ื่ออื่น ๆ : มะเ๊าะ (ภาเหนือ), มะ่อแ้ว พิลาาว (น่าน), หมาั (เี้ยว-แม่ฮ่อสอน), พิลา (หนอาย), เียะลิ้ว (ีน)
ื่อสามั : Punic Apple, Pomegranate, Granades, Granats, Carthaginian Apple
ื่อวิทยาศาสร์ : Punica granatum Linn.
วศ์ : PUNICACEAE
ลัษะทั่วไป :
้น : เป็นพรรไม้ยืน้น หรือพรรไม้พุ่มนาลา ลัษะผิวเปลือลำ้นเป็นสีเทา ส่วนที่เป็นิ่หรือยออ่อนะเป็นเหลี่ยม หรือมีหนามแหลมยาวึ้น
ใบ : ใบมีลัษะเป็นรูปยาวรี โนใบมนแบ ส่วนปลายใบเรียวแหลมสั้น ผิวหลัใบเลี้ยเป็นมัน ใ้ท้อใบะเห็นเส้นใบไ้ั นาอใบว้าประมา 1-1.8 ม. ยาวประมา 2.5-6 ม.
อ : อออเป็น่อ หรืออาะเป็นอเียว ในบริเวปลายยอ หรือ่ามิ่ ลัษะออมีเป็น สีส้ม สีาว หรือสีแ อหนึ่มีลีบอประมา 6 ลีบ ปลายลีบอะแยออาัน รลาอมีเสรัวเมีย และัวผู้ึ่มีอับเรูเป็นสีเหลือ นาออบานเ็มที่มีเส้นผ่าศูนย์ลาประมา 2-3 ม.
ผล : ผลมีลัษะเป็นรูป่อน้าลม ผิวเปลือนอหนาเลี้ย ผลเมื่อแ่หรือสุเ็มที่มีสีเหลือปนแ และลัษะอผละแ หรืออ้าออ ้าในผล็ะมีเมล็เป็นำนวนมา เป็นรูปเหลี่ยม มีสีมพูส
ารยายพันธุ์ : ทับทิม เป็นพรรไม้ที่เริเิบโไ้ีในินปนทรายหรือินที่มีรว มีารยาย พันธุ์้วยารอนิ่ หรือารใ้เมล็
ส่วนที่ใ้ : เปลือลำ้น ใบ อ เปลือผล เมล็ และเปลือรา
สรรพุ :
เปลือลำ้น ในเปลืออลำ้นะมีอัลาลอย์ประมา 0.35-0.6% และอัลา
ลอย์ในเปลืออลำ้นนี้มีื่อเรียว่า Pelletierine และ Isopelletierine ึ่ใ้เป็นยา ถ่ายพยาธิไ้ผลี
ใบ ใ้ใบสนำมา้ม รอเอาน้ำใ้ล้าแผลเนื่อามีหนอเรื้อรับนหัว หรือใ้ใบสนำมาำให้ละเอียแล้วเอาไปพอในบริเวที่เป็นแผลถลอ เนื่อาหล้มไ้ เป็น้น
อ ใ้อที่แห้ประมา 3-6 รัม นำมา้มรอเอาน้ำื่ม เป็นยาแ้ให้เลือำเา แ็ัว และแ้หูั้นในอัเสบ หรือใ้อแห้นำมาบให้ละเอียแล้วใ้ทา หรือโรยบริเวบาแผลที่มีเลือออ เปลือผล ใ้เปลือผลที่แห้แล้วประมา 2.5-4.5 รัม นำมาบให้ละเอีย หรือนำ มา้มินน้ำ ใ้เป็นยาแ้โรท้อเสีย โรบิเรื้อรั ถ่ายเป็นมูเลือ ถ่ายพยาธิ าว าออ แผลหิ และลาเลื้อนเป็น้น
เมล็ ใ้เมล็ที่แห้แล้วประมา 6-9 รัม นำมาบให้ละเอีย หรือทำเป็นยา้อน ิน เป็นยาแ้โรปว ุแน่น เนื่อาโรระเพาะอาหาร บำรุระเพาะอาหาร ทำให้เริอาหาร และแ้ท้อร่ว เป็น้น
เปลือรา ใ้เปลือราที่แห้แล้ว ประมา 6-12 รัม นำมา้มน้ำิน เป็นยาแ้ระู าว เลือ ถ่ายพยาธิ หล่อลื่นลำไส้ แ้ท้อเสีย และโรบิเรื้อรั เป็น้น
อื่น ๆ : ในประเทศอินเียทา้านแถบะวันเียใ้ ไ้มีารใ้เปลือผลทับทิม นำมา ย้อมผ้า ึ่ใ้ผสมับรามหรือมิ้น ะไ้สีผ้าที่ย้อมนั้นเป็นสีน้ำาลอมแ แ่ถ้าใ้เปลือผลอย่าเียว็ะไ้เป็นสีเียว ผ้าที่ย้อมนินี้เรียว่า RAKREZI
้อห้ามใ้ : 1. เป็นบิ ท้อเสีย หรือท้อผู ไม่สมวรใ้เปลือรา เป็นยาแ้
