพิพิธภั์่าๆเ็บไว้ในห้อ "เอร์ับ"
ที่ผนึอย่าแน่นหนา ไม่ให้มีใรเ้าไปไ้ ทั้นี้เมื่อนัโบราีไ้มา ึถือว่าเป็นศิลปะารแะสลัในสมัยอาาัรเ่าออียิป์ ที่มี่ามา แ่ในสมัย่อนรูปปั้นแะสลั
เหล่านี้ ไม่มีใรเยมอเห็นุ่าเลย ึรอพ้นน้ำมือพวโมยสมบัิมาไ้ นับเป็นโยิ่ ่อนที่รูปปั้นและรูปแะสลัเหล่านี้ะถูนำเ้าไปเ็บในห้อ "เอร์ับ" ะมีาร
ทำพิธี "เปิปารูปปั้น" เหล่านั้น่อนทุรั้ เพื่อให้รูปปั้นทำหน้าที่แทนมัมมี่อผู้ายไ้อย่าสมบูร์
สำหรับห้อเ็บมัมมี่ ล่าไ้ว่าเป็นสิ่ยิ่ให่ที่สุในสุสานโยเพาะห้อเ็บมัมมี่อฟาโรห์ ะถูสร้าอย่าให่โ เหมือนเป็นวิหารส่วนัวอพระอ์ใน
ยามที่สิ้นพระนม์ไปแล้วที่เียวในสมัยอาาัรเ่าและอาาัรลา ารสร้าห้อเ็บมัมมี่อฟาโรห์่าๆนั้น ะทำไว้ในใลาปิรามิ
ารสร้าปิรามิยุแรๆเ่นปิรามิั้นบันไ (Step pyramid) อฟาโรห์โเอร์นั้น วิหารเ็บมัมมี่อพระอ์อยู่ในสมัยอาาัรเ่าันแล้ว ารวาวอหาร
เ็บมัมมี่็ถูย้ายไปอยู่้านอบปิรามิทิศะวันออทั้หมารเปลี่ยนแปลเ่นนี้ะเห็นไ้รั้แรที่เมือเมย์ุม ึ่ปิรามิเหล่านี้อยู่ในปลายสมัยราวศ์ที่สาม หรือไม่็้น
ราวศ์ที่สี่ ารสร้าวิหารภายในปิรามิสมัย้นราวศ์นี้เป็นไปอย่า่ายๆบนลานโล่ว่านั้น มีแท่บูาสอแท่น และมีโ๊ะสำหรับวาสิ่อเ่นไหว้ ที่เมือเมย์ุมนี่เ่น
ัน นัโบราีไ้เป็นารสร้าทายสูาระับพื้นเบื้อล่าในปิรามิ ทาสูในลัษะนี้สร้าึ้นเพื่อให้มัมมี่ผ่านไปไ้ โยไม่้อแะพื้นเบื้อล่า อันเป็นวามเื่อว่า
อำนาศัิ์สิทธิ์ะเสื่อมลบ ทาสูในลัษะนี้ทอรึ้นสู่ท้อฟ้า้านใล้ับส่วนยอปิรามิ และอนปลายสุบนเส้นทานั้น ะเปิทะลุให้มอท้อฟ้า เสมือนหนึ่เป็น
เส้นทาที่มัมมี่ะออ
าปิรามิ
แ่พอมาในยุหลั่อัล่าถูปิาย อาเป็นเพราะไม่้อารให้มีผู้เล็ลอเ้าไปภายในปิรามิ โยอาศัย่อโหว่นั้น็เป็นไ้
วิหารภายในปิรามิ็เหมือนห้อเ็บศพมัมมี่ในสุสานธรรมานั้นเอ เพราะห้อวิหารนี้ถูสร้าอยู่ใล้ับห้อเ็บมัมมี่ในปิรามิ
ทั้นี้เพื่อให้ารรับเรื่อเ่นไหว้่าๆอ "า" เป็นไปโยสะว แ่ารสร้าสุสาน ึ่เาะลึเ้าไปในหุบผาหิน ในสมัยอาาัรใหม่ที่มีอยู่อย่าาษื่น
โยเพาะที่สุสานฟาโรห์ ในเมือธีบส์นั้น ทำให้แบบบับารสร้าสุสาน้อเปลี่ยนแปลไปามลัษะสิ่แวล้อม ในเมือธีบส์...
