ความรู้การพยาบาล และข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล

ลำดับตอนที่ #6 : ข้อวินิจฉัยหลังคลอด วันที่1 และ 2

Day I

ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 1

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดภาวะตกเลือด เนื่องจากมีฝีเย็บและแผลในโพรงมดลูก

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ผู้คลอดมีแผลในโพรงมดลูก จากการลอกตัวของรก

                                 - ผู้คลอดมีแผลฝีเย็บแบบ Right medio-lateral episiotomy

                                 - แผลฝีเย็บฉีกขาดระดับ 2

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อเฝ้าระวังภาวะตกเลือดของผู้คลอด

เกณฑ์การประเมินผล

-   สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ

§  ความดันโลหิต 90/60 – 140/90 mmHg

§  ชีพจร 60 – 100 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.5 – 37.5 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 16 – 20 bpm

-    ผู้คลอดไม่มีอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามือ ใจสั่น มือเย็น ซีด วิงเวียนศีรษะ

-    ระดับการลอยตัวของมดลูกเหนือหัวเหน่า(Symphysis Pubic) น้อยกว่า 5 นิ้ว

-    มดลูกมีลักษณะ กลม แข็ง

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินสัญญาณชีพและบันทึก ทุก 4 ชั่วโมง เพื่อติดตามอาการของภาวะตกเลือดหลังคลอด โดยเฉพาะความดันโลหิต ชีพจร และอัตราการหายใจ เพราะการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพจะทำให้ทราบว่าสภาพร่างกายของผู้คลอดอยู่ในสภาวะปกติหรือไม่ หากพบความผิดปกติควรรีบรายงานแพทย์และให้การช่วยเหลือตามอาการ

          2. ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น มือเย็น ซีด

          3. ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก เช่น เป็นก้อนกลมแข็ง มีการเคลื่อนต่ำลง โดยปกติมดลูกจะเคลื่อนต่ำลงเฉลี่ยวันละ 0.5 – 1 นิ้ว

          4. ประเมินเลือดบนผ้าอนามัยว่าเป็นเลือดที่ออกจากทางช่องคลอดหรือแผลฝีเย็บ โดยดูลักษณะ สี ปริมาณของเลือด

          5. ให้แนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันภาวะตกเลือด ดังนี้

                    - คลึงมดลูกบ่อยครั้ง เพื่อกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก

                   - ไม่ควรกลั้นปัสสาวะ เพราะจะคัดขวางการเคลื่อนต่ำลง และทำให้มดลูกหดรัดตัวได้ไม่เต็มที่

                   - ให้ทารกได้ดูดนมบ่อยๆ เพราะจะทำให้ร่างกายของผู้คลอดหลั่งฮอร์โมน oxytocin ออกมา ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้จะช่วยในเรื่องการหดรัดตัวของมดลูกได้

                   - ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะอาหารที่เป็น high protein เช่น เนื้อ นม ไข่ หรือผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น ฝรั่ง ส้ม เพราะสารอาหารเหล่านี้จะช่วยซ่อมแซมแผลให้หายได้เร็วขึ้น

                   - หากมีอาการผิดปกติ เช่น หน้ามืด ใจสั่น วิงเวียนศีรษะ เปลี่ยนผ้าอนามัยมากกว่า2ชิ้น ภายใน 1 ชั่วโมง ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ

ประเมินผลทางการพยาบาล

-    สัญญาณชีพ ปกติ

§  ความดันโลหิต 110/80 mmHg

§  ชีพจร 84 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 37.1 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 22 bpm

-     มดลูกลมแข็ง วัดระดับยอดมดลูกได้ 4 นิ้ว เหนือระดับของsymphysis pubic

-     ผู้คลอดไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามืด ใจสั่น วิงเวียนศีรษะ

-     ผู้คลอดมีน้ำคาวปลาสีแดงสด เปลี่ยนผ้าอนามัย 3 ชิ้น/วัน ไม่ชุ่ม

ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 2

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดภาวะติดเชื้อหลังคลอด เนื่องจากมีฝีเย็บและแผลในโพรงมดลูก

