มาเรียนภาษาเยอรมันกันเถอะ! - ภาคไวยากรณ์

ลำดับตอนที่ #6 : บทที่ 2 - การผันกริยารูปปัจจุบัน, ชนิดประโยคและตำแหน่งกริยารูปถูกกำหนด

เอาล่ะ... เข้าสู่การผันกริยาในภาษาเยอรมันอย่างจริงๆ จังๆ เลยนะเจ้าคะ

(แล้วอย่าลืมกดฟัง MP3 ด้วยล่ะ)

1. การผันของกริยารูปปัจจุบัน

กริยานั้นจะมีการผันตามบุคคลและจำนวน (เอกพจน์หรือพหูพจน์) ของประธาน สำหรับรูปที่เป็นรากสำหรับใช้ผันนั้นจะเรียกว่า รูป Infinitiv [ผู้เขียนขอเรียกง่ายๆ ว่ารูปไม่กำหนด] สำหรับรูปนี้จะแบ่งเป็นสองส่วนคือแกนและหาง แล้วส่วนหางจะลงท้ายด้วย ­–en (หรือ –n) เจ้าค่ะ

lernen: lern + en	learn	เรียน
arbeiten: arbeit + en	work	ทำงาน
heißen: heiß + en	be called	ถูกเรียกว่า (มีชื่อว่า)
tun: tu + n	do	ทำ

ก่อนอื่นเรามาดูสรรพนามแทนบุคคลต่างๆ กันก่อนนะเจ้าคะ (รูปประธาน)

	เอกพจน์	พหูพจน์
บุรุษที่ 1 (ผู้พูด)	ich	wir
บุรุษที่ 2 (ผู้ฟัง)	du (รูปสนิทสนม) Sie (รูปสุภาพ)	ihr (รูปสนิทสนม) Sie (รูปสุภาพ)
บุรุษที่ 3 (คำแทนคำนาม)	er sie es	sie

ข้อสังเกต

·       ต่างจาก I ในภาษาอังกฤษ คำว่า “ฉัน” ในภาษาเยอรมัน ich นั้นจะขึ้นต้นด้วยตัวพิมพ์ใหญ่เฉพาะกรณีขึ้นต้นประโยคเท่านั้นเจ้าค่ะ

·       สรรพนามบุรุษที่ 2 มีอย่างละ 2 รูปสำหรับทั้งกรณีเอกพจน์และพหูพจน์ ถ้าแปลเป็นภาษาไทยโดยคร่าวๆ du = เธอ นาย ihr = พวกเธอ พวกนาย ส่วน Sie = คุณ (เอกพจน์) หรือ พวกคุณ (พหูพจน์)

·       สรรพนามรูปสุภาพ Sie นั้นขึ้นต้นด้วยอักษรพิมพ์ใหญ่เสมอ

·       สรรพนามรูปสุภาพ Sie นั้นมีที่มาจากรูปบุรุษที่ 3 พหูพจน์ เพราะฉะนั้นการผันรูปต่างๆ (ที่จะแนะนำหลังจากนี้) ของทั้งสองกรณีนั้นจะเหมือนกันทั้งหมด ต่างกันเพียงอักษรขึ้นต้นเป็นตัวพิมพ์เล็กหรือตัวพิมพ์ใหญ่เท่านั้นเจ้าค่ะ

เมื่ลองดูดีๆ จะสังเกตว่าคำว่า sie (หรือ Sie) นั้นมีถึงสามความหมาย ปัญหาจึงเกิดขึ้นว่า “แล้วจะแยกความหมายออกจากกันได้ยังไงล่ะ?” ใช่มั้ยเจ้าคะ สำหรับคำตอบนั้นอยู่ที่การผันท้ายคำกริยาตามแต่ละบุรุษเจ้าค่ะ ข้างล่างนี้เป็นวิธีการผันท้ายคำกริยาที่ว่านั้นเจ้าค่ะ

	ประธาน	ท้ายคำกริยา	lernen	sagen
เอกพจน์	ich	-e	lerne	sage
	du	-st	lernst	sagst
	er*	-t	lernt	sagt
พหูพจน์	wir	-en	lernen	sagen
	ihr	-t	lernt	sagt
	sie	-en	lernen	sagen
	Sie**	-en	lernen	sagen

* จากนี้ไป บุคคลที่สามเอกพจน์จะเขียนแทนด้วย er

** บุรุษที่ 2 รูปสุภาพนั้นผันเหมือนกับบุรุษที่ 3 พหูพจน์เสมอ

(ตอบคำถามเมื่อครู่จากผู้เขียน – ไม่อยู่ในไฟล์เสียง) สมมติว่ามีสามประโยคที่ขึ้นต้นด้วย Sie มาแบบต่อไปนี้ (Deutsch = ภาษาเยอรมัน)

(1)  Sie lernt Deutsch.

