Sakura Hana House ภาษาญี่ปุ่น น่ารู้ ง่าย ๆ

ลำดับตอนที่ #30 : [Off] ちぎり絵 (ภาพกระดาษ)

B
E
R
L
I
N
?

ちぎり絵(え)

            伝統的(でんとうてき)な和紙(わし)の美(うつく)しさを生(い)かして表現(ひょうげん)する「ちぎり絵(え)」は，現代(げんだい)のユニ(ゆに)ーク(く)な芸術(げいじゅつ)のーつといえるでしょう。指先(ゆびさき)で和紙(わし)をちきって，色紙(しきし)や短冊(たんざく)の上(うえ)に貼(は)っていくという簡単(かんたん)な方法(ほうほう)ですが，和紙(わし)のもつ柔(やわ)らかい色合(いろあ)いと，ちぎった時(とき)の毛羽立(けばだ)ちによって，味(あじ)わい深(ぶか)い絵(え)になります。絵(え)の具(ぐ)で描(か)く同様(どうよう)に，花(はな)や鳥(とり)，風景(ふうけい)さど身近(みぢか)にあるものを題材(だいざい)にして表現(ひょうげん)することができます。

ACTIVITY

<<ちぎり絵(え)で花(はな)を描(か)く>>(＞＞)

            用意(ようい)するもの：色紙(しきし)，いろいろな色(いろ)の和紙(わし)，トレ(とれ)ージング(じんぐ)ぺーパ(ぱ)ー，糊(のり)，えんぴつ。

            ①トレ(とれ)ージング(じんぐ)ぺーパ(ぱ)ーに、えんぴつで描(か)きたい花(はな)の下絵(したえ)を書(か)いて型紙(かたがみ)を作(つく)ります。

            ②色紙(しきし)の上(うえ)に下絵(したえ)「トレ(とれ)ーシングペ(しんぐぺ)ーパ(ぱ)ー」を載(の)せます。えんぴつで下絵(したえ)の輪郭(りんかく)より2〜ろmm内(ない)をかたどり，色紙(しきし)に押えr浅い溝」をつけます。

            ③花(はな)びら，葉(は)「表(おもて)および裏(うら)」，茎(くき)，花芯(はなしん)にそれぞれ適(てき)した色(いろ)の和紙(わし)を選(えら)びます。

            ④まず，葉(は)に使(つか)う和紙(わし)の表側(おもてがわ)に，葉(は)の型紙(かたがみ)を重(かさ)ねます。この時(とき)，和紙(わし)の目(め)の縦(たて)の方向(ほうこう)が葉(は)の先端に向くようにします。

            ⑤型紙通(かたがみどお)りに, えんぴつで少(すこ)しカ(か)を入(い)れてなぞり, 和紙(わし)に押(おさ)え型(かた)をつけます。

            ⑥花(はな)びら，茎(くき)，花芯(はなしん)も葉(は)と同様(どうよう)にします。

            ⑦指先(ゆびさき)で，それぞれの形(かたち)の輪郭(りんかく)に沿(えん)，和紙(わし)を注意深(ちゅういぶか)くちぎります。

            ⑧ちぎった和紙(わし)は，裏(うら)を向(む)け，和紙(わし)の縁(えん)が毛羽立(けばだ)つように，中心(ちゅうしん)から外側(そとがわ)へ向(む)かって，水(みず)でや薄(うす)めた楜(こ)をつけます。

            ⑨順序(じゅんじょ)をよく考(かんが)えながら，それぞれを色紙(しきし)に貼(は)っていきます。(図(ず)は「つばま」を例(れい)に，貼(は)る順序(じゅんじょ)を示(しめ)しこものです。)