2. ารใ้เปลือราเป็นยาแ้ วระใ้อย่าระมัระวัให้มา เพราะเปลือรามี พิษ
ถิ่นที่อยู่ : ทับทิม เป็นพรรไม้ที่มีถิ่นำเนิอยู่ในทวีปเอเีย
ำรับยา :
1. บาแผลาเื้อรา แผลเรื้อรัที่ผิวหนั ให้ใ้เปลือราพอประมา นำมา้มใ้น้ำล้าแผล
2. เป็นบิเรื้อรั หรือถ่ายเป็นเลือ ให้ใ้เปลือผล นำมาผิวไฟให้เรียม แล้วนำมา บให้ละเอีย ประมา 3-6 รัม ผสมับน้ำ้าวิน หรือมะเือยาว 1 ลู แล้ว้มเอาน้ำื่มิน
3. เป็นโรผิวหนัเรื้อรั ถูน้ำร้อนลว และแผลาไฟไหม้ ใ้ั่วหรือผิให้เรียม แล้วบให้ละเอีย ผสมับน้ำมันพืลุให้เ้าันแล้วใ้ทาบริเวแผล หรือใ้เปลือผลและสารส้ม ในประมาเท่า ๆ ัน แล้วนำมาบให้ละเอีย แล้วใ้ทาบริเวที่เป็น
4. เท้าที่เป็นแผลเน่าเรื้อรั ให้ใ้เปลือผลนำมา้มเี่ยวน้ำให้เหลว แล้วปล่อยให้ ะอน านั้น็ใ้ทาบริเวแผลที่เป็นทุวัน
5. แ้เลือำเาไหลไม่หยุ
- ใ้อทับทิมส โล หรือหั่นให้เป็นฝอย แล้วใ้อุรูมู
- ใ้อที่แห้แล้ว นำมาำให้ละเอีย ประมา 0.3 รัม ใ้เป่าเ้ารูมู
- ใ้อแห้ประมา 0.3 รัม และอปอแ้วประมา 3 รัม นำมาบ ผสมันให้ละเอีย แล้วนำมา้มหรือใ้ผสมับน้ำิน ในประมา 3 รัม ่อน้ำ 1 แ้ว
6. ับพยาธิัวลม และัวื ให้ใ้เปลือราที่แห้แล้ว ประมา 18 หรือ 25 รัม นำมาำให้ละเอียแล้ว ใ้้มน้ำิน หรือรินเอาน้ำ้มใส่้าว้น ๆ ิน่อนอาหาร
7. หิที่เป็นระูาว หรือเลือมาผิปิ ให้ใ้ราที่ส ประมา 1 ำมือ นำมาเผาไฟให้เรียม านั้นเอาไป้ม หรือเี่ยวับน้ำให้้น ใ้ินรั้ละ 1 แ้ว
8. นิ่วในไ ให้ใ้ราส และลำ้นิมี่เ่า ในปริมา 30 รัม เท่าัน นำมา้มใ้ น้ำิน
9. แผลที่ถูมมี หรืออมีมทุนิ ที่มีเลือไหลใ้อที่แห้แล้ว นำมาำให้ละเอียแล้วใ้พอบริเวที่เป็นแผล
10. หูั้นลาอัเสบ ให้ใ้อสนำมาผิไฟให้เรียมบน้อนอิ านั้นนำมาบ ให้ละเอียผสมับพิมเสนพอประมา ใ้เป่าเ้าหู
11. สำหรับเ็ที่ไม่เริอาหาร อาเียนเป็นโลหิ หรือมูและฟันไม่ปริ ให้ใ้ อส (แห้) นำมา้มน้ำิน
ำรับยา (สัว์) :
1. ถ่ายพยาธิัวลมในสุร ให้ใ้เปลือราและผลเล็บมือนา ในประมา 15 รัม เท่าัน และเมล็หมาอี 10 รัม นำมา้มน้ำให้ิน
2. ถ่ายพยาธิัวืับสัว์เลี้ย ให้ใ้เปลือรานำมาบให้ละเอีย แล้วอ หรือ แ่ในน้ำประมา 4-5 ม. านั้นน้ำไป้มให้สัว์ิน (เปลือราผ สัว์ที่มีอายุมา
ให้ใ้ในปริมา 30-60 รัม สำหรับสัว์ที่มีอายุอ่อนหรือปานลา ให้ใ้ในปริมา 10-12 รัม)
3. ม้าและวัว ที่อ่อนแอหมำลั ให้ใ้เปลืออผลที่แห้แล้วในปริมา 30 รัม นำมาำให้ละเอียใ้ละลายน้ำให้ิน
4.ลูสุรเป็นโรบิ ให้ใ้เปลือผลประมา 3 รัม และเียวัวา ผสมันแล้ว ั่วให้แห้ แล้วเิมใบี๊บัประมา 10 รัม นำมา้มเอาน้ำให้ิน
5. ห้ามเลือสำหรับบาแผล้านอ ให้ใ้อที่แห้แล้วบให้ละเอียใ้โรย บริเวที่เป็นแผล
้อมูลทาลีนิ :