เหล่าษัริย์่าๆในสมัยอาาัรใหม่ นิยมสร่าสุสานอนามแนวสันเาเลียบแม่นน้ำไนล์ิับผืนแผ่นินอันสมบูร์ และสมัยนี้...
ารเ่นไหว้มัมมี่ไ้เปลี่ยนแปลไปเล็น้อย ือแทนที่ะมีารัเรื่อเ่นไหว้ สำหรับัวมัมมี่โยเพาะ อย่าเ่นในสมัยอาาัรเ่า
ารเ่นไหว้อยุใหม่ะเป็นแบบรวม ือเ่นไหว้แ่มัมมี่เ้าอสถสาน และเทพอามุนในเวลาเียวัน แ่อย่าไร็ี ฟาโรห์
ที่สิ้นพระนม์ไปแล้วนั้น าวอียิป์ถือว่ามีสภาวะเสมอเหมือนเทพอามุนเ่นัน ันั้นารเ่นสัเวยมัมมี่ฟาโรห์และเทพอามุนึเป็นสิ่ที่ทำร่วมันไ้
ารปิบัิพิธีาร่าๆในสุสาน นอาะมี้อบััิไว้แล้ว็าม ่โยทั่วไปาิอผู้ายและพระผู้ทำหน้าที่ในารประอบพิธี
อาปิบัินอเหนือไปามวามประส์อแ่ละราย ึ่พิธีารที่เปลี่ยนไปนี้ ะัทำเพื่อวามเหมาะสม
และเพื่อผลประโยน์อมัมมี่ผู้ายที่ะไ้รับโยเพาะ เราเยทราบันมา่อนแล้วว่า ในยุอาาัรเ่ามีารสร้ารูปปั้นและรูปแะสลั
เพื่อใ้เป็นัวแทนมัมมี่ ให้เป็นที่อาศัยอ "า" ไ้ ในรีที่มัมมี่ถูทำลายแ่พอมาถึสมัยอาาัรใหม่ วามเื่อัล่าวพันา้าวไปไลว่านั้น
ือมีารเียนผนัสุสาน้วยสีสัน่าๆเป็นวามเื่อที่ว่าสิ่นั้นะลายเป็นสมบัิอมัมมี่ไ้ และ้วยวามเื่อัล่าวนี้เอ
ทำให้มีารแ่สุสานอย่าสวยาม พร้อมทั้เียนภาพผู้ายไว้บนผนัะำลันั้โ๊ะรับประทานอาหารมื้อให่
เ่นเียวับในยามที่มีีวิอยู่ ภาพที่เียนไว้ในลัษะนี้ ะเป็นสิ่ประันให้ับมัมมี่เ้าอสุสาน ะสามารถำรีวิอยู่ลอไปไ้อย่าสมบูร์ั่วัลปาวสาน
แนววามเื่ออาวอิยิป์โบราัล่าว ไม่เพียำัอยู่ในเรื่อออาหาร ที่้อนำไปเ่นไหว้เท่านั้น แ่ยั้อรอบลุมไปถึั้นอน่าๆในารผลิ
อาหาร้วย รวมทั้ารหว่านเมล็พื และารเ็บเี่ยว าร่าสัว์นำเนื้อมาใ้เป็นอาหาร ารเียนภาพแสไว้ั้แ่เริ่มลมือาร่าสัว์ในโร่าันเลยทีเียว
ยิ่ไปว่านั้น ิรรม่าๆอผู้ายสมัยยัมีีวิอยู่ เ่นารล่าสัว์ เล่นเมีฬา หรือานอิเรอื่นๆ ็ะถูนำไปเียนไว้เป็นภาพฝาผนัสุสานเ่นเียวัน ทั้นี้เพื่อ้อาร
ให้ผู้ายำเนินิรรม่าๆที่นเออบสมัยมีีวิอยู่ไ้ลอไป ึ่าวอียิป์เื่อว่า ภาพที่เียนไว้บนผนั ะทำให้ผู้ายเป็นเ้าอลอไป ราบเท่าที่มอเห็นเป็น
