คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #50 : ตัวแบบในการวิเคราะห์นโยบาย (Model for Policy Analysis)
ัวแบบในารวิเราะห์นโยบาย (Model for Policy Analysis)
โธมัส อาร์.าย (Thomas R. Dye) ไ้นำเสนอัวแบบในารวิเราะห์นโยบายสาธาระไว้ในหนัสือื่อUnderstanding Public Policy (หน้า 76) ัวแบบทั้ 9 ที่ล่าวไว้อน้นปราอยู่ในบทที่ 2 อหนัสือเล่มนี้ (หน้า 92) ึ่ใน่วแรายนำเสนอเพียไม่ี่ัวแบบ แ่พอสัมสลับับ้อนมาึ้นเาเริ่มเห็นว่ายัมีปััยอื่น ๆ ที่สามารถนำมาใ้ในารวิเราะห์ารำหนนโยบายไ้มาึ้นึมีัวแบบ่า ๆ เพิ่มมาึ้นเรื่อย ๆ เ่น ัวแบบมีเหุผล ัวแบบส่วนเพิ่ม ัวแบบทฤษีเม ัวแบบทาเลือสาธาระ ัวแบบเหล่านี้เป็นัวแบบที่่ายและัเนที่ะทำวามเ้าใทั้ระบบารเมือและนโยบายสาธาระ ไ้แ่
ัวอย่า้อสอบ
ารนำัวแบบสถาบันไปวิเราะห์นโยบายสาธาระใ็าม้อหาำอบให้ไ้ว่านโยบายนั้นมีสถาบันใเ้าไปมีบทบาทในารำหนนโยบาย สถาบันใรับผิอบนำนโยบายนั้นไปปิบัิ สถาบันใทำหน้าที่บัับใ้นโยบายในสัม เ่น สภาผู้แทนราษรออ พ.ร.บ.ุ้มรอผู้ประสบภัยารถ หน่วยานที่รับผิอบในารนำนโยบายไปปิบัิือรมารนส่ รมารประันภัย หน่วยานที่บัับใ้ือสำนัานำรวแห่าิ
2. ัวแบบระบวนาร (Process Model) มอว่านโยบายสาธาระเป็นิรรมทาารเมือ เนื่อาในทุ ๆ ั้นอนอระบวนารนโยบายะมีารเมือเ้าไปเี่ยว้อ้วยเสมอ
ระบวนารนโยบายสาธาระประอบไป้วยั้นอนสำั 6 ั้นอนือ
1. ารระบุปัหา เป็นารศึษาว่าในะนี้ประานประสบปัหามีวามเือร้อนเรื่ออะไร บารั้้าราารประำะทำหน้าที่ในส่วนนี้ ลพื้นที่เพื่อูว่าประานเือร้อนเรื่ออะไรบ้า
2. ารำหนเป็นวาระสำหรับารัสินใ ในวามเป็นริปัหาที่เิึ้นับประานมีมามาย เมื่อปัหาหนึ่ไ้รับารแ้ไปัหาหนึ่็เิึ้นามมา และในบรราปัหาหลาหลายเหล่านี้ล้วนแล้วแ่มีวามสำัไม่ยิ่หย่อนไปว่าันำเป็นเร่่วนพอ ๆ ัน แ่บประมาในารแ้ไปัหามีำัึำเป็น้อัลำับวามสำัอปัหา ในั้นนี้ารเมือ็เ้ามาเี่ยว้อ
3. ารำหน้อเสนอนโยบาย เมื่อปัหาไ้รับารยอมรับะถูนำมาพิาราว่ามีแนวทาแ้ไปัหาไ้ี่แนวทา เรียว่า้อเสนอ/ทาเลือนโยบายที่มีอยู่หลายทาเลือ โยหลัารแล้วะ้อวิเราะห์แ่ละทาเลือว่ามีประโยน์อย่าไร