1. บิอมีบา าารรัษาผู้ป่วยที่เป็นโรบิอมีบา ในำนวน 40 น โยใ้เปลือ ผลเ้ม้นประมา 60% ใ้้มน้ำินทุ ๆ หลัอาหารในประมารั้ละ 20 มล (ใน่วที่ินยา ผู้ป่วยอามีอาารหูอื้อ หรืออึอััวลใบ้า แ่่อมาอาาร็ะหายเอ) ผลปราว่าไ้ผลเป็นที่น่าพอใ
2. ถ่ายพยาธิัวื าารทลอับนไ้ 9 น โยารใ้เปลือราแห้ หลัาูผิวนอออแล้วประมา 25 รัม นำไปอหรือแ่น้ำ (300 มล.) นานประมา 24 ม. านั้น็นำมา้ม ั้ไฟอ่อน ๆ นให้น้ำเหลือประมา 100 มล. ใ้ื่ม่อนที่ะรับประทานอาหารเ้า านั้นอี 4 ม. ็ให้ินีเลือประมา 20-25 รัม สำหรับับพยาธิัวืออมา าารทสอบปราว่า
มีผู้ป่วย 5 น ที่เป็นพยาธิาหมู 4 น เป็นพยาธิาวัว และอี 1 นไม่ปราผลอะไรเลย
3. แ้โรบิแบทีเรีย าารทสอบับผู้ป่วยที่เป็นโรนี้ ในำนวน 50 น โยารใ้เปลือผลที่แห้แล้ว้มให้มีวามเ้ม้น 50-6% ให้ผู้ป่วยิน 3-4 รั้่อวันในประมา รั้ละ 10-20 มล. ผลปราว่ามีผู้ป่วย
ำนวน 49 น มีอาารีึ้น อี 1 น มีอาารีึ้นภายหลั
4. อาารอัเสบาาริเื้อ าารทสอบนป่วยที่เป็นไส้ิ่อัเสบ ลำไส้อัเสบ ท่อน้ำีอัเสบ ผิวหนัเป็นแผลิเื้อ ่อมน้ำเหลืออัเสบ และหลอลมอัเสบ ำนวน 415 น โยารใ้เปลือผล ้มให้เือรอน้ำนำไประเหยแห้ แล้วนำไปบให้ละเอียเป็นผ นำมาใส่ในแปูล นา 250 ม. ินรั้ละ 3 รั้ ๆ ละ 1-2 แปูล ผลปราว่าผู้ป่วยมีอาารหายาเลย 305 น อาารีึ้นอย่าเห็นไ้ั 57 น อาารีึ้น 36 น และอี 17 น ไม่ไ้ผลเลย
้อมูลทาเภสัวิทยา :
1. สารที่ไ้าารสัเปลือรา เปลือผลและผล้วยแอลอฮอล์ ะมีฤทธิ์ใน
ารยับยั้ารเริเิบโอเื้อ่า ๆ หลายประเภท เ่น Pseudomonas aeruginosa, S. schottmuelleri, Shigella paradysenteriae B.H., S. montevideo, Staphylococcus aureus, Escherichia coli และ S. paradysenteriae III-Z เปลือผลที่มีไ้าารสัในวามเ้ม้น 10 รัม่อลิร มีฤทธิ์่วยในารยับยั้เื้อรา Colletotrichum falcatum Went. และ Piricularia oryzae Cav. น้ำที่สั หรือั้นาราและใบมีฤทธิ์่วยในารยับยั้เื้อ Mycobacterium tuberculosis และมีฤทธิ์ใ้่าเื้อไวรัสในยาสูบ
2. สารละลาย pelletierine hydrochloride ในน้ำอัรส่วน 1 : 10,000 มีฤทธิ์สามารถ ่าพยาธิเส้น้ายไ้ี ภายใน 5-10 นาที แ่ถ้าใ้ในอัราส่วน 1 : 50,000 มีผลเพียทำให้พยาธิระายเือเท่านั้น แ่สำหรับในปัุบัน ไ้้นพบว่าัวที่มีฤทธิ์ในารทำลายพยาธิที่ริและไ้ผลีือ
isopelletierine ัว pelletierine บริสุทธิ์ มีฤทธิ์ในารทำลายพยาธิไ้เหมือนันถ้าะไ้ผลี้ออยู่ในรูปอัลาลอย์แทน เนท เพราะอัลาลอย์แทนเนท ไม่ถููึม และลายน้ำไ้ยา
3. าารทลอให้หนูะเภา หรือหนูให่ัวเมียินผที่ละเอียแล้วอเปลือ ผล ปราว่าผลอารั้ท้อน้อยว่าพวที่ไม่ไ้ิน ทลอับระ่ายาารใ้เปลือราสัเอาน้ำ ทำให้เลืออระ่ายแ็ัวไ้เร็วึ้นว่าปริ
หมายเหุ : พนานุรม สมุนไพรไทย ร.วิทย์ เที่ยบูรธรรม
ความคิดเห็น