ภาพอยู่แน่นอน...เรื่อวามทนถาวร ะ้อเป็นปััยสำั ส่วนในารเียนภาพ โยเพาะภานะใส่อาหาร และเรื่อื่ม่าๆะเียนให้เหมือนหรือใล้เียที่สุเพื่อ
ผู้ายสามารถนำมาใ้รับประทานไ้
ในสมัยลา (Middle Kingdom) ารเียนภาพภานะใส่อาหารนิ่าๆสำหรับผู้าย พร้อมับสิ่อเ่นไหว้อื่นๆถือเป็นเรื่อำเป็นมา เพราะสิ่เหล่านี้เป็นัวแทน
อาหาร และสิ่อเหล่านั้นริๆสำหรับผู้ายะรับประทาน หรือนำไปใ้ไ้ลอไม่มีวันหมสิ้น ราบเท่าที่ภาพเหล่านั้นยัิฝาผนัอยู่
ภาพวาบนผนัสุสานอาวอียิป์ เป็นารแสินนาารถึสิ่ที่เป็นริ มาว่าะำนึถึแ่ศิลปะ แ่ารเียน็้อเป็นไปามเ์ที่วาไว้อย่าเร่รั เพื่อ
ให้ภาพที่ไ้เป็นไปามุประส์ ในารทแทนเรื่อเ่นไหว้ให้ับมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสาน ารเียนรูปนมัะเน้นให้เห็นลำแนทั้สออย่าัเนมาว่าที่ะเียน
ามมุมห้ออันแท้ริอร่าาย เพราะแม้ร่าายส่วนอื่นะเอียวา แ่ผู้เียน็เียนให้เห็นไหล่ว้า พร้อมับแนสอ้าเสมอมีารเิมวาให้สมบูร์้วย
ส่วนารวาภาพสวนภายในบ้าน ะเห็นไ้ทั่วไปามผนัสุสานสมัยอาาัรใหม่ ที่เมือธีบส์มัมีสระน้ำอยู่ลาสวน มี้นไม้โอบรอบ มีน ปลาในสระ เพื่อให้รู้ว่ามีอะไร
บ้า ารวาภาพในลัษะนี้ เป็นแบบบับอาวอียิป์ในยุนั้น ล่าวือหา้อารให้ผู้มภาพ รู้ว่ามีอะไรอยู่ในล่อภาพสี่เหลี่ยมที่เาวาเอาไว้ เา็ะวาสิ่เหล่านั้น
ทับลบนล่อัวล่าวอีที หรือไม่็วาเอาไว้รส่วนบนที่มอเห็นไ้ ทำให้ผู้มรู้ว่ามีสิ่เหล่านั้นอยู่ในล่อัล่าว
ในารแ่สุสานให้ับผู้าย าวอียิป์ถือว่า สิ่ใไม่มีเียนไว้ให้เห็นบนผนั มัมมี่ผู้เป็นเ้าอ็ะไม่มีสิ่นั้น ันั้นทรัพย์สมบัิอผู้าย ที่ะนำไปใ้ในภพใหม่นั้น ะ
มีเพาะสิ่ที่วาอยู่ในสุสาน หรือไม่็เียนเป็นภาพที่ผนัไว้เท่านั้น
ารใ้ภาพวาเป็นสิ่เ่นไหว้ผู้ายในสุสานนั้น ส่วนให่ มัะลอแบบภาพเหมือนริที่อยู่ในสมัยนิยมนั้น เพื่อประันว่า ผู้ายะ้อไ้รับสิ่อามแบบนั้นริๆ อย่า
เ่นสุสานสมัยราวศ์ที่หนึ่ ะเห็นว่าภาพเียนรูปแันหินบนผนัสุสาน เป็นแบบเียวับแันหินอันเป็นที่นิยมในสมัยนั้น และพอมาถึารสร้าสุสานแบบมัสาบาใน
