เนื้อหาการเรียน ม.5 โดย ครูพิมพ์

ลำดับตอนที่ #7 : .......สำนวน - โวหาร........

สำนวน-โวหาร

โวหาร  คือ  การใช้ถ้อยคำที่เลือกสรรมาแล้วเป็นอย่างดี  มีความสละ  สลวย  มีความเหมาะสม  โวหารใช้ขยายให้ชัดแจ้ง  และเพื่อถ่านทอดอารมณ์ความรู้สึกนึกคิด  ความรู้หรือจินตนาการของผู้เขียนให้กว้างไกลออกไป

โวหาร  ตามความหมายในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน  พ.ศ.๒๕๒๕  หมายถึง “ชั้นเชิงหรือสำนวนแต่งหนังสือหรือพูด ,  ถ้อยคำที่เล่นเป็นสำบัดสำนวน”

            ในการเขียนอาจใช้โวหารต่าง ๆ กัน  โดยจะต้องเลือกใช้ให้ตรงกับความหมายของ  ข้อความที่เขียน  การใช้โวหารถือว่าเป็นการใช้ภาษาอย่างมีศิลปะ  โวหารในการเขียน  มี  ๕  ประเภท  ได้แก่

๑)  บรรยายโวหาร

๒)  พรรณนาโวหาร                             

๓)  สาธกโวหาร 

๔)  เทศนาโวหาร

๖)  อุปมาโวหาร

๑. บรรยายโวหาร  หมายถึง  การเขียนอธิบายหรือบรรยายเหตุการณ์ที่เป็น

ข้อเท็จจริงตามลำดับเหตุการณ์  เป็นการเขียนตรงไปตรงมา  ไม่เยิ่นเย้อ  มุ่งความชัดเจนเพื่อให้ผู้อ่านได้รับความรู้  ความเข้าใจ    ผู้เขียนควรใช้ภาษากะทัดรัด  เขียนให้ตรงเป้าหมาย  อ่านเข้าใจง่าย  ในการเขียนทั่วไปๆ  มักใช้บรรยายโวหาร  เช่น  การเขียนเล่าเรื่อง  เล่าเหตุการณ์เล่าประสบการณ์ที่เกิดขึ้น 

หลักการเขียนบรรยายโวหาร

๑)  เขียนเฉพาะสาระสำคัญ

๒)  เขียนเรื่องจริง  โดยผู้เขียนจะต้องมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่เขียน

      เป็นอย่างดี

๓)  ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย

๔)  เรียบเรียงความคิดให้ต่อเนื่องกัน

.........................................................................เอกสารประกอบการสอนวิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่  ๕

๒.  พรรณนาโวหาร  หมายถึง  การเขียนที่สอดแทรกอารมณ์ความรู้สึกของผู้เขียน  เพื่อให้ผู้อ่านซาบซึ้ง  ประทับใจ  มีความรู้สึกคล้อยตามไปกับผู้เขียน  เช่น การเขียนพรรณนาอารมณ์ ความรู้สึก  รัก  หลง  โกรธ  เกลียด  เศร้า  เป็นต้น  โดยเลือกใช้ถ้อยคำที่ไพเราะ  เห็นภาพพจน์ได้ง่าย  เพื่อโน้มน้าวอารมณ์ผู้อ่านให้คล้อยตามและเกิดความประทับใจ

หลักในการเขียนพรรณนาโวหาร

๑)  ใช้ถ้อยคำที่เลือกสรรแล้ว  เพื่อสื่อความหมายและอารมณ์

       ความรู้สึกที่ชัดเจน

๒)  เขียนใจความควรเน้นให้เกิดภาพพจน์  เกิดอารมณ์ความรู้สึก

      ร่วมไปกับผู้เขียน

๓)  ใช้ภาพพจน์หรืออุปมาโวหาร  เพื่อให้ได้อารมณ์ความรู้สึกหรือ

        เกิดจินตนาการคล้อยตาม

๓.  สาธกโวหาร  หมายถึง  การที่ผู้เขียนหยิบยกตัวอย่างมาอ้างอิงประกอบการอธิบายเพื่อสนับสนุนข้อความที่เขียนไว้ให้ผู้อ่านเข้าใจ  และเกิดความเชื่อถือ

หลักการเขียนสาธกโวหาร

คือ  ต้องสามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมกับโอกาส  เหมาะกับจุดมุ่งหมายและเขียนได้อย่างถูกต้องตามลักษณะของโวหาร

๔.  เทศนาโวหาร  หมายถึง  การเขียนอธิบาย  ชี้แจงให้ผู้อ่านเข้าใจ  ชี้ให้เห็นประโยชน์หรือโทษของเรื่องที่กล่าวถึง  เป็นการชักจูงให้ผู้อ่านคล้อยตาม   เห็นด้วยหรือเพื่อแนะนำสั่งสอน  ปลุกใจหรือเพื่อให้รู้ถึงข้อเท็จจริง  การเขียนแบบเทศนาโวหารต้องอาศัยกลวิธีการชักจูงใจ

                        หลักการเขียนเทศนาโวหาร

การเขียนโวหารประเภทนี้  จำเป็นต้องใช้โวหารอื่นๆ มาประกอบ  คือ อาจเป็นบรรยาย  พรรณนา สาธก  หรือ อุปมาโวหาร  เพื่อให้ได้ใจความชัดเจนแจ่มชัด  สามารถชักจูงใจ  ผู้อ่านให้คล้อยตามความคิดของผู้เขียนได้

 ๕.  อุปมาโวหาร  หมายถึง  การเขียนเป็นสำนวนเปรียบเทียบที่มีความคล้ายคลึงกัน   เพื่อทำให้ผู้อ่านเกิดความเข้าใจลึกซึ้งยิ่งขึ้น  โดยการเปรียบเทียบสิ่งของที่เหมือนกันเปรียบเทียบโดยโยงความคิดไปสู่อีกสิ่งหนึ่ง หรือเปรียบเทียบข้อความตรงกันข้ามหรือข้อความที่ขัดแย้งกัน^ ^