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ผู้คลอดมีแผลในโพรงมดลูก จากการลอกตัวของรก

                               - ผู้คลอดมีแผลฝีเย็บแบบ Right medio-lateral episiotomy

                               - แผลฝีเย็บฉีกขาดระดับ 2

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อเฝ้าระวังภาวะติดเชื้อหลังคลอด

เกณฑ์การประเมินผล

-     สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ

§  ความดันโลหิต 90/60 – 140/90 mmHg

§  ชีพจร 60 – 100 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.5 – 37.5 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 16 – 20 bpm

-     ผู้คลอดไม่มีอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น

-     น้ำคาวปลามีลักษณะสีจางลง ปริมาณลดลง ไม่มีกลิ่นเหม็น

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินสัญญาณชีพและบันทึก ทุก 4 ชั่วโมง เพื่อติดตามอาการของภาวะติดเชื้อหลังคลอด โดยเฉพาะอุณหภูมิร่างกาย เพราะการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพจะทำให้ทราบว่าสภาพร่างกายของผู้คลอดอยู่ในสภาวะปกติหรือไม่ หากพบความผิดปกติควรรีบรายงานแพทย์และให้การช่วยเหลือตามอาการ

          2. ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น

          3. ประเมินลักษณะน้ำคาวปลาที่ออกมาจากทางช่องคลอด เช่น สีของน้ำคาวปลา ปริมาณ กลิ่น

          4. ดูแลทำความสะอาดแบบ Universal precaution และก่อน/หลัง ทำการพยาบาลให้ผู้ป่วยทุกครั้งควรล้างมือทุกครั้ง เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคสู่ผู้คลอด

          5. ให้แนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันภาวะติดเชื้อหลังคลอด ดังนี้

                    - ควรทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งหลังการขับถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะทุกครั้ง โดยวิธีการทำความสะอาดที่เหมาะสมคือ ควรเช็ดจากบริเวณด้านหน้าไปด้านหลัง ไม่ควรเช็ดย้อนขึ้นมา เพราะจะเป็นการพาเชื้อโรคบริเวณรูทวารมาสู่แผลฝีเย็บหรือเข้าสู่ทางช่องคลอดได้

                   - ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก 4 ชั่วโมง หรือเมื่อผ้าอนามัยชุ่ม ไม่ควรใส่ผ้าอนามัยนานเกินไปเพราะเชื้อโรคจะเพิ่มจำนวนได้มากในบริเวณที่อุ่นเชื้อ

                   - ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะอาหารที่เป็น high protein เช่น เนื้อ นม ไข่ หรือผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น ฝรั่ง ส้ม เพราะสารอาหารเหล่านี้จะช่วยซ่อมแซมแผลให้หายได้เร็วขึ้น

                   - หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้ หนาวสั่น ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ

ประเมินผลทางการพยาบาล

-    สัญญาณชีพ ปกติ

§  ความดันโลหิต 110/80 mmHg

§  ชีพจร 84 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 37.1 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 22 bpm

-    ผู้คลอดไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ คันภายในช่องคลอด

-    ผู้คลอดมีน้ำคาวปลาสีแดงสด ไม่มีกลิ่นเหม็น

 ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 3

          ผู้คลอดมีภาวะไม่สุขสบาย เนื่องจากมีแผลฝีเย็บและปวดบริเวณมดลูก

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ผู้คลอดมีแผลในโพรงมดลูก จากการลอกตัวของรก

                               - ผู้คลอดมีแผลฝีเย็บแบบ Right medio-lateral episiotomy

                               - แผลฝีเย็บฉีกขาดระดับ 2

                               - pain score 2 คะแนน                            

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อบรรเทาอาการปวด ให้ผู้คลอดสุขสบาย

เกณฑ์การประเมินผล

-          Pain score น้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 คะแนน

-          ผู้คลอดไม่มีอาการหน้านิ่ว คิ้วขมวด

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินคะแนนความเจ็บปวด (pain score) เพื่อวางแผนการพยาบาลบรรเทาอาการปวดให้ผู้คลอด

