โน้ตต่างๆ

ลำดับตอนที่ #4 : พระมหาชนก

ใจความสำคัญของเรื่องพระมหาชนก

เรื่องพระมหาชนกเป็นชาดกที่มีคติสอนใจอยู่หลายประเด็น โดยจะกล่าวรายละเอียดทีละหัวข้อดังนี้

๑. ความเพียร เป็นการแสดงออกถึงความคิดหลักของชาดกนี้ คือให้เห็นสิ่งที่สำคัญที่สุดคือคนเราทำอะไรต้องมีความเพียร ตัวอย่างตอนหนึ่งในพระราชนิพนธ์ที่แสดงให้เห็นถึงความเพียร เป็นตอนที่พระมหาชนกว่ายน้ำเป็นเวลา ๗ วัน ตัวอย่างตอนนี้พระมหาชนกกำลังแสดงให้เห็นถึงการกระทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ไม่ว่าจะยากหรือง่ายก็ตาม จะมองเห็นช่องทางแห่งความสำเร็จหรือไม่ก็ตาม ไม่ใช่สิ่งที่บุคคลจะต้องคำนึงถึง หน้าที่ของบุคคลนั้นคือต้องพยายามทำให้เต็มกำลังความสามารถ และแม้ว่านางมณีเมขลาจะจะกล่าวกับพระมหาชนกทำนองว่าความพยายามในสิ่งที่ไม่สมควรนั้นไม่มีประโยชน์อะไรเลย แต่พระมหาชนกก็ยังยืนยันทำในสิ่งที่บุรุษควรกระทำ ในที่นี้หมายถึงความเพียรพยายามตามหน้าที่ของตน และค่าของคนก็อยู่ที่การทำหน้าที่ และต้องกระทำให้ดีที่สุด เพราะถ้าคนไม่ทำหน้าที่ คนๆนั้นก็จะไม่มีค่าอะไรเลย


๒. ความมีสติและความศรัทธา พระราชนิพนธ์เรื่อง "พระมหาชนก" แสดงให้เห็นถึงการใช้สติสัมปชัญญะควบคุมมิให้ตื่นตระหนก รู้จักระลึกอยู่เสมอว่ากำลังเกิดเหตุการณ์อะไรในขณะนั้น และควรจะแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่เกิดขึ้นได้อย่างไร ในขณะเดียวกันก็มีความศรัทธาและมีความเชื่อมั่นอันแรงกล้าในพลังความสามารถของมนุษย์ ดังจะเห็นได้ว่ายามคับขันแม้ในเวลาที่เรืออับปาง พระมหาชนกก็สามารถควบคุมตนเองด้วยสติและความระลึกได้ โดยที่พระมหาชนกไม่ร้องไห้คร่ำครวญเช่นคนอื่นๆ แต่กลับตั้งสติและแก้ไขปัญหาเหตุการณ์เฉพาะหน้าให้ได้อย่างดีที่สุด ทั้งนี้ก็ด้วย ความมีสติอยู่เสมอและความศรัทธาเชื่อมั่นในพลังความสามารถของตนที่มีอยู่

๓. ความรอบรู้และการมีปัญญา การแสดงให้เห็นถึงความสำคัญในการพัฒนาปัญญาให้เกิดขึ้นในโลกอย่างเป็นรูปธรรมด้วยการตั้งสถานศึกษาท่านตั้งสถาบันการศึกษา พระมหาชนกเป็นผู้ที่มีปัญญาและมีความรอบรู้ และท่านเป็นบัณฑิตอย่างแท้จริง ทำให้ประชาชนมีความยินดีเป็นอย่างยิ่งที่ท่านได้ให้การศึกษาแก่พวกเขา