สังคม

ลำดับตอนที่ #1 : ความสัมพันธ์ระหว่าง ประเทศสมัยสุโขทัย กับ ประเทศเพื่อนบ้าน

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรล้านนา

อาณาจักรล้านนาเป็นอาณาจักรที่อยู่ทางด้านเหนือของอาณาจักรสุโขทัย อาณาจักรล้านนาเป็นอาณาจักรไทยที่มีความมั่นคงและเจริญรุ่งเรืองอีกอาณาจักรหนึ่ง ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระองค์เป็นพระสหายกับพระยามังราย เจ้าเมืองเชียงราย และพระยางำเมือง เจ้าเมืองพะเยา เมื่อครั้งพระยามังรายจะสร้างราชธานีแห่งใหม่ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระยางำเมือง และพระยามังราย ได้ช่วยกันเลือกชัยภูมิที่เหมาะสมเป็นราชธานีใหม่ของอาณาจักรล้านนา ชื่อ นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ 

ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) พระพุทธศาสนาในสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองมาก ได้มีพระสงฆ์จากอาณาจักรล้านนามาศึกษาพระไตรปิฎกที่สุโขทัย และต่อมาพระเจ้ากือนาแห่งอาณาจักรล้านนาจึงได้นิมนต์พระสุมนเถระจากสุโขทัยให้ขึ้นไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในล้านนา

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรอยุธยา

หลังจากมีการก่อตั้งกรุงศรีอยุธยา แรกนั้นสุโขทัยและอยุธยาไม่ได้เป็นไมตรีต่อกัน แต่ด้วยชัยภูมิที่เหมาะสมกว่า ทำให้อยุธยาเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ประกอบกับปัญหาการเมืองภายในของสุโขทัยมิได้เป็นไปโดยสงบ มีการแย่งชิงราชสมบัติกันระหว่าง พระยาบาลเมือง พระยาราม ยังผลให้อยุธยาสบโอกาสเข้าแทรกแซงกิจการภายใน ในรัชกาลนี้มีการรับไมตรีจากอยุธยาโดยการสมรสระหว่างราชวงศ์พระร่วง กับราชวงศ์สุพรรณภูมิ โดยมีพระราเมศวร ซึ่งต่อมาคือสมเด็จพระบรมไตรลกนาถเป็นราชบุตรจากสองราชวงศ์

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรมอญ

อาณาจักรสุโขทัยมีความสัมพันธ์กับอาณาจักรมอญในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เพราะในขณะนั้นพระเจ้าฟ้ารั่ว (มะกะโท) กษัตริย์มอญอยู่ในฐานะเป็นพระราชบุตรเขยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พ่อขุนรามคำแหงมหาราชพยายามส่งเสริมและสนับสนุนให้มะกะโท จนได้เป็นกษัตริย์แห่งอาณาจักรมอญ และพระราชทานนามว่า พระเจ้าฟ้ารั่ว

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรนครศรีธรรมราช

อาณาจักรสุโขทัยมีความสัมพันธ์กับอาณาจักรนครศรีธรรมราชตั้งแต่สมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ที่ได้ติดต่อกับกษัตริย์ของนครศรีธรรมราชเพื่อขอพระพุทธสิหิงค์จากลังกามาประดิษฐานที่สุโขทัย และในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงได้นำพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท ลัทธิลังกาวงศ์จากเมืองนครศรีธรรมราชมาประดิษฐานในกรุงสุโขทัย ทำให้อาณาจักรทั้งสองมีความผูกพันกันอย่างใกล้ชิด

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรลาว

อาณาจักรสุโขทัยได้มีความสัมพันธ์กับอาณาจักรลาวตั้งแต่สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ในสมัยนี้มีบางเมืองของลาวอยู่ภายใต้การปกครองของสุโขทัย เมื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช อาณาจักรลาวก็ได้รวบรวมหัวเมืองเหล่านั้นขึ้นเป็นอิสระ ตั้งอาณาจักรขึ้น เรียกว่า อาณาจักรล้านช้าง มีอำนาจเข้มแข็งและได้ขยายอาณาเขตมาถึงสุโขทัย ทำให้ขอมไม่กล้ามารุกรานไทย ทำให้อาณาจักรสุโขทัยและอาณาจักรลาวมีความสัมพันธ์อันดีต่อกัน

ความสัมพันธ์กับอาณาจักรขอม

อาณาจักรขอมซึ่งเคยมีอำนาจอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำโขงและลุ่มน้ำเจ้าพระยา ครั้นในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชขยายอำนาจลงไปทางลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง เข้าโจมตีอาณาจักรขอมและทำลายอาณาจักรขอมแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาสิ้นสุดลงได้