          2. สังเกตอาการปวดของผู้คลอด เช่น อาการหน้านิ่ว คิ้วขมวด ขณะที่ผู้คลอดนอนนิ่งหรือขยับตัว

          3. ประเมินภาวะเครียดทางด้านจิตใจและการตอบสนองทางอารมณ์ของมารดา และความเครียด เพราะจะทำให้เกิดความเจ็บปวดตามวงจรของความวิตกกังวล ความตึงเครียดและความเจ็บปวด

          4. แนะนำวิธีบรรเทาอาการปวดของแผลฝีเย็บและมดลูก โดยใช้เทคนิคผ่อนคลายโดยการเบี่ยงเบนความสนใจ เช่น การอ่านหนังสือ การฟังเพลง การนั่งสมาธิ เพื่อลดความวิตกกังวล ความกดดันทางจิตใจ

          5. ช่วยเหลือผู้คลอดในการทำกิจกรรมบางอย่าง ที่ผู้คลอดไม่สามารถทำได้ด้วยตนเอง

          6. ดูแลให้ได้รับยาบรรเทาอาการปวดตามแผนการรักษาของแพทย์ พร้อมทั้งสังเกตอาการข้างเคียงจากการใช้ยา

                   - Paracetamol 500 mg 1 tab oral prn.

ประเมินผลทางการพยาบาล

-    Pain score 2 คะแนน

-    ขณะที่ผู้คลอดขยับตัว ไม่แสดงอาการหน้านิ่ว คิ้วขมวด

ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 4

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม เนื่องเสียพลังงานจากการคลอด

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : - ผู้คลอดบอกว่า “รู้สึกอ่อนเพลียค่ะ”

          Objective data : - ผู้คลอดมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง

                               : - คลอดบุตรด้วยวิธี Normal labor                

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุจากการพลัดตกหกล้ม

เกณฑ์การประเมินผล

-     ผู้คลอดไม่เกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม

-     ผู้คลอดไม่มีแผลหรือรอยฟกช้ำจากการพลัดตกหกล้ม

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินอาการอ่อนเพลีย ระดับความรู้สึกตัว และ การพลัดตกหกล้ม(Fall score) เพื่อวางแผนการพยาบาลป้องกันภาวะพลัดตกหกล้ม

          2. จัดวางสิ่งของภายในตึกให้เป็นระเบียบเรียบร้อย มีแสงสว่างเพียงพอ และจัดของใช้ให้ผู้คลอดสามารถหยิบใช้งานได้สะดวก

          3. ยกไม้กั้นเตียงทั้ง 2 ข้างขึ้นทุกครั้งหลังให้การพยาบาลเสร็จ เพื่อป้องกันผู้คลอดพลัดตกเตียง

          4. แนะนำสถานที่ภายในอาคาร ห้องน้ำ ห้องพยาบาล กริ่งที่เตียงนอนและห้องน้ำ เพื่อขอความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่ในขณะที่ผู้อยู่ตามลำพัง

          5. แนะนำให้ผู้คลอดรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ทานอาหารที่มีประโยชน์ และเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เพื่อให้ร่างกายมีแรง ป้องกันการพลัดตกหกล้ม

ประเมินผลทางการพยาบาล

-   Fall score 23 คะแนน

-   ผู้คลอดไม่เกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม

-   ผู้คลอดไม่มีแผลหรือรอยฟกช้ำจากการพลัดตกหกล้ม

Day II

ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 1

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดภาวะติดเชื้อหลังคลอด เนื่องจากมีฝีเย็บและแผลในโพรงมดลูก

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ผู้คลอดมีแผลในโพรงมดลูก จากการลอกตัวของรก

                                 - ผู้คลอดมีแผลฝีเย็บแบบ Right medio-lateral episiotomy

                                 - แผลฝีเย็บฉีกขาดระดับ 2

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อเฝ้าระวังภาวะติดเชื้อหลังคลอด

เกณฑ์การประเมินผล

-    สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ

§  ความดันโลหิต 90/60 – 140/90 mmHg

§  ชีพจร 60 – 100 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.5 – 37.5 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 16 – 20 bpm