(2)  Sie lernen Deutsch.

ดูจากท้ายคำกริยาแล้วอย่างน้อยก็รู้ว่า (1) นั้น Sie หมายถึง “เธอ” (บุรุษที่ 3 เอกพจน์) ส่วน (2) นั้น Sie อาจจะเป็น บุรุษที่ 3 พหูพจน์หรือบุรุษที่ 2 รูปสุภาพก็ได้เจ้าคะ ต้องดูจากบริบทอีกที แต่อย่างน้อยก็สามารถแยกสองกรณีนี้ออกจากกันได้ล่ะเจ้าค่ะ

ต่อไปเป็นกฎเพิ่มเติมอีกเล็กน้อยเจ้าค่ะ

·       กริยาที่ส่วนแกนลงท้ายด้วย t หรือ d อย่างเช่น arbeiten หรือ finden (ค้นหา) นั้นเพื่อให้ออกเสียงสะดวกจึงมีการเติมตัว e ลงไปด้านหน้าการผัน -st หรือ -t ของ du, er (sie, es) กับ ihr
du arbeitest, er arbeitet, ihr arbeitet

·       กริยาที่ส่วนแกนลงท้ายด้วย ß, s, tz หรือ z อย่างเช่น heißen, reisen (ท่องเที่ยว), sitzen (กำลังนั่งอยู่) นั้นเพื่อให้ออกเสียงสะดวก กรณีของ du นั้นจึงเปลี่ยนจากการผัน -st เป็น -t
du heißt, du reist, du sitzt

(โจทยฝึกซ้อม) จงผันรูปกริยาต่อไปนี้ตามแต่ละบุรุษ

1.     lieben (รัก)	2.     spielen (เล่น)	3.   bleiben (พักแรม)	4.   reisen (ท่องเที่ยว)
5.     finden (ค้นหา)	6.     warten (รอ)	7.   sitzen (กำลังนั่งอยู่)

2. จากกริยารูปไม่กำหนดสู่ประโยค

วลีที่ประกอบด้วยกริยารูปไม่กำหนด กรรม และคำขยายต่างๆ มาประกอบกันนั้นจะเรียกว่าวลีรูปไม่กำหนด ซึ่งโดยมากแล้ววลีเหล่านี้จะวางกริยาไว้ที่ตำแหน่งท้ายสุด รูปนี้จะเป็นรูปที่เปิดเจอในพจนานุกรมเจ้าค่ะ ตัวอย่างเช่น

Deutsch lernen	เรียนภาษาเยอรมัน learn German
fleißig Deutsch lernen	เรียนภาษาเยอรมันอย่างขยันขันแข็ง learn German diligently
immer fleißig Deutsch lernen	เรียนภาษาเยอรมันอย่างขมันขันแข็งอยู่ตลอด always learn German diligently

แล้วเมื่อระบุประธานลงไป วลีรูปไม่กำหนดก็จะกลายเป็นประโยคดังนี้

Deutsch lernern	→	Ich lerne Deutsch.
fleißig Deutsch lernen	→	Er lernt fleißig Deutsch.
immer fleißig Deutsch lernen	→	Sie lernt immer fleißig Deutsch.

3. ชนิดของประโยคกับตำแหน่งของกริยารูปถูกกำหนด

เราเรียกกริยาที่ผันหางคำตามประธานแล้วว่ากริยารูปถูกกำหนด แล้วตำแหน่งของเจ้ากริยารูปถูกกำหนดที่ว่านี่ก็จะแตกต่างไปตามชนิดของประโยคเจ้าค่ะ

ประโยคบอกเล่า

ในประโยคบอกเล่านั้น กริยารูปถูกกำหนดจะเป็นองค์ประกอบของประโยค (คำหรือกลุ่มคำ) ที่วางเอา ณ ตำแหน่งที่สอง ของประโยค แต่ต้นประโยค (องค์ประกอบแรกสุด) นั้นไม่จำเป็นต้องเป็นประธานก็ได้

Wolfgang wohnt jetzt in Berlin.	Wolfgang อาศัยอยู่ตอนนี้ที่เบอร์ลิน Wolfgang lives now in Berlin.
Jetzt wohnt Wolfgang in Berlin.	ตอนนี้ Wolfgang อาศัยอยู่ในเบอร์ลิน Now Wolfgang lives in Berlin.