สมัยอาาัรเ่า ที่มีพื้นที่ว้าวาึ้นว่าเิม ปราว่าภาพวาเ่นสัเวยมัมมี่ มีเรื่อใ้ทอแที่เริ่มแพร่หลายในยุนั้นรวมอยู่้วย
ในสมัยลา ารวาภาพผนัสุสาน ไม่ำัอยู่เพียสิ่อเรื่อใ้อันเป็นที่นิยมเท่านั้น แ่ยัรวมไปถึภาพวาเรือสวนไร่นา โรานทำนมปั ทำเหล้าอุ่น และยุ้า
เ็บ้าวบาร์เลย์ลอนสิ่อื่นๆ ึ่ผู้ายเป็นเ้าอเมื่ออนมีีวิอยู่ และเมื่อายไปแล้ว็ยัเป็นเ้าออี่อไป าภาพ่าๆที่เียนเอาไว้บนผนัสุสาน เพื่อมอบสิ่อ
ให้ับผู้าย ไม่ไ้หยุลเพียเท่านั้น ลับมีารสร้าหุ่นไม้ำลอให้เหมือนริรวมอยู่ในสุสานอผู้ายสมัยนั้น้วย อย่าในสุสานอุนนาื่อแมเร
(Meketre) สมัยราวศ์ที่สิบเอ็นั้น มีหุ่นำลอัล่าว สร้าๆว้อย่าสวยามมามายในสุสาน หุ่นำลอนั้นล้วนเป็นิวัรประำวันภายในฤหาสน์ทีุ่นนาระทำ
นามมีีวิ ไม่ว่าะเป็นารเลี้ยสัว์ ารทำเบียร์ และนมปั หรือารทำาน่าอนใ้ฝ่าย่าในบ้าน ยิ่ว่านั้นยัมีหุ่นำลอฤหาสน์ทั้หลัอุนนาเมเร
พร้อมเรือใบำนวนมา รวมทั้หุ่นำลอนใ้นำสิ่อ่าๆไปใ้เ่นไหว้ให้ับมัมมี่
ทั้หมนี้เป็นสิ่แสว่าุนนาเมเร ะยัมีสมบัิทั้หมอเา่อไปในภพหน้า และะมีนใ้ปรนนิบัิมอบอาหารเรื่อื่มให้ับเาลอเวลา ส่วนในบาสุสาน
สมัยเียวัน นัโบราีพบว่า หุ่นำลอัล่าวสร้าไว้อย่าละเอียว่านั้น รวมทั้ถาใส่เนื้อปรุเป็นอาหารโอะ ับเรื่อื่ม พร้อมะนำไปเ่นไหว้ผู้าย หุ่นำลอ
เหล่านี้ทำ้วยไม้ทาสีสวยามเหมือนริ นอเหนือานั้น...ยัมีหุ่นำลอผู้ายำลัทำาามหน้าที่ไม่ว่าะเป็นาน่า าน่าสัว์ านทำเบียร์ ทำนมปัและอื่นๆที่ผู้
ายเป็นเ้าอ
ในสมัยราวศ์ที่หนึ่ มีประเพีอย่าหนึ่สำหรับษัริย์และุนนาั้นสูล่าวือ เมื่อษัริย์หรือุนนาายไป ทาสหรือนรับใ้อผู้นั้น็ะถูสัหารามไป้วย เื่อ
ันว่าทาสหรือนรับใ้เหล่านั้น ะไ้ิามไปรับใ้เ้านายในภพอื่น่อไป อย่าไร็าม ประเพีเหล่านี้ถูยเลิไปแล้ว แ่็ยัมีผู้นิยมฝัทาสและนใ้ทั้เป็นไว้ในสุสาน
อผู้าย้วยอยู่ี
ในยุอาาัรใหม่ แนววามิในารสร้าหุ่นำลอให้ับมัมมี่เ้าอสุสาน็เปลี่ยนไป มีารสร้ารูปสลัที่เรียว่าแ็บิ (Shabti-Figure)ึ้นแทน โยเริ่มั้แ่อน