-    ผู้คลอดไม่มีอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น

-    น้ำคาวปลามีลักษณะสีจางลง ปริมาณลดลง ไม่มีกลิ่นเหม็น

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินสัญญาณชีพและบันทึก ทุก 4 ชั่วโมง เพื่อติดตามอาการของภาวะติดเชื้อหลังคลอด โดยเฉพาะอุณหภูมิร่างกาย เพราะการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพจะทำให้ทราบว่าสภาพร่างกายของผู้คลอดอยู่ในสภาวะปกติหรือไม่ หากพบความผิดปกติควรรีบรายงานแพทย์และให้การช่วยเหลือตามอาการ

          2. ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น

          3. ประเมินลักษณะน้ำคาวปลาที่ออกมาจากทางช่องคลอด เช่น สีของน้ำคาวปลา ปริมาณ กลิ่น

          4. ดูแลทำความสะอาดแบบ Universal precaution และก่อน/หลัง ทำการพยาบาลให้ผู้ป่วยทุกครั้งควรล้างมือทุกครั้ง เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคสู่ผู้คลอด

          5. ให้แนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันภาวะติดเชื้อหลังคลอด ดังนี้

                    - ควรทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งหลังการขับถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะทุกครั้ง โดยวิธีการทำความสะอาดที่เหมาะสมคือ ควรเช็ดจากบริเวณด้านหน้าไปด้านหลัง ไม่ควรเช็ดย้อนขึ้นมา เพราะจะเป็นการพาเชื้อโรคบริเวณรูทวารมาสู่แผลฝีเย็บหรือเข้าสู่ทางช่องคลอดได้

                   - ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก 4 ชั่วโมง หรือเมื่อผ้าอนามัยชุ่ม ไม่ควรใส่ผ้าอนามัยนานเกินไปเพราะเชื้อโรคจะเพิ่มจำนวนได้มากในบริเวณที่อุ่นเชื้อ

                   - ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะอาหารที่เป็น high protein เช่น เนื้อ นม ไข่ หรือผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น ฝรั่ง ส้ม เพราะสารอาหารเหล่านี้จะช่วยซ่อมแซมแผลให้หายได้เร็วขึ้น

                   - หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้ หนาวสั่น ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ

ประเมินผลทางการพยาบาล

-    สัญญาณชีพ ปกติ

§  ความดันโลหิต 110/80 mmHg

§  ชีพจร 64 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.4 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 18 bpm

-     ผู้คลอดไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะติดเชื้อหลังคลอด เช่น มีไข้ ปวดบริเวณแผลฝีเย็บ คันภายในช่องคลอด

-     ผู้คลอดมีน้ำคาวปลาสีแดงสด ไม่มีกลิ่นเหม็น

ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 2

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดภาวะตกเลือด เนื่องจากมีฝีเย็บและแผลในโพรงมดลูก

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ผู้คลอดมีแผลในโพรงมดลูก จากการลอกตัวของรก

                                 - ผู้คลอดมีแผลฝีเย็บแบบ Right medio-lateral episiotomy

                                 - แผลฝีเย็บฉีกขาดระดับ 2

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อเฝ้าระวังภาวะตกเลือดของผู้คลอด

เกณฑ์การประเมินผล

-   สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ

§  ความดันโลหิต 90/60 – 140/90 mmHg

§  ชีพจร 60 – 100 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.5 – 37.5 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 16 – 20 bpm

-    ผู้คลอดไม่มีอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามือ ใจสั่น มือเย็น ซีด วิงเวียนศีรษะ

-    ระดับการลอยตัวของมดลูกเหนือหัวเหน่า(Symphysis Pubic) น้อยกว่า 4 นิ้ว

-    มดลูกมีลักษณะ กลม แข็ง

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินสัญญาณชีพและบันทึก ทุก 4 ชั่วโมง เพื่อติดตามอาการของภาวะตกเลือดหลังคลอด โดยเฉพาะความดันโลหิต ชีพจร และอัตราการหายใจ เพราะการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพจะทำให้ทราบว่าสภาพร่างกายของผู้คลอดอยู่ในสภาวะปกติหรือไม่ หากพบความผิดปกติควรรีบรายงานแพทย์และให้การช่วยเหลือตามอาการ

