ภาษาไทย...ในยาไทย

ลำดับตอนที่ #6 : ญ่าฝรั่น

                “ญ่าฝรั่น”  เป็นเครื่องยาและเครื่องเทศอย่างหนึ่งที่ใช้มาแต่โบราณ  เป็นของเทศ  ไทยเรียกตามชื่อภาษาแขกว่า “Jafran” (เทียบเสียงเป็นภาษาไทยได้ว่า “ญ่าฝรั่น”)  ไม่ควรเขียนเป็น “ย่าฝรั่น” หรือ “หญ้าฝรั่น”  เพราะไม่ใช่ของที่ได้จากหญ้า  ฝรั่งเรียกเครื่องเทศนี้ว่า “Saffron”  ได้จากส่วนปลายเกสรตัวเมียของต้น Crocus sativus L.  วงศ์ Iridaceae ซึ่งปลูกมากในประเทศสเปนและโปรตุเกส  ในเอเชียมีปลูกมากที่อินเดียตอนเหนือและแถบทิเบต  ดอกของพืชชนิดนี้จะบานในเดือนตุลาคม  เราต้องใช้ประมาณ 100,000 ดอก  จึงจะทำญ่าฝรั่นได้ 1 กิโลกรัม

                เครื่องเทศชนิดนี้มีกลิ่นหอม  รสฉุน  จัดว่าเป็นพืชที่มีวิตามิน B2  สูงที่สุดในธรรมชาติ  โดยมีประมาณ 5 – 14 มิลลิกรัมต่อน้ำหนัก 100 กรัม (รองลงมาคือน้ำผึ้ง)  ชาวฝรั่งใช้ญ่าฝรั่นในการแต่งสีและกลิ่นของอาหาร  ส่วนแพทย์แผนไทยโบราณใช้เป็นยาขับเหงื่อ  ขับระดู  เป็นยาธาตุ  และยาแก้ปวด