ปลายยุลา ิ่อมานถึสมัยอาาัรใหม่ รูปสลันี้ โยทั่วไปะสลัาไม้หรือี้ผึ้แล้วเ็บไว้ในหีบไม้ที่แะสลัอีที
ในสมัยอาาัรใหม่รูปสลันี้ะทำาหิน ไม้หรือโลหะที่รูัันในสมัยนั้น รูปเหล่านี่ะทำหน้าที่บริารมัมมี่ผู้เห็นนายไ้ทุอย่า แ่หน้าที่สำัือารทำไร่นา อันเป็น
อาีพที่ำเป็นที่สุออาาัรบริเวลุ่มน้ำไนล์ในสมัยนั้น รูปสลันี้แ็บิที่อยู่ในสุสานสมัยอาาัรใหม่ึถืออบเสียม และรา อันเป็นเรื่อมือในารเพราะปลูอยู่
้วยเสมอ รูปสลันี้ใ้ันมาถึยุปลายราวศ์อียิป์ แ่วามพอถีพอถันในารสร้าะแ่าันไปามระยะเวลาที่เปลี่ยนแปลไปเรื่อยๆ
สมัยราวศ์ที่สิบแปและสิบเ้า ารสร้ารูปสลัแ็บิ ะทำันอย่าละเอียมา แ่พอมาถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบสอ ฝีมือารทำเริ่มหยาบและาวามสวยาม อาเพราะ
อยู่ในภาวะสราม ึไม่มีเวลามาใ้ับานนินี้ไ้อย่าเ็มที่ เมื่อผ่านพ้นไปถึสมัยราวศ์ที่ยี่สิบห้าและยี่สิบห ฝีมือเริ่มละเอียสวยามึ้นอย่าน่าประหลา นนั
โบราีเห็นพ้อันว่า เป็นยุที่อียิป์สร้าไ้สวยามที่สุ
ในสมัยลาออียิป์โบราเป็นสมัยที่มีารสร้ารูปสลัแ็บิึ้นเป็นรั้แรนั้น ภายในสุสานหนึ่ๆะมีเยัวเียว ที่ทำหน้าที่บริารมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสาน ในสมัย่อ
มามีารทำรูปสลัุนี้เป็นำนวนมา เพื่อเ็บไว้ในสุสานแห่เียวัน เป็นเพราะ้อารให้มีารแบ่แยหน้าที่สำัๆันออไป บาสุสานมีมาน้อแบ่เป็นลุ่ม เพื่อ
่วยันรับใ้ และเมื่อถึสมัยอาาัรใหม่็เิมีารสร้า "หัวหน้านาน" (Overseer) ึ้นมาอีรูปหนึ่ ึ่หัวหน้านานะเป็นเสมือนหนึ่หัวหน้าทั้หม
อยสั่ารแทนมัมมี่ผู้เป็นเ้าอสุสานแห่นั้น รูปสลัอ "หัวหน้านาน" ะแยานอื่น้วยเรื่อแ่ายที่่าันและะถือทาประำำแหน่ไว้ับัวเสมอ
นัโบราี่าระหนัแน่ัในหลัานที่ไ้าสุสานโบรา สมัย่อนเริ่มราวศ์อียิป์ ถึปลายราวศ์ที่สามสิบเอ็ าวอียิป์่ามีวามเื่อว่า หาร่าอผู้ายยั
อยู่ ไม่ว่าะในรูปมัมมี่ หรือารสร้าหุ่นำลอ หรือบันทึื่อไว้บนแผ่นหินในสุสาน็าม "า" อผู้ายะยัมีที่อาศัยอยู่ลอไป นอเสียาสิ่เหล่านี้ะถูทำลายเท่านั้น
ที่มา dbsql.sura.ac.th
เก็บเข้าคอลเล็กชัน
ความคิดเห็น