4. ารอนุมัินโยบาย ทาเลือ/้อเสนอนโยบายที่ให้ประโยน์สูสุะถูอนุมัิออมาเป็นนโยบาย ารที่ทาเลือ/้อเสนอใะไ้รับเลือย่อมมีารเมือเ้ามาเี่ยว้อ
5. ารำเนินนโยบาย นโยบายที่ไ้รับารอนุมัิะถูนำไปปิบัิ มีส่วนราารและ้าราารประำเป็นผู้รับผิอบ ึ่เราพบวามริเสมอว่าในั้นนี้หลายรั้ที่้าราารารเมือเ้ามาแทรแารทำานอ้าราารประำที่เรียันว่า “ล้วลู”
6. ารประเมินผลนโยบาย เมื่อำเนินนโยบายแล้วเสร็้อประเมินผลนโยบายเพื่อะรับทราบว่าารำเนินนโยบายัล่าวบรรลุวัถุประส์มาน้อยเพียใ ้อมูลที่ไ้าารประเมินผละนำไปใ้ประโยน์เพื่อารัสินใ่อไปว่านโยบายนั้น ๆ วรไ้รับารำเนินารอย่า่อเนื่อ่อไป วรปรับปรุแ้ไอย่าไร หรือวรยุิแล้วำหนนโยบายอื่นออมา ั้นนี้ารเมือ็เ้าไปเี่ยว้อแทรแ เ่น ให้ประเมินผลออมาในทาบวว่าประานพึพอใมาที่สุ
้วยเหุนี้โธมัส าย ึมอว่านโยบายสาธาระเป็นิรรมทาารเมือ ในระบวนารนโยบายทุั้นอนมีารเมือเ้ามาเี่ยว้อ้วยเสมอ
ัวอย่า้อสอบ
ถ้านัศึษาะนำัวแบบระบวนารไปวิเราะห์นโยบายสาธาระ้อพิาราว่าในระบวนารนโยบายแ่ละั้นอนมีารำเนินารใ ารเมือเ้าไปยุ่เี่ยวในลัษะใ
3. ัวแบบลุ่ม (Group Model) มอว่า นโยบายสาธาระือสิ่ที่สะท้อนให้เห็นถึุลยภาพระหว่าลุ่ม ในสัมมีลุ่ม่า ๆ ที่มีวาม้อารหลาหลาย ผู้ำหนนโยบายพยายามประนีประนอมผลประโยน์อลุ่ม่า ๆ ที่มีอยู่ในสัมให้มาที่สุเท่าที่ะทำไ้ แ่บารั้ลุ่มผลประโยน์บาลุ่มมีพลัาร่อรอมาว่าลุ่มอื่น ๆ ทำให้นโยบายสาธาระถูำหนมาเอนเอียไปหาผลประโยน์อลุ่มนั้น ลอนึภาพแม่้าใ้านหาบอ ถ้าะร้าสอใบหนัไม่เท่าันัวแม่้าะ้อเ้าใล้ะร้าใบที่หนัว่าเพื่อน้ำหนัะไ้สมุล นโยบายสาธาระ็เ่นเียวันที่้อเอนเอียไปหาผลประโยน์อลุ่มที่มีพลั่อรอมาว่า เ่น ลุ่มนายทุนเรียร้อให้รับาลสร้าที่อรถลาเมือ ในะที่ลุ่มอนุรัษ์เรียร้อให้รับาลสร้าสวนสาธาระ ลุ่มนายทุนมีอิทธิพลมาว่าลุ่มอนุรัษ์รับาล็้อสร้าที่อรถ แ่ถ้าเหุาร์เปลี่ยนลุ่มอนุรัษ์มีอิทธิพลเพิ่มึ้นเท่า ๆ ับลุ่มนายทุนรับาล็้อเปลี่ยนนโยบายเพื่อประสานประโยน์ทั้สอลุ่มให้ไ้ เ่น บนินเป็นสวนสาธาระใ้ินเป็นที่อรถ เิวามสมุลระหว่าลุ่ม (Group Equilibrium)
