๓ ๒ ๑... >> ที่มาของสุภาษิต สำนวน คำพังเพยไทย

ลำดับตอนที่ #13 : หมวด ช

ชาติเสือต้องไว้ลาย  ชาติชายต้องไว้ชื่อ 
          สำนวนนี้  มักใช้เป็นสำนวนเปรียบกับผู้ชาย  ซึ่งตามหลักที่ว่าผู้ชายจะทำอะไรก็ต้องให้เก่งกล้าหรือองอาจ  ไม่อ่อนแอเหมือนผู้หญิง  โดยเฉพาะหมายความว่า  ขึ้นชื่อว่าผู้ชายแล้วจะต้องเก่งกล้าสามารถทุกคนเปรียบได้กับเสือ  เพราะเสือเป็นสัตว์ดุร้ายแต่เก่งถือเอาลายของมันเป็นสัญลักษณ์ของความเก่งกาจซึ่งเรามักพูดอีกสำนวนหนึ่งว่า  ” ชาติเสือไม่ทิ้งลาย “  อันมีความหมายอย่างเดียวกัน
-ชายสามโบสถ์  หญิงสามผัว 
          สำนวนนี้  ประโยคแรกหมายถึง  ผู้ชายที่บวชเป็นพระ ๓ ครั้งคือบวชแล้วสึก  สึกแล้วบวชอีกถึง ๓ หนด้วยกัน   ส่วน   “หญิงสามผัว”  นั้นคือหญิงที่แต่งงานแล้วมีสามีมาแล้ว ๓ ครั้งหรือ ๓ คน โดยมีสามีคนแรกแล้วเลิกร้างกันไป  มามีคนที่สองเลิกล้างกันไปอีกจนถึงคนที่สามก็ต้องเลิกล้างกันไปอีก  สำนวนนี้หมายความว่าผู้ชายที่บวชมาแล้ว ๓ ครั้ง  กับผู้หญิงที่ผ่านการมีสามีมาแล้ว ๓ คน  โบราณมีข้อห้ามมิให้เพศตรงข้ามไปมีสัมพันธ์ทางรักใคร่หรือชู้สาวด้วย  คือผู้หญิงก็ไม่ควรไปมีสามีชนิดนี้  หรือผู้ชายก็ไม่ควรไปมีภรรยาชนิดนี้เข้า  ซึ่งตามความเข้าใจว่าบุคคลชนิดนี้ใจคอไม่มั่นคงหรือรวนเลได้โดยสังเกตเอาอาการกระทำเป็นเครื่องวัด  แต่ตกมาถึงสมัยนี้  เข้าใจว่า  คงจะไม่มีใครค่อยเชื่อว่าถือกันเท่าไรนัก
-ช้า ๆ ได้พร่าเล่มงาม 
          สำนวนพังเพยนี้  หมายถึง การทำอะไรสักอย่างหนึ่ง ถ้ามุ่งจะให้ได้ประโยชน์สมบูรณ์ก็ต้องทำด้วยความรอบคอบ  หรือไม่รีบร้อนจนเกินไปนัก  หรือไม่หมายความว่าจะทำให้งาน  ” ล่าช้า “  จนเกินไป  แต่มีความหมายว่า  ให้ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทำ  สำนวนนี้ คนในสมัยปัจจุบันยังข้องใจอยู่ว่าจะขัดกับสำนวนพังเพยที่ว่า  ” น้ำขึ้นให้รีบตัก “  ซึ่งแปลว่าให้รีบฉกฉวยโอกาส  ตรงกันข้ามกับสำนวนนี้ที่ว่า  ” ได้พร้าเล่มงาม “  แต่แท้จริงแล้ว  เป็นคำพังเพยที่เตือนให้เราเลือกปฏิบัติให้เหมาะสมต่างหาก  จะช้าหรือรีบร้อนจึงต้องแล้วแต่โอกาส
-ชักใบให้เรือเสีย
          หมายถึง การพูดหรือทำอะไรให้เป็นที่ขวาง ๆ หรือทำให้เรื่องในวงสนทนาต้องเขวออกนอหเรื่องไป  โดยไม่คิดว่าเรื่องที่เขากำลังพูดหรือทำอยู่นั้นจะมีความสำคัญขนาดไหน
-ชาติคางคกยางหัวไม่ตกไม่รู้สำนึก