ประโยคคำถามแบบถูก/ผิด

ประโยคคำถามแบบถูก/ผิด (Yes-no question) คือประโยคคำถามที่ไม่ใช้คำตั้งคำถาม (ปฤจฉาสรรพนาม) กริยารูปถูกกำหนดจะวางไว้ ณ หัวประโยค (องค์ประกอบแรก) และคำตอบจะเป็น ja “ถูก” หรือ nein “ผิด” เท่านั้น

Wohnt Wolfgang in Berlin?	Wolfgang อาศัยอยู่ในเบอร์ลินใช่มั้ย? Does Wolfgang live in Berlin?
- Ja, er wohnt in Berlin.	ใช่ เขาอาศัยอยู่ในเบอร์ลิน Yes, he lives in Berlin.
- Nein, er wohnt nicht in Berlin.	ไม่ใช่ เขาไม่ได้อาศัยอยู่ในเบอร์ลิน No, he doesn’t live (=lives not) in Berlin.

คำว่า nicht แปลว่า “ไม่” จะวางเอาไว้หน้าสิ่งที่จะปฏิเสธ

ในกรณีที่ถามคำถามเป็นเชิงปฏิเสธตั้งแต่ต้น ประโยคตอบรับว่าสิ่งนั้นเป็นจริง (คือที่ถามมานั้นผิด) จะใช้คำว่า doch แทน ja (เป็นการหักล้างคู่สนทนาอย่างสุภาพ)

Wohnt Wolfgang nicht in Berlin?	Wolfgang ไม่ได้อาศัยอยู่ในเบอร์ลินใช่มั้ย? Doesn’t Wolfgang live in Berlin?
- Doch, er wohnt in Berlin.	เปล่านะ เขาอาศัยอยู่ในเบอร์ลิน Yes, he lives in Berlin.
- Nein, er wohnt nicht in Berlin.	ไม่ เขาไม่ได้อาศัยอยู่ในเบอร์ลิน No, he doesn’t live (=lives not) in Berlin.

ประโยคคำถามแบบไม่เจาะจง

ประโยคคำถามแบบไม่เจาะจง (Wh- question) คือประโยคคำถามที่ใช้คำตั้งคำถาม (ปฤจฉาสรรพนาม) แล้วต้องการคำตอบเป็นชื่อ สถานที่ ลักษณะ เวลา ฯลฯ กริยารูปถูกกำหนดนั้นจะวางไว้ ณ ตำแหน่งที่สอง

Was lernt Wolfgang?	Wolfgang เรียนอะไรอยู่ What is Wolfgang learning?
- Er lernt Japanisch.	Wolfgang กำลังเรียนภาษาญี่ปุ่น Wolfgang is learning Japanese.

4. การผันกริยาไม่ตรงตามกฎ sein, haben และ werden ตามแต่ละบุรุษ

กริยา sein, haben และ werden นั้นเป็นกริยาช่วยที่มีความสำคัญซึ่งมีรูปแบบการผันไม่เป็นไปตามรูปแบบ ตรงนี้ขอให้จำด้วยเจ้าค่ะ

	sein (be)	haben (have)	werden (become*)
ich	bin	habe	werde
du	bist	hast	wirst
er	ist	hat	wird
wir	sind	haben	werden
ihr	seid	habt	werdet
sie	sind	haben	werden
Sie	sind	haben	werden

ส่วนที่พิมพ์ตัวหนาคือจุดที่ไม่เป็นไปตามกฎเจ้าค่ะ

* werden นั้นจริงแล้วมีหลายความหมาย หากเป็นกริยาหลักจะหมายถึง “กลายเป็น” ส่วนความหมายอื่นๆ นั้นจะแนะนำหลังจากนี้ เพียงแต่ว่าไม่ว่าจะความหมายไหนก็ผันรูปเดียวกันเจ้าค่ะ

Was bist du von Beruf*?	เธอทำอาชีพอะไรเหรอ? What do you do?
- Ich bin Student / Studentin**.	(ผม, ดิฉัน) เป็นนักศึกษา I am a student.