Q & A

1	Q ::	ちぎり絵(え)の持徴(もちしるし)は何(なに)ですか。
	A ::	和紙(わし)はちぎった時(とき)に毛羽立(けばだ)ち，また迚特(とてとく)の繊維(せんい)が自然(しぜん)の紋様(もんよう)をつくっています。これらの特徴(とくちょう)が絵(え)を表現(ひょうげん)するに生(い)かされるのです。
2	Q ::	どんな和紙(わし)を使(つか)いますか。
	A ::	和紙(わし)には厚手(あつで)のものや薄(うす)いもの，色(いろ)の濃淡(のうたん)のあるものがあります。比較的太(ひかくてきふと)い繊維(せんい)を漉(す)き込(こ)んだ紙(かみ)もあり，好(この)みにより絵(え)に適(てき)したものを選(えら)びます。
3	Q ::	和紙(わし)の表(おもて)と裏(うら)，縦方向(たてほうこう)は，どうして見分(みわ)けるのですか。
	A ::	和紙(わし)の表(おもて)は，さわると，すぐすべしています。また，和紙(わし)を光(ひかり)に透(す)かしてみると，3~4cm(4せんち)間隔(かんかく)，幅(はば)1mmぐらいの縦(たて)の線(せん)が見えます。
4	Q ::	色紙(しきし)というぼは、どんな紙(かみ)ですか。
	A ::	一般(いっぱん)には，縦(たて)27cm(27せんち)，横(よこ)24cm(24せんち)の白(しろ)い厚手(あつで)の紙(かみ)ですが，サイズ(さいず)の小(ちい)さいものや，金銀(きんぎん)などの装飾(そうしょく)を施(ほどこ)したものもあります。
5	Q ::	貼(は)り方(かた)を間違(まちが)ったときは，どうしたらいいでしょうか。
	A ::	貼(は)った直後(ちょくご)なら,水(みず)を少(すく)なくつけると簡単(かんたん)にはがすことができます。
6	Q ::	色紙(しきし)に貼(は)って，飾(かざ)りにする以外(いがい)に，どんなものに「ちぎり絵(え)」を取(と)り入(いり)ねることができますか。
	A ::	「うちわ」や扇子(せんす)に貼(は)ったり，ユ(ゆ)ースタ(すた)ーやテ(て)ーーブルセンタ(ぶるせんた)ーに取(と)り入(い)るの面白(おもしろ)いでしょう。

 --------------------------------------------------------------------------------------------------

ชิงิริ-เอะ ちぎり絵　(chigiri-e)

            เป็นภาพที่ปะติดปะต่อขึ้นด้วย วะชิ わし (washi = กระดาษพื้นเมืองของญี่ปุ่น) ซึ่งแสดงให้เห็นความสวยงามตามธรรมชาติของกระดาษ กล่าวได้ว่าเป็นศิลปะที่เป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของยุคปัจจุบัน วิธีการทำที่ง่ายดาย ด้วยการแปะชิ้นส่วนกระดาษที่ฉีกออกด้วยนิ้วมือลงบน ชิคิชิ しきし (shikishi = กระดาษแข็งรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส) หรือ ทังซะขุ たんざく (tanzaku = กระดาษแข็งรูปสี่เหลี่ยม ผืนผ้า) ก็จะได้ภาพกระดาษที่ต่อเสร็จแล้วที่ชวนชมทีเดียว เพราะความที่มีสีอ่อนและขอบที่อ่อนนุ่มเป็นปุยของกระดาษที่ฉีกออก เราสามารถปะติดปะต่อเป็นภาพสิ่งต่าง ๆ รอบตัว เช่น ดอกไม้ นกหรือทัศนียภาพ เป็นต้น เหมือนอย่างภาพที่ใช้สีวาดขึ้นมา

กิจกรรม

<<การสร้างภาพดอกไม้>>

วัสดุที่ใช้ : ชิคิชิ วะชิ หลากสี กระดาษลอกลาย แป้งเปียกหรือกาว ดินสอ

            1. ร่างเค้าโครงรูปดอกไม้ที่ต้องการสร้างลงบนกระดาษลอกลายด้วยดินสอเพื่อใช้เป็นแบบ

            2. วางแผ่นแบบลงบนชิคิชิ ลอกลายด้านในของภาพร่างให้เข้ามาจากโครงภาพราว 2 – 3 มิลลิเมตร ด้วยดินสอ เพื่อให้เกิดเป็นรอยภาพบนชิคิชิ

