คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #86 : อตฺตาน๐ อุปม๐ กเร ควรจะแปลว่าอย่างไร? โดย ดร.ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์
“อฺาน๐ อุปม๐ เร” วระแปลว่าอย่าไร?
ร.ปมพษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์ ะสัมศาสร์และมนุษยศาสร์
สารมหาวิทยาลัยมหิล Mahidol University Gazette 15 เมษายน 2550 ปีที่ 32 บับที่ 7
อาารย์ผู้ให่ึ่เป็นรรมารสภามหาวิทยาลัยท่านหนึ่ถามผมว่า
อฺาน๐ อุปม๐ เร ึ่เป็นภาษิประำมหาวิทยาลัยมหิลวรแปลว่าอย่าไร?
ผมไม่ล้าอบทันที เพราะำนี้่อน้าไม่่อยระ่า
แม้แ่ามหิลเอหลายท่าน็แปล่าัน ยิ่เมื่อแปลเป็นภาษาอัฤษ้วยแล้ว ยิ่ไปนละทา
บัเอิวันที่ท่านถามนั้น ร.ัสิน มายแลน์ เพื่อนร่วมานึ่รับผิอบหลัสูรุษีบัิ สาาพุทธศาสน์ศึษา
(หลัสูรนานาาิใหม่ที่เพิ่ผ่านรรมารสภามหาวิทยาลัย)อยู่ใล้ๆ้วย
ผม็อให้เาแปลเพื่อฟัทรรศนะเา่อน ร.ัสินผู้นี้เป็นนับาลีและสันสฤ
มีผลานแปลัมภีร์สันสฤหลายเล่มึ่ีพิมพ์ำหน่ายอยู่ในยุโรปะนี้โยเพาะัมภีร์มหาภาระ
ร.ัสิน แปลรๆามรูปศัพท์ว่า one should make oneself an example
(นเราวร(พึ)ทำนให้เป็นัวอย่าหรือแบบอย่า[แ่นอื่นๆ]) ึ่็เป็นำแปลที่น่าะเป็นที่ยอมรับไ้
เมื่อพิาราำ่อำามรูปศัพท์ เพราะำอุปมาในภาษาบาลีนั้นเป็นนาม ฝรั่แปลันว่า likeness, simile, parable และ example แ่ำแปลนี้ ็ะัับที่เรามัแปลันโยทั่วไปว่า ‘นเราวร(พึ)เอาใเามาใส่ใเรา’
ึ่เป็นสำนวนแปลที่ใ้ันอย่าแพร่หลายในหมู่ประามมหาวิทยาลัยมหิลมานานแล้ว
ถ้าถามว่าำแปลไหนถู ระหว่าสำนวนแปลอร.ัสิน ับสำนวนที่เรานิยมอยู่โยทั่วไป
ผมอบให้เ็าไ้ลำบา แ่ผมออนุาอธิบาย่อนะอบนะรับ
ำว่า อฺาน๐ อุปม๐ เร ไม่ปราในพระไรปิ
พู่ายๆ็ือำที่เราิึ้นเพื่อทำเป็นำวัประำมหาวิทยาลัยโยเพาะ
อย่าไร็ี ำวันี้ไม่ไ้ิึ้นมาลอยๆ
เพราะในพระไรปิภาษาบาลี (ุ.ธมมฺ ๒๕/๒๐/๑๒) มีพุทธภาษิล้ายๆันว่า
สพฺเพ สนฺิ ทฺสฺส สพฺเพ ภายนฺิ มฺุโน อฺาน๐ อุปม๐ ฺวา น หเนยฺย น าเยฯ
‘สัว์ทั้ปวล้วนเรลัวารลทั์ สัว์ทั้ปวล้วนลัววามาย
นเรารั้นทำัวเอให้เป็นอุปมา แล้วไม่วร่าสัว์ใๆ้วยนเอ ทั้ไม่วรใ้ให้ใร่าใร้วย’
ศาสราารย์ เ.อาร์.นอร์แมน อมหาวิทยาลัยเมบริ์ อีนายสมามบาลีปร์ (The Pail Text Society)
ในประเทศอัฤษึ่รวำระัมภีร์ธรรมบทให้สมามบาลีปร์ัพิมพ์ไ้อธิบายเพิ่มเิมว่า
าถานี้บับภาษาไทย, บับโรมัน, บับสิหลและบับพม่าใ้เหมือนัน แ่มีบับที่เ็บรัษาไว้ที่ประเทศไทยอีสอบับ
ล่าวือเ็บรัษาที่วัป่าลัิวัน เมือเียใหม่และอีบับหนึ่ เ็บไว้ที่วัใหล่หิน ัหวัลำปา