ัวอย่า้อสอบ
ถ้านัศึษานำัวแบบลุ่มไปวิเราะห์นโยบายสาธาระ ะ้อสะท้อนให้เห็นอย่าัเนว่านโยบายนั้นเป็นาร่อสู้ระหว่าลุ่ม่า ๆ ในสัม และนโยบายที่ออมานั้นี้ให้เห็นว่าลุ่มใที่มีอิทธิพลมาว่าลุ่มอื่น เ่น พาหัว่าว “ห้ามยัษ์้าปลีรุุมน โว์ห่วยลั่น 15 วัน้อแ้” เป็นารัแย้ันในผลประโยน์ระหว่าลุ่ม้าปลีับลุ่มโว์ห่วย ้อูว่ารับาลัสินใออมาในลัษะใ เอื้อประโยน์ให้ลุ่มใมาว่า
4. ัวแบบผู้นำ (Elite Model) มอว่า นโยบายสาธาระสะท้อนให้เห็นถึวาม้อารหรือรสนิยมอผู้นำ (ไม่ใ่วาม้อารอประาน) ผู้นำ (Elite) เป็นนลุ่มเล็ ๆ ในสัมที่มีอำนาทาารเมือ แ่ประานึ่เป็นนส่วนให่ลับไม่มีอำนาทาารเมือ ันั้นผู้นำะำหนนโยบายที่เอื้อประโยน์หรืออบสนอวาม้อารอผู้นำแล้วสั่ารลมาสู่้าราารให้ทำหน้าที่นำนโยบายไปปิบัิให้บรรลุผล ผลอารำเนินนโยบายะอยู่ับประานในลัษะอ Top Down โยประานไม่ไ้เ้าไปมีส่วนร่วมใ ๆ เลย เ่น ภาพยนร์ไทยเรื่อโหมโรสะท้อนให้เห็นารำหนนโยบายามัวแบบผู้นำ เมื่อผู้นำทาารเมือห้ามารเล่นนรีไทย ห้ามแสลิเในที่สาธาระ แ่ประานอยาึแสันแบบหลบ ๆ ่อน ๆ นโยบายนี้ึไม่ไ้สะท้อนวาม้อารอประานเป็นเพียวาม้อารอผู้นำเท่านั้น
นโยบายที่ำหนออมาาวาม้อารอผู้นำฝ่ายเียวไม่สนใวาม้อารอประานะทำให้นโยบายนั้นถู่อ้านเป็นระยะ ๆ เ่น โรารท่อ๊า หรือาร่อสร้าประูระบายน้ำลำน้ำปิที่ั้านันมาั้แ่ปลายปีที่แล้ว นโยบายนี้เิาารประุมรัมนรีนอสถานที่ที่เียใหม่แล้วที่ประุมยปัหาน้ำท่วมเียใหม่ึ้นมา พื้นที่ที่ะ่อสร้าเป็นพื้นที่อเมือโบราเวียุมามที่ำลัเสนอให้เป็นมรโล ถ้าำเนินาร่อสร้า็ะไปัับ พ.ร.บ.โบราสถาน แ่ รม.ลับอนุมัิโรารออมาโยที่ประานในพื้นที่ไม่ไ้มีส่วนร่วมรู้เห็นเลย แถมมีเบื้อลึว่ามีนัธุริสร้ารีสอร์ทอยู่้นน้ำ ารมีฝายั้นน้ำเป็นระยะ ๆ ทำให้เรือบรรทุนัท่อเที่ยวไปถึรีสอร์ทไม่สะวำ้อรื้อฝาย
5. ัวแบบมีเหุผล (Rational Model) มอว่า นโยบายสาธาระเป็นสิ่ที่สะท้อนให้เห็นถึผลประโยน์สูสุ่อสัมส่วนรวม นโยบายสาธาระใ ๆ ็ามที่ถูำหนึ้นมา้อเป็นนโยบายที่่อให้เิผลประโยน์สูสุในทุ ๆ ้านไม่ว่าะเป็น้านารเมือ เศรษิ สัม สิ่แวล้อม และเิประโยน์่อทุฝ่ายทุลุ่มในสัม
