คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #5 : สารัตถะของเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน
สารัตถะของเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน
เรื่องขุนช้างขุนแผนเป็นวรรณคดีที่มีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับชีวิตชาวบ้านตลอดทั้งเรื่อง มีบางตอนกล่าวถึงพระมหากษัตริย์ แต่เนื้อความและจุดมุ่งหมายสำคัญไม่ได้ต้องการแสดงเรื่องราวของพระมหากษัตริย์ ดังนั้น การแต่งเรื่องนี้เป็นกลอนเสภาจึงเหมาะกับการบรรยายความรู้สึก หรือบทสนทนาของตัวละครในเรื่องที่เป็นคนสามัญ การบรรยายสภาพความเป็นอยู่ของชาวเมือง สภาพบ้านเมือง สภาพธรรมชาติ นอกจากนี้การแต่งเป็นกลอนเสภายังเหมาะกับเนื้อเรื่องที่เกียวกับปัญหาความรัก ตัวละครมีลักษณะเป็นคนธรรมดา มีกิเลส มีตัณหา มีการชิงรักหักสวาท เนื้อเรื่องแปลกไปจากวรรณคดีเรื่องอื่นๆ
เรื่องขุนช้างขุนแผนมีคุณสมบัติเป็น สัจนิยม คือ เนื้อเรื่องมีความสมจริง ลักษณะอุปนิสัยของตัวละครก็เหมือนมนุษย์จริงๆ การบรรยายเกี่ยวกับเหตุการณ์ต่างๆ และการใช้คาถาอาคมก็เป็นจริงเป็นจัง ทำให้เราได้มองเห็นภาพชีวิตในสมัยนั้นในด้านต่างๆ คือ
1. ด้านขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม
ได้มีการกล่าวถึง ขบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมไทยแทรกไว้ในเนื้อเรื่อง นับตั้งแต่การเกิดจนกระทั่งตายเลยทีเดียว
ประเพณีบวชเณร
ให้เหมือนท่านขุนไกรที่เป็นผี | ||
จึงอ้อนวอนมารดาได้ปราณี | | ลูกนี้จะใคร่รู้วิชาการ |
พระสงฆ์องค์ใดวิชาดี | | แม่จงพาลูกนี้ไปฝากท่าน |
ให้เป็นอุปัชฌย์อาจารย์ | | อธิฐานบวชลูกเป็นเณรไว้” |
ประเพณีการทำศพ
เครื่องอานแต่งตั้งเป็นจังหวะ | ||
ปี่ชวาร่ำร้องกลองชนะ | | นิมนต์พระให้นำพระธรรมไป |
พลายชุมพลนุ่งขาวใส่ลอมพอก | | โปรยข้าวตอกออกหน้าหาช้าไม่ |
พวกพ้องพี่น้องก็ร่ำไร | | นุ่งขาวตามไปล้วนผู้ดี” |
ประเพณีการเทศน์มหาชาติ
ทายกในเมืองสุพรรณนั่น | ||
ถึงเดือนสิบจวบสารทยังขาดวัน | | คิดกันจะมีเทศน์ด้วยศรัทธา |
พระมหาชาติทั้งสิบสามกัณฑ์ | | วัดป่าเลไลยนั้นวันพระหน้า |
ตาปะขาวเฒ่าแก่แซ่กันมา | | พร้อมหน้านั่งปรึกษาที่วัดนั้น” |
2. สภาพทางภูมิศาสตร์
เรื่องขุนช้างขุนแผนนี้อาศัยสถานที่จริงเป็นฉากประกอบในการดำเนินเรื่อง เช่น จังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดกาญจนบุรี วัดวาอารามต่างๆ สถานที่ที่ระบุไว้ระหว่างทางจากอยุธยาไปเชียงใหม่ ทำให้ผู้อ่านนึกวาดภาพและกำหนดสถานการณ์ต่างๆ ตามท้องเรื่องให้เกิดขึ้นในมโนภาพได้
3. ค่านิยมเกี่ยวกับไสยศาสตร์และโหราศาสตร์
เรื่องขุนช้างขุนแผนแสดงค่านิยมทำนองนี้ไว้มากมายเกือบจะตลอดทั้งเรื่อง ตัวละครดำเนินชีวิตไปภายใต้อิทธิพลของไศยศาสตร์และโหราศาสตร์ เหมือนเรื่องเก่าๆของชาติต่างๆมากมาย ความรู้สึกนึกคิดของตัวละครในบางครั้งขึ้นอยู่กับความเชื่อทางด้านนี้ และแสดงให้เห็นในเนื้อเรื่องว่าความรู้ทางด้านนี้ก็ทำให้เกิดความสำเร็จในการประกอบกิจกรรมหลายประการ
4. ลักษณะของสังคมไทย
