เกร็ดเล็กๆน้อยๆวิชาสังคม

ลำดับตอนที่ #3 : อันนี้ ลึกลงไปอีกหน่อย เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา อ่านให้เข้าใจนะ ย่อมาให้แล้ว (2)

โครงสร้างพระพุทธศาสนา ได้แก่ พระรัตนตรัย แปลว่า แก้วอันประเสริฐ 3 ประการ

1.     พระพุทธ หมายถึง พระสัมมาสัมพุทธเต้าผู้ตรัสรู้ชอบด้วยพระองค์เอง

2.     พระธรรม หมายถึง หลักคำสอนซึ่งมีจำนวน 84,000 พระธรรมขันธ์

3.     พระสงฆ์ หมายถึง ผู้สืบทอดศาสนา เป็นผู้อบรมสั่งสอน ประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่พุทธศาสนิกชน

พุทธบริษัท 4 คือ ผู้ดูแลพระศาสนา ได้แก่ ภิกษุ ภิกษุณี(ปัจจุบันไม่มีภิกษุณีแล้ว นับสามเณรแทน) อุบาสก อุบาสิกา

นิกายสำคัญในพระพุทธศาสนา ได้แก่

1.     เถรวาท(หินยาน) ยึดถือแบบอย่างพระวินัยอย่างเค่งครัด

2.     มหายาน ปรับเปลี่ยนพระวินัยบางข้อได้

วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา (เรียงตามปฏิทินสากล)

     1.วันมาฆบูชา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ความสำคัญ พระสงฆ์ 1,250 รูป มา       ประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์

เรียกว่า วันจาตุรงคสันนิบาต

2.วันวิสาขบูชา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ความสำคัญ เป็นวันคล้ายวันประสูติ ตรัสรู้และปรินิพพาน ปัจจุบันได้รับการยกย่องให้เป็นวันสำคัญแห่งโลกโดย องค์การสหประชาชาติ (UN)

3.วันอัฏฐมีบูชา แรม8 ค่ำ เดือน 6 เป็นวันคล้ายวันถวายพระเพลิงพุทธสรีระ(ศพ) ไม่ได้กำหนดให้เป็นวันหยุดราชการ

4.วันอาสาฬหบูชา ขึ้น 15 ค่า เดือน 8 เป็นวันแสดงปฐมเทศนา เกิดพระสงฆ์รูปแรกในพระพุทธศาสนา

5.เข้าพรรษา แรม 1 ค่ำ เดือน 8 พระสงฆ์ต้องอยู่จำพรรษาไม่จาริกตลอดเวลา 3 เดือน

6.ออกพรรษา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

1.     สติสัมปชัญญะ  ธรรมที่มีอุปการะมาก หมายความว่า เป็นหลักธรรมที่คอยประคับประคองชีวิตในการทำความดีทุกอย่าง

2.     หิริโอตตัปปะ ธรรมคุ้มครองโลก ช่วยให้โลกมีระเบียบไม่เดือดร้อนวุ่นวาย

3.     กตัญญูกตเวที เครื่องหมายของคนดี

4.     ขันติโสรัจจะ ธรรมะที่ทำให้งาม (สุขุม รอบคอบ อดทน)

5.     กุศลมูล รากเหง้าของการทำความดี

6.     ฆราวาสธรรม ธรรมะของผู้ครองเรือน หรือ หลักการครองชีวิตคฤหัสถ์ (ชาวบ้าน) มี 4 ประการ

- สัจจะ ความจริง ความซื่อตรง ความจริงใจ

- ทมะ การฝึกฝน ข่มใจ แก้ไข

- ขันติ ความอดทน เข้มแข็ง

- จาคะ การเสียสละวัตถุสิ่งของ รวมไปถึง เสียสละกิเลสความเห็นแก่ตัว

7. จักร4 ธรรมะที่นำชีวิตไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองดุจล้อที่นำรถไปสู่ที่หมาย มี 4 ประการ

- ปฏิรูปเทสวาสะ การอยู่ในถิ่นที่ดี มีสิ่งแวดล้อมเหมาะสม

- สัปปุริสูปัสสยะ การเลือกคบคนดี

- อัตตสัมมาปณิธิ การตั้งตนไว้ในทางที่ชอบที่ดี หมายถึง วางตนเหมาะสม

- ปุพเพกตปุญญตา ทำความดีไว้ก่อนแล้วมีพื้นฐานที่ดีและสร้างสมความดีต่อไป

8. ทิฎฐธัมมิกัตถประโยชน์ ธรรมะที่ก่อประโยชน์ในปัจจุบัน (หัวใจเศรษฐี) มี 4 คือ

อุ – อุฏฐานสัมปทา ขยัน

อา – อารักขสัมปทา หมั่นรักษา(ทรัพย์ที่ได้มา)

ก – กัลยาณมิตตา คบหาคนดี

ส – สมชีวิตา ใช้ชีวีเหมาะสม พอดี

9. สังคหวัตถุ 4 ธรรมเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจบุคคลอื่น

- ทาน การให้

- ปิยวาจา วาจาสุภาพ ไพเราะ

- อัตถจริยา ประพฤติประโยชน์

- สมานัตตา วางตนเสมอต้นเสมอปลาย

**จำง่ายๆว่า โอบอ้อมอารี วจีไพเราะ สงเคราะห์ชุมชน วางตนเสมอต้นเสมอปลาย

10. พรหมวิหาร 4 ธรรมะประจำใจผู้ใหญ่ หรือ ผู้ประเสริฐ

- เมตตา ความรักใคร่ ความปรารถนาดี

- กรุณา ความสงสารคิดช่วยให้พ้นทุกข์

- มุทิตา ความยินดีเมื่อผู้อื่นประสบความสำเร็จ

- อุเบกขา ความวางเฉยมีใจเป็นกลางยุติธรรม

11. อิทธิบาท 4 คุณธรรมที่นำไปสู่ความสำเร็จ 4 ประการ

- ฉันทะ ความพอใจที่จะทำ

- วิริยะ ความเพียร ขยัน

- จิตตะ ความคิดตั้งจิตรับรู้ เอาใจใส่ในสิ่งที่ทำ

- วิมังสา ความไตร่ตรอง หมั่นใช้ปัญญาพิจารณาใคร่ครวญตรวจสอบ

12. ทศพิธราชธรรม 10 คุณธรรมในการปกครอง

13. สัปปุริสธรรม 7 มาตรฐานของคนดี