ในั้นอนัสินใำหนนโยบายามัวแบบมีเหุมีผล้อผ่านั้นอนอย่าละเอีย ันี้
1) ปััยนำเ้าที่ใ้ประอบในารัสินใ ผู้ัสินใ้อมี้อมูลเี่ยวับทรัพยารทั้หม ้อรู้ว่ามีทรัพยารทั้หมมีำนวนเท่าไหร่ เป็นประเภทใบ้า ้อมี้อมูลรบถ้วนทุประเภท อย่านัศึษาัสินใื้อรถยน์สัันเบื้อ้น้อรู้ว่าัวเอมีเินเท่าไหร่ รวมเินบำรุรัษารถยน์ลออายุารใ้าน้วย มี้อมูลรถยน์ที่้อาระื้อามสเป็ หา้อมูลให้รบทุยี่ห้อ
2) ในระบวนารัสินใ้อำหนเป้าหมายที่สมบูร์ในารำเนินาน ้อรู้ว่าประานมีปัหาอะไรบ้า้อรู้รบทุปัหา ารแ้ไปัหาเหล่านั้นมีเป้าหมายอย่าไรบ้า และ้อให้่าน้ำหนัเพื่อะทราบว่าปัหาใมีวามสำัมาน้อยว่าันอย่าไร ั้นอนนี้ถือเป็นวามยาที่ะรู้ปัหาอประานทุปัหา ยิ่ารให้่าน้ำหนัยิ่ยาที่ะบอว่าปัหาใสำัว่าัน ปัหาหนึ่ ๆ ะสำัแ่าันไปในแ่ละพื้นที่
3) ำหน่านิยมและทรัพยารอื่น ๆ ให้รบพร้อมให้่าน้ำหนั เ่น วามเื่อ วันธรรม ารให้่าน้ำหนัือารัลำับวามสำัเพื่อะูว่าอะไรสำัมาน้อยว่าัน
4) เรียมทาเลือในารแ้ไปัหาให้รบทุทาเลือ
5) าะเนผลที่ะเิึ้น ่าใ้่ายที่ะใ้ในแ่ละทาเลือ
6) ำนวผลสุท้ายอแ่ละทาเลือ
7) เปรียบเทียบผลอแ่ละทาเลือ เลือทาเลือที่เิผลประโยน์สูสุ ทาเลือนี้ะถูนำไปำหนเป็นนโยบายสาธาระ
แ่ในทาปิบัิริารำเนินารในลัษะเหล่านี้้อใ้เวลานานมา แ่เราะื้อรถยน์สัันไม่ิมานานี้ เรามัะมีัวเลืออยู่ในใอยู่แล้วแ่หา้อมูลมาประอบเพื่อบ่ี้ว่าเราไ้เลือแล้ว หรือารำเนินานในส่วนราาร เ่น ัเลือบุลารไปูาน่าประเทศ ถ้าใ้ Rational Model ็้อมีเ์ุสมบัิ ูว่าผู้ที่เ้าเ์เหล่านี้มีใรบ้าให้มาสอบแ่ันันเพื่อหา The Best ที่ะไ้รับทุน แ่ในวามเป็นริไม่ไ้ทำแบบนี้ ารัสินใามัวแบบมีเหุมีผลทำไ้ยา เสียเวลา เสีย่าใ้่าย บารั้ผู้วิเราะห์อาไม่มีวามรู้เพียพอในารวิเราะห์ แ่ถ้าทำไ้ะีมาเพราะทุอย่าไ้ผ่านารลั่นรอ วิเราะห์ พิาราอย่าละเอียถี่ถ้วนแล้ว