          2. ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น มือเย็น ซีด

          3. ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก เช่น เป็นก้อนกลมแข็ง มีการเคลื่อนต่ำลง โดยปกติมดลูกจะเคลื่อนต่ำลงเฉลี่ยวันละ 0.5 – 1 นิ้ว

          4. ประเมินเลือดบนผ้าอนามัยว่าเป็นเลือดที่ออกจากทางช่องคลอดหรือแผลฝีเย็บ โดยดูลักษณะ สี ปริมาณของเลือด

          5. ให้แนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันภาวะตกเลือด ดังนี้

                    - คลึงมดลูกบ่อยครั้ง เพื่อกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก

                   - ไม่ควรกลั้นปัสสาวะ เพราะจะคัดขวางการเคลื่อนต่ำลง และทำให้มดลูกหดรัดตัวได้ไม่เต็มที่

                   - ให้ทารกได้ดูดนมบ่อยๆ เพราะจะทำให้ร่างกายของผู้คลอดหลั่งฮอร์โมน oxytocin ออกมา ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้จะช่วยในเรื่องการหดรัดตัวของมดลูกได้

                   - ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยเฉพาะอาหารที่เป็น high protein เช่น เนื้อ นม ไข่ หรือผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น ฝรั่ง ส้ม เพราะสารอาหารเหล่านี้จะช่วยซ่อมแซมแผลให้หายได้เร็วขึ้น

                   - หากมีอาการผิดปกติ เช่น หน้ามืด ใจสั่น วิงเวียนศีรษะ เปลี่ยนผ้าอนามัยมากกว่า2ชิ้น ภายใน 1 ชั่วโมง ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบ

ประเมินผลทางการพยาบาล

-   สัญญาณชีพ ปกติ

§  ความดันโลหิต 110/80 mmHg

§  ชีพจร 64 bpm

§  อุณหภูมิร่างกาย 36.4 ^๐c

§  อัตราการหายใจ 18 bpm

-   มดลูกลมแข็ง วัดระดับยอดมดลูกได้ 3 นิ้ว เหนือระดับของsymphysis pubic

-   ผู้คลอดไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะตกเลือด เช่น หน้ามืด ใจสั่น วิงเวียนศีรษะ

-   ผู้คลอดมีน้ำคาวปลาสีแดงสด เปลี่ยนผ้าอนามัย 2 ชิ้น/วัน ไม่ชุ่ม

 ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 3

          ผู้คลอดมีโอกาสเกิดภาวะไม่สุขสบาย เนื่องจากคัดตึงเต้านม

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : -

          Objective data : - ทารกอยู่ที่ high risk

                               - ผู้คลอดบอกว่า “เริ่มคัดตึงเต้านมแล้วค่ะ”

                               - pain score 2 คะแนน                            

                               - LATCH score 10 คะแนน                       

                               - น้ำนมไหลระดับ 2 คะแนน                       

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          เพื่อบรรเทาอาการปวด ให้ผู้คลอดสุขสบายจากอาการคัดตึงเต้านม

เกณฑ์การประเมินผล

-    Pain score น้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 คะแนน

-    เต้านมนุ่ม ไม่คัดตึง หัวนมไม่แตก ไม่เจ็บหัวนม

-    LATCH score 10 คะแนน

-    น้ำนมไหลระดับ 2 คะแนน

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินอาการคัดตึงเต้านม การไหลของเต้านม วิธีการให้นมบุตร เพื่อวางแผนให้คำแนะนำที่เหมาะสมกับผู้คลอด

          2. จัดสถานที่ภายในอาคารให้ปลอดโปร่ง เงียบสงบ เพื่อลดความเครียดหรือความวิตกกังวลของผู้คลอด ให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมน oxytocin กระตุ้นให้น้ำนมไหลดี