          สำนวนนี้ หมายถึง  คนที่อวดดีหรือชอบกระทำนอกลู่นอกทางเมื่อมีคนทักท้วงก็ไม่เชื่อฟัง  ยังขืนกระทำ  จนเขาหมั่นไส้ปล่อยให้ลองทำเพื่อจะให้รู้สึกตัวบ้าง  เพราะเชื่อว่าการกระทำนั้น ๆ จะต้องได้รับอันตรายถึงเลือดตกหรือเจ็บปวดเข้าก็ได้  หรืออีกทางหนึ่งเปรียบเทียบได้กับเด็กที่ไม่เชื่อฟังผู้ใหญ่หรือผู้ปกครอง  เมื่อห้ามด้วยปากไม่เชื่อก็ต้องใช้ไม้เรียวเฆี่ยนทำให้เจ็บตัวเสียก่อนจึงจะรู้สึก
-ชนักติดหลัง
         ความชั่วหรือความผิดที่ยังติดตัวอยู่
-ชักซุงตามขวาง
        ทำอะไรที่ไม่ถูกวธีย่อมได้รับความลำบาก,ขัดขวางผู้มีอำนาจย่อมได้รับความเดือดร้อน
-ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน
         ชักนำศัตรูเข้าบ้าน
-ชักแม่น้ำทั้งห้า
         พูดจาหว่านล้อมยกยอบุญคุณเพื่อขอสิ่งที่ประสงค์
-ชักใย
         บงการอยู่เบื้องหลัง
-ชักหน้าไม่ถึงหลัง
         มีรายได้ไม่พอกับรายจ่าย
-ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์
          ปล่อยไปตามเรื่องตามราว ไม่เอาเป็นธุระ
-ชั่วนาตาปี
        ตลอดปี
-ช้างตายทั้งตัว เอาใบบัวมาปิด
          ความชั่วหรือความผิดร้ายแรงที่คนรู้ทั่วกันแล้วจะปิดอย่างไรก็ไม่มิด
-ช้างสาร
          ผู้มีอำนาจ ในความว่าช้างสารชนกัน หญ้าแพรกก็แหลกลาญ
-ชายหาบหญิงคอน
         ช่วยกันทำมาหากินทั้งผัวทั้งเมีย
-ชิงสุกก่อนหาม
         ทำสิ่งที่ยังไม่สมควรแก่วัยหรือยังไม่ถึงเวลา(มัก หมายถึง การลักลอบได้เสียก่อนแต่งงาน)
-ชี้ตาไม่กระพริบ
         ดื้อมาก,สู้สายตาไม่ยอมแพ้
-ชี้นกบนปลายไม้
          หวังในสิ่งที่อยู่ไกลตัว
-ชี้นกเป็นนก ชี้ไม้เป็นไม้
          ไม่ว่าผู้มีอำนาจจะว่าอย่างใด ผู้น้อยก็ต้องคล้อยตามไปอย่างนั้น
-ชุบมือเปิบ
           ฉวยประโยชน์จากคนอื่นโดยไม่ได้ลงทุนลงแรง
-เชื้อไม่ทิ้งแถว
          ถอดแบบ
-แช่วชักหักกระดูก
         แช่งด่ามุ่งร้ายให้ผู้อื่นได้รับอันตรายอย่างร้ายแรง
-ชั่วเจ็ดทีดีเจ็ดหน
         ทุกข์สุข ย่อมเกิดขึ้นสลับกันไปตัวอย่าง”อย่าเสียใจไปเลย คราวนี้ขาดทุน คราวหน้าคงได้กำไรคนเรา ชั่วเจ็ดทีดีเจ็ดหน”
-ชาติเสือจับเนื้อกินเอง
         ไม่เบียดเบียนใคร
-ช้างเท้าหลัง
          ผู้ที่ต้องเดินตามผู้นำ อาจหมายถึงภรรยาต้องทำตามสามี
-ช้างเผือกเกิดในป่า
         ผู้มีปัญหาหรือคนดีนั้นหายาก

 ขอบคุณที่มาข้อมูล
siamtower.com
st.ac.th
pasathai01.exteen.com