6. ัวแบบส่วนเพิ่ม (Incremental Model) หรือัวแบบเพาะส่วนที่เปลี่ยนแปล มอว่า นโยบายสาธาระือสิ่ที่สะท้อนให้เห็นถึารำเนินารในอี ารำหนนโยบายมัะนำนโยบายในอีมาเป็นเ์ เมื่อ่อนทำอะไร็ปรับปรุ ัแปล แ้ไออมาเป็นนโยบายใหม่ ในทาวิาารมอว่าัวแบบส่วนเพิ่มเป็นลยุทธ์ทาารเมือที่ี เ่น นโยบาย 30 บาทรัษาทุโรไม่ใ่นโยบายใหม่แ่เป็นารแ่ัวใหม่ เพราะในอีรับาลมีนโยบาย้านสุภาพอยู่แล้ว แ่นำมาัแปลแล้วนำเสนอในื่อใหม่เท่านั้น
ารใ้ัวแบบส่วนเพิ่มในารวิเราะห์นโยบายะ้อูว่า นโยบายที่ำลัวิเราะห์อยู่นี้เยมีมาแล้วในอีหรือไม่ ถ้ามีในอีมีลัษะใ นำมาปรับปรุ เพิ่มเิม แ้ไออมาเป็นนโยบายใหม่อย่าไร
ัวแบบส่วนเพิ่มมีวามเป็นไปไ้ในารปิบัิมาว่าเพราะไม่้อศึษาหา้อมูลันใหม่ทั้หม และเป็นลยุทธ์ทาารเมือที่ีเนื่อาารำหนนโยบายใหม่ ๆ ออมาเลยอาทำให้เิารั้าน่อ้าน แ่ถ้าัแปลาอเิม่อย ๆ เปลี่ยนแปลในสิ่ที่เยทำมาแล้วารั้านะมีน้อยว่า ประานยอมรับไ้่ายึ้น
7. ัวแบบทฤษีเม (Game Theory Model) มอว่า นโยบายสาธาระที่ถูำหนออมาเป็นทาเลือที่มีเหุผลท่ามลาสถานาร์ที่มีารแ่ัน อย่าในารเล่นเม้อมีผู้เล่นสอฝ่ายึ้นไป เราไม่อารู้ไ้ว่าู่แ่อเราิอะไรและะทำอะไร ไ้แ่าเาว่าเาน่าะทำอย่านั้นน่าะทำอย่านี้ แล้วเรา็ัสินใำหนนโยบายามาราเาัล่าว เป็นารัสินใอย่ามีเหุผลแล้วแ่อาทำให้เราแพ้หรือนะ็ไ้ เพราะเราไม่รู้ว่าู่แ่ิอะไร ถ้าแพ้็เสียหายน้อยหน่อยเนื่อาไ้พิารามารอบอบแล้ว เ่น ารับรถบนถนนเลนเียวที่วิ่สวนทาันไม่ไ้ เมื่อมีรถสอันับเ้ามาประันหน้าัน ่าฝ่าย่าเาใัน ถ้าเราลุยฝ่ายร้ามหลบเรา็นะฝ่ายร้ามแพ้แบบเสียหายน้อย ถ้าเราหลบฝ่ายร้ามลุยเราแพ้แบบเสียหายน้อย ถ้า่าฝ่าย่าหลบล้าทาทัู้่็เสียหายน้อย แ่ถ้า่าน่าลุยย่อมเสียหายมหาศาลถึั้นบาเ็บล้มายไ้
ัวแบบทฤษีเมมัใ้ในนโยบายป้อันประเทศ เ่น ะส่ทหารไปร่วมรบในอิรัีหรือไม่ ะส่ผล่อประเทศาิอย่าไร ารวิเราะห์ในรอบนี้ะ้อมีผู้เี่ยว้อสอฝ่าย สถานาร์ ลยุทธ์ารัสินใที่แ่ละลยุทธ์ะให้ผลไม่เท่าันเพราะเราวบุมสถานาร์ไม่ไ้ ัวอย่าที่เห็นบ่อย ๆ ือาร Quiz ออาารย์ที่นัศึษา้อเาว่าะ Quiz าบ 1, 2, 3 หรือไม่ Quiz เลย สิ่ที่นัศึษาทำไ้ือลยุทธ์อนัศึษาว่าะมาเรียนหรือไม่มาเรียน