ความเป็นอยู่ แบบแผนของการดำเนินชีวิต ในเรื่องนี้มีปรัชญาและความจริงของชีวิตปรากฎอยู่มากสภาพการดำเนินชีวิตของคนในเมืองหลวงและในชนบทเป็นอย่างไร ในเรื่องขุนช้างขุนแผนกล่าวไว้อย่างละเอียด แสดงแนวความคิดของคนโบราณทั้งชายและหญิง ซึ่งเราอาจยึดถือเป็นแนวทางการดำเนินชีวิตปัจจุบันได้ดี เช่น ชายมีความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ หญิงมีความซื่อสัตย์จงรักภักดีและเชื่อฟังอยู่ในโอวาทของสามี การเป็นคนมีความกตัญญูรู้คุณ เห็นคุณค่าของการศึกษา การรู้จักกาลเทศะ ฯลฯ
5. ความรู้ทางด้านภาษา
มีถ่อยคำสำนวน สุภาษิต คำพังเพย คำคมต่างๆ ซึ่งจับใจผู้อ่านแม้จะใช้ถ้อยคำที่ธรรมดาสามัญก็ตาม เช่น คำว่า “ปลูกเรือนคร่อมตอ” “นอนสูงให้นอนคว่ำ นอนต่ำให้นอนหงาย” “กินน้ำเห็นปลิง” ฯลฯ
สำนวนโวหาร และคติสอนใจจากเรื่อง
นางพิมพิลาไลยเตือนพลายแก้ว
ไม่ตายดอกเพราะอดเสน่หา” |
นางสายทองพูดกับพลายแก้ว
ประดังไปใส่คั่วกระเบื้องนั่น | ||
งาร้อนหรือจะผ่อนให้ถั่วทัน | | พอถั่วสุกก็จะอันตรายงา” |
พลายงามพุดกับนางศรีประจันก่อนจะจากไปทำสงคราม
มันกลับกลอกนอกในเป็นหนักหนา | ||
ถึงจะอามทองคำมาเจรจา | | แม่อย่าหลงไปด้วยพลอยอวยเออ” |
พระเจ้าเชียงอินทร์รำพึงเมื่อแพ้สงคราม
ให้ใครดูรู้ชาติว่าอาจหาญ | ||
ชาติกษัตริย์ถึงจะป่นจนวายปราณ | | มิให้พานชื่อชั่วว่ากลัวใคร” |
นางพิมพิลาไลยพูดกับสายทอง
ไม่เทียบเพื่อนเห็นจะจนซึ่งคนรอ | ||
ถ้ารูปดีมีเงินเขาชมปรอ | | ไม่พักท้อเลยที่ชายจะหมายตาม |
อดเปรี้ยวกินหวานตระการใจ | | ลูกไม้หรือจะสุกไปก่อนห่าม |
มีแต่แป้งแต่งนวลไว้ให้งาม | | ร้อนใจอะไรจะถามทุกเวลา” |
6. การศึกษาของเด็กไทยสมัยโบราณ
การศึกษาในสมัยบราณเน้นที่การศึกษาของเด็กชาย การที่จะเข้ารับการศึกษาได้ก็ต้องบวช พลายแก้วแสดงความจำนงที่จะบวชว่า
“อยากจะเป็นทหารชาญชัย ให้เหมือนพ่อขุนไกรที่เป้นผี
จึงอ้อนวอนมารดาได้ปรานี ลูกนี้จะใคร่รู้วิชาการ
พระสงฆ์องค์ใดวิชาดี แม่นี้จงพาลูกนี้ไปฝากท่าน
ให้เป็นอุปัชฌาย์อาจารย์ อธิษฐานบวชลูกเป็นเณรไว้”
การศึกษาแผนโบราณของไทยนิยมให้การศึกษาทางด้านพุทธิศึกษาแก่ชาย มีวัดเป็นสถานที่เรียน พระสงฆ์เป็นครู ค่านิยมทางการศึกษา คือ ฝึกคนเข้ารับราชการ ส่วนการศึกษาของผู้หญิงสมัยโบราณเน้นด้านเคหศาสตร์ เนื่องจากไม่นิยมให้ลูกหลานที่เป็นผู้หญิงออกไปเรียนหนังสือนอกบ้าน ลูกสาวชาวบ้านจึงได้รับการถ่ายทอดความรู้จากมารดาหรือญาติผู้ใหญ่ที่อยู่ในบ้าน ในเรื่องขุนช้างขุนแผนจะพรรณนาความสามารถของสตรีในการฝีมือและการครัวอย่างละเอียด เช่น การแกะสลักมะละกอของนางพิม การทำขนม การทำอาหาร ตัวละครในเรื่องขุนช้างขุนแผนอาจจะมีความสามารถในการอ่านหนังสือออกเขียนหนังสือได้ แต่ผู้แต่งไม่ได้จงใจบรรยายเกี่ยวกับการรู้หนังสือเลย ถ้าจะกล่าวถึงก็รวบรัดสั้นๆ ตรงกันข้างกับการศึกษาของเด็กชายซึ่งจะมีการพรรณนาละเอียดลออตั้งแต่วันที่พาไปฝาก ระบุชื่อสำนัก ชื่ออาจารย์และวิชาที่เรียน แสดงว่าสมัยโบราณเน้นการศึกษาของเด็กชายมากกว่า
7. การแต่งกายของคนไทยสมัยโบราณ
วัฒนธรรมทางการแต่งกายที่ปรากฎในเรื่องขุนช้างขุนแผนมีทั้งการแต่งกายของหญิงและชาย ในสมัยโบราณขมิ้นเป็นเครื่องสำอางอย่างหนึ่งนิยมทาให้ผิวเหลืองนวล เชื่อว่าใช้รักษาโรคผิวหนังได้ด้วย เวลามีคนตายก็อาบน้ำศพแล้วเอาขมิ้นทาเช่นกัน
ความคิดเห็น