          3. สาธิตวิธีการให้นมทารกที่ถูกต้องทั้งท่านั่งหรือท่านอน และจัดท่าให้ผู้คลอดสุขสบาย ไม่เกรง

          4. นวดบรรเทาอาการปวดคัดตึงเต้านม โดยใช้ผ้าชุบน้ำร้อนที่ไม่ทำให้ผิวหนังของผู้คลอดไหม้ จากนั้นนำมาประคบที่เต้านมพร้อมกับคลึงเต้านม เพื่อให้เต้านมนิ่ม หากเต้านมไม่นิ่มขึ้นอาจต้องบีบน้ำนมจากเต้าออกมา เพื่อลดปริมาณน้ำนมที่กักเก็บในเต้านม ช่วยลดอาการคัดตึงเต้านมได้

          5. ให้แนะนำในการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันภาวะตกเลือด ดังนี้

                    - การให้ทารกดูดนมที่ดูดวิธีมีทั้งหมด 4ด. คือ

                             ด1 (ดูดเร็ว) : ควรรีบให้นมทารกทันทีที่คลอดหรือทันทีที่ได้พบทารก

                             ด2 (ดูดบ่อย) : ในช่วง1-2เดือนแรก ทารกจะดูดนมทุก 2-3 ชั่วโมง

                             ด3 (ดูดถูกวิธี) : ทารกจะต้องอมหัวนมให้ได้มากที่สุดอาจถึงลานนมได้ คางแนบเต้านม ใช้ลิ้นให้การรีบน้ำนมออกมา

                             ด4 (ดูดเกลี้ยงเต้า) : เต้านมจะมีการผลิตน้ำนมออกมาทดแทนน้ำนมที่ถูกทารกดูดออกไป หากทารกดูดไม่เกลี้ยงเต้า น้ำนมให้ที่สร้างออกมาจะมีปริมาณลดลง ทำให้เกิดปัญหาน้ำนมน้อยได้

                   - ให้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และกระตุ้นการสร้างน้ำนม เช่น ผักใบเขียวต่างๆ

                   - ดื่มน้ำอุ่นหรือน้ำเปล่า อย่างน้อยวันละ 2500 -3000 ml หรืออย่างน้อย 6-8 แก้วต่อวัน  ดื่มบ่อยๆและดื่มหลังในนมบุตรทุกครั้ง เพราะน้ำเป็นส่วนประกอบหลักในน้ำนม

6. ดูแลให้ได้รับยาบรรเทาอาการปวดตามแผนการรักษาของแพทย์ พร้อมทั้งสังเกตอาการข้างเคียงจากการใช้ยา

                   - Paracetamol 500 mg 1 tab oral prn.

ประเมินผลทางการพยาบาล

-   Pain score 0 คะแนน

-   เต้านมนุ่ม ไม่คัดตึง หัวนมไม่แตก ไม่เจ็บหัวนม

-   LATCH score 10 คะแนน

-   น้ำนมไหลระดับ 2 คะแนน

 ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 4

          ผู้คลอดขาดความรู้ในการปฏิบัติตนหลังคลอดเมื่อกลับบ้าน

ข้อมูลสนับสนุน

          Subjective data : - ผู้คลอดถามว่า “กลับบ้านต้องทำตัวยังไงคะ”

          Objective data : - G1P0000

                                 - ผู้คลอดอายุ 20 ปี              

วัตถุประสงค์ทางการพยาบาล

          ผู้คลอดสามารถปฏิบัติตนหลังคลอดเมื่อกลับบ้านได้

เกณฑ์การประเมินผล

-   สามารถบอกอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ได้ อย่างน้อย 4 ข้อ

-   สามารถบอกวิธีการดูแลตนเองได้อย่างน้อย 4 ข้อ

กิจกรรมการพยาบาล

          1. ประเมินระดับความรู้ ความเข้าใจของผู้คลอด เพื่อวางแผนให้คำแนะที่ถูกต้อง และเหมาะสมกับผู้คลอดให้มากที่สุด