ลยุทธ์ | สถานาร์ | |
Quiz | No Quiz | |
มาเรียน | ผ่าน J | สบาย K |
ไม่มาเรียน | L | โี |
8. ัวแบบทาเลือสาธาระ (Public Choice Model) ในวิา 705 อาารย์เยสอนเรื่อทฤษีทาเลือสาธาระมาแล้วที่มอว่า ปัเบุลแ่ละนมีเหุผล ในวามมีเหุผลทุนย่อมแสวหาอรรถประโยน์สูสุให้ับนเอ นัารเมืออยาไ้ัยนะในารเลือั้ ผู้บริโภอยาไ้สิน้าและบริารที่ถูที่สุีที่สุ ้าราารอยาไ้ื่อเสียเียริยศำแหน่ ัวแบบทาเลือสาธาระึมอว่านโยบายสาธาระเป็นสิ่ที่เิึ้นาารัสินใร่วมันโยำนึถึวาม้อารอปัเบุล ึ้อเปิทาเลือหลาย ๆ ทาให้ผู้ที่เี่ยว้อไ้ัสินใเลือในสิ่ที่รวาม้อารมาที่สุ ้วยวามเื่อที่ว่าทุนย่อมเลือสิ่ที่ีที่สุสำหรับนเอ เ่น นโยบายถ่ายโอนภาริอรับาภาริให้เอนำเนินาร มีเอนหลายหน่วยานเ้ามาำเนินารในภารินั้นในรูปแบบที่หลาหลาย ทำให้ประานไ้เลือใ้บริารรูปแบบที่รในเอมาที่สุ อย่าโทรศัพท์็มีหลายเรือ่ายให้เลือ
9. ัวแบบระบบ (Systems Model) มอว่า นโยบายสาธาระเป็นผลผลิอระบบ ามภาพ
าแผนภาพอธิบายไ้ว่า ปััยนำเ้าอาะเป็น้อเรียร้อ้อาร (Demands) หรือารสนับสนุนาประาน (Supports) ะถูนำเ้าสู่ระบบารเมือเพื่อลั่นรอแล้วัสินใออมาเป็นนโยบายสาธาระ ันั้นนโยบายสาธาระึเป็นผลผลิอระบบ ผลอนโยบายะอยู่ับประาน โยะประเมินว่านโยบายัล่าวอบสนอวาม้อารอประานไ้มาน้อยเพียใา Feedback ที่ย้อนลับมา เ่น นรุเทพฯ มีปัหาารราริัอยาให้รับาลสร้าถนนเพิ่ม านั้น็ประเมินผลว่าสร้าถนนแล้วารรารยัิัอีหรือไม่ ถ้ายัิัอยู่็เป็น Feedback ลับเ้าสู่รับาลอีรอบหนึ่ รับาล็้อิว่าวรแ้ไหรือำหนนโยบายใออมา
ัวแบบระบบสามารถนำไปวิเราะห์ไ้หลาหลายนลายเป็นัวแบบอเนประส์ แ่อาารย์อยาให้ใ้ัวแบบอื่นมาว่าัวแบบนี้่ายเินไป
ทั้ 9 ัวแบบที่ล่าวไปะให้ำอบไ้ว่าใรเป็นผู้ำหนนโยบายสาธาระ ใ้หลัเ์ใในารำหน บาัวแบบใ้วิเราะห์ไ้บานโยบาย เ่น ัวแบบลุ่ม ัวแบบผู้นำ ัวแบบส่วนเพิ่ม บาัวแบบวิเราะห์ไ้ทุ ๆ นโยบาย เ่น ัวแบบสถาบัน ัวแบบระบวนาร ัวแบบระบบสามารถนำไปใ้ไ้อย่าว้าวา ัวแบบมีเหุผลแทบะใ้ไม่ไ้เลยในสภาพวามเป็นริ ัวแบบทฤษีเมใ้สำหรับนโยบายารป้อันประเทศ
ความคิดเห็น