ใ้ำว่า าเย แทน าเย ทั้สอบับนี้เพิ่ารลใบลานทีหลั
่าาบับอื่นๆที่มีมา่อนึแน่ใไ้ว่าผู้ารเปลี่ยนหน่วยเสีย // มาเป็น // เพราะะนั้น สำนวนแปลเป็นไทยที่ผมแปล้า้นึใ้ไ้ เมื่อพิาราวามถู้อาม้นบับแล้ว
เราสามารถแปลพุทธภาษิ้า้นให้สอล้อับ้นบับภาษาบาลีเป็นภาษาอัฤษไ้ว่า
‘All beings tremble at punishment, All beings fear death, After comparing others with oneself,
One should neither kill other beings Nor should one cause other to kill’
สัเว่าในพระาถา้า้นนี้ ำว่าอฺาน๐ อุปม๐ ฺวา แปลามรูปศัพท์ไ้ว่า ‘รั้นทำัวเอให้เป็นอุปมาแล้ว’
มีวามหมายไปในทำนอว่า ‘รั้นเอาใเามาใส่ใเราแล้ว[็ไม่วรไป ่าใรหรือใ้ให้ใร่าใร]’
ารทำนให้เป็นอุปมา็หมายวามว่ายึเอาวามรู้สึัวเราเอเป็นที่ั้ เรารัสุเลียทุ์ ไม่อยาให้ใร่า ไม่อยาให้ใรเบียเบียน ไม่อยาให้ใรเอาเปรียบันใ สัว์อื่นๆ็ิทำนอล้ายันันนั้น
เมื่อเอานอื่นมาเปรียบับเราอย่านี้แล้ว วามิในอันะเบียเบียนหรือ่าใร ็ะลลหรือมลายไปเลย
ฺวา และ เร มาาราศัพท์เียวัน แ่ำหลัมีสถานะเป็นริยาุมประโย (finite verb)
ำบาลีว่า เร นั้น ประอบวิภัิบาลีหมวสัมี ถ้าะแปลให้ถูวิภัิริๆ้อมีำว่า ‘วร’หรือ ‘พึ’ ้วยเสมอ
เมื่อนำมารวมันว่า อฺาน๐ อุปม๐ เร เราึแปลไ้ว่า ‘[นเรา] วรเอาใเามาใส่ใเรา’
หรือ ‘[นเรา] พึเอาใเามาใส่ใเรา’ อย่าที่เราแปลันึะถู้อสมบูร์ ถ้าภาษิอมหาวิทยาลัยมหิล ิึ้นมาโยไม่ไ้เอาพุทธภาษิ้า้นเป็น้นแบบ ล่าวือ ิึ้นมาลอยๆ แ่บัเอิยมีำบาำไปพ้อันเ้าับพุทธภาษิ้า้น เรา็แปลอย่าที่ ร.ัสิน แปล ล่าวือ One should make oneself an example หรือ One should make an example of oneself ถ้าไปถามนับาลีที่ไม่ไ้นึถึพุทธภาษิ้า้น็มัะแปลันอย่านี้ เพราะเป็นารแปลามรูปศัพท์ธรรมา แ่ถ้าภาษิมหาวิทยาลัยมหิล ิึ้นมาโยเอาบริบทึ่เป็นพุทธภาษิ้า้นเป็น้นแบบ เรา็สามารถแปลเป็นภาษาอัฤษ ‘ามรูปศัพท์’
ไ้ว่า One should compare others with oneself; One should regard others on the par with oneself
‘One should put oneself in the place of others’
หรือแปลแบบ ‘ถอวามหมาย’ ไ้ว่า One should treat others as one treats oneself; One should care about others as one cares about oneself ไ้โยไม่มีปัหาแ่อย่าไร
ถ้าไปถามนับาลีเพาะประโยว่า อฺาน๐ อุปม๐ เร ท่านอาะอบไม่รันเพราะไม่ทราบว่าำนี้มีที่มาที่ไปอย่าไร
แ่ถ้าเราอธิบายว่าที่เราแปลันว่า ‘นเราวร[หรือ ‘พึ’] เอาใเามาใส่ใเรา’ นั้น็เพราะไปเทียบับพุทธภาษิ้า้น ปัหาที่ะทำให้ถเถียันเรื่อแปล็ไม่มี เรา็ะไ้สำนวนแปลที่เป็นเอภาพ
ความคิดเห็น