* von Beruf แปลว่า “เกี่ยวกับอาชีพ” เพราะฉะนั้นจริงๆ แล้วกำลังถามว่า “สิ่งที่เกี่ยวกับอาชีพของเธอคืออะไร?” = “เธอทำอาชีพอะไร?”

** Student คือนักศึกษาชาย ส่วน Studentin คือนักศึกษาหญิง คำว่า Student กับ Studentin ในภาษาเยอรมันนั้นต่างจากภาษาอังกฤษตรงที่เจาะจงไปที่นักศึกษาระดับมหาวิทยาลัย

*** ข้อสังเกตทางไวยกรณ์: ประโยคบอกว่าตนเองทำอาชีพอะไรนั้นในภาษาเยอรมันไม่จำเป็นต้องมี article นำหน้าเหมือนในภาษาอังกฤษ (Ich bin Student. กับ I am a student.)

(หมายเหตุจากอาจารย์ของผู้เขียน) ในความเป็นจริงแล้วการแทนคู่สนทนาด้วย du แสดงว่าสนิทกันในระดับหนึ่งแล้ว เพราะฉะนั้นย่อมต้องรู้อาชีพของอีกฝ่าย ดังนั้นจริงๆ แล้วคำถามนี้น่าจะแทนคู่สนทนาด้วย Sie ซะมากกว่า นั่นคือควรจะถามว่า Was sind Sie von Beruf?

Hast du heute Zeit?	วันนี้เธอมีเวลามั้ย? Do you have time today?
- Ja, ich habe heute Zeit.	ครับ ผมมีเวลา Yes, I have time today.

heute = วันนี้ today, Zeit = เวลา time

Irene wird bald gesund.

อีกไม่นาน Irene ก็จะกลับมาสบายดีแล้ว Irene will get (=become) well soon.

bald = อีกไม่นาน soon, gesund = สบายดี well, fine

5. วิธีการใช้รูปปัจจุบัน (Präsens)

·       รูปปัจจุบัน (Präsens) นั้นสามารถแสดงความหมายในเชิงกำลังดำเนินต่อเนื่องในปัจจุบัน หรือเหตุการณ์ที่ต่อเนื่องมาจากอดีตจนกระทั่งปัจจุบันได้ด้วย นั่นคือประโยค Present continuous tense หรือ Present perfect continuous tense จะเขียนเป็นภาษาเยอรมันด้วยรูปปัจจุบัน (Präsens)

Ich lerne seit April Deutsch	ฉันเรียนภาษาเยอรมันมาตั้งแต่เดือนเมษายน I have been learning German since April.
Julia kocht gerade Kartoffeln.	Julia กำลังต้มมันฝรั่งอยู่เลย Julia is just boiling the potatoes.

siet = ตั้งแต่ since

kochen = ต้ม ปรุง cook, boil

gerade = พอดี just

Kartoffeln = มันฝรั่ง (พหูพจน์) potatoes

·       มีความหมายถึงเรื่องราวในอนาคตหรือเรื่องที่ต่อเนื่องตั้งแต่ปัจจุบันไปยังอนาคตก็ได้

Morgen fliege ich nach Deutschland.

พรุ่งนี้ฉันจะบินไปเยอรมัน Tomorrow I’ll fly to Germany.

morgen = พรุ่งนี้ tomorrow

fliegen = บิน fly

nach = ไปสู่ to (somewhere)

Deutschland = ประเทศเยอรมัน Germany

·       ข้อเท็จจริงต่างๆ ก็ใช้รูปปัจจุบัน

Japan liegt in Asien.	ญี่ปุ่นตั้งอยู่ในทวีปเอเชีย Japan lies in Asia.
Eins plus eins ist zwei.	1 บวก1 ได้ 2 1 plus 1 is 2.

liegen = นอนลง ตั้งอยู่ lie, locate

Asien = ทวีปเอเชีย Asia

เฉลยโจทย์ฝึกซ้อม

	lieben	spielen	bleiben	reisen	finden	warten	sitzen
ich	liebe	spiele	bleibe	reise	finde	warte	sitze
du	liebst	spielst	bleibst	reist	findest	wartest	sitzt
er	liebt	spielt	bliebt	reist	findet	wartet	sitzt
wir	lieben	spielen	bleiben	reisen	finden	warten	sitzen
ihr	liebt	spielt	bliebt	reist	findet	wartet	sitzt
sie	lieben	spielen	bleiben	reisen	finden	warten	sitzen