          2. แนะนำการปฏิบัติตนหลังคลอดเมื่อกลับบ้าน ดังนี้

                   - นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 6-8 ชั่วโมงในช่วงกลางคืน

                   - รับประทานยาตามแผนการรักษาของแพทย์

                   - งดเว้นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ของหมักดอง ชา กาแฟ หรืออาหารรสเผ็ด

                   - ดูแลความสะอาดของร่างกาย ไม่ควรแช่ในอ่าง เพราะอาจทำให้มีการติดเชื้อเข้าสู่โพรงมดลูกได้

                   - รักษาความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ ให้เช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลัง ไม่ควรเช็ดย้อน เพราะจะเป็นการพาเชื้อโรคบริเวณทวารเข้าสู่โพรงมดลูกได้

                   - เปลี่ยนผ้าอนามัยทุก 4 ชั่วโมง หรือ เมื่อผ้าอนามัยชุ่ม เพราะการใส่นานจะเกิดการสะสมของเชื้อโรคได้

                   - ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ ประมาณ 6 สัปดาห์หลังคลอด เพราะอาจทำให้แผลฝีเย็บฉีกขาดหรือเกิดการติดเชื้อได้ หากไม่ได้รับการป้องกัน

                   - การเลี้ยงลูกด้วยนม ควรเลี้ยงลูกด้วยนมบุตรนานอย่างน้อย 6 เดือน

                   - น้ำคาวปลาจะหายไปเองภายใน 21 วันหลังคลอด โดยจะมีปริมาณลดลง สีจางลง

- ควรบริหารร่างกายหลังคลอด ไม่ควรหักโหม ซึ่งออกแบบที่ไม่ต้องใช้แรงมากเกินไป

- หลีกเลี่ยงการขึ้น-ลง บันได เพื่อป้องกันการพลัดตกหกล้ม

- รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และกระตุ้นการสร้างน้ำนม เช่น ผักใบเขียว แกงเลียง

- ทำความสะอาดเต้านม โดยใช้น้ำต้มสุขหรือน้ำเปล่า ไม่ควรใช้สบู่ล้างทำความสะอาด เพราะอาจมีสารตกค้างบริเวณเต้านมได้ 

          3. แนะนำอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ ดังนี้

                   - มีไข้สูงเกิน 38 องศาเซลเซียส  นานเกิน 24 ชั่วโมง

                   - ปวด บวม บริเวณแผลฝีเย็บ

                   - มีเลือด/หนอง ออกมาจากช่องคลอดหรือแผลฝีเย็บ

                   - น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น สีไม่จางลงหรือสีเข้มมากขึ้น

                   - มีเลือดสดๆออกมาจากทางช่องคลอด

                   - ปัสสาวะแสบขัด ไม่สุด

                   - คลำพบก้อนที่บริเวณหน้าท้องหลังคลอด 2 สัปดาห์

                   - เต้านมอักเสบ เป็นก้อนแดงช้ำ

ประเมินผลทางการพยาบาล

-    ผู้คลอดสามารถบอกวิธีการปฏิบัติตัวหลังกลับบ้านได้

§  นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

§  รับประทานยาตามหมอสั่ง

§  งดเว้นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ของหมักดอง ชา กาแฟ หรืออาหารรสเผ็ด

§  ดูแลความสะอาดของร่างกาย ไม่ควรแช่ในอ่าง

§  การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ 6 เดือน

§  รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

§  ทำความสะอาดเต้านม โดยใช้น้ำต้มสุข

-    ผู้คลอดสามารถบอกอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ได้

§  มีไข้ นาน 24 ชั่วโมง

§  ปวด บวม บริเวณแผลฝีเย็บ

§  มีเลือด/หนอง ที่อวัยวะสืบพันธุ์

§  น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น สีไม่จางลงหรือสีเข้มมากขึ้น

§  มีเลือดสดๆออกมาจากทางช่องคลอด

§  ปัสสาวะแสบขัด ไม่สุด

§  คลำพบก้อนที่บริเวณหน้าท้องหลังคลอด 2 สัปดาห์

§  เต้านมอักเสบ เป็นก้อนแดงช้ำ