            3. เลือกวะชิสีที่เหมาะกับกลีบดอก ใบ (ด้านหน้าและด้านหลัง) ก้าน และเกสร

            4. ก่อนอื่น วางแผ่นแบบของใบลงบนด้านหน้าของแผนวะชิที่ใช้สำหรับทำใบ โดยทำให้ด้านตั้งของ วะชิ หันไปทางปลายของใบ

            5. ลอกแบบของโครงร่างใบ โดยลงน้ำหนักพอประมาณ เพื่อให้เกิดเป็นรอยภาพบนวะชิ

            6. ลอกแบบของโครงร่างกลีบดอก ก้าน และเกสรในทำนองเดียวกัน

            7. ใช้นิ้วฉีกวะชิอย่างระมัดระวังตามโครงร่างของแบบต่าง ๆ

            8. ใช้แป้งหรือกาวเจือจางเล็กน้อยด้วยน้ำ ทาด้านหลังของแต่ละชิ้นส่วนโดยเริ่มจากตางกลางออกไปยังขอบ เพื่อให้ขอบวะชิแต่ละชิ้นอ่อนนุ่มเป็นปุย

            9. คำนึงถึงลำดับของแต่ละชิ้นส่วนขณะแปะแต่ละชิ้นลงลนชิคิชิ (ในภาพแสดงลำดับการแปะ โดยใช้ดอกคาเมลเลียเป็นตัวอย่าง)

ถาม – คำตอบ

1	Q ::	ลักษณะพิเศษของชิงิริ-เอะ คืออะไร
	A ::	ขอบวะชิจะอ่อนนุ่มเป็นปุยขณะฉีกออก อีกทั้งเส้นใยซึ่งมีลักษณะพิเศษเฉพาะจะสร้างลวดลายที่เป็นธรรมชาติ ลักษณะพิเศษเหล่านี้ใช้ในการสร้างออกมาเป็นภาพ
2	Q ::	ใช้วะชิแบบไหน
	A ::	วะชิมีทั้งแบบแผ่นหนาและแผ่นบาง ทั้งแบบสีอ่อนและสีเข็ม แบบเส้นในหนา เป็นต้น ขอให้เลือกตามใจชอบให้เหมาะสมกับภาพ
3	Q ::	จะสังเกตความแตกต่างของด้านหน้ากับด้านหลังของวะชิ และแนวตั้งของกระดาษอย่างไร
	A ::	ด้านหน้าของวะชิ จะลื่นเมื่อสัมผัส และเราจะเห็นเส้นแนวตั้งกว้างประมาณ 1 มิลลิเมตร ทุก ๆ 3 – 4 เซนติเมตร เมื่อนำวะชิไปส่องกับแสง
4	Q ::	ชิคิชิ คือกระดาษแบบใด
	A ::	โดยทั่วไปจะเป็นกระดาษแข็งสีขาวยาว 27 เซนติเมตร กว้าง 24 เซนติเมตร และยังมีแบบแผ่นเล็ก กับแผ่นที่มีลายสีเงินหรือสีอง เป็นต้น
5	Q ::	เวลาที่แปะผิดวิธี ควรจะทำอย่างไร
	A ::	ถ้าหากเพิ่งแปะลงไป เพียงแตะน้ำเล็กน้อยก็จะลอกออกได้โดยง่าย
6	Q ::	นอกเหนือจากแปะบนชิคิชิ ใช้เป็นสิ่งประดับตกแต่งแล้ว ยังนำชิงิริ-เอะไปใช้กับสิ่งใดได้บ้าง
	A ::	ใช้แปะบน อุชิวะ うちわ (uchiwa = พัดญี่ปุ่น) เซ็นสุ せんす (sensu = พักคลี่) หรือนำไปใช้เป็นที่รองแก้ว หรือแผ่นปูประดับกลางโต๊ะ ก็ดีทีเดียว

หนังสืออ้างอิง สัมผัสวัฒนธนนมญี่ปุ่น (สสท สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย - ญี่ปู่น))